HOLOBALANCE: Πλατφόρμα τηλε-αποκατάστασης με ολογράμματα αντιμετωπίζει τις ανάγκες των ηλικιωμένων με διαταραχές ισορροπίας

medlabnews.gr iatrikanea

Οι διαταραχές ισορροπίας είναι πολύ συχνές σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας και έχουν ευρέως επιβλαβείς σωματικές, γνωστικές και ψυχολογικές συνέπειες καθώς και συνέπειες στην ποιότητα ζωής. Η πρώιμη λεπτομερής εξατομικευμένη αξιολόγηση και οι θεραπευτικές παρεμβάσεις για ηλικιωμένους με διαταραχές ισορροπίας συνιστάται από διάφορες κατευθυντήριες οδηγίες, αλλά συχνά δεν εφαρμόζεται στην κλινική πράξη λόγω έλλειψης πόρων και εξειδικευμένων γνώσεων.

Η πλατφόρμα HOLOBALANCE (https://holobalance.eu/) παρέχει μια προηγμένη λύση τηλε-αποκατάστασης που αντιμετωπίζει τις ανάγκες των ηλικιωμένων με διαταραχές ισορροπίας.

Η μελέτη εφικτότητας και αποτελεσματικότητας, που διεξήχθη από τον Μάιο του 2019 έως τον Σεπτέμβριο του 2021 είχε ως στόχο να διερευνήσει την προτεινόμενη προηγμένη και πιο ολιστική προσέγγιση της φροντίδας. Το HOLOBALANCE είναι ένα σύστημα τηλε-αποκατάστασης που παρέχει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα που  εκτελείται στο σπίτι. Το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί εξειδικευμένους στην αποκατάσταση ισορροπίας φυσιοθεραπευτές και προορίζεται να συνταγογραφείται και να επανεξετάζεται τακτικά από μη ειδικούς κλινικούς. Το σύστημα υποστηρίζει την εξ αποστάσεως παρακολούθηση της απόδοσης των ασθενών και την παρουσίαση της απόδοσης αυτής στον θεράποντα φυσιοθεραπευτή για πιθανή επανεξέταση του προγράμματος. Το σύστημα αποτελείται από ένα σύνολο φορητών συσκευών με σήμανση CE (επιταχυνσιόμετρα, σόλες με αισθητήρα, έξυπνο ρολόι), μια κάμερα depth και μια συσκευή επαυξημένης πραγματικότητας, τα οποία παρέχουν λεπτομερή κίνηση και φυσιολογικά δεδομένα για την απομακρυσμένη αξιολόγηση απόδοσης των ασθενών σε ασκήσεις ισορροπίας, γνωστικά παιχνίδια κτλ.

Το 88% των συμμετεχόντων στις παρεμβάσεις HOLOBALANCE πέτυχαν την ελάχιστη κλινικά σημαντική διαφορά στην Αξιολόγηση Λειτουργικής Βάδισης (FGA) (η οποία χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της σταθερότητας της στάσης του σώματος και της ικανότητας ενός ατόμου να εκτελεί πολλαπλές εργασίες κατά την βάδιση) έναντι 55% για τους συμμετέχοντες στον έλεγχο ομάδα. Επιπλέον, το 82% των συμμετεχόντων στις παρεμβάσεις HOLOBALANCE πέτυχε την ελάχιστη κλινικά σημαντική διαφορά στις βαθμολογίες Mini-BESTest (που είναι μια τυπική κλινική κλίμακα αξιολόγησης της ισορροπίας) έναντι 52% για τους συμμετέχοντες στην ομάδα ελέγχου.

Στη μελέτη συμμετείχαν 145 ηλικιωμένοι με πτώσεις/κίνδυνο πτώσεων και άτομα μέσης ή μεγαλύτερης ηλικίας με επιβεβαιωμένη διάγνωση αιθουσαίας διαταραχής. Οι συμμετέχοντες τυχαιοποιήθηκαν σε μία από τις δύο ομάδες παρέμβασης. Η μία ομάδα έλαβε την παρέμβαση HOLOBALANCE/HOLOBOX, δηλαδή την παρέμβαση στο σπίτι ή την κλινική με το σύστημα HOLOBALANCE, και η άλλη έλαβε την τυπική κλινική θεραπεία, δηλαδή το Πρόγραμμα Άσκησης στο σπίτι OTAGO για 8 εβδομάδες. Σε όλους τους συμμετέχοντες ανατέθηκε ένα καθημερινό πρόγραμμα άσκησης με σκοπό τη βελτίωση της ισορροπίας τους, με απομακρυσμένη επίβλεψη από φυσιοθεραπευτή.

Παρά τις τεράστιες προκλήσεις μιας και η μελέτη διεξήχθη κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας πανδημίας COVID-19, τα ποσοστά συμμετοχής και συμμόρφωσης στην μελέτη ήταν υψηλά ενώ τα ποσοστά εγκατάλειψης κατά την διάρκειά της διατηρήθηκαν χαμηλά. Η παγκόσμια πανδημία COVID-19 οδήγησε αναπόφευκτα σε συνεχή αβεβαιότητα και καθυστερήσεις λόγω των διαφόρων κυβερνητικών περιορισμών που επιβλήθηκαν σε Αθήνα, Φράιμπουργκ και Λονδίνο που ήταν τα 3 κέντρα αναφοράς και επέβαλαν προκλήσεις για τους συμμετέχοντες, τους ερευνητές και τους θεραπευτές. Πολύ σημαντική είναι και η απουσία τυχόν ανεπιθύμητων ενεργειών κατά τη διάρκεια της μελέτης που υποδηλώνει ότι τουλάχιστον το πρόγραμμα είναι ασφαλές για χρήση σε μελλοντικές μελέτες και κλινικές εφαρμογές.

Το υψηλό ποσοστό συμμόρφωσης (83%) και η βελτιωμένη ισορροπία όπως την αντιλαμβάνεται το 73% των συμμετεχόντων επιβεβαιώνουν την σκοπιμότητα της παρέμβασης HOLOBALANCE. Επιπλέον, τόσο η παρέμβαση στο σπίτι όσο και αυτή στην κλινική φαίνεται να είναι εφικτές, ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο ή το επίπεδο εκπαίδευσης αυτού του πληθυσμού της μελέτης.

Όσον αφορά την αποτελεσματικότητα, το 88% όλων των συμμετεχόντων στις παρεμβάσεις HOLOBALANCE έναντι 55% για τους συμμετέχοντες στην ομάδα ελέγχου βελτίωσαν τη βάδιση τους (σύμφωνα με το FGA). Το 82% όλων των συμμετεχόντων στις παρεμβάσεις HOLOBALANCE έναντι του 52% των συμμετεχόντων στην ομάδα ελέγχου βελτίωσαν την ισορροπία τους (όπως αξιολογήθηκε με το Mini-BESTest). Επιπλέον παρατηρήθηκε για την παρέμβαση στην κλινική μια σημαντική βελτίωση της τάξης του 25% για το FGA και του 36% για το Mini-BESTest, κατά μέσο όρο, για τους συμμετέχοντες με πιο σημαντικά προβλήματα ισορροπίας στην αρχή και στο τέλος του προγράμματος. Αναμένεται ότι σε μια ομάδα ατόμων με μεγαλύτερη αναπηρία, η αλλαγή πριν και μετά από τη θεραπεία θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη.

Μια υψηλή δόση (>50 ώρες) απαιτητικών ασκήσεων ισορροπίας έχει συσχετιστεί με μείωση των ποσοστών πτώσεων σε ηλικιωμένους ενήλικες. Ωστόσο, τα ευρήματά μας δείχνουν ότι και ένα μέτριας δόσης πολύ-αισθητηριακό και πολύ-παραγοντικό πρόγραμμα αποκατάστασης ισορροπίας μπορεί επίσης να έχει σημαντική επίδραση στον κίνδυνο πτώσεων και στο κόστος της παρέμβασης. Το πιθανό όφελος είναι επομένως τεράστιο και πρέπει να επιβεβαιωθεί σε μια πλήρως τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή.

Ένα επιπλέον σημαντικό εύρημα σχετίζεται με την κοινωνική ευημερία των συμμετεχόντων. Σε όλες τις ομάδες παρατηρήθηκε μείωση του μέσου συνολικού αριθμού ημερών κατά τις οποίες οι δυσκολίες ισορροπίας επηρέασαν την ικανότητά τους να εκτελούν καθημερινές δραστηριότητες. Από τους συμμετέχοντες στις παρεμβάσεις HOLOBALANCE, το 87,5%  πέτυχε τουλάχιστον 25% βελτίωση στην κοινωνική ευημερία. Επιπλέον, σημειώθηκε μια μείωση 14,66 ημερών το μήνα κατά τη διάρκεια των οποίων η ισορροπία των συμμετεχόντων επηρέασε αρνητικά τη ζωή τους.

Περαιτέρω συναρπαστικά ευρήματα παρατηρήθηκαν για τις γνωστικές λειτουργίες με σημαντικές βελτιώσεις  (8%) στην αρχή και το τέλος της παρέμβασης. Είναι καλά τεκμηριωμένο ότι ο κίνδυνος πτώσεων είναι μεγαλύτερος για τα άτομα με γνωστική εξασθένηση, μιας και όλες οι πτυχές του ελέγχου της ισορροπίας επιδεινώνονται με την αυξανόμενη σοβαρότητα της γνωστικής εξασθένησης. Αυτό το εύρημα έχει σημαντικές επιπτώσεις για περαιτέρω μελέτες σε αυτόν τον τομέα, ιδιαίτερα σε άτομα με γνωστική εξασθένηση, και στη συνέχεια για την κλινική πρακτική. Οι θετικές βελτιώσεις στη γνωστική λειτουργία, όπως αυτές που παρατηρήθηκαν, μπορεί επίσης να συμβάλλουν στην καθυστέρηση έναρξης της γνωστικής εξασθένησης και κατά συνέπεια να παρατείνουν την ενεργό ζωή αυτών των ηλικιωμένων, με καλύτερη ποιότητα ζωής, βελτιωμένη κοινωνικότητα και μειωμένο οικονομικό κόστος για τη φροντίδα τους.

Στο έργο συμμετέχουν 13 εταίροι από όλη την Ευρώπη και συντονίζεται από τον Καθ. Δημήτριο Φωτιάδη, ο οποίος είναι Καθηγητής Βιοϊατρικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Για περισσότερες πληροφορίες για το έργο επισκεφθείτε την ιστοσελίδα https://holobalance.eu/