Συμβουλές υγείας για το Πασχαλινό τραπέζι με προσοχή την βαρυστομαχιά και άλλα προβλήματα υγείας

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, Μ.D., medlabnews.gr iatrikanea

Το φαγοπότι που ακολουθεί την Ανάσταση συχνά φέρνει διάφορα προβλήματα υγείας. Αυτό συμβαίνει είτε γιατί μετά από μια περίοδο νηστείας (ηθελημένης ή αναγκαστικής) απότομα τρώγονται αρκετά βαριά φαγητά, είτε από το πολύ φαγητό εκδηλώνονται προβλήματα που προϋπήρχαν.

Κάθε χρόνο τέτοια περίοδο καταγράφεται αύξηση των επισκέψεων στα τμήματα επειγόντων περιστατικών των νοσοκομείων της τάξης του 20%.

Tα πιο συχνά προβλήματα υγείας που καταγράφονται τις μέρες μετά την Ανάσταση είναι οι γαστρεντερικές διαταραχές, με προεξάρχουσα την δυσπεψία. Ο κίνδυνος βαρυστομαχιάς είναι ακόμα μεγαλύτερος για όσους έχουν τηρήσει με ευλάβεια την νηστεία των προηγούμενων ημερών, καθώς η απότομη πρόσληψη τόσο μεγάλης ποσότητας δύσπεπτων τροφίμων μετά από τόσο λιτή διατροφή ζορίζει ακόμα περισσότερο το πεπτικό σύστημα.




H οξεία μέθη, οι γαστρεντερίτιδες και οι παγκρεατίτιδες αποτελούν συνηθισμένες συνέπειες της  κραιπάλης μετά τη νηστεία. Επειδή, εξάλλου, το πασχαλινό τραπέζι είναι πλούσιο σε κόκκινα κρέατα, εντόσθια και γλυκάδια, που είθισται να συνδυάζονται με γενναίες ποσότητες αλκοόλ, μπορεί να αυξηθούν σημαντικά τα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα. Το κρέας των νεαρών αρνιών και κατσικιών έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πουρίνες (είδος χημικών ενώσεων που αυξάνει το ουρικό οξύ.  Αυτή η παρενέργεια του οβελία  δημιουργεί προβλήματα σε όσους πάσχουν από ουρική αρθρίτιδα.

Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα παρατηρείται αύξηση των εμφραγμάτων του μυοκαρδίου λίγες μέρες μετά το Πάσχα, με τα περισσότερα «θύματα» να είναι άτομα με βεβαρημένη καρδιαγγειακή υγεία που παρασύρονται από την εορταστική ατμόσφαιρα και καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες από αρνί σούβλας, κοκορέτσι, αυγά και τσουρέκι και άλλα  πασχαλινά γλυκίσματα μαζί με άφθονο αλκοόλ.. Η καρδιακή επιβάρυνση οφείλεται στο ότι το στομάχι χρειάζεται περισσότερο αίμα για να πέψει τέτοιου είδους τρόφιμα, με συνέπεια να «ζορίζεται» η καρδιά – και στα άτομα με καρδιαγγειακά προβλήματα, όπως λ.χ. υπέρταση, στεφανιαία νόσο ή καρδιακή ανεπάρκεια, η πρόσθετη επιβάρυνση της καρδιακής λειτουργίας δεν είναι ό,τι το καλύτερο.




Συμβουλές υγείας για το Πασχαλινό τραπέζι.

• Προσέξτε να μην φάτε πάρα πολύ

• Περιοριστείτε στο ένα αυγό. Όχι γιατί τα αυγά κάνουν κακό αλλά γιατί έπεται καταιγισμός ζωικής πρωτεΐνης και λίπους.

• Να φάτε μαγειρίτσα αλλά με μέτρο γιατί έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε χοληστερίνη. Η σούπα με κρέας αποτελεί την καλύτερη προετοιμασία για το στομάχι μας για να δεχτεί το κρέας και τα προϊόντα του που στερήθηκε όλο το προηγούμενο διάστημα.

• Μην πέσετε με τα μούτρα στο αρνί. Αρχίστε με μια σαλάτα ή λαχανικά, ψωμί ή πατάτες ψητές ή βραστές, και μετά φάτε λίγο αρνί, κοκορέτσι ή τηγανητά φαγητά.

• Μη διστάσετε να φάτε ρύζι, μακαρόνια ή ψωμί μαζί με το κρέας. Αυτό μας χορταίνει και συνεπώς μειώνει τις πιθανότητες να υπερκαταναλώσουμε κρέας και παράλληλα συμβάλλει στη δημιουργία ενός ισορροπημένου, από άποψης μακροθρεπτικων συστατικών πιάτου.

• Μην τσιμπολογάτε από τις πιατέλες.

• Μην φάτε την πέτσα από το αρνί ή το κατσίκι

• Μην πιείτε πολύ αλκοόλ. Προτιμήστε το κρασί ως συνοδευτικό, αντί για μπύρα καθώς περιέχει περισσότερα αντιοξειδωτικά συστατικά και προάγει την υγεία μας.

• Να προτιμάτε παραδοσιακούς τρόπους ψησίματος (όπως στη σούβλα) αντί για το ψήσιμο στο φούρνο, στη γάστρα κ.λ.π.

• Στύψτε άφθονο λεμόνι στο κρέας καθώς έχει όχι μόνο πολλά αντιοξειδωτικά συστατικά, αλλά και η βιταμίνη C που περιέχει αυξάνει την απορρόφηση του σιδήρου.

• Μην αμελήσετε να φάτε φρούτα και να πιείτε νερό

Ειδικές συμβουλές για όσους έχουν κάποια πάθηση




• Τα άτομα με καρδιαγγειακά προβλήματα πρέπει να αποφύγουν τα απότομα και μεγάλα γεύματα, καθώς επίσης και τα εντόσθια και τα λιπαρά μέρη του αρνιού, επειδή περιέχουν πολύ νάτριο (αλάτι).

• Αν παίρνετε αντιπηκτική αγωγή προσέξτε γιατί το κρασί, οι σαλάτες κλπ μπορεί να επηρεάσουν τον χρόνο πήξης του αίματος. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

• Τα άτομα με υψηλά ή οριακά επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα, να περιορίσουν ή να αποφύγουν την κατανάλωση αλκοόλ και εντοσθίων.

Διαβάστε επίσης

• Προσέχουμε τον ήλιο το Πάσχα βάζοντας αντηλιακό.
• Αρνί, αρνάκι γάλακτος ή κατσίκι;Ποια η διατροφική τους αξία; Ποιο είναι καλύτερο για την υγεία;
• Ευχαριστηθείτε το Πασχαλινό τραπέζι και αποφύγετε την βαρυστομαχιά
• Πόσο ωφέλιμα είναι τα αυγά; Πόσα αυγά επιτρέπεται να τρώμε καθημερινά;
• Οδηγίες για το μεθύσι και το hangover
• Οδηγίες για την δυσπεψία και την βαρυστομαχιά
• Θα ταξιδέψετε; Ποια φάρμακα και τι άλλο πρέπει να έχετε, μαζί σας, καλού - κακού;
• Νυχτερινή Οδήγηση. Τι πρέπει ναπροσέχουμε, ειδικά στην πολύωρη νυχτερινή οδήγηση.. Χρήσιμες οδηγίες για την αποφυγή ατυχημάτων
• Απολαύστε τις εορταστικές ημέρες και μην αφήσετε την κατάθλιψη και την μελαγχολία να σας καταβάλει

https://scholar.google.gr/citations?hl=el&user=x0_XklQAAAAJ

Τι είναι το Λεμφοίδημα και σε ποιες παθήσεις παρουσιάζεται; Ποια τα συμπτώματα εκτός από το έντονο πρήξιμο; Τι μπορείτε να κάνετε για την αντιμετώπιση του;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

Λεμφοίδημα ονομάζεται η διόγκωση (οίδημα), κάποιας περιοχής του σώματος, συνήθως του άνω ή κάτω άκρου, λόγω της απουσίας ή της δυσλειτουργίας των λεμφαδένων ή των λεμφαγγείων.

Το λεμφοίδημα αλλάζει δραματικά την ποιότητα ζωής των ασθενών που τις περισσότερες φορές δεν γνωρίζουν που να αναζητήσουν βοήθεια. Η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της Χρόνιας Φλεβικής Ανεπάρκειας είναι η πρόληψη ενώ η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η ολιστική. Το λεμφοίδημα είναι μια σοβαρή νόσος, η οποία από την στιγμή της εμφάνιση του δημιουργεί όχι μόνο έντονα ψυχολογικά προβλήματα που έχουν να κάνουν με την αισθητική του άκρου, αλλά επηρεάζει σημαντικότατα την ποιότητα ζωής του ασθενούς και των σχέσεων του με τους άλλους ανθρώπους.

Το λεμφικό σύστημα αποτελεί τμήμα του αμυντικού μηχανισμού του οργανισμού. Αποτελείται από ένα δίκτυο αγγείων το οποίο μεταφέρει το ενδιάμεσο υγρό και τα συστατικά του, από το μεσοκυττάριο χώρο πίσω στη φλεβική κυκλοφορία, αφού πρώτα καθαρισθεί από τους παθογόνους οργανισμούς μέσα στους λεμφαδένες. Το λεμφικό φορτίο (λέμφος) αποτελείται από πρωτεΐνες, νεκρά κύτταρα, νερό, λίπος, άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού. Οι λεμφαδένες παίζουν το ρόλο «φίλτρου» για τον οργανισμό συμμετέχοντας στην ανοσολογική δραστηριότητα και συμβάλλουν στην προστασία από τις λοιμώξεις.

Εκτός από τα αιμοφόρα αγγεία, δηλαδή τις αρτηρίες που φέρνουν το αίμα από την καρδιά προς τους ιστούς και τις φλέβες που το επιστρέφουν προς την καρδιά, υπάρχουν στο σώμα μας και τα λεμφοφόρα αγγεία, ή λεμφαγγεία, που ανήκουν στο λεγόμενο λεμφικό σύστημα. Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από όλα τα λεμφαγγεία και τους λεμφαδένες του σώματος. Τα λεμφαγγεία συλλέγουν ένα υγρό (τη λέμφο), που αποτελείται από πρωτεΐνες, νερό, λιπίδια και απόβλητες ουσίες από τα κύτταρα του σώματος, και το μεταφέρουν στους λεμφαδένες. Οι λεμφαδένες είναι σταθμοί στη ροή της λέμφου, όπου φιτράρεται από τα άχρηστα προϊόντα και τα ξένα υλικά, και μετά επιστρέφει στην κυκλοφορία του αίματος.

Αν το λεμφικό σύστημα ενός μέλους δεν έχει αναπτυχθεί καλά ή αν αποφραχθεί (δηλαδή, κλείσει εντελώς) από κάποια αιτία, τότε μπορεί να γίνει συσσώρευση υπέρμετρης ποσότητας λέμφου στο μέλος και να εμφανιστεί το λεμφοίδημα.

Το λεμφοίδημα παρατηρείται είτε ως νόσος συγγενούς αιτιολογίας, είτε μετά τον λεμφαδενικό καθαρισμό μιας περιοχής, δηλαδή την αφαίρεση των λεμφαδένων για τον έλεγχο του καρκίνου μιας γειτονικής περιοχής.

Η πιο συχνή αιτία είναι να γεννηθήκατε χωρίς αρκετά λεμφαγγεία. Αυτό είναι το πρωτοπαθές λεμφοίδημα. Οι γυναίκες προσβάλλονται τρεις φορές συχνότερα από τους άνδρες, και το αριστερό κάτω μέλος συχνότερα από το δεξί, ενώ τα άνω μέλη σπανίως. Μερικές φορές προσβάλλεται μόνο το ένα μέλος, ενώ συνήθως το ένα είναι πιο πρησμένο από το άλλο.

Αν υπάρχουν πολύ λίγα λεμφαγγεία, το πρήξιμο μπορεί να αρχίσει στην εφηβεία ή και νωρίτερα. Σε λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις, τα λεμφαγγεία τα βγάζουν πέρα για μερικά χρόνια και το πρόβλημα εμφανίζεται αργότερα. Αν εμφανιστεί πριν την ηλικία των 35 ετών, το λεμφοίδημα ονομάζεται πρώιμο (είναι συχνότερο), ενώ αν εμφανιστεί μετά τα 35, όψιμο.

Η έναρξη του λεμφοιδήματος είναι συχνά ύπουλη και προοδευτική και μπορεί να κάνει την εμφάνισή του σε ασθενείς που υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέμβαση στους λεμφαδένες, μήνες ή ακόμη και χρόνια μετά την επέμβαση. Το λεμφοίδημα εμφανίζεται συχνότερα σε εκείνη την ομάδα των ασθενών που χρειάστηκε να υποβληθούν και σε συμπληρωματική ακτινοθεραπεία μετά τη χειρουργική επέμβαση του λεμφαδενικού καθαρισμού.

Το συγγενές λεμφοίδημα από την άλλη, αποτελεί την κατάσταση όπου οι ασθενείς γεννιούνται με απλασία ή υποπλασία των λεμφαδένων της βουβωνικής ή της μασχαλιαίας χώρας και σταδιακά μέσα στα επόμενα χρόνια εμφανίζουν διόγκωση των άκρων.

Η πρόοδος της ασθένειας περιλαμβάνει πάχυνση του δέρματος του πάσχοντος μέλους, αυξημένη παρουσία κυστιδίων, αλλαγές του χρώματος του δέρματος και συχνές τοπικές λοιμώξεις. Οι υποτροπιάζουσες υποκλινικές λοιμώξεις οδηγούν σε σταδιακή ανάπτυξη ίνωσης και περαιτέρω διακοπή της λεμφικής κυκλοφορίας. Η περιορισμένη τοπική υγιεινή προκαλεί δευτερογενείς λοιμώξεις και εξέλιξη της νόσου σε ελεφαντίαση.

Το πρήξιμο μπορεί να αφορά το (άκρο) πόδι, τα δάκτυλα, την κνήμη ή και ολόκληρο το κάτω μέλος. Στην αρχή το πρήξιμο παρατηρείται μόνο στο τέλος της ημέρας και υποχωρεί με τη νυκτερινή κατάκλιση. Όμως, αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, το υγρό μένει μόνιμα στο μέλος με συνέπεια την αύξηση της μάζας του λίπους και τη δημιουργία ινώδους ιστού. Το δέρμα παχαίνει και σκληραίνει, αλλά συνήθως δεν εμφανίζονται δερματικές αλλοιώσεις.

Μερικές φορές, μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα όπως ήπιος πόνος και αίσθημα βάρους ή σφιξίματος.

Το λεμφοίδημα μπορεί να γίνεται εντονότερο όταν ο καιρός είναι ζεστός, μετά από παρατεταμένη χρήση του μέλους ή πριν από την έμμηνο ρύση.

Άλλες αιτίες λεμφοιδήματος

Λεμφοίδημα μπορεί να συμβεί σε ασθενείς με βλάβη των λεμφαγγείων ενός άνω ή κάτω μέλους, που οφείλεται σε εγχείρηση, τραύμα, ακτινοθεραπεία για καρκίνο, καρκινική προσβολή των λεμφαδένων, αρθρίτιδα (ρευματοειδής, ψωριασική), δήγμα εντόμου ή φιδιού.

Ενδέχεται επίσης το λεμφοίδημα να είναι το αποτέλεσμα οξείας λοίμωξης. Τότε εκδηλώνεται απότομα και συνοδεύεται από ψηλό πυρετό και ρίγη. Το μέλος είναι πρησμένο, ερυθρό και θερμό, ενώ μπορεί να εμφανιστούν ερυθρές γραμμές στο δέρμα (λεμφαγγειΐτιδα) και οι λεμφαδένες της περιοχής να είναι διογκωμένοι και ευαίσθητοι.

Υπάρχουν τέλος μερικά πολύ σπάνια τροπικά παράσιτα που προσβάλλουν και κλείνουν τα λεμφαγγεία (Φιλαρίαση). Αυτά δεν ζουν στην Ευρώπη.

Οι παραπάνω τύποι λεμφοιδήματος ονομάζονται δευτεροπαθές λεμφοίδημα.

Συμπτώματα

Εκτός από τη δυσμορφία από το πρήξιμο, το λεμφοίδημα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα ειδικά αν δεν διατηρείται υπό έλεγχο.

Χωρίς θεραπεία στο χρόνιο λεμφοίδημα, το δέρμα παχαίνει και μπορεί να εμφανίσει μικρές φυσαλίδες. Ακόμη και ένας μικροτραυματισμός, όπως σχάση, γρατζουνιά, δήγμα εντόμου ή μυκητιάση των δακτύλων του ποδιού, μπορεί να προκαλέσουν λοίμωξη. Η λοίμωξη του λίπους κάτω από το δέρμα ονομάζεται κυτταρίτιδα. Επανειλημμένα επεισόδια κυτταρίτιδας προκαλούν περαιτέρω βλάβη των λεμφαγγείων. Πρέπει να παίρνετε στα σοβαρά κάθε πληγή όσο μικρή κι αν είναι.

Σε λεμφοίδημα άκρου ποδός, η δημιουργία άτονων ελκών (δηλαδή, πληγών που δεν κλείνουν) είναι σπάνια αλλά μπορεί να συμβεί.

Προοδευτική αύξηση του όγκου (οίδημα) του μέλους, αρχικά περιφερικά και αργότερα και προς τα κεντρικά σημεία.

Ασύμμετρο οίδημα (ένα μέλος).

Αίσθημα βάρους, δυσκαμψίας και δυσλειτουργίας.

Σκλήρυνση των μαλακών ιστών (αύξηση συνδετικού ιστού).

Πιθανές αλλαγές της επιδερμίδας λόγω λοιμώξεων ή υπερκεράτωσης.

Χαρακτηριστικό εντύπωμα μετά από πίεση, το οποίο εξαφανίζεται μετά την παύση αυτής.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Το λεμφοίδημα μπορεί συνήθως να διαγνωστεί με βάση το ιστορικό και την αντικειμενική εξέταση μόνο. Όμως όταν η διάγνωση δεν είναι ξεκάθαρη, απαιτούνται εξετάσεις για να αποκλειστούν άλλες αιτίες του πρηξίματος. Η χρόνια φλεβική ανεπάρκεια μπορεί να αποκλειστεί με υπερηχογράφημα triplex φλεβών του μέλους. Η ύπαρξη μάζας στην κοιλιά που πιέζει φλέβες ή λεμφαγγεία μπορεί να αποκλειστεί με απλό υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία.

Η εξέταση που μπορούμε να κάνουμε για επιβεβαίωση της διάγνωσης του λεμφοιδήματος είναι το σπινθηρογράφημα των λεμφαγγείων (ή λεμφαγγειογραφία με ραδιοϊσότοπα). Γίνεται ένεση πολύ μικρής ποσότητας ραδιενεργού υγρού μεταξύ των δακτύλων και των δυο ποδιών, το οποίο προσλαμβάνεται από το λεμφικό σύστημα. Παίρνουμε εικόνες των κάτω μελών με γ-camera κάθε λίγο. Με αυτή την τεχνική μετράται η ταχύτητα με την οποία μεταφέρεται το υγρό διαμέσου του λεμφικού συστήματος προς τα πάνω και προσδιορίζεται κάθε καθυστέρηση. Η εξέταση αυτή έχει μεγάλη ακρίβεια, όμως στις περισσότερες περιπτώσεις είναι περιττή, αφού η διάγνωση γίνεται συνήθως κλινικά.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Λεμφολογική Εταιρεία καθορίστηκαν τα στάδια στα οποία κατατάσσονται οι ασθενείς που πάσχουν από λεμφοίδημα.

Ο διαχωρισμός της ασθένειας σε στάδια βοηθάει στην εφαρμογή της κατάλληλης θεραπευτικής μεθόδου σε κάθε περίπτωση. 

Στάδιο 0

Είναι η υποκλινική κατάσταση όπου τα λεμφαγγεία έχουν τραυματιστεί και η λεμφική οδός έχει διαταραχθεί. Δεν παρατηρείται οίδημα στην πάσχουσα περιοχή, όμως οι ασθενείς βρίσκονται σε κίνδυνο ανάπτυξης λεμφοιδήματος μήνες ή και χρόνια αργότερα. Σε περίπτωση εμφάνισης στοιχείων λεμφοιδήματος η άμεση αντιμετώπιση μπορεί να ελέγξει ικανοποιητικά την πρόοδο της νόσου.

Στάδιο Ι ή αναστρέψιμο στάδιο

Αποτελεί πρώιμο στάδιο λεμφοιδήματος και εμφανίζεται με συσσώρευση λέμφου πλούσιας σε πρωτεϊνη στην πάσχουσα περιοχή που όμως αποκαθίσταται με ανύψωση του μέλους. Επίσης εμφανίζεται ήπιο εντύπωμα μετά την πίεση, που όμως εξαφανίζεται σχεδόν άμεσα. Στο στάδιο Ι το λεμφοίδημα επιστρέφει σύντομα μετά την επανατοποθέτηση του άκρου στη φυσιολογική του θέση. Η έγκαιρη θεραπεία σε αυτό το στάδιο μπορεί να ελέγξει συχνά την κατάσταση και να αποτρέψει την επιδείνωση του λεμφοιδήματος.

Στάδιο ΙΙ ή μη αναστρέψιμο στάδιο

Χαρακτηρίζεται από εμφάνιση έντονου οιδήματος και δημιουργίας ίνωσης. Δεν δημιουργούνται εύκολα εντυπώματα από πίεση λόγω της σκληρίας του μέλους. Η ανύψωση του πάσχοντος άκρου δεν μειώνει το οίδημα. Στο στάδιο αυτό σταδιακά εμφανίζεται αύξηση της ίνωσης και της σκληρίας και επιδείνωση του λεμφοιδήματος με αλλαγές στην εμφάνιση του δέρματος.

Στάδιο ΙΙΙ ή Λεμφοστατική Ελεφαντίαση

Αποτελεί το πλέον προχωρημένο στάδιο λεμφοιδήματος με εικόνα ελεφαντίασης. Στο στάδιο αυτό δεν δημιουργούνται εντυπώματα, η ίνωση είναι πολύ έντονη και το πάσχον δέρμα εμφανίζει θηλώματα και υπερκερατωσικές βλάβες.

Ποια είναι η θεραπεία;

Το λεμφοίδημα είναι χρόνιο πρόβλημα. Δεν υπάρχουν συντηρητικά ή χειρουργικά μέτρα που θα αποκαταστήσουν πλήρως το προσβεβλημένο μέλος. Όμως πρέπει να διατηρείται υπό έλεγχο ώστε να μη συμβούν επιπλοκές αργότερα.

Ο σκοπός της θεραπείας είναι: 

• Μείωση του όγκου του μέλους 

• Αποκατάσταση της κινητικότητας και του εύρους κίνησης των αρθρώσεων 

• Αποτροπή μολύνσεων 

• Βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης του ασθενούς 

• Βελτίωση της αισθητικής του ασθενούς 

Ο κύριος στόχος είναι ο έλεγχος του οιδήματος. Αυτό επιτυγχάνεται με τη διατήρηση του μέλους σε ανάρροπη θέση, την πιεστική επίδεσή του με επιδέσμους ή κατάλληλες κάλτσες, το μασάζ λεμφικού τύπου και τη χρήση αντλιών με αεροθαλάμους διαλείπουσας συμπίεσης. Ο ασθενής πρέπει να φορεί την ελαστική συμπίεση σταθερά σ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Σπανίως μπορεί να βοηθήσουν τα διουρητικά.

Διατήρηση του μέλους σε ανάρροπη θέση και τακτική άσκηση –  Όποτε ανυψώνετε το πόδι σας, τα υγρά αποστραγγίζονται απ’ αυτό. Βάζετε το πόδι σας ψηλά οποτεδήποτε μπορείτε. Ανυψώστε το κάτω μέρος του κρεβατιού σας (περίπου 15 εκ.), ώστε τα πόδια να είναι λίγο ψηλότερα από το κεφάλι. Η άσκηση, όπως το βάδισμα, σε συνδυασμό με τις παρακάτω θεραπείες θα είναι επίσης ευεργετική.

Πιεστική επίδεση του μέλους με επιδέσμους ή κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης – Η συμπίεση απαιτείται για να απομακρύνει το υγρό από τα κάτω μέλη σας όταν στέκεστε. Αρχικά θα απαιτηθούν επίδεσμοι, για να απομακρύνουν το χειρότερο μέρος του πρηξίματος, πριν χρησιμοποιηθούν οι κάλτσες.

Αν βάλετε τις κάλτσες ενώ το πόδι είναι πολύ πρησμένο, δεν θα εφαρμόσουν καλά και γι’ αυτό είναι σημαντικό προηγουμένως να μειώσετε το πρήξιμο με κάποιο τρόπο (π.χ. με ελαστική επίδεση ή με χρήση αντλίας διαλείπουσας συμπίεσης).

Οι κάλτσες για λεμφοίδημα θα πρέπει να εφαρμόζουν κατάλληλα και βέβαια να είναι πολύ πιο σφικτές από τις συνηθισμένες κάλτσες. Αν το πρήξιμο περιορίζεται κάτω από το γόνατο, μπορείτε να χρησιμοποιείτε κάλτσα κάτωθεν γόνατος. Συνήθως χρησιμοποιούμε κλάσης 2 (25-35 mmHg) ή κλάσης 3 (35-45 mmHg), όμως μπορεί να απαιτηθεί και η πιο ισχυρή κλάση 4 (45-60 mmHg).

Χρήση αντλίας με αεροθαλάμους διαλείπουσας συμπίεσης [External Pneumatic Compression, EPC] – Παρά τη χρήση συμπιεστικών καλτσών μερικοί άνθρωποι διαπιστώνουν ότι υπάρχει κάποιο πρήξιμο στο τέλος της ημέρας. Η συσκευή EPC είναι μια μπότα με αεροθαλάμους που φουσκώνει και ξεφουσκώνει και αποστραγγίζει το υγρό από το μέλος. Η συσκευή χρησιμοποιείται συνήθως το βράδυ για να διώξει το υγρό που μαζεύτηκε παρά τη χρήση της κάλτσας.

Αν ο ιατρός σας πιστεύει ότι χρειάζεστε αυτή τη θεραπεία, καλό είναι να δοκιμάσετε μια τέτοια συσκευή πριν αποφασίσετε να την αγοράσετε.

Μασάζ «λεμφικού τύπου» – Σε αρκετές περιπτώσεις, το λεμφοιδηματικό μέλος μπορεί να ωφεληθεί από τέτοιο μασάζ, υπό την προϋπόθεση ότι γίνεται σωστά από κατάλληλα εκπαιδευμένο θεραπευτή. Αυτή η θεραπεία δεν ενδείκνυται αν υπάρχει οξεία φλεγμονή, κακοήθης όγκος, θρόμβωση ή μείζον καρδιακό πρόβλημα.

Μπορεί να γίνει εγχείρηση για λεμφοίδημα;

Μόνο σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις. Σχεδόν όλες οι χειρουργικές επεμβάσεις για λεμφοίδημα συνοδεύονται από εκτεταμένες ουλές και δεν συνιστώνται για μικρού ή μέτριου βαθμού λεμφοίδημα.

Σε επιλεγμένους ασθενείς με μεγάλου βαθμού λεμφοίδημα που δεν ανταποκρίνονται καλά στη συντηρητική θεραπεία, μπορεί να προσφέρει μεγάλης διάρκειας όφελος μια νεότερη χειρουργική μέθοδος που ονομάζεται περιμετρική λιποαναρρόφηση

Τι μπορεί να κάνετε για να μην επιδυνωθεί το λεμφοίδημα;

Αν το λεμφικό σύστημα των κάτω μελών δε λειτουργεί καλά, είναι σημαντικό να φροντίζετε τα πόδια σας με μεγάλη επιμέλεια.

• Απαιτείται τακτική υγιεινή του δέρματος, ιδίως στις πτυχές του και μεταξύ των δακτύλων για πρόληψη λοιμώξεων. Είναι σημαντικό να θεραπευτεί ενωρίς κάθε λοίμωξη, περιλαμβανομένης και της μυκητίασης. Κάθε λοίμωξη είναι δυνατό να καταστρέψει λεμφαγγεία και να χειροτερέψει το πρήξιμο. Σε περίπτωση υποτροπιάζουσας λοίμωξης του δέρματος, μπορεί να απαιτηθεί να πάρετε αντιβιοτικά σε μικρή δόση αλλά για μεγάλο χρονικό διάστημα
• Να αποφεύγετε κοψίματα, γρατζουνιές, δήγματα εντόμων, διαστρέμματα, εγκαύματα κλπ. Ακόμη και ο ελάχιστος μικροτραυματισμός πρέπει να αντιμετωπίζεται σοβαρά
• Διατηρείτε φυσιολογικό σωματικό βάρος
• Προσπαθείτε να ασκείστε τακτικά, περιορίζοντας την ορθοστασία και την καθιστική ζωή
• Φυσικά, μην αμελείτε τη χρήση της κάλτσας σας

Η Διατροφή

Η Διατροφή και ο μεταβολισμός είναι σημαντικοί παράγοντες στην επιτυχία της θεραπείας του λεμφοιδήματος.

Πρώτη και πιο βασική συμβουλή είναι η λήψη αρκετής ποσότητας υγρών. Ο ασθενής θα πρέπει να λαμβάνει ως δύο λίτρα νερό την ημέρα. Τα ροφήματα από βότανα επίσης συστήνονται για την κάλυψη των αναγκών σε υγρά.

Περιορίστε το αλάτι γιατί προκαλεί κατακράτηση νερού στο σώμα. Ο ασθενής πρέπει να προσέχει και το 'κρυμμένο' αλάτι σε πιάτα τυριού και κρέατος, όπως και σε άλλες τροφές.

Πρόσθετα, αν ο ασθενής είναι υπέρβαρος, συστήνεται μια δίαιτα φτωχή σε θερμίδες και  πρωτεΐνες. Προσοχή στην υπερβολική κατανάλωση κρέατος!

Πηγές 
Medifocus Guidebook on Lymphedema, 
Ζαχαρίας Ανδρουλάκης, Aγγειοχειρουργός
www.angioparemvasi.gr/aggeiakes-pathiseis/lemfoidima/

Διαβάστε επίσης

Πότε διογκώνονται (πρήζονται) οι λεμφαδένες; Πόσο επικίνδυνο είναι; Ποιες εξετάσεις βοηθούν στην διάγνωση;

Τι είναι ο φρουρός λεμφαδένας; Σε τι χρησιμεύει και πώς γίνεται η ανίχνευση του; Ποια τα οφέλη της βιοψίας και ποια η διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου;

Η ελονοσία υπάρχει ακόμα. Η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης.

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Η ελονοσία σκοτώνει περισσότερους από 1,2 εκατομμύρια ανθρώπους κάθε χρόνο στον κόσμο, πολύ περισσότερους από ό,τι θα πίστευε κανείς και ο αριθμός των νεκρών ανάμεσα στους ενήλικες είναι αυξημένος. Κάθε μέρα 3000 παιδιά πεθαίνουν από την ελονοσία.

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται στη χώρα μας η επανεμφάνιση κρουσμάτων ελονοσίας, καθώς και άλλων ασθενειών μεταδιδομένων με τα κουνούπια. 

Η Ελλάδα ήταν ενδημική για την ελονοσία χώρα μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ‘60. Από το 1946 έως το 1960 εφαρμόστηκε εντατικό Εθνικό Πρόγραμμα Εκρίζωσης της νόσου. Η Ελλάδα θεωρείται «χώρα ελεύθερη ελονοσίας» από το 1974. Έκτοτε και μέχρι και το 2010 καταγράφονταν πανελλαδικά ετησίως περίπου 20-50 κρούσματα που σχετίζονταν (στη μεγάλη τους πλειοψηφία) με ταξίδι ή παραμονή σε ενδημική για την ελονοσία χώρα. Σποραδικά κρούσματα ελονοσίας χωρίς ιστορικό ταξιδιού καταγράφηκαν τα έτη 1991, 1999, 2000, 2009, 2010, 2011 και 2012. Επιπρόσθετα, το 2009, το 2011 και το 2012 εμφανίστηκαν συρροές περιστατικών P. vivax ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης (δηλαδή περιστατικών που δεν ανέφεραν ιστορικό μετακίνησης σε ενδημικές για την ελονοσία χώρες), κυρίως στην περιοχή του Δήμου Ευρώτα Λακωνίας. Συγκεκριμένα, το 2011 καταγράφηκαν πανελλαδικά 42 κρούσματα ελονοσίας χωρίς ιστορικό μετακίνησης (36 στο Δήμο Ευρώτα Λακωνίας και 6 στις Π.Ε. Ανατολικής Αττικής, Βοιωτίας, Εύβοιας και Λάρισας) και το 2012 καταγράφηκαν 18 κρούσματα με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης (10 στο Δήμο Ευρώτα Λακωνίας και 8 στις Π.Ε. Ανατολικής Αττικής, Βοιωτίας, Καρδίτσας, Ξάνθης). Στην Ελλάδα το 2015 δηλώθηκαν 60 κρούσματα ελονοσίας εκ των οποίων τα 54 ήταν εισαγόμενα (44 κρούσματα αφορούσαν μετανάστες από ενδημικές χώρες και 10 κρούσματα αφορούσαν ταξιδιώτες σε ενδημικές χώρες).

Οι περισσότερες προσβεβλημένες περιοχές είναι αγροτικές, μη τουριστικές, κοντά σε υγροτόπους, με μεγάλους πληθυσμούς μεταναστών από ενδημικές χώρες.

Όπως υποδεικνύουν και τα ανωτέρω δεδομένα, το ενδεχόμενο επανεγκατάστασης της ελονοσίας σε ευάλωτες περιοχές της χώρας είναι υπαρκτό, καθώς υπάρχει αφενός ο κατάλληλος διαβιβαστής (κουνούπια του Ανωφελούς γένους) και αφετέρου ασθενείς με ελονοσία (κυρίως νεοεισερχόμενοι μετανάστες από χώρες στις οποίες ενδημεί η νόσος).

Τα στοιχεία δείχνουν με σαφήνεια μείωση της θνησιμότητας χάρη στις προσπάθειες των τελευταίων δέκα ετών (δραστικά εντομοκτόνα, βελτίωση των θεραπειών). Από το 2004 ως σήμερα ο αριθμός των θανάτων από ελονοσία έχει πέσει κατά ένα τρίτο.. Την τελευταία δεκαετία θεραπεύθηκαν 230 εκατομμύρια περιπτώσεις ελονοσίας με χρήση φαρμάκων. Επίσης διανεμήθηκαν ισάριθμες ειδικά εμποτισμένες κουνουπιέρες με αποτέλεσμα η νόσος να τεθεί υπό σημαντικό έλεγχο.

Λίγα λόγια για την ελονοσία

Η ελονοσία είναι μία σοβαρή νόσος που οφείλεται στο πλασμώδιο (Plasmodium), ένα μικροοργανισμό (παράσιτο) που προσβάλλει τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα.
Tα γνωστά και πιο συνήθη είδη του παρασίτου που προκαλούν την νόσο είναι τα ακόλουθα: Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium ovale και Plasmodium malariae. Απ’ αυτά το Plasmodium falciparum είναι πιο πιθανό να προκαλέσει σοβαρή λοίμωξη, και εάν δεν αντιμετωπιστεί με κατάλληλη θεραπεία, μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο.

Πως μεταδίδεται η ελονοσία;

• Με τσίμπημα από θηλυκό μολυσμένο κουνούπι που ανήκει στο γένος Anopheles (Ανωφελής). Μόνο κουνούπια του γένους αυτού μπορούν να μεταδώσουν την ελονοσία και πρέπει προηγουμένως να έχουν τσιμπήσει άτομο που είναι μολυσμένο με το παράσιτο που προκαλεί την ελονοσία.
• Με μετάγγιση αίματος, μεταμόσχευση οργάνων και χρήση μολυσμένων βελονών ή συριγγών. Σπανιότερα η μετάδοση μπορεί να γίνει και από την μητέρα στο έμβρυο.
• Το παράσιτο δεν μεταδίδεται από άτομο σε άτομο. ∆εν μεταδίδεται μέσω της συνήθους κοινωνικής (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.

Κλινικά συμπτώματα και σημεία ήπιας- μη επιπλεγμένης ελονοσίας

Τα συμπτώματα της λοίμωξης, ειδικά στην έναρξη της, είναι μη ειδικά και μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Πυρετό ή δεκατική πυρετική κίνηση
• Φρίκια
• Κεφαλαλγία
• Αρθραλγίες / Μυαλγίες
• Καταβολή/κακουχία
• Εφίδρωση
• Ναυτία/εμέτους
• Κοιλιακό άλγος ή/και διάρροιες

Αν και περιγράφεται ότι τα συμπτώματα αυτά (πυρετός, εφιδρώσεις, ρίγη) μπορεί να εμφανίζονται περιοδικά («τριταίος ή τεταρταίος πυρετός»), συνήθως δεν εμφανίζονται με τυπική περιοδικότητα.
Προσοχή! Η κλινική εικόνα της ελονοσίας δεν είναι καθόλου ειδική και η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί με την συμπτωματολογία κοινών λοιμώξεων (γριπώδης συνδρομή, ξηρός βήχας, διάρροια κ.α)
Κατά την κλινικοεργαστηριακή εκτίμηση του ασθενούς ενδεχομένως να ανευρίσκονται:

• Ηπατομεγαλία
• Σπληνομεγαλία
• Υπικτερική χροιά επιπεφυκότων
• Ήπια αναιμία ή/και θρομβοπενία
• Ήπιες διαταραχές της πήξης, αυξημένες τρανσαμινάσες και μικρή αύξηση ουρίας/κρεατινίνης
• Χαμηλού βαθμού παρασιταιμία (< 5000 παράσιτα/μl αίματος ή προσβεβλημένα ή προσβεβλημένα < 0.1% των ερυθρών αιμοσφαιρίων κατά τη μικροσκοπική εξέταση)

Εργαστηριακά ευρήματα σε σοβαρή νόσο

• Θρομβοπενία , αναιμία , ήπια λευκοπενία
• Αύξηση δεικτών φλεγμονής (ΤΚΕ, CRP)
• Τρανσαμινασαιμία
• Υπερπαρασιταιμία, κατά την οποία >5% των ερυθρών αιμοσφαιρίων είναι προσβεβλημένα από παράσιτα στη δοκιμασία Laveran

Αξίζει να υπενθυμίσουμε το γεγονός ότι σε ενδημικές για την ελονοσία περιοχές οι ενήλικες είναι πιθανό να αναπτύξουν μερική ανοσία μετά από τη χρόνια έκθεσή τους στο πλασμώδιο, η οποία μειώνει τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης.

Θεραπευτική αντιμετώπιση
Προσοχή!: Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπευτική αντιμετώπιση είναι απαραίτητες για τη διακοπή της αλυσίδας μετάδοσης της ελονοσίας.
Η θεραπεία της ελονοσίας (είδος φαρμάκου και διάρκεια της θεραπείας) εξαρτάται από το πλασμώδιο που προκαλεί τη λοίμωξη και την περιοχή στην οποία συνέβη η μόλυνση, λόγω της εμφάνισης αντοχής σε μερικά από τα ανθελονοσιακά. Η θεραπεία εξαρτάται επίσης από την ηλικία του ασθενούς, από το πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση του ασθενούς και από το αν βρίσκεται σε εξέλιξη ή αναμένεται εγκυμοσύνη. Υπάρχουν διάφορα αποτελεσματικά ανθελονοσιακά φάρμακα. Η θεραπεία καλό είναι να ξεκινήσει έγκαιρα στα πρώτα στάδια της νόσου πριν αυτή γίνει χρόνια ή εξελιχθεί σε σοβαρή μορφή.

Μέτρα πρόληψης στο σπίτι
Πολλά από τα κουνούπια γεννιούνται και ζουν στο μπαλκόνι, στις αυλές ή στα χωράφια.
Μπορούμε να μειώσουμε τον πληθυσμό των κουνουπιών, μειώνοντας τα σημεία εκείνα όπου μπορεί να ζήσει και να μεγαλώσει η προνύμφη τους. Πολλά από το κουνούπια που μας ταλαιπωρούν κάθε καλοκαίρι προέρχονται από ιδιόκτητους χώρους, όπως είναι οι αυλές και οι βεράντες των σπιτιών μας.
Για την επιτυχία του Προγράμματος είναι απαραίτητη η συμβολή όλων μας. Όπου υπάρχουν κουνούπια υπάρχουν στάσιμα νερά!

ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ

• Δεν επιτρέπεται η ρίψη ακάθαρτων νερών και απορριμμάτων ανεξέλεγκτα.
• Τα ακάθαρτα νερά πάσης φύσεως να οδηγούνται στο δίκτυο ακαθάρτων.
• Να μη διοχετεύονται νερά στους δρόμους.
• Να απομακρύνονται τα στάσιμα νερά από λεκάνες, βάζα, πιατάκια γλαστρών.
• Αντικαθιστούμε σπασμένους σωλήνες νερού που τρέχουν.
• Φυλάσσουμε τα δοχεία νερού που δεν χρησιμοποιούμε (κουβάδες, καρότσια, βαρέλια) γυρισμένα ανάποδα ή τα διατηρούμε καλυμμένα.
• Καλύπτουμε ή απομακρύνουμε παλιά λάστιχα που συσσωρεύουν νερό.
• Ανανεώνουμε τακτικά το νερό σε ποτίστρες ζώων.
• Καθαρίζουμε τα φύλλα που μαζεύονται στις υδρορροές.
• Ποτίζουμε κατά προτίμηση το πρωί.
• Κουρεύουμε τακτικά το γρασίδι του κήπου, θάμνους και φυλλωσιές (καταφύγια κουνουπιών).
• Δίνουμε κλίση στον κήπο για να απομακρύνονται τα νερά.
• Καλύπτουμε με σίτες τους αγωγούς εξαερισμού των βόθρων όπου υπάρχουν.
• Τοποθετούμε σίτες σε πόρτες, παράθυρα, φεγγίτες και αεραγωγούς τζακιού.
• Χρησιμοποιούμε ανεμιστήρες ή κλιματιστικά.
• Χρησιμοποιούμε εντομοκτόνα στον αέρα (φιδάκια, ταμπλέτες, αεροζόλ, κλπ).
• Χρησιμοποιούμε λαμπτήρες κίτρινου χρώματος για φωτισμό εξωτερικών χώρων.

Μέτρα ατομικής προστασίας

1. Χρησιμοποιούμε κατάλληλα ρούχα που καλύπτουν όσο γίνεται περισσότερο σώμα (μακριά μανίκια και παντελόνια, ανοιχτόχρωμα και φαρδιά).
2. Χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικά τόσο σε ακάλυπτο δέρμα, όσο και πάνω στα ρούχα.
3. Χρησιμοποιούμε κουνουπιέρες.
4. Συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα.

Προσοχή: Τα περισσότερα είδη κουνουπιών τσιμπούν από το σούρουπο μέχρι το χάραμα.

Οι επαγγελματίες, που απασχολούν αλλοδαπούς εργάτες από χώρες όπου ενδημεί η ελονοσία (Ινδία, Πακιστάν, κλπ), όταν έρχονται από τις χώρες τους, να ελέγχονται με εξέταση αίματος, ώστε να εντοπισθούν τυχόν φορείς του πλασμώδιου της ελονοσίας.

Διαβάστε επίσης

Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ελονοσίας. Θεωρείται υπαρκτός ο κίνδυνος εγχώριας μετάδοσης ελονοσίας

Η ελονοσία υπάρχει ακόμα. Η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης.

Ο κύκλος ζωής του Πλασμώδιου της ελονοσίας σε video

Κίνδυνος για τη Δημόσια υγεία από τις συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων και των μεταναστών

Λίγα λόγια για τις σκνίπες και τα κουνούπια και πώς αντιμετωπίζεται, το τσίμπημα τους, φαρμακευτικά ή με φυσικό τρόπο

Ενοχλητικά έντομα - Επώδυνα τσιμπήματα

Τα κουνούπια προτιμούν τους ανθρώπους με χοληστερίνη και ουρικό οξύ

H Κλιματική αλλαγή φέρνει στην χώρα μας επιδημίες από σοβαρές ασθένειες που είτε είχαμε ξεχάσει, είτε δεν είχαμε ποτέ παλαιότερα.

Ισχαιμικό ή Αιμορραγικό Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Πώς θα αναγνωρίσετε τα σημάδια;

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Τα εγκεφαλικά επεισόδια (ΑΕΕ) αποτελούν την τρίτη αιτία θανάτου στον δυτικό κόσμο, μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον καρκίνο. Τα τελευταία 30 χρόνια, πάντως, έχει παρατηρηθεί μια μείωση κατά 45% στους θανάτους που οφείλονται σε ΑΕΕ. Σήμερα, το 70% των ανθρώπων που παθαίνουν εγκεφαλικό συνεχίζουν να έχουν την αυτονομία τους, ενώ το 10% αναρρώνουν πλήρως.

Το εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει όταν η ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο μέσα από τις αρτηρίες διαταράσσεται ή διακόπτεται αιφνίδια. Το αίμα μπορεί να σταματήσει 
να ρέει σε μια αρτηρία επειδή εμποδίζεται από κάποιο θρόμβο αίματος ή πλάκα (αυτό ονομάζεται ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο) ή επειδή η αρτηρία έχει σπάσει ή υποστεί ρήξη (αυτό ονομάζεται αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο).

Τα αίτια των ΑΕΕ είναι πολλά και συνήθως έχουν σχέση με βλάβες των τοιχωμάτων των αιμοφόρων αγγείων οι οποίες συνήθως εγκαθίστανται αργά στο πέρασμα του χρόνου. Ιδιαίτερα συχνό αίτιο τέτοιων αγγειακών βλαβών είναι η υπέρταση.

Αιτιολογία

Τα αίτια διακρίνονται σε συγγενή και σε επίκτητα. Συγγενή αίτια είναι κυρίως οι αγγειακές δυσπλασίες (ανευρύσματα, αρτηριοφλεβώδεις επικοινωνίες), οι συγγενείς παθήσεις της καρδιάς, οι νόσοι του μεταβολισμού (π.χ. ομοκυστινουρία) και του αίματος (π.χ. δρεπανοκυτταρική αναιμία).

Επίκτητα αίτια είναι: 

• ενδοκαρδίτιδες, 
• ρευματικός πυρετός, 
• νόσοι του κολλαγόνου, 
• υπεριλιπιδαιμίες, 
• αρτηρίτιδες, 
• θρομβοφλεβίτιδες, 
• καρδιακές βαλβιδοπάθειες, 
• σακχαρώδης διαβήτης, 
• αθηροσκλήρυνση, 
• καρδιακή εμβολή, 
• υπέρταση, 
• διαταραχές της πήξης του αίματος, 
• αμυλοείδωση, 
• κάπνισμα, 
• αλκοόλ κ.α.

Ένας ασθενής που πάσχει από μια από την ανωτέρω παθήσεις δεν θα παρουσιάσει υποχρεωτικά ΑΕΕ. Για τον λόγο αυτό είναι σκόπιμο να αναφερόμαστε σε «παράγοντες κινδύνου για ΑΕΕ». Ο κάθε παράγοντας από μόνος του αυξάνει τον κίνδυνο για ΑΕΕ. Αν συνυπάρχουν περισσότεροι από ένας, τότε η πιθανότητα ο ασθενής να υποστεί ΑΕΕ αυξάνεται γεωμετρικά.

Παθογένεια

Ο κάθε παράγοντας κινδύνου δρα διαφορετικά αλλά το αποτέλεσμα είναι πάντα η διακοπή της παροχής αίματος σε μια περιοχή του ΚΝΣ (ισχαιμικό ΑΕΕ) ή η ρήξη ενός αγγείου με επακόλουθο ένα αιμορραγικό ΑΕΕ.

Η διακοπή της παροχής του αίματος μπορεί να οφείλεται σε έναν θρόμβο ο οποίος π.χ. προέρχεται από την καρδιά και ταξίδεψε μέσω των μεγάλων αγγείων ως τον εγκέφαλο (εμβολή). Ακόμη μπορεί να οφείλεται σε θρόμβο που προέρχεται από ένα γειτονικό ή ακόμη και από το ίδιο το αγγείο (θρόμβωση).

Η ρήξη ενός αγγείου οφείλεται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων στις αλλοιώσεις των τοιχωμάτων των αγγείων που προήλθαν από χρόνια υπέρταση. Ακόμη μπορεί να οφείλεται σε αγγειακές δυσπλασίες σε κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις ή σε άλλες παθήσεις των τοιχωμάτων των αγγείων (π.χ. αυτοάνοσα νοσήματα, αμυλοείδωση).

Κλινική εικόνα

Η κλινική εικόνα ενός ΑΕΕ εξαρτάται από την λειτουργία της περιοχής που εβλήθη. Σε γενικές γραμμές τα αιμορραγικά ΑΕΕ θεωρούνται βαρύτερα των ισχαιμικών. Αυτό γιατί παρ' όλο που το αίμα που διαχέει τον εγκεφαλικό ιστό προκαλεί μικρή σχετικά βλάβη (το αίμα είναι τοξικό για τον εγκεφαλικό ιστό), καταλαμβάνει χώρο πιέζοντας τον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος περιέχεται σε ένα ανελαστικό κουτί όπως είναι το κρανίο και δεν έχει την δυνατότητα μετατόπισης σε άλλο χώρο. Έτσι οποιαδήποτε αιτία προκαλεί πίεση επί του εγκεφάλου μπορεί να τον βλάψει σοβαρά. Ο θάνατος μπορεί να επέλθει άμεσα λόγω πίεσης επί του στελέχους του εγκεφάλου (περιπτώσεις εγκολεασμών). Αν η αιμορραγία είναι τόσο μικρή ώστε να μην προκαλέσει πιεστικά φαινόμενα, τότε η πρόγνωση για τον ασθενή είναι σχετικά καλή και φτάνει ως την πλήρη αποκατάσταση.

Η βαρύτητα ενός ισχαιμικού ΑΕΕ εξαρτάται από το μέγεθος και την σημασία του αγγείου στο οποίο διεκόπη η αιματική ροή. Απόφραξη της καρωτίδας προκαλεί ημιπληγία, ημιαναισθησία, ημιανοψία, ολική αφασία (σε αριστερή βλάβη). Απόφραξη της πρόσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας μπορεί να προκαλέσει τον θάνατο ή διαταραχές της συνείδησης, μονοπληγία κυρίως κάτω άκρου κ.α. Απόφραξη της μέσης εγκεφαλικής αρτηρίας μπορεί να προκαλέσει ημιπληγία, αφασία, διαταραχές της επικριτικής αισθητικότητας, ημιανοψία κ.α. Απόφραξη της οπίσθιας εγκεφαλικής αρτηρίας μπορεί να προκαλέσει ημιανοψία, θαλαμικά άλγη, οπτική αγνωσία κ.α.

Διάγνωση

Η διάγνωση ενός ΑΕΕ είναι κατ' εξοχήν κλινική και τίθεται με βάση τα ευρήματα μιας λεπτομερούς νευρολογικής εξέτασης και του ιστορικού του ασθενούς.

Όμως καθοριστική είναι η σημασία της αξονικής τομογραφίας εγκεφάλου (ΑΤΕ) εφ' όσον πολλές φορές είναι δύσκολα να διαχωριστεί κλινικά ένα ισχαιμικό από ένα αιμορραγικό ΑΕΕ.

Ακολούθως ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε έναν πλήρη παρακλινικό έλεγχο (αιματολογικές εξετάσεις, υπερηχογράφημα καρδιάς και καρωτίδων κ.α.) ώστε να αποκαλυφθούν οι παράγοντες κινδύνου που προκάλεσαν το ΑΕΕ.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις περιπτώσεις εκείνες που η συμπτωματολογία υποχωρεί πλήρως μετά από μερικές ώρες. Π.χ. ο ασθενής παρουσιάζει ξαφνικά αδυναμία ενός άκρου αλλά μετά από μερικές ώρες η μυϊκή ισχύς επανέρχεται στα φυσιολογικά επίπεδα. Ο ασθενής αυτός πιθανόν υπέστη ένα παροδικό ΑΕΕ. Ορίζεται ως παροδικό ΑΕΕ το επεισόδιο στο οποίο η συμπτωματολογία αποδράμει εντός 24 ωρών. Στην πλειοψηφία τους τα παροδικά ΑΕΕ διαρκούν περίπου μία ώρα. Πιθανόν η επαναιμάτωση της πάσχουσας περιοχής γίνεται τόσο γρήγορα ώστε η βλάβη να είναι αναστρέψιμη, αλλά, σε μεγάλο ποσοστό ασθενών (περίπου 20%) στην ΑΤΕ αποκαλύπτονται ισχαιμικές βλάβες. Ουσιαστικά πρόκειται δηλαδή για ένα «μικρό ΑΕΕ» και για τον λόγο αυτό ο ασθενής θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως άτομο υψηλού κινδύνου για σοβαρότερο ΑΕΕ στο μέλλον.

Πώς θα αναγνωρίσετε τα σημάδια του εγκεφαλικού επεισοδίου ή του ΠΙΕ

Για να μπορέσετε να αναγνωρίσετε τα σημάδια του εγκεφαλικού επεισοδίου, κάντε τρεις απλές ερωτήσεις:

Πρόσωπο – μπορεί ο άνθρωπος να γελάσει; Έχει χαλαρώσει/κρεμάσει το στόμα ή το μάτι του;

Χέρια – μπορεί ο άνθρωπος να σηκώσει και τα δυο του χέρια;

Ομιλία – μπορεί ο άνθρωπος να μιλήσει καθαρά και να καταλάβει τι του λέτε;

Χρόνος – ενεργήστε ΓΡΗΓΟΡΑ καλέστε το 166

Στα σημάδια του εγκεφαλικού επεισοδίου περιλαμβάνονται:

• Ζαλάδα, απώλεια ισορροπίας ή ανεξήγητη πτώση

• Απώλεια όρασης, αιφνίδια ή μειωμένη όραση στο ένα ή και στα δύο μάτια

• Πονοκέφαλος, συνήθως είναι δυνατός και εκδηλώνεται απότομα, ή ανεξήγητη αλλαγή στη μορφή των πονοκεφάλων

• Δυσκολία στην πρόσληψη φαγητού ή υγρών

Διαφορική διάγνωση

Η διαφορική διάγνωση ενός ΑΕΕ περιλαμβάνει πολλές άλλες παθολογίες που μπορεί να παρουσιάσουν εστιακή συμπτωματολογία ή διαταραχή της συνείδησης. Αυτές είναι : συγκοπτικές κρίσεις, υπογλυκαιμία, σκλήρυνση κατά πλάκας, ημικρανία, επιληπτικές κρίσεις , όγκοι του ΚΝΣ, αιματώματα, υπαρραχνοειδής αιμορραγία, αποστήματα κ.α.

Επιπλοκές

Οι επιπλοκές των ΑΕΕ εξαρτώνται από την βαρύτητα τους. Στα ήπια ΑΕΕ η πρόγνωση είναι σχετικά καλή, ενώ, στα βαρύτερα ακόμη και ο θάνατος πρέπει να ληφθεί υπ' όψιν.

Μετά από ένα βαρύ ΑΕΕ είναι πιθανές επιπλοκές από άλλα συστήματα όπως π.χ. το καρδιοκυκλοφοριακό. Επίσης, λόγω του κλινοστατισμού είναι πιθανή η εμφάνιση κατακλίσεων.

Θεραπεία

Ισχαιμικά ΑΕΕ: Τα τελευταία έτη γίνονται προσπάθειες θρομβόλυσης ώστε να αποφραχθεί το αγγείο που προκάλεσε την εγκεφαλική ισχαιμία. Παραμένει όμως ο κίνδυνος αιμορραγίας ως επιπλοκή αυτής της θεραπείας ενώ τα αποτελέσματα είναι αμφιλεγόμενα. Η θρομβόλυση θα πρέπει να εφαρμοστεί το ταχύτερο δυνατόν (εντός λίγων ωρών από το ΑΕΕ) από εξειδικευμένα νοσοκομειακά κέντρα. Επίσης, χρήσιμο είναι το ακετυλοσαλικυλικό οξύ και τα συμπλέγματα βιταμινών.

Αιμορραγικά ΑΕΕ: Θα πρέπει να ληφθεί υπ' όψιν η χειρουργική αφαίρεση του αιματώματος ανάλογα με το μέγεθός του και την ανατομική του θέση.

Παροδικά ΑΕΕ: Σε μεγάλο ποσοστό οφείλονται σε σημαντικές στενώσεις των καρωτίδων και γι' αυτό προτείνεται χειρουργική επέμβαση (ενδοκαρωτιδεκτομή). Εναλλακτικά χρησιμοποιούνται αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα.

Όλα τα ΑΕΕ: Ακόμη, η θεραπευτική αγωγή αποσκοπεί στην υποστήριξη των βασικών βιολογικών λειτουργιών του ασθενούς (ηλεκτρολυτική ισορροπία αίματος, καρδιακή και αναπνευστική λειτουργία, ρύθμιση αρτηριακής πίεσης και σακχάρου αίματος κ.τ.λ) και στην αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου που οδήγησαν στο ΑΕΕ. Η αποκατάσταση του ασθενούς περιλαμβάνει πρόγραμμα φυσικής αγωγής και ψυχολογική υποστήριξη.

Πώς μπορείτε να προλάβετε ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή να ξαναπάθετε ακόμα ένα εγκεφαλικό επεισόδιο;

Λόγω των μόνιμων αναπηριών που μπορούν να προκύψουν μετά από ένα ΑΕΕ, λαμβάνει ιδιαίτερη σημασία η πρόληψη. Όλα τα υγιή ενήλικα άτομα θα πρέπει να υποβάλλονται περιοδικά σε ιατρικό έλεγχο (check-up) ο οποίος να περιλαμβάνει νευρολογική και καρδιολογική εξέταση, έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και αιματολογικές εξετάσεις (σάκχαρο, λιπίδια αίματος κ.α.).

Μπορείτε να προλάβετε ένα εγκεφαλικό επεισόδιο με το να γνωρίσετε και να ελέγξετε τους παράγοντες κινδύνου: 
Υπάρχει κάποιος αριθμός παραγόντων που αυξάνουν
 τον κίνδυνο να πάθετε εγκεφαλικό επεισόδιο. Κάποιοι από τους παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο 
δεν μπορούν να ελεγχτούν. Σ ́ αυτούς περιλαμβάνονται
 η ηλικία, το φύλο και το οικογενειακό ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου. 
Υπάρχει κάποιος αριθμός παραγόντων κινδύνου που μπορείτε να ελέγξετε ώστε να μειώσετε τις πιθανότητες να πάθετε εγκεφαλικό επεισόδιο:

Υψηλή πίεση αίματος

Υψηλή χοληστερόλη

Ακανόνιστος καρδιακός παλμός (κολπική μαρμαρυγή) 


Διαβήτης


Στα φάρμακα για τη μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού 
επεισοδίου περιλαμβάνονται: 


Τα φάρμακα που ρίχνουν την πίεση του αίματος (Αντιυπερτασικά) – πρέπει να τα παίρνουν όλα τα άτομα που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο ή ΠΙΕ εκτός εάν υπάρχει ιατρικός λόγος να μην τα πάρουν. 
Τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα - αραιώνουν το αίμα και βοηθούν στην πρόληψη του σχηματισμού θρόμβων αίματος. Όλοι οι άνθρωποι με ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο πρέπει να παίρνουν αντιαιμοπεταλιακά εκτός εάν υπάρχει ιατρικός λόγος να μην τα πάρουν. 


Τα αντιπηκτικά – βοηθούν στην αποφυγή μεγαλύτερης ανάπτυξης των υφιστάμενων θρόμβων αίματος στα αιμοφόρα αγγεία και προλαμβάνουν το σχηματισμό νέων θρόμβων. 


Φάρμακα που μειώνουν τη χοληστερόλη: πρέπει να τα παίρνουν όλα τα άτομα που έχουν υποστεί ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο ή έχουν διαγνωστεί με ΠΙΕ εκτός εάν υπάρχει ιατρικός λόγος να μην τα πάρουν.

Φυσικά θα πρέπει να αποφεύγεται το κάπνισμα και το αλκοόλ. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίδεται αν εμφανιστεί κάποιο σύμπτωμα συμβατό με παροδικό ΑΕΕ (κυρίως αδυναμία ή αιμωδία κάποιου άκρου, θάμβος οράσεως κυρίως από έναν οφθαλμό, δυσαρθρία).

Διαβάστε επίσης

• Τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση εγκεφαλικού επεισοδίου. Πρώτες βοήθειες για εγκεφαλικό
• Ισχαιμικά και Αιμορραγικά Εγκεφαλικά Επεισόδια και οι αιτίες που τα προκαλούν
• Παγκόσμια Ημέρα Εγκεφαλικών Επεισοδίων. Αναγνωρίστε το εγκεφαλικό γρήγορα F.A.S.T. (video).
• Δύο εκατομμύρια Έλληνες πάσχουν από υπέρταση. Τι είναι η υπέρταση; Τι μπορείτε να κάνετε για να ελέγξετε την πίεση σας;
• XOΛΗΣΤΕΡΙΝΗ - ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΒΛΑΒΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΦΕΡΕΙ ΣΤΑ ΑΓΓΕΙΑ
• Το περπάτημα, η καλύτερη άσκηση για τους έντονους και στρεσογόνους ρυθμούς που ζούμε
• Συμπτώματα που μπορεί να σημαίνουν εγκεφαλικό και δεν πρέπει να αγνοείτε
• Τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση εγκεφαλικού επεισοδίου. Πρώτες βοήθειες για εγκεφαλικό
• Πώς θα προλάβουμε ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή ένα νέο εγκεφαλικό
• ΜΕΓΑΛΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ και ΟΞΕΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ