Η Διχόνοια από την ψυχολογία, στην κατάρα του Ελληνικού έθνους. Το φαινόμενο από τα Ομηρικά έπη μέχρι σήμερα

Επιμέλεια Αλέξανδρος Γιατζίδης, Μ.D., medlabnews.gr

Τι είναι η διχόνοια; H εχθρότητα που δημιουργείται ανάμεσα σε άτομα ή σε ομάδες, ως αποτέλεσμα διαφορετικών απόψεων ή σύγκρουσης συμφερόντων. 

Η διχόνοια δεν είναι επακόλουθο παρθενογενέσης. Σαν ψυχικό συναίσθημα χρειάζεται ομοειδές αίτιο που την προκαλεί. Και αυτό είναι ο Φθόνος. Αλλά εάν πούμε ότι ο φθόνος είναι το μόνον έσχατον αίτιον πάλι εμπίπτουμε σε σόφισμα. Πρέπει να βρούμε τα αίτια που προηγούνται του Φθόνου μέχρι δυνατής εξαντλήσης! Διότι, αν δεν τα βρούμε εμβαθύνοντας στην ψυχολογική ανάλυση, δεν πρόκειται να θεραπεύσουμε ούτε τον φθόνο, ούτε την διχόνοια. Ο φθόνος γεννάται όταν ο άνθρωπος αναλογίζεται: «γιατί αυτός και όχι εγώ!». Και ο αναλογισμός αυτός προϋποθέτει κάποιο άλλο, πρότερο, ψυχολογικό αίτιο. Και αυτό, ακριβώς, είναι το συναίσθημα μιας απροσδιόριστης και θολής «ανωτερότητος». Τούτο, στην Ψυχολογία καλείται «σύμπλεγμα κατωτερότητος» (inferiority complex) αλλά είναι σαφές ότι δεν δημιουργείται τέτοιο σύμπλεγμα αν ο πάσχων δεν έχει το απροσδιόριστο συναίσθημα της Ανωτερότητος. Ο Descartes είπε ορθώτατα ότι δεν θα ξέραμε το «πεπερασμένο» εάν προηγουμένως, δεν είχαμε επίγνωση του «απείρου». Ας εμμείνουμε λοιπόν στο σόφισμα ότι το έσχατον αίτιον της διχόνοιας είναι το συναίσθημα της ανωτερότητος.

Το συναίσθημα Ανωτερότητος, ως μεγάλο προτέρημα, καταλήγει στον Φθόνο και από εκεί, στη Διχόνοια. Και αυτό το συναίσθημα της Ανωτερότητος, είναι το μεγάλο προτέρημα και, θα έλεγα, η ιδιορρυθμία της φυλής μας. Ενυπάρχει σε οποιονδήποτε, στον καλό και στον κακό, στον ευφυή και στον ηλίθιο, στον ικανό και στον ανίκανο. Και εδώ επέρχεται μία διαφοροποίησις ενεργειών. Στον ικανό και άξιο, αυτό το φοβερό «γιατί αυτός και όχι εγώ», αυτός ο Εγωισμός, αυτή η επίγνωση Ανωτερότητος, ως μεγάλο προτέρημα, οδηγεί σε πράξεις εξάρσεως και ηρωισμού.

Έτσι εξηγείται πώς οι Έλληνες που έφθασαν ρακένδυτοι και πειναλέοι «λαντζέρηδες» στην Αμερική έχουν, από την δεύτερη κι' όλας γενεά, γεμίσει τα Πανεπιστήμια με εξοχότητες της Επιστήμης. Έτσι εξηγείται πώς οι Έλληνες διέπρεψαν στην διάρκεια της ζωής του Έθνους στην Τέχνη, στο Εμπόριο, στην Ναυτιλία. Όμως στον ανίκανο, όταν αυτός (εξ αιτίας μιας ανεδαφικής Παιδείας) αντιμετωπίζει αδυναμία εκφράσης, της Ανωτερότητος που αισθάνεται απροσδιόριστα ότι έχει, οδηγεί στον φθόνο, στο μίσος και στην διχόνοια. Αυτός θέλει να φτάσει αλλά ξέρει ότι δεν μπορεί. Ο Φθόνος και συνεπώς η Διχόνοια είναι έκφραση επιγνώσεως της ήττας στον αγώνα για την ζωή. Ίσως, σε τελευταίαν ανάλυση, ο όλος μηχανισμός είναι αποτέλεσμα της ελαττωματικής Παιδείας. Και εδώ παρεμβάλλεται ως αίτιο της Διχόνοιας

O Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός περιγράφει στον «Ύμνο εις την Ελευθερίαν», τον εθνικό μας ύμνο, την διχόνοια, το μεγαλύτερο και πιο επικίνδυνο ελάττωμα της φυλής μας και με έναν σοφό και παραστατικό τρόπο μας προτρέπει να αποφεύγουμε κάθε επαφή μαζί της, διότι όπου χώνεται, τα αποτελέσματά της είναι καταστροφικά 
«Η Διχόνοια που βαστάει
ένα σκήπτρο η δολερή
καθενός χαμογελάει
“πάρ’ το” λέγοντας “και σύ”.
Κειό το σκήπτρο που σας δείχνει
έχει αλήθεια ωραία θωριά,
μην το πιάστε γιατί ρίχνει
εισέ δάκρυα θλιβερά».

Το φαινόμενο της εμφύλιας διχόνοιας των Ελλήνων μας γνωστό από τα πανάρχαια χρόνια. 

Την διχόνοια στους Έλληνες την βλέπουμε ήδη στα Ομηρικά έπη (διαμάχη Αχιλλέα και Αγαμέμνονα), αλλά και ανάμεσα στους αρχαίους θεούς των Ελλήνων, που μάλωναν μεταξύ τους, για να επιβάλει ο καθένας τους την προτίμηση και την προστασία των δικών του (Μήλο της Έριδος). Βαθιά διχόνοια δημιούργησε και τους ατέλειωτους εμφύλιους πολέμους ανάμεσα στα τότε ελληνικά κρατίδια, σε τέτοιο σημείο, που ένα μεγάλο κομμάτι της Ιστορίας μας να είναι αφιερωμένο στην παρουσίαση και την καταγραφή των αιτίων και των αποτελεσμάτων αυτών των πολέμων.

Στη διάρκεια του πρώτου γενικευμένου εμφύλιου σπαραγμού, του Πελοποννησιακού Πολέμου, συνέβη ένα περιστατικό που φανερώνει τον διαχρονικά απαράλλακτο κι απίστευτο χαρακτήρα του Έλληνα. Το 406 π.Χ. έγινε η ναυμαχία στις Αργινούσες στην οποία ο συμμαχικός στόλος των Αθηναίων νίκησε τον αντίστοιχο σπαρτιατικό. Η ολιγαρχική αντιπολίτευση στην Αθήνα, για να πλήξει το κύρος και τη δημοφιλία του Περικλή, επωφελήθηκε από το γεγονός ότι λόγω θαλασσοταραχής οι Αθηναίοι δεν κατάφεραν να περισυλλέξουν όλα τα πτώματα των στρατιωτών τους, και κατηγόρησε για ασέβεια προς τους νεκρούς τους οκτώ επικεφαλής στρατηγούς του στόλου (μεταξύ των οποίων ήταν και ο ένας γιος του Περικλή). Στη δίκη που ακολούθησε καταδικάστηκαν όλοι σε θάνατο κι εκτελέστηκαν! Έτσι, ένας θρίαμβος μετατράπηκε σε πανωλεθρία για λόγους πολιτικών σκοπιμοτήτων! Ολόκληρη η Ιστορία μας βρίθει από τέτοια παραδείγματα όπου επιτελούμε το καλύτερο και αμέσως μετά το ακυρώνουμε εμείς οι ίδιοι. 

Συνήθως μας αρέσει να κατηγορούμε τον περίφημο «ξένο δάκτυλο», ξεχνώντας όμως παράλληλα να πούμε ότι για να διεισδύσει χρειάζεται κι εσωτερικούς προδότες, και ότι πάντα είχαμε πολλούς τέτοιους. 

Ένα χαρακτηριστικό ιστορικό παράδειγμα αυτής της νοοτροπίας του Έλληνα, ο οποίος συνήθως επάνω από τις φιλοδοξίες και τα συμφέροντά του δεν βάζει τίποτε άλλο, ήταν και ο περίφημος Αλκιβιάδης. Αν και Αθηναίος πολίτης, προικισμένος με πολλά προτερήματα και αξιώματα, επί σειρά ετών έπαιζε τριπλό παιχνίδι, για προσωπικά συμφέροντα και φιλοδοξίες. Όταν ερχόταν σε σύγκρουση με τους Αθηναίους, πήγαινε με τους Σπαρτιάτες. Όταν πάλι ερχόταν σε σύγκρουση και με τους Σπαρτιάτες, δεν δίσταζε να πάει με τους Πέρσες! Και όταν πάλι ερχόταν σε σύγκρουση και με τους Πέρσες, ξαναπήγαινε με τους Αθηναίους! Σίγουρα ο τρόπος που έζησε και πολιτεύθηκε ο Αλκιβιάδης αμαύρωσε την προσωπικότητά του και αναίρεσε ότι καλό προσέφερε στους συμπατριώτες του. Έγινε ένα ιστορικό παράδειγμα προς αποφυγή. Κι΄ όμως σήμερα μπορούμε να τον χαρακτηρίσουμε σαν το κλασικό αρχέτυπο του Έλληνα, ο οποίος συνήθως, τη μόνη αρχή και πατρίδα που αναγνωρίζει και παραδέχεται, είναι ο εαυτός του και το συμφέρον του!

Ας δούμε μερικά ακόμη χαρακτηριστικά ιστορικά παραδείγματα, όπως εκείνο της ναυμαχίας στις Αργινούσες, όπου κάναμε το καλύτερο και αμέσως μετά το ανατρέψαμε εμείς οι ίδιοι, με τον χειρότερο τρόπο.

- Αφού πρώτα γράψαμε μια μοναδική στρατιωτική εποποιία, νικώντας τον πάνοπλο και πολυάριθμο στρατό και στόλο της Περσικής Αυτοκρατορίας, στη συνέχεια καταστραφήκαμε μόνοι μας με τον εξοντωτικό τριακονταετή εμφύλιο Πελοποννησιακό Πόλεμο (τον οποίο, σύμφωνα με μια άποψη, υποδαύλισαν οι Πέρσες, για να εκδικηθούν για την ήττα τους)!

- Μέσα σε δέκα χρόνια ο Μέγας Αλέξανδρος έφτιαξε μια αχανή αυτοκρατορία, τη μεγαλύτερη που είχε δει ο κόσμος μέχρι τότε, η οποία όμως έμελλε να είναι και η βραχυβιότερη. Μέσα σε διάστημα λιγότερο από ενός αιώνα, οι εσωτερικές διαμάχες και οι συγκρούσεις των επιγόνων του (Πτολεμαίοι, Σελευκίδες, κ.ά) την εξασθένισαν με αποτέλεσμα να κυριευθεί από τους Ρωμαίους!

- Το 1823, μόλις δύο χρόνια μετά από την Επανάσταση του 1821 ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος μεταξύ οπλαρχηγών και «καλαμαράδων» (πολιτικών) για το ποιος θα έχει την εξουσία μετά από τη μελλοντική απελευθέρωση! Λόγω αυτού του παράλογου εμφυλίου η Επανάσταση έπνεε τα λοίσθια και η τελική απελευθέρωση επιτεύχθηκε χάρη στην επέμβαση των «ξένων δυνάμεων» (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) οι οποίες νίκησαν τον τουρκικό στόλο στη ναυμαχία του Ναυαρίνου (1827), πράγμα που τις επέτρεψε στη συνέχεια να επεμβαίνουν στα εσωτερικά μας!

- Το 1912-1913 γράψαμε μια νέα πολεμική εποποιία απελευθερώνοντας από τον τουρκικό ζυγό τη Μακεδονία και την Ήπειρο. Μέσα σε λιγότερο από δέκα χρόνια (1919-1922), κι εξ αιτίας κυρίως του Εθνικού Διχασμού (Βενιζελικοί – Βασιλικοί), χάσαμε την πανάρχαια κοιτίδα του Ελληνισμού, τη Μικρά Ασία! 

- Το 1940-1945 γράψαμε νέο έπος με την αντίσταση κατά των Γερμανών. Αμέσως μετά, κι ενώ ο κόσμος είχε ήδη χωριστεί από τους Μεγάλους στο Ανατολικό (κομμουνιστικό) Μπλοκ και στο Δυτικό και ο Στάλιν είχε ενημερώσει τους Έλληνες κομμουνιστές να μην περιμένουν βοήθεια από τη Σοβιετική Ένωση, εκείνοι ξεκίνησαν τον γνωστό καταστροφικό Εμφύλιο Πόλεμο!

Και αυτά είναι μερικά μόνο από αναρίθμητα παρόμοια παραδείγματα της Ιστορίας μας.
Άλλωστε, τι μπορεί να πρωτοθυμηθεί και τι να πρωτοαναφέρει κανείς από όλα αυτά τα παραδείγματα, που αναφέρει η αρχαία, η μεσαιωνική αλλά και η νεότερη ελληνική Ιστορία; 
Θα χρειαζόντουσαν τόμοι ολόκληροι για να περιγράψουμε όλα αυτά τα γεγονότα των εμφύλιων σπαραγμών των Ελλήνων από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
Σε εμάς τους Έλληνες αρέσει, βέβαια, να κατηγορούμε συνήθως τους ξένους, τον περίφημο «ξένο δάκτυλο», ως υπαίτιο των δεινών μας. Παράλληλα ξεχνούμε, όμως, ή αποφεύγουμε να πούμε, ότι για να διεισδύσει στα εσωτερικά μας και να μας διχάσει ο λεγόμενος «ξένος δάκτυλος» χρειάζεται και εσωτερικούς υποστηρικτές και συνεργάτες, και ότι πάντα είχαμε πολλούς τέτοιους, πρόθυμους προδότες και δωσίλογους.

Η διχόνοια και η «φαγωμάρα» των Ελλήνων βασιλεύει παντού!

Η εμπάθεια, το κομματικό μίσος, η ιδιοτέλεια και ο αγιάτρευτος εγωισμός, στέκονται τείχη αξεπέραστα απέναντι στην ομόνοια, την ενότητα και την συνοχή μας ως έθνος, κάτι που συνεχώς μας βάζει σε μεγάλες εθνικές δοκιμασίες και σήμερα έφθασε να απειλεί να μας κατασπαράξει, όχι μόνον ηθικά ή οικονομικά αλλά και σαν εθνική οντότητα.

Η διχόνοια και η «φαγωμάρα» ανάμεσα στους Έλληνες ζει και βασιλεύει παντού.
Την βλέπουμε και την βιώνουμε, όχι μόνο σε όλους σχεδόν τους τομείς του δημόσιου βίου μας, αλλά ακόμη και στον ιδιωτικό μας βίο, ανάμεσα στις οικογένειες αλλά και σε στενούς συγγενείς. Πόσες φορές ασήμαντες αιτίες και αφορμές έγιναν αιτίες να ενσκήψει διχόνοια μεταξύ συγγενών, που εξελίχθηκε σε βαθύ μίσος και οδήγησε σε αποτρόπαια εγκλήματα;

Το «σαράκι» που κατατρώει τις σάρκες του Ελληνισμού

Φαίνεται, λοιπόν, ότι ο Έλληνας κάτι θα βρίσκει πάντα για να «φαγώνεται». Μόνο αν  βάλουμε την λογική μας να δουλέψει θα οδηγηθούμε στην αλήθεια, η οποία ενώνει και η έρευνά της απαιτεί ανοιχτό μυαλό και διανοητική μετριοφροσύνη, δεν είναι δύσκολο να κατανοήσουμε, ότι η βασική αιτία όλων των δεινών, τα οποία έπληξαν την Ελλάδα και τους Έλληνες, είναι η διχόνοια. Αυτή είναι το τρωτό μας σημείο και η «Αχίλλειος πτέρνα» μας. Αυτή τυφλώνει τους οφθαλμούς και σκοτίζει το νου μας, με αποτέλεσμα οι ενέργειές μας  να μην διέπονται από λογική, νόμους, αρχές και ήθος και ως εκ τούτου να μας οδηγούν στην καταστροφή.
Το μίσος κατακερματίζει την κοινωνία και την διαβρώνει μέχρις αυτοεξόντωσης. Τα εγκλήματα μίσους, κάτω από οποιοδήποτε πρόσχημα και ιδεοληψία, διαρρηγνύουν τον κοινωνικό ιστό, κατεδαφίζουν ότι με κόπο και αίμα έχτισαν προηγούμενες γενιές και δημιουργούν μια ατμόσφαιρα αποπνικτική, από την οποία οι περισσότεροι θα ήθελαν και πολλοί προσπαθούν να «δραπετεύσουν».

Η ομόνοια και η σύμπνοια πρέπει να διέπει την ύπαρξή μας ως κοινωνικά και πολιτικά άτομα. Ιδιαίτερα στην παρούσα συγκυρία, όπου ο Ελληνισμός καλείται να δώσει πάλι τον υπέρ πάντων αγώνα, οι έχοντες ως πρώτιστη Ιδέα την Μητέρα Ελλάδα και ως διακαή πόθο την επικράτηση του Ελληνισμού, θα πρέπει να αφήσουν κατά μέρος τις οποιεσδήποτε διαφορές τους και ενωμένοι να προσανατολισθούν προς την υλοποίηση αυτού του μεγάλου οράματος. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη Συμπαντική τιμή από την ευκαιρία της υπηρέτησης αυτού του σκοπού, και αφού η τιμή αυτή μας δόθηκε, πρέπει να αποδείξουμε ότι είμαστε άξιοί της, καταπολεμώντας πρώτα τις κακές πλευρές του ψυχισμού μας και αποποιούμενοι τους σπόρους της διχόνοιας και του διχασμού.
Εάν ομονοήσουμε και θέσουμε ως υπέρτατο καθήκον μας την υπηρεσία της Ελλάδος και του Ελληνισμού, δεν έχουμε να φοβηθούμε κανέναν εχθρό!!

Πηγές
Ευθύμιος Χατζηϊωάννου, www.elliniki-gnomi.eu
Δημήτρης  Χορόσκελης, www.ramnousia.com

Διαβάστε επίσης

• Η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στην διάρκεια του αγώνα του 1821
• Τα πρώτα βήματα για την δημόσια υγεία κατά την διάρκεια την Επανάστασης του 1821. Τα νοσοκομεία του Ναυπλίου και ο ρόλος του Ιωάννη Καποδίστρια