Η ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ ΕΙΝΑΙ AΝΕΒΑΣΜΕΝΗ; EINAI ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ;

Η ερώτηση που μου γίνεται πάντα είτε στο ιατρείο είτε στην παρέα είναι, «Μου βρήκαν χοληστερίνη πχ 220 είναι ψηλή;» Είναι τελικά μια τιμή σε μια εξέταση καθοριστική και πότε πρέπει να μας κινητοποιήσει;

To σίγουρο είναι ότι μια τιμή από μόνη της δεν λέει τίποτα. Το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό και έτσι θα το δει και ο γιατρός. Επίσης σίγουρο είναι ότι αν για πρώτη φορά βρέθηκε μια τιμή υψηλή καλό είναι να επαναληφθεί μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα (δεκαπέντε έως είκοσι μέρες) και με λίγο μεγαλύτερη προσοχή, στην δίαιτα της προηγούμενης μέρας.

Πότε η χοληστερόλη γίνεται επικίνδυνη για τον οργανισμό;

Όταν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα είναι αυξημένα τότε η χοληστερόλη γίνεται επικίνδυνη για την υγεία. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται υπερχοληστερολαιμία.

Η χοληστερόλη κυκλοφορεί στο σώμα μας σε διάφορες μορφές. Η πιο βλαπτική είναι η LDL-χοληστερόλη, η «κακή» χοληστερόλη, που ευθύνεται για το σχηματισμό των αθηρωματικών πλακών και την απόφραξη των αρτηριών. 
Η «καλή» χοληστερόλη ονομάζεται HDL και έχει την ιδιότητα να απομακρύνει τη χοληστερόλη από το τοίχωμα των αρτηριών. Η «καλή» χοληστερόλη δηλαδή προστατεύει τις αρτηρίες από την ανάπτυξη αθηρωματικών πλακών

Ιδανικά η τιμή της χοληστερόλης πρέπει να είναι κάτω από 200. Μεγαλύτερη σημασία όμως από την τιμή της ολικής χοληστερόλης έχουν οι τιμές της «καλής» και της «κακής» χοληστερόλης. Έτσι, η HDL, η «καλή», θέλουμε να είναι πάνω από 60. Αντίθετα, η LDL, η «κακή» θέλουμε να είναι όσο το δυνατόν χαμηλότερη.. Τα επίπεδα της «κακής» χοληστερόλης πρέπει να βρίσκονται κάτω από 160, εάν κάποιος δεν έχει κανένα άλλο πρόβλημα υγείας. Αν όμως συντρέχουν παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία, όπως υπέρταση, κάπνισμα, κληρονομικότητα –έστω και δύο από αυτούς–, η LDL πρέπει οπωσδήποτε να είναι κάτω από 130. Εάν κάποιος έχει πάθει έμφραγμα ή αν έχει στεφανιαία νόσο, τότε πρέπει να είναι κάτω από 100.

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει και ένα καινούργιο όριο, σύμφωνα με το οποίο, εάν κάποιος έχει πάθει έμφραγμα και ταυτόχρονα έχει και ζάχαρο ή έχει πάθει έμφραγμα και καπνίζει, ή αν είχε πάθει έμφραγμα και έπαθε και καινούργιο, τότε η τιμή της LDL πρέπει να είναι κάτω από 70.

Όσον αφορά την «καλή» χοληστερόλη ή HDL, πρέπει να είναι πάνω από 40, εάν δε είναι πάνω από 60, 70, 80, τότε είναι ένα «πολύ καλό χαρτί». Όσο πιο ψηλά είναι η HDL, τόσο πιο καλά για τον οργανισμό. Βέβαια τα τελευταία χρόνια έχει βρεθεί ένα ποσοστό ατόμων που έχουν ανεβασμένη την HDL, αλλά παρ’ όλα αυτά παθαίνουν έμφραγμα γιατί, όπως αποδεικνύεται, η «καλή» χοληστερόλη δε λειτουργούσε καλά.

Πώς επηρεάζει η χοληστερίνη τα αγγεία και την καρδιά;

Οι αρτηρίες του ανθρώπου υφίστανται αλλαγές με την πάροδο της ηλικίας. Η αύξηση του πάχους των αρτηριών είναι μια φυσιολογική διαδικασία,  στο πλαίσιο της γήρανσης του οργανισμού. Κανένας δεν μπορεί να αποφύγει μια σκλήρυνση των αρτηριών σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.

Αυτές οι αλλαγές όμως που συμβαίνουν με την πάροδο της ηλικίας στις αρτηρίες δεν εμποδίζουν κατά κανόνα την κύρια αποστολή τους: να μεταφέρουν δηλαδή το οξυγόνο και τις θρεπτικές ουσίες σε όλα τα σημεία του σώματος.

Τα πρώτα στίγματα της αθηροσκλήρυνσης, είναι η αρχή δημιουργίας της αθηρωματικής πλάκας, προκαλούνται από τη συσσώρευση λιπιδίων κάτω από το ενδοθήλιο και μοιάζουν με κίτρινες γραμμώσεις. Δεν ξέρουμε τον ακριβή μηχανισμό με τον οποίο τα λίπη, δηλαδή η χοληστερόλη, εισέρχονται κάτω από το ενδοθήλιο και συσσωρεύονται. Φαίνεται πως εδώ παίζουν ρόλο οι παράγοντες που αναφέρθηκαν παραπάνω, δηλαδή τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, το κάπνισμα και η αύξηση της αρτηριακής πίεσης, οι οποίοι προκαλούν κάποιας μορφής «τραυματισμό» στο ενδοθήλιο. Αυτός ο τραυματισμός δίνει την ευχέρεια στη χοληστερόλη να «τρυπώσει» κάτω από το ενδοθήλιο και να δημιουργήσει τα πρώτα εμφανή σημάδια της αρτηριοσκλήρυνσης. Στη συνέχεια και με την πάροδο των ετών αυξάνεται η συγκέντρωση των λιποειδών. Στα σημεία αυτά μαζεύονται και άλλα κύτταρα, υπάρχει και εναπόθεση ασβεστίου, με αποτέλεσμα τη δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας, η οποία προκαλεί στένωμα στην αρτηρία. Είναι φανερό ότι ένα τέτοιο στένωμα εμποδίζει την αρτηρία από το να τροφοδοτεί με αίμα τα διάφορα όργανα όπως την καρδιά, τον εγκέφαλο, τα πόδια κτλ.

Μπορεί σε ένα σημείο, π.χ. σε μια από τις αρτηρίες της καρδιάς, να υπάρχει μια μεγαλύτερη αθηρωματική πλάκα και από εκεί να έχουμε τα συμπτώματα της στηθάγχης ή το έμφραγμα. Και οι άλλες αρτηρίες όμως παρουσιάζουν μικρότερες ίσως βλάβες. Γι' αυτό πολλές φορές σε έναν άρρωστο που έχει υποστεί έμφραγμα ελέγχουμε με υπερηχογράφημα τις καρωτίδες και την κοιλιακή αορτή (triplex αγγείων) για να διαπιστώσουμε τυχόν αθηρωματικές πλάκες και σε αυτές τις περιοχές.

Aλέξανδρος Γιατζίδης, ΜΕDLAB IATΡΙΚΟ ΙΝΣΤΙTΟΥΤΟ