Έρχεται ανεργία, φτώχεια και μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος

medlabnews.gr

 Του Κώστα Μελά, καθηγητή οικονομίας 

Η εκτιμώμενη μείωση του ΑΕΠ πάνω από 8,2% για το 2020 σηματοδοτείται από την αντίστοιχη μείωση των μακροοικονομικών μεγεθών που το προσδιορίζουν. Έτσι εκτιμάται ότι η ιδιωτική κατανάλωση, ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, οι εξαγωγές και οι εισαγωγές θα μειωθούν σημαντικά. Μόνο η δημόσια κατανάλωση εκτιμάται ότι θα αυξηθεί λόγω των μέτρων στήριξης της οικονομίας προκειμένου να μειωθούν οι αρνητικές επιδράσεις της πανδημίας COVID-19. 

Η μείωση αυτής της τάξεως είναι βέβαιο ότι θα έχει ανάλογες αρνητικές επιδράσεις σε σειρά μεγεθών που αφορούν το εισόδημα των εργαζομένων και το ποσοστό ανεργίας. Στο προσχέδιο προϋπολογισμού που κατέθεσε το υπουργείο Οικονομικών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Draft Budgetary Plan 2021, October 2020, p. 30 – 33), περιλαμβάνονται οι εκτιμήσεις για τις εξελίξεις στα εισοδήματα, στην ανισότητα και στη φτώχεια, σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανόνες. Βεβαίως πρόκειται ακόμη και σήμερα για εκτιμήσεις σε ένα περιβάλλον ισχυρής αβεβαιότητας. Το δεύτερο κύμα της πανδημίας που πλήττει τη χώρα αλλά και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες κατά πάσα πιθανότητα θα χειροτερεύσει την κατάσταση και ως εκ τούτου και τις αρνητικές επιδράσεις. Ανεξαρτήτως αυτού, τα συ­μπεράσματα που προκύπτουν παρουσιάζουν ενδιαφέρον, καθώς για πρώτη φορά επιχειρείται η ποσοτικοποίηση των επιπτώσεων της πανδημίας αλλά και των κυβερνητικών μέτρων αντιστήριξης στα εισοδήματα. Τα συμπεράσματα δείχνουν μείωση των εισοδημάτων και αύξηση της φτώχειας το 2020. Αναλυτικότερα, τα βασικά συ­μπεράσματα είναι τα εξής: 

1. Με βάση τις εκτιμήσεις του υπουργείου Οικονομικών, θα επέλθει μείωση κατά 2,84% στο μέσο διαθέσιμο οικογενειακό εισόδημα το 2020, λόγω της πανδημίας COVID-19, παρά τα μέτρα που έλαβε η κυβέρνηση για τη στήριξη των εργαζομένων. Ως μέσο ισοδύναμο οικογενειακό εισόδημα ορίζεται το εισόδημα που έχει στη διάθεσή της η οικογένεια για κατανάλωση και αποταμίευση, αφού αφαιρεθούν οι φόροι και οι εισφορές κοινωνικής ασφάλισης αλλά και αφού εισπραχθούν οι πιθανές κοινωνικές μεταβιβάσεις (επιδόματα κ.λπ.). Το μέσο ισοδύναμο διαθέσιμο οικογενειακό εισόδημα πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19, το 2020, υπολογιζόταν στα 10.240 ευρώ. Μετά την πανδημία το εισόδημα αυτό υπολογίζεται ότι θα είναι 9.948,69 ευρώ, δηλαδή 291,31 ευρώ λιγότερο ή μειωμένο κατά 2,84%. Στους υπολογισμούς συμπεριλαμβάνονται τα μέτρα στήριξης που επηρεάζουν άμεσα τα νοικοκυριά, όχι αυτά που στηρίζουν τις επιχειρήσεις. 

2. Ο δείκτης φτώχειας ήταν στο 18,05% προ της πανδημίας για το σύνολο του πληθυσμού και αυξάνεται, παρά τα μέτρα, το 2020, κατά 0,42%. Εξαίρεση αποτελεί η ηλικία άνω των 65 ετών, όπου μειώνεται κατά 0,06%, προφανώς λόγω των αναδρομικών των συντάξεων. Όριο της φτώχειας είναι τα 5.260,84 ευρώ. 

3. Οι εκτιμήσεις για το 2021 προβλέπουν βελτίωση και στα δύο παραπάνω αναφερθέντα μεγέθη με βάση τη μεγάλη μεγέθυνση του ΑΕΠ για το 2021. Όμως ας είμαστε επιφυλακτικοί, γιατί είναι τόσο μεγάλη η αβεβαιότητα, που καθιστά οποιαδήποτε εκτίμηση μη αξιόπιστη. Ακόμη δεν μπορούμε να εκτιμήσουμε με βεβαιότητα πώς θα κλείσουν τα μεγέθη το 2020. 

Σχετικά τώρα με τα στοιχεία για την ανεργία, ανεπιφύλακτα μπορούμε να πούμε ότι είναι απογοητευτικά. Άλλωστε είναι αναμενόμενο. Η πανδημία έχει προκαλέσει αύξηση των ανέργων αλλά και όσων συνεχίζουν να εργάζονται με κρατικά επιδόματα, για όσο οι συμβάσεις τους τελούν υπό αναστολή. Η παροχή κρατικής βοήθειας, η οποία θέτει ως προϋπόθεση τη διατήρηση του ίδιου αριθμού εργαζομένων, παρέχει αυτήν την προστασία μόνο για ορισμένο χρονικό διάστημα. Το γεγονός αυτό αυξάνει στο έπακρο την ανασφάλεια στο εργασιακό περιβάλλον. Παράλληλα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εργοδοτών που εκμεταλλεύονται την παρούσα αρνητική συγκυρία για να προχωρήσουν σε απολύσεις ή μειώσεις μισθών, ανεξαρτήτως αν έχουν πληγεί ή όχι σε σημαντικό βαθμό από την πανδημία. Πλέον, όλο και περισσότεροι μελετητές και φορείς της αγοράς συγκλίνουν στην πρόβλεψη ότι η ανεργία θα ξεπεράσει το 20% στο τέλος του έτους, μετά και το τέλος της πενιχρής τουριστικής περιόδου, που για τουλάχιστον ένα δίμηνο συγκράτησε προσωρινά τα ποσοστά γύρω στο 17% – 18%. Βλέπουμε λοιπόν ότι η ανεργία είναι η μεγάλη μάστιγα που βασανίζει την ελληνική κοινωνία. 

Το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη, με ποσοστά υπερδιπλάσια από τον μέσο όρο Ευρωζώνης και ΕΕ, με υπερδιπλάσια ανεργία των νέων κάτω των 25 ετών, με μακροχρόνια ανέργους 60% πάνω από τα ευρωπαϊκά ποσοστά. Το άσχημο και το δυσάρεστο είναι ότι η υψηλή ανεργία στην Ελλάδα έχει διάρκεια. Άρχισε να αυξάνει με την κρίση του 2010, κορυφώθηκε στο 27,8% το 2013, σήμερα, μία επταετία μετά, παραμένει περίπου σε ποσοστά γύρω από το 20,0% (2020). Καταστρέφονται γνώσεις και δεξιότητες, καταστρέφονται ανθρώπινες ζωές, κινδυνεύει να χαθεί μια ολόκληρη γενιά. Το τέρας της ανεργίας συνεχίζει απτόητο την πορεία του. Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος και η αύξηση της φτώχειας και της ανεργίας είναι συνδυασμός που… σκοτώνει. 

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΠΑΡΟΝ

Πηγή: paron.gr