Πλατυποδία, για μικρούς και μεγάλους, αιτία για προβλήματα στο γόνατο και εκφυλιστική αρθροπάθεια.

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr

Πλατυποδία είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για την περιγραφή μιας πάθησης του ποδιού, όπου η «καμάρα» είναι τόσο ελαττωμένη, ώστε όταν στεκόμαστε να είναι κοντά ή να εφάπτεται στο έδαφος (πρηνισμός). Η ποδική καμάρα αναπτύσσεται μετά την ηλικία των 12-18 μηνών αφού δηλαδή το βρέφος αρχίσει να περπατάει και ολοκληρώνεται γύρω στα 5-6 χρόνια.

Όλα τα παιδιά γεννιούνται πλατύποδα, η ποδική καμάρα, τα οστά, οι σύνδεσμοι και οι τένοντες που την στηρίζουν αναπτύσσονται σταδιακά μέχρι την ηλικία των 4-5 ετών.

Συνεπώς μέχρι την ηλικία αυτή δεν χρειάζεται κανενός είδους θεραπεία αφού η καμάρα δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί. Υπάρχει βέβαια και η πραγματική πλατυποδία που αφορά μικρό ποσοστό στον γενικό παιδικό πληθυσμό. Εδώ στη στήριξη το πέλμα είναι τελείως επίπεδο και η πτέρνα προς τα έξω, ενώ στη βάδιση στα δάκτυλα δεν υπάρχει αλλαγή στη μορφή του πέλματος. Επίσης και χωρίς στήριξη όταν το παιδί είναι ξαπλωμένο δεν υπάρχει καμάρα. Αυτά και μόνο τα παιδιά πρέπει να αντιμετωπισθούν θεραπευτικά με τη χρήση ειδικών υποδημάτων που κατασκευάζονται για το λόγο αυτό και διαθέτουν ειδικό ενσωματωμένο πέλμα και ανύψωση του έσω χείλους τόσο του τακουνιού όσο και της σόλας ώστε κατά την στήριξη να επικρατούν συνθήκες διόρθωσης των ανατομικών ανωμαλιών του πέλματος και της πτέρνας.

Τις περισσότερες φορές είναι κληρονομικής αιτιολογίας, αλλά μπορεί και να οφείλεται σε αδυναμία ή σύσπαση κάποιων μυών, ή σε λανθασμένη στάση ύπνου, ή σε αντιστάθμιση κάποιου μυοσκελετικού προβλήματος.

* To 85% των καυκάσιων πληθυσμών παρουσιάζουν πλατυποδία.

* Η πλατυποδία επηρεάζει την ανατομική ευθυγράμμιση των κάτω άκρων & κατ' επέκταση επηρεάζει την άρθροιση των φορτίων & των μυοσκελετικών προσαρμογών στον άνθρωπο.

Πλατυποδία μπορεί να έχει το ένα από τα δύο μας πόδια ή και τα δύο. 

Η πλατυποδία αναπτύσσεται σε μικρή ηλικία και οφείλεται :

•   Στην ύπαρξη χαλαρών συνδέσμων ανάμεσα στις αρθρώσεις και

•   Στο λίπος που έχουν τα παιδιά μεταξύ των οστών του ποδιού.

Όλα τα μωρά αρχικά φαίνεται να έχουν πλατυποδία διότι η καμάρα στο πόδι διαμορφώνεται στην ηλικία των δύο με τριών ετών ενώ οι σημαντικότερες αλλαγές στην φυσιολογία του ποδιού συμβαίνουν στην ηλικία των 1,5-5 ετών.

Σε μία μελέτη 1900 ενηλίκων ηλικίας πάνω από 50 ετών παρατηρήθηκε ότι όσοι παρουσίαζαν πλατυποδία είχαν κατά 43% μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν εκφυλιστική αρθροπάθεια στο σύστοιχο γόνατο. Σύμφωνα με τους συγγραφείς αυτό είναι λογικό διότι η αλλαγή του άξονα του άκρου ποδός, λόγω της πλατυποδίας, επηρεάζει και τον άξονα του γόνατος τόσο ώστε η μία πλευρά του αρθρικού χόνδρου να υφίσταται συνεχή και έντονη πίεση συγκριτικά με την άλλη πλευρά. Αυτό και μόνο το γεγονός μπορεί να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες για μια χρόνια εκφύλιση του. Οι λόγοι που αναπτύσσεται η εκφυλιστική αρθροπάθεια του γόνατος στους ηλικιωμένους είναι πολλοί, η μελέτη αυτή έρχεται να προσθέσει έναν ακόμη, την πλατυποδία, που φαίνεται ότι στα άτομα πάνω από 65 ετών η συχνότητά της ανέρχεται σε ποσοστό 19% με τάση αύξησης λόγω της προοδευτικής χαλάρωσης των μυών που συγκρατούν τον άκρο πόδα αλλά και λόγω της συνήθους αύξησης του βάρους του σώματος σε αυτή την ηλικία.

Η πλατυποδία μπορεί να προκαλεί λίγα ή καθόλου προβλήματα στους ανθρώπους που την εμφανίζουν. Ωστόσο, σε άλλους, η πλατυποδία μπορεί να προκαλέσει πόνο που καθιστά την κίνηση ή την ορθοστασία δύσκολη.

Η Αμερικανική Ακαδημία Χειρούργων Ορθοπεδικών σημειώνει ότι θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικό αν η πλατυποδία σας προκαλεί οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα:

•   Πέλματα που κουράζονται εύκολα ή πονάνε μετά από πολύωρη ορθοστασία

•   Δυσκολία στο να στέκεστε στα δάχτυλα του ποδιού, στην κίνηση της φτέρνας ή στη μέση του πέλματος

•   Πόνο στη φτέρνα ή στην καμάρα ή οίδημα κατά μήκος του εσωτερικού του πέλματος

•   Ανικανότητα στην άσκηση ή στα αθλήματα λόγω πόνου στο πέλμα

Πόνο στο πέλμα και ρευματοειδή αρθρίτιδα. Περίπου μισοί από τους ανθρώπους με ρευματοειδή αρθρίτιδα εμφανίζουν παραμόρφωση στο πέλμα που πάσχει από πλατυποδία, η οπόια χειροτερεύει.

Η κλινική εξέταση του παιδιού με πλατυποδία περιλαμβάνει:

• Επισκόπηση του άκρου πόδα στην καθιστική αλλά και στην όρθια θέση
• Tip-toe test
• Έλεγχος χαλαρότητας συνδέσμων.
• Έλεγχος αχιλλείου τένοντος
• Σωματομετρική μελέτη (Β.Μ.Ι)
• Έλεγχος σπονδυλικής στήλης
• Έλεγχος ανατομικού και μηχανικού άξονα των κάτω άκρων
• Επισκόπηση των υποδημάτων του παιδιού

Στόχος της κλινικής εξέτασης είναι να διαγνώσουμε έγκαιρα τον τύπο της πλατυποδίας και να δώσουμε τις κατάλληλες οδηγίες στο παιδί και στους γονείς.

Σε μεγαλύτερα παιδιά άνω των 10 ετών που ασχολούνται με αθλητικές δραστηριότητες είναι απαραίτητο η κλινική εξέταση να συμπληρώνεται με στατικό αλλά κυρίως με δυναμικό πελματογράφημα. Πρόκειται για μια ειδική αναίμακτη, ανώδυνη και χωρίς ακτινοβολία εξέταση κατά την οποία το παιδί στέκεται και κατόπιν βαδίζει σε ένα δυναμοδάπεδο με αισθητήρες πίεσης. (Eικόνα 5). Σκοπός αυτής της εξέτασης είναι ανάλυση της βάδισης, η καταγραφή των δυνάμεων και των πιέσεων στο πόδι κατά την βάδιση, και η κατασκευή ορθοτικών εξατομικευμένων πελμάτων όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Η πλατυποδία διακρίνεται σε χαλαρή και δύσκαμπτη.

 Η χαλαρή ή εύκαμπτη πλατυποδία , κατά την οποία η εξάλειψη της ποδικής καμάρας είναι εμφανής μόνο κατά την όρθια στάση και κατά την βάδιση. Φαίνεται να είναι η αντανάκλαση μιας γενικεύμένης συνδεσμικής χαλαρότητας.

Η εύκαμπτη (χαλαρή) πλατυποδία είναι πολύ συχνή. Περίπου το 90% των παιδιών έχει κάποιας μορφής πλατυποδία, που διορθώνεται καθώς μεγαλώνουν, έτσι ώστε, στην ηλικία των 10 ετών μόνο το 4% να έχει ακόμα πλατυποδία. Η λειτουργία των μυών αλλά και των αρθρώσεων στην περιοχή είναι άριστη. Επομένως, η χαλαρή πλατυποδία είναι μια φυσιολογική παραλλαγή στον άκρο πόδα, και όχι μια παραμόρφωση. Συνήθως είναι ασυπτωματική. Ωστόσο μερικές φορές, σπάνια, τα άτομα με χαλαρή, εύκαμπτη πλατυποδία αναφέρουν:

•          Πόνο στη φτέρνα, στη ποδική καμάρα, στον αστράγαλο και στο έξω τμήμα του ποδιού (5ο μετατάρσιο)
•          Στροφή του αστραγάλου προς τα μέσα
•          Εύκολη κόπωση κατά της αθλητικές δραστηριότητες.

Η χαλαρή πλατυποδία οφείλεται σε χαλαρότητα των συνδέσμων του άκρος ποδός. Περιπτώσεις πλατυποδίας ελαφρού μέχρι μέτριου βαθμού είναι ανώδυνες και δεν χρειάζονται θεραπεία.

Η χρήση των εξατομικευμένων πελμάτων ειδικής κατασκευής, ωστόσο έχει θέση σε παιδιά που παρουσιάζουν πόνο, σε παιδιά υπέρβαρα, και τέλος σε αυτά που έχουν έντονη αθλητική δραστηριότητα (ποδόσφαιρο, μπάσκετ κ.τ.λ) ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα τραυματισμού.
Η φυσικοθεραπεία με διατατικές ασκήσεις έχει ένδειξη στις περιπτώσεις που η πλατυποδία οφείλεται σε βραχύ αχίλλειο τένοντα (το παιδί δεν μπορεί να βαδίσει πατώντας μόνο στις φτέρνες).

Τέλος, σε περιπτώσεις όπου τα συμπτώματα δεν υποχωρούν με την συντηρητική αντιμετώπιση έχει ένδειξη η χειρουργική θεραπεία.

Η δύσκαμπτη ή σκληρή πλατυποδία, κατά την οποία η εξάλειψη της ποδικής καμάρας παραμένει σταθερή χωρίς να μεταβάλλεται ανάλογα με τον αν φορτίζεται ή όχι το σκέλος. Οφείλεται συνήθως σε ανωμαλίες ή παθήσεις των οστών του ταρσού (συνοστέωση των οστών του ταρσού, συγγενής κάθετος αστράγαλος κ.τ.λ).

Στην δύσκαμπτη πλατυποδία ο ασθενής είναι έφηβος ή άτομο μεγαλύτερης ηλικίας και έχουν πόνο και δυσκαμψία στα πόδια.

Τα αίτια της διακρίνονται σε συγγενή και επίκτητα.

Στα συγγενή ανήκουν:

• οστική ή χόνδρινη γέφυρα που συνδέει την πτέρνα με το σκαφοειδές ή τον αστράγαλο και
• κάθετος αστράγαλος

Στα επίκτητα ανήκουν

• κατάγματα ενδαρθρικά της πτέρνας ή του αστραγάλου και
• φλεγμονές της αστραγαλοπτερνικής άρθρωσης

Στην βιβλιογραφία αναφέρεται επίσης και η αντισταθμιστική πλατυποδία. Πρόκειται για δευτεροπαθή παραμόρφωση, οφείλεται δηλαδή σε κάποια άλλη διαταραχή, όπως βράχυνση Αχίλλειου τένοντα, ήπια δύσκαμπτη ιπποποδία, κάτω άκρα σε εξωτερική στροφή (the Charlie Chaplin look) ή ακόμα στην παρουσία επικουρικού σκαφοειδούς (επιπλέον οστάριο στον ταρσό).


ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΛΑΤΥΠΟΔΙΑ ΤΩΡΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΙΜΗ ΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ
Ενδιαφέρον είναι επίσης, εάν η πλατυποδία είναι εύκαμπτη ή δύσκαμπτη», επισημαίνουμε πως η πλατυποδία, διορθώνεται είτε με συντηρητικές μεθόδους σε κάποιες περιπτώσεις, με ειδικά πέλματα που γίνονται μετά από πελματογράφημα και σε συνδυασμό ή μη με σωστά υποδήματα, είτε χειρουργικά με μία καινούρια μέθοδο πολύ μικρής επεμβατικότητας με τομή μόλις 2εκ που το παιδί μπορεί να βαδίσει αμέσως σε χωρίς να χρειασθεί να παραμείνει στο νοσοκομείο (βγαίνει την ίδια ημέρα) έχει ένδειξη σε παιδιά άνω των 10 ετών και σε ενήλικες.

Διαβάστε επίσης

Πόνος στο γόνατο από ιγνυακή κύστη ή κύστεις του baker.

Ποιος ο λόγος που μπορεί να πονάνε τα πόδια σας; Όλες οι αιτίες από τις πιο απλές μέχρι τις πιο σοβαρές.

Που οφείλεται ο πόνος στα πέλματα; Απλές συμβουλές για να τα προστατεύσεις

18 προβλήματα των ποδιών μας, που μας προειδοποιούν για τη συνολική μας υγεία;