Επηρεάζονται τα ψάρια από τους σεισμούς; Αν ναι με ποιο τρόπο και μέχρι ποια απόσταση; Μπορεί να προβλέψουν τον σεισμό;

επιμέλεια medlabnews.gr

Οι σεισμοί μπορούν να επηρεάσουν τη θαλάσσια ζωή, αν και το πώς και σε ποιο βαθμό συμβαίνει αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Υπάρχουν διάφοροι μηχανισμοί μέσω των οποίων οι σεισμοί μπορεί να οδηγήσουν στην προσωρινή ή μακροχρόνια απομάκρυνση των ψαριών από μια περιοχή: 

 1. Υποθαλάσσιοι θόρυβοι και δονήσεις

Οι σεισμοί δημιουργούν ισχυρούς ήχους και δονήσεις που διαδίδονται στο νερό. Τα ψάρια, τα οποία είναι πολύ ευαίσθητα στις αλλαγές πίεσης και στις ηχητικές διαταραχές, μπορεί να τρομάξουν και να μετακινηθούν μακριά από την περιοχή του σεισμού. 

 2. Αλλαγές στη χημεία του νερού

Οι σεισμοί μπορούν να προκαλέσουν διαρροές αερίων όπως το μεθάνιο, το διοξείδιο του άνθρακα και το υδρόθειο από τον πυθμένα της θάλασσας. Αυτά τα αέρια μπορεί να κάνουν το νερό τοξικό για τη θαλάσσια ζωή, οδηγώντας σε μαζικές μετακινήσεις ή ακόμα και θανάτους ψαριών.

3. Ανατροπή ιζημάτων και θολότητα του νερού

Ένας σεισμός μπορεί να διαταράξει τον πυθμένα της θάλασσας, απελευθερώνοντας μεγάλες ποσότητες ιζημάτων στο νερό. Η αυξημένη θολότητα μειώνει την ποσότητα φωτός που φτάνει σε φυτά και πλαγκτόν, επηρεάζοντας έτσι την τροφική αλυσίδα και την ικανότητα των ψαριών να βρίσκουν τροφή.

4. Αλλαγές στις θαλάσσιες ροές

Οι σεισμοί μπορούν να επηρεάσουν τα υποθαλάσσια ρεύματα και να διαταράξουν τις συνήθεις μεταναστευτικές διαδρομές των ψαριών, οδηγώντας σε μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών.

5. Τσουνάμι και καταστροφή οικοσυστημάτων

Σε περίπτωση μεγάλου σεισμού, ένα τσουνάμι μπορεί να σαρώσει παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές, καταστρέφοντας ύφαλους, φυκιάδες και άλλα οικοσυστήματα που φιλοξενούν ψάρια. Αυτή η καταστροφή μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμες αλλαγές στην κατανομή των ψαριών.

Έχει ξανασυμβεί αυτό στο παρελθόν;

Υπάρχουν αναφορές ότι σε μεγάλους σεισμούς, όπως ο σεισμός της Σαντορίνης το 1956, οι ψαράδες είχαν παρατηρήσει παρόμοια εξαφάνιση ψαριών. Επιπλέον, μετά από τον σεισμό των 9,1 Ρίχτερ στην Ινδονησία το 2004 (που προκάλεσε το φονικό τσουνάμι), πολλοί επιστήμονες κατέγραψαν ασυνήθιστες μετακινήσεις ψαριών και αλλαγές στη θαλάσσια βιοποικιλότητα.

Συνοψίζοντας, είναι πιθανό οι σεισμοί να προκαλέσουν την εξαφάνιση των ψαριών από μια περιοχή, αλλά για να επιβεβαιωθεί κάτι τέτοιο στον Πατραϊκό και το Ιόνιο, χρειάζονται επιστημονικές μελέτες που να εξετάσουν τους τοπικούς παράγοντες και τη συνολική εικόνα του θαλάσσιου οικοσυστήματος.

Δεν υπάρχει σταθερή απόσταση στην οποία τα ψάρια εξαφανίζονται λόγω σεισμών, καθώς αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ένταση του σεισμού, το είδος των υποθαλάσσιων δονήσεων, η γεωγραφία της περιοχής και οι περιβαλλοντικές συνθήκες. Ωστόσο, με βάση προηγούμενες μελέτες και αναφορές από ψαράδες και επιστήμονες, μπορούμε να κάνουμε κάποιες εκτιμήσεις:

1. Αμεση ζώνη επιρροής (0-50 χλμ από το επίκεντρο)

Οι πιο έντονες επιδράσεις παρατηρούνται σε κοντινές αποστάσεις, ιδιαίτερα σε περιοχές όπου υπάρχουν ρήγματα ή ισχυροί υποθαλάσσιοι κραδασμοί.

Τα ψάρια μπορεί να εξαφανιστούν για μέρες ή εβδομάδες λόγω θορύβου, θολότητας του νερού ή απελευθέρωσης τοξικών αερίων.

2. Μεσαία ζώνη επιρροής (50-200 χλμ)

Σε αυτή την απόσταση, οι υποθαλάσσιες δονήσεις εξακολουθούν να γίνονται αισθητές, αλλά με μικρότερη ένταση.

Τα ψάρια μπορεί να μετακινηθούν αν υπάρξουν αλλαγές στις θαλάσσιες ροές ή αν η οικολογία της περιοχής διαταραχθεί.

3. Μακρινή ζώνη επιρροής (200-500+ χλμ)

Οι επιδράσεις γίνονται πολύ πιο ήπιες, εκτός εάν ο σεισμός προκαλέσει μεγάλες περιβαλλοντικές αλλαγές, όπως τσουνάμι ή ρήξεις του βυθού που επηρεάζουν τα οικοσυστήματα.

Οι ψαράδες αναφέρουν ότι ακόμα και σε αποστάσεις άνω των 500 χλμ, κάποια είδη ψαριών μπορεί να αλλάξουν συμπεριφορά, κυρίως λόγω αλλαγών στη θερμοκρασία του νερού και στα ρεύματα.

Παραδείγματα από το παρελθόν

Σεισμός Σαντορίνης (1956): Οι ψαράδες ανέφεραν εξαφάνιση ψαριών σε αποστάσεις 100-200 χλμ.

Σεισμός Ιαπωνίας (2011, 9.0 Ρίχτερ): Παρατηρήθηκαν αλλαγές στη συμπεριφορά των ψαριών ακόμα και σε ακτές 500 χλμ μακριά.

Σεισμός Ινδονησίας (2004, 9.1 Ρίχτερ): Το τσουνάμι και οι αλλαγές στο θαλάσσιο περιβάλλον προκάλεσαν μείωση των αλιευμάτων για μήνες σε αποστάσεις πάνω από 1000 χλμ.

Ο ομότιμος καθηγητής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών Παν. Κασπίρης, με αφορμή τον σεισμό 6,4 Ρίχτερ στη Λευκάδα τον Αύγουστο του 2003, είχε αναφέρει ότι η περίεργη συμπεριφορά των ψαριών πριν και ύστερα από μια ισχυρή σεισμική δόνηση εκδηλώνεται με νευρικές και αφύσικες κινήσεις, οι οποίες έχουν αιτία τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα.

«Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα που προηγούνται από ένα σεισμό επιδρούν στο νευρικό σύστημα των ψαριών με αποτέλεσμα αυτά να συμπεριφέρονται μη φυσιολογικά. Στην Ιαπωνία η συμπεριφορά των ψαριών χρησιμοποιείται και ως μέθοδος πρόγνωσης ενός σεισμού. Γι’ αυτό σε πολλά ερευνητικά κέντρα και σε κτίρια, υπάρχουν εγκατεστημένες μεγάλες γυάλες με ψάρια, των οποίων η συμπεριφορά ελέγχεται προσεκτικά. Οταν διαπιστώσουν ότι αυτά αρχίζουν να συμπεριφέρονται νευρικά και αφύσικα, τότε επίκειται σεισμός».

Διαβάστε επισης

Έχουν εξαφανιστεί τα ψάρια, τις τελευταίες ημέρες, από Πατραϊκό και Ιόνιο. Το ίδιο παρατηρείται και στο Αιγαίο. Τι λένε ειδικοί;