Σοκάρει η δασκάλα που κατήγγειλε 6χρονο ότι την θώπευσε. Πού τελειώνει η αθωότητα και πού αρχίζει η ευθύνη; Από ένα άγγιγμα στο Λουτράκι έως τον πυροβολισμό στη Βιρτζίνια

της Βικτωρίας Πολύζου, σύμβουλος ψυχικής υγείας, medlabnews.gr iatrikanea

Έντονη αναστάτωση προκάλεσε στο Λουτράκι η είδηση ότι δασκάλα του 1ου Δημοτικού προχώρησε σε επίσημη καταγγελία εναντίον ενός 6χρονου μαθητή, υποστηρίζοντας ότι την θώπευσε μέσα στην τάξη την ώρα του μαθήματος. Το περιστατικό, που έγινε γνωστό μέσα από το taygetosnews.gr, ξεκίνησε όταν η εκπαιδευτικός απευθύνθηκε στον διευθυντή του σχολείου, ζητώντας καθοδήγηση. Εκείνος φέρεται να της συνέστησε να μην δώσει συνέχεια, επισημαίνοντας ότι πρόκειται για παιδί Α’ Δημοτικού, με ελάχιστη έως ανύπαρκτη επίγνωση του τι σημαίνει «σεξουαλική πράξη» ή «ανάρμοστη συμπεριφορά».

Παρά τη σύσταση, η δασκάλα δύο ημέρες αργότερα εμφανίστηκε στο αστυνομικό τμήμα και προχώρησε σε επίσημη καταγγελία. Η ΕΛ.ΑΣ. την άκουσε, αλλά επισήμανε πως σε τόσο μικρές ηλικίες δεν προβλέπεται ποινική διαδικασία· μόνο ενημέρωση των γονέων. Οι γονείς, με τη σειρά τους, θεώρησαν υπερβολική και ακραία τη στάση της δασκάλας και κατήγγειλαν το συμβάν στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Κορινθίας. Η υπόθεση μπήκε σε προανακριτική διαδικασία, και μέχρι την ολοκλήρωσή της η δασκάλα μετακινείται σε άλλα σχολεία.

Τι πραγματικά συνέβη;

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο μικρός μαθητής πλησίασε τη δασκάλα για να της δείξει μια εργασία. Κατά την κίνησή του την ακούμπησε σε «ευαίσθητο σημείο» — κίνηση που, όπως επισημαίνουν πολλοί παιδοψυχολόγοι, σε αυτή την ηλικία είναι συνήθως αδέξια, ασυνείδητη και χωρίς καμία σεξουαλική πρόθεση.

Κι όμως, η εκπαιδευτικός το εξέλαβε ως επίθεση και προχώρησε σε διαδικασίες που δημιούργησαν θόρυβο και ένταση.

Τι θα έπρεπε να κάνει μια δασκάλα σε τέτοια περίπτωση;

• Να αξιολογήσει την ηλικία και την πρόθεση. Στα 6 χρόνια το παιδί βρίσκεται σε στάδιο μίμησης, περιέργειας και έλλειψης κοινωνικών ορίων. Η πρόθεση είναι καθοριστική.
• Να συζητήσει με τον σχολικό ψυχολόγο. Οι ειδικοί είναι αυτοί που μπορούν να καθοδηγήσουν σωστά μια εκπαιδευτικό για το αν υπάρχει πρόβλημα συμπεριφοράς ή απλώς παιδική αμεσότητα.
• Να ενημερώσει ήρεμα τους γονείς. Με στόχο την πρόληψη, όχι την τιμωρία.
• Να καταγράψει το περιστατικό στο σχολείο, όχι στο αστυνομικό τμήμα. Η αστυνομία δεν είναι μηχανισμός επίλυσης παιδαγωγικών συμβάντων νηπιαγωγείου και Δημοτικού.

Ένα 6χρονο παιδί είναι εντελώς αθώο;

Στην πλειονότητα των περιπτώσεων: ΝΑΙ.

Τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν διαθέτουν σεξουαλική πρόθεση. Έχουν όμως ανάγκη καθοδήγησης, ορίων και σωστών προτύπων.

Υπάρχουν όμως και σπάνιες εξαιρέσεις όπου η συμπεριφορά ενός παιδιού αντανακλά όσα βλέπει στο σπίτι. Σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν κατηγορείται το παιδί· διερευνάται το περιβάλλον του.

Κι όμως… στην Αμερική είδαμε το αδιανόητο

Η υπόθεση στο Λουτράκι ξαναφέρνει στη μνήμη μια συγκλονιστική ιστορία από τη Βιρτζίνια:

Ένα παιδί —επίσης 6 ετών— πήρε όπλο από το σπίτι και πυροβόλησε τη 25χρονη δασκάλα του μέσα στην τάξη. Η δασκάλα, αιμόφυρτη, κατάφερε να φωνάξει «Παιδιά, φύγετε» και έσωσε τους μαθητές της.

Ακραίο; Αδιανόητο;

Ναι.

Κι όμως συνέβη.

Από το άσπρο στο μαύρο: Πού πρέπει να σταθούμε;

Δεν γίνεται να εξισώνουμε ένα άγγιγμα από ένα παιδί 6 ετών με πράξεις βίας ή σεξουαλικής επιβουλής ενηλίκου.

Όμως δεν πρέπει και να αποσιωπούμε όσα συμβαίνουν στα σχολεία.

Άρα η λύση βρίσκεται:

• Ούτε στην υπερβολή της καταγγελίας ενός πρωτοσχορίτη στην αστυνομία

• Ούτε στην αφέλεια του “έλα μωρέ, παιδί είναι” όταν υπάρχουν σημάδια κινδύνου

Η απάντηση βρίσκεται στη μέση:

Στην παιδαγωγική κρίση, τη γνώση ψυχολογίας παιδιού, την υποστήριξη της σχολικής μονάδας, την εκπαίδευση των γονιών και την αποφυγή ποινικοποίησης της παιδικής συμπεριφοράς.

Το σχολείο πρέπει να είναι χώρος ασφάλειας και ορίων — όχι χώρος όπου ένα παιδί στοχοποιείται, ούτε όμως και όπου αγνοούνται σοβαρά περιστατικά.

Το συμπέρασμα

Όταν συζητάμε για παιδιά 6 ετών, πρέπει πρώτα να αναπνέουμε και μετά να κρίνουμε.

Η υπερανάλυση καταστρέφει ζωές· η αδιαφορία επίσης.

Και το δύσκολο —αλλά σωστό— μονοπάτι είναι πάντα το ενδιάμεσο.

Διαβάστε επίσης

H βία στο σχολείο, ο εκφοβισμός και πώς μπορεί να γίνει αντιληπτός;

Νεύρα με το παραμικρό, εκνευρισμός, θυμός μπορεί να οφείλονται και σε πάθηση;

Απλοί τρόποι διαχείρισης του θυμού και των νεύρων, που φέρνουν οι καθημερινές απρόβλεπτες καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε.

Αλλα άρθρα της Βικτώριας Πολύζου

Mobbing (όχι bulling) ψυχολογική παρενόχληση, βία στην εργασία. Τρόποι συμβουλευτικής παρέμβασης

της Αυρηλίας Βούρου,  medlabnews.gr iatrikanea

Τα τελευταία χρόνια στους εργασιακούς χώρους αναπτύχθηκε ένα νέο απειλητικό φαινόμενο, το οποίο συνεπάγεται μείζονες προσωπικές, οικογενειακές, επαγγελματικές και κοινωνικές  επιπτώσεις. 

Το φαινόμενο είναι γνωστό ως «σύνδρομο Mobbing» και περιγράφει την κατ' επανάληψη υβριστική συμπεριφορά εντός ή εκτός της επιχείρησης, η οποία εκδηλώνεται με εκφοβιστικές ενέργειες, λόγια ή τρόπους οργάνωσης της εργασίας και στοχεύει στη διαμόρφωση ενός εχθρικού, ταπεινωτικού περιβάλλοντος που προσβάλει την προσωπικότητα, την αξιοπρέπεια ή τη σωματική-ψυχική ακεραιότητα του εργαζομένου, προκειμένου να προκαλέσει την παραίτησή του (Σάκουλα, Μπελαλή & Σταθαρού, 2014). 

Παρόλη τη σοβαρότητα του φαινομένου, το mobbing αντιμετωπίζεται με δυσπιστία από τα «θύματα» καθώς, υπό το βάρος των σύγχρονων οικονομικών συνθηκών, η ανάγκη επιβίωσης τίθεται σε προτεραιότητα, παραμερίζοντας τις ψυχολογικές διεκδικήσεις και αυξάνοντας την ανεκτικότητα στις εκδηλώσεις βίας. Στον αντίποδα υποστηρίζεται πως ειδικά σήμερα, υπό το πρίσμα των έντονων κοινωνικών πιέσεων, πρέπει να προστατεύονται και να προασπίζονται οι ασφαλείς συνθήκες εργασίας και διαβίωσης (Κωνσταντινίδης, 2011). Η εργασιακή ικανοποίηση άλλωστε είναι στενά συνδεδεμένη με την προσωπική ανάπτυξη, δεδομένου ότι η κοινωνική υποστήριξη που λαμβάνεται από το πλαίσιο απασχόλησης, συμβάλλει στην ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης (Khoo, 2010).

Η ηθική εργασιακή παρενόχληση -αν και προγενέστερης χρονολόγησης-  έχει αποτελέσει αντικείμενο μελέτης της επιστημονικής κοινότητας από τις αρχές του 1990, καθώς αξιολογήθηκε ως φαινόμενο που καταστρέφει το εργασιακό κλίµα και μειώνει την παραγωγικότητα, λόγω των ψυχολογικών προβλημάτων που επιφέρει (Κοΐνης & Σαρίδη, 2013). Στη διεθνή βιβλιογραφία συναντάται με ποικίλους ορισμούς (αλλά με την ίδια περίπου έννοια) όπως: Αποκλίνουσα εργασιακή συμπεριφορά, Εργασιακή παρενόχληση, Εργασιακή επιθετικότητα, Εργασιακή παραβίαση, Εργασιακή κακοποίηση, Συναισθηματική εργασιακή κακοποίηση κ.α. (Keashly & Jagatic, 2003).  Χώρες όπως Γερμανία, Σουηδία και Ιταλία αναγνωρίζουν την εργασιακή παρενόχληση ως επαγγελματική ασθένεια (Κωνσταντινίδης, 2011). 

Στην Ελλάδα το φαινόμενο εξαπλώνεται µε γρήγορους ρυθµούς, αφού οι έρευνες αποκαλύπτουν ότι ένας στους δέκα Έλληνες παραδέχεται συνθήκες εκφοβισµού, ενώ το 5% των εργαζομένων αναφέρουν περιστατικά σωµατικής βίας στη δουλειά τους (Κοΐνης & Σαρίδη, 2013). 

Οι ειδικοί πλέον, μέσω της κατανόησης των αιτιών και των μηχανισμών, είναι σε θέση να αναγνωρίσουν αυτήν την κοινωνική νόσο και κατά συνέπεια να υποστηρίξουν τους ασθενείς, ώστε να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες με πρακτικούς χειρισμούς, προλαμβάνοντας περεταίρω επιβλαβείς σωματικές ή ψυχολογικές επιδράσεις. Άλλωστε όπως υποστηρίζεται, η έγκαιρη διάγνωση του mobbing αποτελεί καταλυτικό εμπόδιο για την εξέλιξή του (Khoo, 2010). Σκοπός της εργασίας είναι η παρουσίαση του συνδρόμου εργασιακής παρενόχλησης, αλλά και των τρόπων συμβουλευτικής παρέμβασης, που συμβάλλουν στην ολιστική αντιμετώπισή του.

Γονείς, πώς θα καταλάβετε ότι ένα παιδί είναι θύμα bullying, σχολικής βίας και σχολικού εκφοβισμού;

της Βικτωρίας Πολύζου, σύμβουλος ψυχικής υγείας, σύμβουλος σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού medlabnews.gr iatrikanea

Η πρώτη Πέμπτη του Νοεμβρίου έχει ανακηρυχτεί ως Διεθνής Ημέρα κατά της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, συμπεριλαμβανομένου του κυβερνοεκφοβισμού (International day against violence and bullying at school including cyberbullying) με απόφαση της γενικής συνέλευσης της UNESCO.  

Ο εκφοβισμός είναι μακροχρόνια σωματική ή ψυχολογική βία που ασκείται από ένα άτομο ή ομάδα ατόμων εναντίον ενός ατόμου που δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του στη συγκεκριμένη κατάσταση.

Ο σωματικός εκφοβισμός μπορεί να περιλαμβάνει κλοτσιές, σπρωξίματα ή ξύλο ενώ οι πιο συνηθισμένοι τρόποι ψυχολογικού εκβιασμού είναι τα πειράγματα και ο αποκλεισμός

Θα πρέπει να διακρίνουμε τις εκφοβιστικές πράξεις από τις απλές εκφράσεις επιθετικότητας μεταξύ των μαθητών, επισημαίνοντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εκφοβισμού, διότι, όπως θα αναλύσουμε παρακάτω, οι εμπλεκόμενοι στην εκπαιδευτική διαδικασία, παρά τους ορισμούς των ειδικών, συχνά δυσκολεύονται να καθορίσουν ποιες συμπεριφορές είναι εκφοβιστικές. Για να χαρακτηριστεί, λοιπόν, μια επιθετική πράξη εκφοβισμός θα πρέπει να υπάρχει διαφορά δύναμης μεταξύ δράστη και θύματος, που καθιστά το θύμα αδύναμο να αμυνθεί και το τοποθετεί σε μειονεκτική θέση έναντι του δράστη.  Η διαφορά δύναμης μπορεί να είναι είτε σωματική είτε ψυχολογική. Οι δράστες είναι πολύ ικανοί στο να αναγνωρίζουν τους μαθητές που δεν διαθέτουν τις δεξιότητες, τις ικανότητες ή τα προσωπικά χαρακτηριστικά για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Η διαφορά δύναμης μπορεί να αφορά από τη μεριά του δράστη ή των δραστών σε μεγαλύτερη σωματική ή αριθμητική δύναμη, περισσότερη αυτοπεποίθηση, σιγουριά, διεκδικητικότατα, μεγαλύτερη γλωσσική επιδεξιότητα, που δίνει τη δυνατότητα στο δράστη να πληγώσει ή να απειλήσει το θύμα με την επιλογή των λέξεων που κάνει ή τον τρόπο ομιλίας, ανώτερες κοινωνικές ή χειριστικές δεξιότητες (π.χ. ικανότητα να στρέψει κάποια άτομα εναντίον κάποιου ή να αποκλείσει κάποιον από μια ομάδα), υψηλότερη κοινωνική θέση και αντίστοιχη ικανότητα επιβολής. O εκφοβισμός διαφοροποιείται από άλλα είδη επιθετικότητας, όπως η αντιδραστική επιθετικότητα, η οποία προκαλείται ως αντίδραση σε κάτι ή η προμελετημένη επιθετικότητα, η οποία έχει ένα συγκεκριμένο στόχο, από το γεγονός ότι δεν υπάρχει άλλος προφανής στόχος πέρα από την απόκτηση κυριαρχίας. 

Μπορούμε να διακρίνουμε δύο είδη εκφοβισμού: τον άμεσο που εκφράζεται με ευθείες σωματικές ή λεκτικές επιθέσεις προς το θύμα και τον έμμεσο, που περιλαμβάνει τη συκοφαντία, τη χειραγώγηση των φιλικών σχέσεων και τον σκόπιμο αποκλεισμό από μια ομάδα. 

Το cyber bullying, δηλ. ο εκφοβισμός που πραγματοποιείται μέσω ηλεκτρονικών μέσων, όπως είναι τα κινητά τηλέφωνα, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, οι δικτυακοί τόποι και τα chat rooms, αποτελεί ένα πρόσφατο και ιδιαίτερα ανησυχητικό φαινόμενο. Ως «ρατσιστικός εκφοβισμός» ή «φυλετική παρενόχληση» χαρακτηρίζεται η επιθετική πράξη που κατευθύνεται προς ένα άτομο που ανήκει σε διαφορετική φυλή ή εθνικότητα, εφόσον αποδειχθεί ότι ο εκφοβισμός προέκυψε ακριβώς λόγω της διαφοράς εθνικότητας μεταξύ του δράστη και του θύματος.

Ο «σεξουαλικός εκφοβισμός» αναφέρεται στη χρήση λεκτικών εκφράσεων με σεξουαλικά υπονοούμενα. Μια άλλη μορφή εκφοβισμού λαμβάνει χώρα όταν μια ομάδα σε ένα πλαίσιο προβαίνει σε πράξεις επιβολής στα νεοφερμένα άτομα, σαν ένα είδος τελετών μύησης ή καψονιών. Σ’ αυτή την περίπτωση, οι δράστες φαίνεται να απαλλάσσονται από το αίσθημα προσωπικής ευθύνης καθώς η πρακτική του εκφοβισμού βασίζεται σε μια παράδοση.

Το ποσοστό των αγοριών που συμμετέχουν σε εκφοβιστικά περιστατικά, κυρίως άμεσου τύπου, είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό των κοριτσιών. Αγόρια και κορίτσια είναι θύματα του έμμεσου ή σχεσιακού εκφοβισμού σε παρόμοιο ποσοστό.

Στην χώρα μας περιστατικά βίας μένουν στην αφάνεια είτε γιατί θεωρείται ότι η δημοσιοποίησή τους θα στιγματίσει τους θύτες ή/και τα θύματα είτε γιατί θα μειώσει το κύρος του σχολείου. Έχει βρεθεί, επίσης, ότι συμπεριφορές του τύπου «δράση συμμοριών» βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα στη χώρα μας, ενώ πιο συχνά είναι τα περιστατικά επιθέσεων και ξυλοδαρμών μεταξύ μαθητών, με μεγαλύτερη συχνότητα στο Γυμνάσιο απ’ ό, τι στο Λύκειο. Βρέθηκε, επίσης, ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό παιδιών δεν ζητούν βοήθεια από τους εκπαιδευτικούς για προβλήματα που αντιμετωπίζουν στο χώρο του σχολείου.

Έχει υποστηριχθεί ότι και το ίδιο το σχολείο ως θεσμός ασκεί βία, μέσω της χειραγώγησης, της συναίνεσης, του προσεταιρισμού και της εσωτερίκευσης των κανόνων και προτύπων συμπεριφοράς, συμμετέχοντας σ’ έναν ευρύτερο κοινωνικό έλεγχο της εκπαίδευσης.

Μπορούμε να υποψιαστούμε ότι ένα παιδί εκφοβίζεται με βάση κάποια δευτερεύοντα σημάδια θυματοποίησης:

         -  ένα ασυνήθιστα ήσυχο παιδί γίνεται όλο και πιο απόμακρο 

         -  ένα παιδί, που, συνήθως, είναι συγκρατημένο, γίνεται επιθετικό (ως αποτέλεσμα της 
απογοήτευσης και της ανικανότητας να αντιμετωπίσει τη θυματοποίηση με άλλο 
τρόπο) 

         -  πτώση της σχολικής επίδοσης χωρίς προφανή λόγο 

         -  απροθυμία συμμετοχής σε εξωσχολικές δραστηριότητες 

         -  ασθένεια πριν από ομαδικές δραστηριότητες 

         -  στις ομαδικές σχολικές δραστηριότητες κανείς δεν θέλει να σχηματίσει ζευγάρι μ’ 
αυτό το παιδί 

         -  απουσίες από το σχολείο χωρίς πειστικές εξηγήσεις 

         -  τα προσωπικά αντικείμενα του παιδιού είναι μονίμως κατεστραμμένα ή έχουν χαθεί. 

Συμβουλευτικές τηλεφωνικές υπηρεσίες της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.) στις οποίες απαντούν ειδικοί Ψυχικής Υγείας. Για γονείς, εκπαιδευτικούς,  ειδικούς ψυχικής υγείας: 801-801-1177.

Ευρωπαϊκή Γραμμή υποστήριξης Παιδιών 
Για παιδιά και εφήβους: 116-111

Διαβάστε επίσης

• Παραπονιέται το παιδί σας για πονοκεφάλους; Πόσο σοβαρό μπορεί να είναι και πότε πρέπει να πάτε στον γιατρό;
• Τι φταίει και κάνει ένα παιδί να παίρνει όπλο και σκοτώνει; Ο ρόλος της οικογένειας και των ΜΜΕ. Υπάρχει πρόληψη; 

• Τι είναι ο αυτισμός. Πώς γίνεται η διάγνωση; Υπάρχει θεραπεία; (video)
• Ψείρες και κόνιδα. Τι είναι, πώς προλαμβάνονται και πώς αντιμετωπίζονται;
• Το σύνδρομο Άσπεργκερ και οι διαφορές του με τον αυτισμό. Πώς γίνεται η διάγνωση; Υπάρχει θεραπεία

MSc
PhD

Νευρώσεις αγχώδεις διαταραχές. Συμπτώματα. Αιτίες. Πώς αντιμετωπίζονται;.

της Βικτωρίας Πολύζου, σύμβουλος ψυχικής υγείας, medlabnews.gr iatrikanea

Οι νευρώσεις συνίστανται σε ήπιας μορφής διαταραχές και αποτελούν μία από τις τρεις γενικές κατηγορίες των διαταραχών αυτών. Οι άλλες δύο όπως αυτές προσδιορίζονται από τη γενικότερη ψυχιατρική προσέγγιση είναι οι διαταραχές προσωπικότητας και οι αγχώσεις. 

Θεωρητικά με τον όρο νεύρωση μπορεί να νοηθεί μια ελαφριάς μορφής διαταραχή που διαφοροποιείται από τη δυσλειτουργικότητα της ψύχωσης τόσο από την παθολογία της έκφρασης της όσο και από την ευκολία πρόγνωσής της. Ένα άλλο στοιχείο της νεύρωσης είναι η επαφή του ατόμου με την πραγματικότητα. 

H νεύρωση είναι μια πάθηση με ψυχογενετικά αίτια, όπου τα συμπτώματα εκφράζουν συμβολικά μια ψυχική σύγκρουση, που έχει τις ρίζες της στην ιστορία των παιδικών χρόνων του ατόμου.

Συμπτώματα όπως ένταση, φοβίες, ανησυχία, πανικός ή φόβος που πηγάζουν από άσχημες σκέψεις και δυσκολία συγκέντρωσης έχουν οι άνθρωποι που νοσούν από τις Αγχώδεις Διαταραχές.

Πολλοί άνθρωποι είναι νευρωτικοί, αν και δείχνουν ότι αντιμετωπίζουν ομαλά τα προβλήματα της ζωής τους. Ομως, βαθιά μέσα τους κρατούν τις εκκρεμότητες, την οργή και τον θυμό τους για ό,τι τους έχει συμβεί και τον εκφράζουν με παράξενους τρόπους:

• Άγχος και ένταση που διαρκεί, υποφέρουν διαρκώς, χωρίς να το συνειδητοποιούν.
• Απόλυτη σκέψη- μαύρο άσπρο- ανελαστικότητα συμπεριφοράς.
• Αδικαιολόγητη καχυποψία, με την παραμικρή αφορμή.
• Αυθαίρετες ερμηνείες της συμπεριφοράς των άλλων
• Αδικαιολόγητη, με την παραμικρή αφορμή οργή ή θυμός
• Αδυναμία να απολαύσει τη ζωή, βάζει συνεχώς εμπόδια στον δρόμο της χαράς και κόλλημα σε ένα πρόβλημα.

Οι περισσότερες νευρώσεις έχουν προέλευση συγκρουσιακή, κάτω από την πίεση μιας και μόνο «κατάστασης», του άγχους, σύμφωνα με τις ψυχοδυναμικές απόψεις. Στις νευρώσεις οι μηχανισμοί άμυνας που κινητοποιούνται από τον άνθρωπο με σκοπό να το προστατέψουν από τις εντάσεις και τα άγχη, που τον κάνουν να υποφέρει, μεταβάλλονται σε διεργασίες αυτόματες αφού δεχτούν επιδράσεις διαφόρων παραγόντων εσωτερικών ή εξωτερικών σε σχέση με το περιβάλλον. Όταν, λοιπόν, το άτομο δεν έχει την ικανότητα ν’ αφομοιώνει φαινομενικά αντίθετες παρορμήσεις μ’ έναν τρόπο οργανικά υγιή, έτσι ώστε να προσαρμόζεται ομαλά στο περιβάλλον, γίνεται η αιτία της ύπαρξης μιας νεύρωσης.

Το νευρωτικό άτομο ανεξάρτητα από τη σοβαρότητα της διαταραχής και τις επιπτώσεις αυτής στην ψυχική του υγεία δεν χάνει ποτέ την επαφή του με την πραγματικότητα, εμφανίζει σαφή επίγνωση της θέσης στην οποία βρίσκεται, καθώς και σχετικά επαρκή ικανότητα προσαρμογής στο περιβάλλον σε τέτοιο βαθμό, που πολλές φορές η νεύρωση δεν γίνεται καν αντιληπτή από το περιβάλλον μέσα στο οποία ζει και αλληλεπιδρά το άτομο.

Από την άλλη πλευρά δε λείπουν και οι περιπτώσεις, όπου μια νεύρωση δύναται να ξεφύγει από τον έλεγχο του ατόμου και να του δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα προσαρμογής αν και τέτοιες περιπτώσεις χαρακτηρίζονται εξαιρετικά σπάνιες. Eπιδημιολογικές έρευνες αναφέρουν ότι οι νευρωτικές διαταραχές και ιδιαίτερα οι αγχώδεις διαταραχές απαντώνται σε ένα υψηλό ποσοστό του πληθυσμού με μεγαλύτερη συχνότητα αυτού των δυτικών κοινωνιών. Επίσης αναφορικά με τη συχνότητα εκδήλωσης των νευρώσεων έχει σημειωθεί ότι το γυναικείο φύλο εμφανίζει τα μεγαλύτερα ποσοστά. Κύριο χαρακτηριστικό και ίσως συνδετικό των νευρώσεων είναι το άγχος και πως αυτό εσωτερικεύεται και εκδηλώνεται στη συμπεριφορά του ατόμου. 

Το άγχος σε αντίθεση με το συναίσθημα του φόβου που συνδέεται με την αντίδραση απέναντι σε ένα κίνδυνο πραγματικό και συγκεκριμένο και αποτελεί υγιή εκδήλωση συμπεριφοράς είναι μια φοβική αντίδραση που αναφέρεται σε κάποιο κίνδυνο πραγματικό ή φανταστικό που είναι όμως ασαφής, αόριστος, υποτιθέμενος. Η φύση του άγχους της νεύρωσης οφείλεται σε μια εσωτερική διαμάχη, απωθημένες επιθυμίες ή ανάγκες έρχονται σε σύγκρουση με τη συνείδηση, που έρχεται να απαγορεύσει την ικανοποίησή τους.

Για αυτό το λόγο οι επιθυμίες, οι σκέψεις ή οι ανάγκες αυτές που παραμένουν απόκρυφες και ασυνείδητες, εξωτερικεύονται ως αδικαιολόγητο άγχος ή υπερβολικός φόβος δυσανάλογος προς τον πραγματικό. Έχει σημειωθεί ότι το νευρωτικό άγχος έχει τις ρίζες του στην παιδική ηλικία σε μία παιδική νεύρωση δηλαδή που δεν αντιμετωπίστηκε κατάλληλα στην ώρα της. Άμεσος τρόπος εξωτερίκευσης ή αντίθετα απόκρυψης του βιωμένου και αδικαιολόγητου άγχους είναι η εκδήλωση ανάλογων συμπτωμάτων. 

Τα νευρωτικά συμπτώματα ουσιαστικά δεν είναι παρά μία άμυνα του οργανισμού μια προσπάθεια του ατόμου να αντιμετωπίσει και να αντεπεξέλθει στην απειλή του άγχους. Το νευρωτικό σύμπτωμα αποτελεί κατά κάποιο τρόπο ένα συμβιβαστικό μηχανισμό, που αφενός επιτρέπει στο άτομο να ικανοποιήσει μια απαγορευμένη επιθυμία που του προκαλεί άγχος και αφετέρου απαγορεύει στην επιθυμία αυτή να γίνει συνειδητή κάτι που θα σήμαινε αυτόματα και την αποδιοργάνωση του ατόμου.

 Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων ποικίλλει ανάλογα με το είδος της διαταραχής καθώς και με την ποσότητα και τη διάρκεια με την οποία εκδηλώνονται τα συμπτώματα αυτά. Από την άλλη πλευρά η αποκρυπτογράφηση και κατηγοριοποίηση των νευρώσεων συντελεί στη διάκριση και τον προσδιορισμό των διαφόρων ειδών νεύρωσης.

Τα νευρωτικά άτομα τείνουν να εμφανίζουν προβλήματα με τη συναισθηματική τους ισορροπία και να είναι αγχώδη, αν όμως γίνουν πιο εξωστρεφή βιώνουν θετικότερα συναισθήματα και γίνονται περισσότερο κοινωνικά.  H νεύρωση είναι μια διαταραχή που κατά κανόνα θεραπεύεται. Η ψυχολογία μας έχει δώσει και συνεχίζει να δίνει σημαντικά στοιχεία και εντυπωσιακές θεωρίες πάνω σε ψυχοθεραπευτικές μεθόδους, οι οποίες έχουν άπειρες παραλλαγές.

Η νεύρωση συνήθως προϋπάρχει του γεγονότος που έκανε ορατή την ύπαρξή της και η θεραπεία της στοχεύει όχι μόνο στην εξαφάνιση των συμπτωμάτων αλλά στην επεξεργασία των δομικών στοιχείων της προσωπικότητας, συνήθως βαθιά κρυμμένα και ξεχασμένα από τον χρόνο.

Διαβάστε επίσης

• Οι φοβίες, μιας επερχόμενης καταστροφής, φέρνουν αύξηση καρδιακών παλμών, κρίσεις πανικού, κοινωνική απομόνωση. Οδηγίες επιβίωσης
• Φοβίες, άγχος, κρίσεις πανικού. Συμπτώματα, η σημασία της άσκησης και της διατροφής (panic Attacks)
• Το παρατεταμένο και οξύ άγχος που βιώνουμε οδηγεί σε "απόσυρση" και τέλος σε μελαγχολία και κατάθλιψη
• Οι φοβίες, η καταστροφολογία και η οικονομική κρίση.

Γιατί ένα παιδί γίνεται δολοφόνος; Ο ρόλος της τηλεόρασης και των βιντεοπαιχνιδιών στην επιθετική συμπεριφορά

της Βικτωρίας Πολύζου, σύμβουλος ψυχικής υγείας, σύμβουλος σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού,  medlabnews.gr iatrikanea




Πολλοί είναι αυτοί που θεωρούν πως η χρησιμοποίηση όπλων από τα παιδιά μπορεί να τα εξοικειώσει με τη βία και να καταστήσει εύκολη την πραγματική χρήση τους αργότερα στη ζωή. Ως παραδείγματα περί αυτού, αρκετοί επικαλούνται τα δεκάδες περιστατικά ανά τον κόσμο -και ιδιαίτερα στις Η.Π.Α.- όπου παιδιά και έφηβοι δολοφόνησαν -φαινομενικά εν αιθρία- δασκάλους, καθηγητές και συμμαθητές τους. 


Τι όμως, μπορεί να κάνει ένα παιδί να παίρνει όπλο και να σκοτώνει;

Έρευνες υποστηρίζουν πως 1 στα 7 παιδιά παιδικής και εφηβικής ηλικίας έχουν κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα, όπως προβλήματα στην επικοινωνία και στη γλώσσα, ελλειμματική προσοχή, υπερκινητικότητα, τικ, ενούρηση, προβλήματα προσαρμογής, προβλήματα διαγωγής, συναισθηματικά προβλήματα, ψύχωση.

Αυτά τα προβλήματα δημιουργούνται είτε από γενετική προδιάθεση είτε από προβληματικό περιβάλλον (π.χ. σπίτι, σχολείο κλπ), είτε από συνδυασμό και των δύο.




Όταν κάποιος αποφασίζει να σκοτώσει εκτός από χρόνια σκέψη και την ανάγκη να φτάσει στον στόχο του, κουβαλάει ένα παρελθόν που του φόρτωσαν οι γονείς του.




Συνήθως η κακοποίηση είναι ψυχική. Απών πατέρας, αλκοολικός πατέρας, αδιάφορη μανα, καταπιεστική και δεσποτική μητέρα κοκ.




Η δεσποτική μητέρα είναι αυτή που απομονώνει το παιδί από μικρή ηλικία και του μεταφέρει φυσικά τις δικές του πεποιθήσεις. Με την σειρά της εκείνη όταν ήταν μικρή είχε υποστεί παρόμοιες καταστάσεις οι οποίες εξελίχθηκαν και επεξεργάστηκαν στο μυαλό της σαν σωστές. Η δεσποτική μητέρα γαλουχεί το παιδί σύμφωνα με τις δικές της εμπειρίες και το μισεί επειδή θέλει να του στερήσει κάτι που κ εκείνη δεν είχε. Μερικές μητέρες μισούν οποιονδήποτε και θέλουν να εξωτερικευσουν επιτέλους τον συσσωρευμένο τους θυμό, τι πιο εύκολο λοιπόν από ένα παιδί.




Η δεσποτική μητέρα το μεγαλώνει κάνοντας του μαθήματα Ζωής με ξυλοφόρτωμα καμιά φορά, με τιμωρίες πολλές φορές και σεξιστικού περιεχομένου.




Η έλλειψη του δεσμού με την μητέρα και του πατέρα, προκαλεί ελλείψεις και μη φυσιολογικές συμπεριφορές! Βασανίζουν ζώα και βάζουν φωτιά σε πράγματα (αρχή σαδισμού).




Μερικά από τα παιδιά δολοφόνοι, γεννήθηκαν ψυχικά άρρωστα αλλά κακοποιήθηκαν και τραυματίστηκαν ενώ μεγάλωναν από το περιβάλλον τους.

Οι προβληματικές προσωπικότητές τους και τα διαταραγμένα μυαλά τους προκάλεσαν υπαρξιακή οργή που βρήκε χώρο έκφρασης στη μαζική δολοφονία. Είτε όμως γεννήθηκαν ψυχικά άρρωστα είτε είχαν τρομακτικές ανατροφές τους θα μπορούσαν να βοηθηθούν.

Τα βασικότερα αίτια που επηρεάζουν τα παιδιά και τους δημιουργούν μία πιο επιθετική συμπεριφορά είναι τα εξής:

α) συγκρούσεις που προκύπτουν μεταξύ γονέων και παιδιού για θέματα καθημερινής φροντίδας (το παιδί αρνείται επίμονα να φάει, να πλυθεί, να κοιμηθεί)

β) συγκρούσεις που προκαλούνται από τις απαγορεύσεις των γονέων προς το παιδί να εκτελέσει μία δραστηριότητα ή να σταματήσει κάποια ενέργεια

γ) συγκρούσεις που είναι αποτέλεσμα δυσκολιών στις διαπροσωπικές σχέσεις μεταξύ παιδιού και γονέων όπως 1) το παιδί πιστεύει ότι δεν το προσέχουν οι γονείς του όσο αυτό θέλει 2) το παιδί νιώθει παραμελημένο με την άφιξη του καινούριου μωρού στην οικογένεια ή 3) το παιδί δυσκολεύεται να εκφράσει εύκολα τις επιθυμίες του

Επίσης οι πιο συνήθεις χρονικές περίοδοι κατά τις οποίες «πυροδοτείται» η επιθετικότητα των παιδιών είναι:

α) κάποιες συγκεκριμένες ώρες της ημέρας, κυρίως πριν το φαγητό αλλά και πριν τον ύπνο, προφανώς λόγω κόπωσης του παιδιού

β) περίοδοι αδιαθεσίας του παιδιού (κρυολογήματα, πυρετός)

γ) συμμετοχή του παιδιού σε ποικίλες κοινωνικές δραστηριότητες (επισκέπτες στο σπίτι ή γιορτές)

Μελέτες, αντικρούουν την για χρόνια επικρατούσα άποψη ότι τα αίτια των περισσότερων σχολικών ενόπλων επιθέσεων είναι αποτέλεσμα του ''bullying'' της άσκησης δηλαδή σωματικής και ψυχολογικής βίας από συνομήλικους. Ασήμαντη επίδραση έχει το φαινόμενο του bullying στις ζωές των παιδιών αυτών. Τα ΜΜΕ επικεντρώνονται κάθε φορά μετά από ένα τέτοιο συμβάν σε αυτό. Αναδεικνύουν ότι αιτία για τα μακελειά στα σχολεία είναι ότι "τα παιδιά βρίσκονται συνέχεια στο στόχαστρο των συμμαθητών τους - θύματα ψυχολογικής και σωματικής βίας" και ότι αυτός ήταν ο λόγος που αποδεσμεύουν την οργή τους με τόσο ακραίο και βίαιο τρόπο. Η έρευνα όμως δείχνει ότι ενώ μερικοί ήταν αποδέκτες πειραγμάτων το bullying δεν ήταν ο λόγος που προκάλεσε το μακελειό. Εκτός από το bullying, τέτοια περιστατικά συχνά σχετίζονται από τον κόσμο με την βία των βιντεπαιχνιδιών. Τα καθιστούν υπεύθυνα για τέτοιες βίαιες εξάρσεις παιδιών. Καμία σχέση δεν υπάρχει μεταξύ της βίας των βιντεοπαιχνιδιών με τις μαζικές δολοφονίες από παιδιά σε σχολεία.




Παιδιά δολοφόνοι στην Αμερική και στην Ευρώπη ομολόγησαν την αποτρόπαια πράξη τους δηλώνοντας ότι ενσωμάτωσαν τους ρόλους που είχαν βιώσει και είχαν δει παρακολουθώντας ένα τηλεοπτικό σήριαλ με παρόμοιο μακάβριο περιεχόμενο!.




Τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από τους μηχανισμούς της ταύτισης και της μίμησης, μέσα από επαναλαμβανόμενες στα ΜΜΕ στο διηνεκές και συχνά μέχρι αηδίας σκηνές βαρβαρότητας από άνθρωπο σε συνάνθρωπο χωρίς κανένα λόγο ή με την απίστευτη δικαιολογία της «ανθρωπιστικής-απελευθερωτικής παρέμβασης» και επαναλαμβάνουν, βιωματικά, χωρίς βαθύτερη συνειδητοποίηση.

Κατακερματίζεται έτσι η συστηματική προσπάθεια κάθε κοινωνίας από συστάσεως του πρώτου κοινωνικού συστήματος της ανθρωπότητας να μετουσιώσει τον άνθρωπο-ζώο σε άνθρωπο κοινωνικό με τη βοήθεια κλασικών δομών και θεσμών όπως η οικογένεια, η παιδεία, η θρησκεία, το σύστημα Δικαιοσύνης και το σύστημα ελέγχου και καταστολής.

Τι μπορεί να γίνει για να προληφθούν οι Ένοπλες Επιθέσεις σε Σχολεία;

• Οι γονείς οφείλουν να γνωρίζουν το παιδί τους.

• Να διατηρούν μία ανοιχτή και ζεστή σχέση με πολύ επικοινωνία.

• Να γνωρίζουν τους φίλους του, που πηγαίνει, τι κάνει, τι ιστοσελίδες επισκέπτεται, τι γράφει στο διαδίκτυο.

• Οι γονείς θα πρέπει να επιβλέπουν την ιδιωτικότητα του παιδιού τους.

• Να επαγρυπνούν για προειδοποιητικές ενδείξεις έκφρασης βίας. "Εάν διαβάσουν κάποια ανησυχητική ιστορία πρέπει να ξέρουν τι να κάνουν.

• Να αναφέρουν στο σχολείο το γεγονός, σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας και εάν χρειαστεί στις αρχές.

Διαβάστε επίσης

H βία στο σχολείο, ο εκφοβισμός και πώς μπορεί να γίνει αντιληπτός;

Νεύρα με το παραμικρό, εκνευρισμός, θυμός μπορεί να οφείλονται και σε πάθηση;

Απλοί τρόποι διαχείρισης του θυμού και των νεύρων, που φέρνουν οι καθημερινές απρόβλεπτες καταστάσεις που αντιμετωπίζουμε.

Οι διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα. Τι προκαλούν, πώς ανιχνεύονται και πώς αντιμετωπίζονται

Το εργασιακό άγχος προκαλεί φόβο, θυμό, πανικό και σοβαρά προβλήματα υγείας. Τρόποι αντιμετώπισης του