Έρχεται φτώχεια. Πάνω από 120 εκατομμύρια νοικοκυριά στην Ευρώπη θα βρεθούν ΧΩΡΙΣ θέρμανση τον χειμώνα

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη κινδυνεύουν να μην έχουν τη δυνατότητα να ζεστάνουν τα σπίτια τους, λόγω της εκρηκτικής αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος.

Εμπειρογνώμονες, οργανώσεις κατά της φτώχειας και περιβαλλοντικοί ακτιβιστές προειδοποιούν ότι η πανδημία και οι αυξανόμενες τιμές έχουν εντείνει ένα μακροχρόνιο πρόβλημα που έχει να κάνει με το συνδυασμό υψηλού ενεργειακού κόστους, χαμηλού εισοδήματος των νοικοκυριών και σπιτιών που δεν είναι ενεργειακά αποδοτικά.

Με ρυθμό χειρότερο από εκείνον της πανδημίας, το νέο κύμα φτώχειας διαπερνά από κάτω μέχρι πάνω κάθε κοινωνικό στρώμα, όμως η κάστα των ειδικών στην οποία στρέφονται περισσότερο τα φώτα της δημοσιότητας αναλίσκεται σε μακροπρόθεσμες προβλέψεις για το πώς θα περάσουμε το Πάσχα, χωρίς να αναρωτιέται αν ο κόσμος θα έχει λεφτά να αγοράσει λίγο αρνί.

Η προδιαγεγραμμένη εκτόξευση του πληθωρισμού στο 5,1 % τον Δεκέμβριο, επιστεγάζει το κύμα ακρίβειας που σαρώνει τον τελευταίο καιρό όλα τα εισοδήματα και εξανεμίζει την αγοραστική δύναμη εκατομμυρίων χαμηλόμισθων και χαμηλοσυνταξιούχων.

Ενεργειακή φτώχεια απειλεί 80 εκατομμύρια νοικοκυριά

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα με επικεφαλής τον Στέφαν Μπουζαρόφσκι, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και πρόεδρο του ερευνητικού δικτύου ενεργειακής φτώχειας Engager, την οποία δημοσιεύει το CNN, μέχρι και 120 εκατομμύρια νοικοκυριά σε όλη την Ευρώπη «πάλευαν» ήδη, πριν από την πανδημία, να διατηρήσουν τα σπίτια τους επαρκώς ζεστά τον χειμώνα.

Οι αυξήσεις των τιμών εκθέτουν ακόμη περισσότερα νοικοκυριά στον κίνδυνο να διακόψουν την παροχή ρεύματος και φυσικού αερίου λόγω οικονομικής δυσχέρειας.

Πολλά νοικοκυριά είναι ευάλωτα, επειδή τα εισοδήματά τους μειώθηκαν και οι λογαριασμοί αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Οι εργαζόμενοι στο λιανικό εμπόριο, στη φιλοξενία και στον τομέα των αεροπορικών εταιρειών επλήγησαν ιδιαίτερα, και πολλοί έχασαν τη δουλειά τους, τονίζει το CNN.

Η πανδημία όξυνε την κρίση

«Από το 2019 έχουν αλλάξει πολλά, αλλά περισσότερα από 12 εκατομμύρια νοικοκυριά [στην Ευρώπη] είχαν [ήδη] καθυστερήσει με τους λογαριασμούς κοινής ωφελείας τους», δήλωσε η Λουίς Σάντερλαντ, ανώτερη σύμβουλος και αναλύτρια πολιτικής στο Regulatory Assistance Project, το οποίο επικεντρώνεται στη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια.

Επτά εκατομμύρια ευρωπαϊκά νοικοκυριά λαμβάνουν ειδοποιήσεις αποσύνδεσης της παροχής ενέργειας, από τις εταιρείες, σύμφωνα με τον Συνασπισμό Δικαιώματος στην Ενέργεια (Right to Energy Coalition) στην οποία συμμετέχουν συνδικαλιστικές οργανώσεις, περιβαλλοντικές οργανώσεις και ΜΚΟ.

Η πανδημία έκανε το πρόβλημα ακόμη χειρότερο, είπε η Σάντερλαντ, εξηγώντας ότι αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι περνούν περισσότερο χρόνο στο σπίτι, αυξάνοντας την κατανάλωση ενέργειας.

“Διπλάσιος ο κίνδυνος από την γενική φτώχεια”

«Ο κίνδυνος να περιέλθει κανείς σε ενεργειακή φτώχεια εντός του ευρωπαϊκού πληθυσμού είναι διπλάσιος από τη γενική φτώχεια», δήλωσε ο Μπουζαρόφσκι στο CNN.

Μεταξύ 20% και 30% του πληθυσμού της Ευρώπης αντιμετωπίζει γενική φτώχεια, ενώ έως και 60% υποφέρει από ενεργειακή φτώχεια σε ορισμένες χώρες, είπε.

Η Βουλγαρία έχει το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη, με 31% του πληθυσμού, ακολουθούμενη από τη Λιθουανία με 28%, με την Κύπρο στο 21% και την Πορτογαλία με 19%.

Ο πληθυσμός της Ελβετίας είναι ο λιγότερο ευάλωτος στην ενεργειακή φτώχεια με 0,3%, ακολουθούμενος από το 1%της Νορβηγίας.

Εμπειρογνώμονες και ακτιβιστές υποστήριξαν ότι η ΕΕ θα πρέπει να απαγορεύσει νομοθετικά στους προμηθευτές να κόβουν την παροχή ενέργειας στους καταναλωτές. Προειδοποιούν, όμως, ότι μόνο η μείωση της εξάρτησης από το φυσικό αέριο και η εισαγωγή περισσότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο μείγμα ενέργειας μπορεί να μετριάσει τις αυξήσεις των τιμών μακροπρόθεσμα.

Φόβοι για κοινωνική αναταραχή

Οι αναλυτές προειδοποιούν επίσης για την πιθανότητα πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής εάν οι κυβερνήσεις δεν λάβουν μέτρα για να βοηθήσουν τα νοικοκυριά.

Η αύξηση των τιμών των καυσίμων πυροδότησε διαμαρτυρίες σε όλη τη Βουλγαρία το 2013 που έριξαν την κυβέρνηση και προκάλεσαν διαδηλώσεις μικρότερης κλίμακας το 2018.

Η Γαλλία ανακοίνωσε μια εφάπαξ πληρωμή 100 ευρώ σε σχεδόν 6 εκατομμύρια νοικοκυριά που λαμβάνουν ήδη κουπόνια ενέργειας από την κυβέρνηση.

Η Ισπανία προχώρησε σε μείωση των ενεργειακών φόρων των νοικοκυριών και επιβολή εισφοράς σε ορισμένους προμηθευτές ενέργειας.

Η ιταλική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να επιδοτήσει έως και 5,5 εκατομμύρια από τους πιο ευάλωτους πολίτες με 3 δις. ευρώ συνολικά, σύμφωνα με το Reuters. Η κυβέρνηση θα αφαιρέσει ορισμένες χρεώσεις από τους λογαριασμούς των καταναλωτών, τους οποίους οι προμηθευτές χρησιμοποιούν για την κάλυψη γενικών εξόδων που σχετίζονται με επιδοτήσεις ΑΠΕ.

Η ευρωπαία Επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον δήλωσε πρόσφατα ότι «υπάρχουν εργαλεία» που μπορούν να αναπτύξουν οι χώρες της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κατάστασης, κι αυτή ακριβώς η εργαλειοθήκη αναμένεται να συζητηθεί σήμερα στο Eurogroup.

«Φόρος πωλήσεων και πολιτική ειδικών φόρων κατανάλωσης, στοχευμένα μέτρα για ενεργειακά φτωχούς και ευάλωτους καταναλωτές ή προσωρινά μέτρα για νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις, καθώς και άμεση υποστήριξη στους καταναλωτές, είναι τα βήματα που μπορούν να γίνουν, απολύτως εναρμονισμένα με τους κανόνες της ΕΕ», δήλωσε η Σίμσον.

Διογκώνεται η ενεργειακή φτώχεια στην Ελλάδα

Τη δύσκολη πραγματικότητα την οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν οι καταναλωτές λόγω του δυσθεώρητου ενεργειακού κόστους αντικατοπτρίζουν τα ευρήματα της πανελλαδικής ποσοτικής έρευνας που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς (ΙΝΠ) σε συνεργασία με την ΚΑΠΑ Research.

Μία πραγματικότητα που, όπως προκύπτει από την έρευνα, τους αναγκάζει να υποβαθμίσουν τις ενεργειακές ανάγκες τους, οδηγώντας τους έτσι σε ενεργειακή φτώχεια.

Οι ερευνητές, Φερενίκη Βαταβάλη, ειδική επιστήμονας στο ΕΚΚΕ, Νίκος Κατσουλάκος, αναπληρωτής καθηγητής στην Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού και Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου, δρ αρχιτέκτονας πολεοδόμος, κατέγραψαν για λογαριασμό του ΙΝΠ τη συμπεριφορά των καταναλωτών σε σχέση με την κατανάλωση ενέργειας στην κατοικία, με τα αποτελέσματα να λειτουργούν και ως βαρόμετρο για τις πολιτικές στήριξης της κυβέρνησης.

Πιο συγκεκριμένα, τα τελευταία δύο χρόνια:

• Ένα στα δύο νοικοκυριά δυσκολεύεται να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες
• Επτά στα δέκα νοικοκυριά που δυσκολεύονται να καλύψουν τις ενεργειακές τους ανάγκες έχουν μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα κάτω από 1.500 ευρώ
• Ένα στα τρία νοικοκυριά περιόρισε βασικές ανάγκες (φαγητό, φάρμακα κλπ.) για να καλύψει τα ενεργειακά κόστη
• Τέσσερα στα δέκα νοικοκυριά θερμαίνουν ένα μέρος της κατοικίας τους
• Τρία στα τέσσερα νοικοκυριά δεν έχουν τη δυνατότητα να προβούν σε επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στο σπίτι τους

Σε σχέση με τους λογαριασμούς ρεύματος, η μέση αύξηση τον χειμώνα που πέρασε ήταν 42%. Ένα στα τρία νοικοκυριά καθυστερεί να πληρώσει τους λογαριασμούς ενέργειας, ενώ ένα στα δύο νοικοκυριά έλαβε λογαριασμούς με υπέρογκο ποσό πληρωμής.

Τι γίνεται στην Ευρώπη

Σε επίπεδο Ε.Ε., περίπου 7% των νοικοκυριών καθυστερεί την πληρωμή λογαριασμών, ενώ στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι 30%.

Στην Ε.Ε. περίπου το 8% των νοικοκυριών δηλώνει αδυναμία να κρατήσει το σπίτι του ζεστό, ενώ στη χώρα μας αυτό το ποσοστό ανέρχεται σε 35%.

Ενδιαφέρουσες είναι οι απόψεις που καταγράφηκαν και για την αποτίμηση των ενεργειακών πολιτικών.

• Τέσσερα στα 10 νοικοκυριά δεν βοηθήθηκαν από τις επιδοτήσεις για το ηλεκτρικό ρεύμα που ενσωματώθηκαν στους λογαριασμούς
• Επτά στα 10 νοικοκυριά δεν ευνοήθηκαν από μέτρα ή προγράμματα για τη μείωση του ενεργειακού κόστους (Εξοικονομώ, ΚΟΤ, επίδομα πετρελαίου, κ.λπ.)
• Δύο στα 3 νοικοκυριά δεν βοηθήθηκαν από την επιδότηση καυσίμων (fuel pass)
• Δύο στα 3 νοικοκυριά δεν πήραν επίδομα θέρμανσης
• Ένα στα δύο νοικοκυριά δεν βοηθήθηκε από τις επιδοτήσεις για το φυσικό αέριο

Όπως αποτυπώνεται στην έρευνα, οι ανεξέλεγκτες αυξήσεις στους λογαριασμούς ενέργειας διογκώνουν τα οικονομικά βάρη για τους καταναλωτές εκείνους που νοικιάζουν σπίτι και παράλληλα δυσκολεύουν τους ιδιοκτήτες κατοικιών να αποπληρώσουν δανειακές υποχρεώσεις.

Προκύπτει ακόμη ότι οι κατοικίες που προορίζονται για ενοικίαση δεν αναβαθμίζονται ενεργειακά, αλλά μόνον αυτές που είναι για ιδιοκατοίκηση.