Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε η Ημερίδα «Τρίτη Ηλικία και Υγιής Γήρανση»

medlabnews.gr iatrikanea

Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε η Hμερίδα με θέμα «Τρίτη Ηλικία και Υγιή Γήρανση» - μία εκδήλωση που συνδιοργανώθηκε από το Περιφερειακό Τμήμα Θεσσαλονίκης, Κιλκίς και Χαλκιδικής του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών και την Αντιπεριφέρεια Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Η εκδήλωση έγινε με την συμμετοχή του Τμήματος Φυσικοθεραπείας του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος (ΔΙ.ΠΑ.Ε.) και του Εργαστηρίου Εμβιομηχανικής και Εργονομίας του Τμήματος, μέσω των μελών ΔΕΠ κου Ιακωβίδη Πάρη - Αναπληρωτή Καθηγητή και Διευθυντή του Εργαστηρίου, και κου Λύτρα Δημήτριου - Επίκουρου Καθηγητή, την συμμετοχή του Διιδρυματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΔΙ.Π.Μ.Σ.) «Εφαρμοσμένη Γεροντολογία και Γηριατρική» των τμημάτων Ιατρικής ΑΠΘ και Βιοϊατρικών Επιστημών του ΔΙ.ΠΑ.Ε. Θεσσαλονίκης και διακεκριμένων επιστημόνων και επαγγελματιών υγείας.

Η ημερίδα ανέδειξε τον καθοριστικό ρόλο της φυσικοθεραπείας στην ενεργό και υγιή γήρανση και την ανάγκη για ενιαία στρατηγική που θα αξιοποιεί τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων φορέων με στόχο ένα κοινωνικό περιβάλλον που υποστηρίζει την ποιότητα ζωής στις μεγαλύτερες ηλικίες. Οι εισηγήσεις και τα εργαλεία αξιολόγησης που παρουσιάστηκαν έδωσαν πολύτιμες πληροφορίες τόσο για επαγγελματίες υγείας όσο και για τους πολίτες.

Η Πρόεδρος του Περιφερειακού Τμήματος Θεσσαλονίκης, Κιλκίς και Χαλκιδικής του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών κα Δήμητρα Ν. Φυτιλή, τόνισε τη σημασία της κοινής προσπάθειας: «Η υγιής γήρανση είναι υπόθεση όλων μας! Η σημερινή ημερίδα ανέδειξε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι η τρίτη ηλικία και η προώθηση της υγιούς γήρανσης αποτελούν κοινή προτεραιότητα. Η δράση απέδειξε ότι όταν η επιστημονική κοινότητα συνεργάζεται με τους θεσμούς, μπορούμε να υλοποιούμε παρεμβάσεις με πραγματικό αντίκτυπο στη ζωή των πολιτών. Ευχαριστούμε θερμά όλους τους ομιλητές για τις εξαιρετικές τους εισηγήσεις, καθώς και όλους όσοι παρευρέθηκαν και συνέβαλαν στην επιτυχία της ημερίδας. Ως Πρόεδρος του Π.Τ. Θεσσαλονίκης, Κιλκίς και Χαλκιδικής του Π.Σ.Φ., δεσμεύομαι να συνεχίσουμε με συνέπεια τις προσπάθειες που ενισχύουν την αυτονομία, την κινητικότητα και τη συνολική ποιότητα ζωής των ανθρώπων της τρίτης ηλικίας, με σεβασμό, υπευθυνότητα και ουσιαστική κοινωνική προσφορά».

Η Αντιπεριφερειάρχης Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, κα Μελίνα Δερμεντζοπούλου, τόνισε ότι με τα ολοένα και αυξανόμενα στατιστικά που δείχνουν ότι ο ελληνικός, αλλά και ευρωπαϊκός πληθυσμός γερνάει με ραγδαία αυξανόμενο ρυθμό, η υγιής γήρανση είναι ένα κεφάλαιο που επιβάλλεται να μας απασχολήσει. «Ως Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, δίνουμε έμφαση στις πολιτικές που βάζουν στο επίκεντρο την ασφαλή γήρανση, την ευημερία των ηλικιωμένων, μέσα από συνέργειες με άλλους φορείς, δίνοντας προτεραιότητα στις προσπάθειες για την προώθηση φιλικών προς τους ηλικιωμένους συνθηκών, όπως για παράδειγμα ασφαλή, προσβάσιμα κτίρια και μεταφορές, σε δράσεις και πρωτοβουλίες που ενθαρρύνουν την άσκηση και την υιοθέτηση μοντέλων υγιεινής διατροφής, τη χρηματοδότηση δράσεων και στρατηγικών που καταπολεμούν την κοινωνική απομόνωση και τη μοναξιά, τη χρηματοδότηση δομών για υπηρεσίες πρωτοβάθμιας υγείας που ανταποκρίνονται στους ηλικιωμένους» ανέφερε.

Στην εκδήλωση συμμετείχε και ο Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσικοθεραπευτών, κος Πέτρος Λυμπερίδης, ο οποίος ανέδειξε κατά την ομιλία του τον ρόλο της φυσικοθεραπείας στην υγιή γήρανση, αναφέροντας πως «Η σημερινή εκδήλωση ανέδειξε για ακόμα μια φορά ότι η φυσικοθεραπεία αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη διατήρηση της λειτουργικότητας, της ανεξαρτησίας και της ποιότητας ζωής των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας. Θέλω να συγχαρώ τους συμμετέχοντες και τον τοπικό σύλλογο φυσικοθεραπευτών για την ουσιαστικότητα της Ημερίδας και να ευχαριστήσω και από την θέση του Προέδρου του ΠΣΦ την στήριξη της περιφέρειας κεντρικής Μακεδονίας και την κα Δερμεντζοπούλου ειδικότερα, για την ευαισθησία και την αφοσίωση με την οποία αγκάλιασαν αυτή την δράση. Σαν Σύλλογος, δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε δυναμικά ώστε οι υπηρεσίες φυσικοθεραπείας να αποτελούν σταθερό πυλώνα στην προώθηση της υγιούς και ασφαλέστερης γήρανσης».

Αξίζει να σημειωθεί πως στο πλαίσιο της εκδήλωσης, οργανώθηκαν από το Τμήμα Φυσικοθεραπείας του ΔΙ.ΠΑ.Ε. και την επίβλεψη των κ.κ. Ιακωβίδη Πάρη και Λύτρα Δημήτριου, σταθμοί αξιολόγησης για τον κίνδυνο πτώσης, με την εφαρμογή του αλγορίθμου STEADI Toolkit του Αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC). Τους σταθμούς αξιολόγησης, στελέχωσαν οι φοιτητές του Τμήματος.

Συνολικά αξιολογήθηκαν 30 ηλικιωμένοι, εκ των οποίων οι 14 διαπιστώθηκε ότι ανήκαν στην ομάδα υψηλού κινδύνου και στους οποίους δόθηκαν γραπτές οδηγίες και παραπέμφθηκαν για περαιτέρω αξιολόγηση σε ειδικούς.

Σημαντικές παρενέργειες, που προκαλούν τα γλυκά

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Η ζάχαρη έχει αρνητικές συνέπειες για τον οργανισμό όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες. Με δεδομένο ότι τα περισσότερα επεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, το να καταναλώνεις γλυκά, σίγουρα δεν είναι κάτι που μπορεί να χαρακτηριστεί υγιεινό.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι άνθρωποι που ξεκινούν κάποια δίαιτα, με το που κόψουν τη ζάχαρη βλέπουν άμεσα αποτελέσματα στο σώμα τους και την ψυχολογία τους και αυτό έχει εξήγηση.

Τι συμβαίνει, όμως, στον οργανισμό όταν τρώμε πολλά γλυκά. Γιατί πρέπει να τα αποφεύγουμε;

1 Ο εγκέφαλός σου εθίζεται

Ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται τα γλυκά ως ανταμοιβή ή απόλαυση, με αποτέλεσμα όσο περισσότερα γλυκά τρως, τόσο περισσότερα να ζητάς. Αυτό συμβαίνει γιατί η κατανάλωση πολλών γλυκών οδηγεί στην απελευθέρωση της ντοπαμίνης και της σεροτονίνης, του νευροδιαβιβαστή εκείνου που μας κάνει να θέλουμε περισσότερο από αυτό, όπως ακριβώς συμβαίνει με την κοκαΐνη. Με λίγα λόγια σε εθίζει.

2 Το σώμα σου δεν έχει ενέργεια

Μόλις φας γλυκό, το σώμα σου απελευθερώνει ινσουλίνη, μια ορμόνη από το πάγκρεας. Η δουλειά της ινσουλίνης είναι να απορροφήσει την περίσσεια γλυκόζης στο αίμα και να σταθεροποιήσει τα επίπεδα σακχάρου. Μόλις η ινσουλίνη κάνει τη δουλειά της, το σάκχαρό σου μειώνεται ξανά. Έτσι η κατανάλωση πολλών γλυκών σε κάνει να νιώθεις κουρασμένος. Πολύ.

Το να νιώθεις κουρασμένος όμως όλη την ώρα ή πάντα να πεινασμένος ή διψασμένος είναι σημάδι ότι έχεις εθιστεί στη ζάχαρη. Η φυσιολογική ανταπόκριση του σώματός σου είναι να στείλει αρκετή ινσουλίνη για να αντιμετωπίσει όλη τη ζάχαρη και αυτό μπορεί οδηγεί στην κόπωση. Επιπλέον, αν τρως μόνο απλά σάκχαρα, θα νιώθεις πεινασμένος και κουρασμένος επειδή δεν παίρνεις αρκετές από τις άλλες θρεπτικές ουσίες για να διατηρήσεις την ενέργειά σου, όπως οι πρωτεΐνες και οι ίνες.

3 Παχαίνεις

Η εξίσωση είναι αρκετά απλή: Η υπερβολική ζάχαρη ισοδυναμεί με περισσότερες θερμίδες που ισούται με το υπερβολικό βάρος με τη μορφή λίπους. Όχι μόνο τα γλυκά περιέχουν έναν τόνο θερμίδων σε μια μικρή ποσότητα, αλλά δεν περιέχουν σχεδόν καμία ίνα ή πρωτεΐνη και έτσι συχνά καταλήγεις να τρως πολύ περισσότερο για να χορτάσεις. Επικίνδυνος φαύλος κύκλος: αν τρως γλυκά, μπορεί να παχαίνεις, αλλά εξακολουθείς να πεινάς. Μην ξεχνάς ότι η παχυσαρκία οδηγεί σε αντίσταση στην ινσουλίνη, η οποία αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, κάτι που οδηγεί στην εμφάνιση διαβήτη.

4 Αποθηκεύεται λίπος στο συκώτι

Το συκώτι παίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό των υδατανθράκων, παίρνοντας την περίσσεια γλυκόζης από την κυκλοφορία του αίματος και αποθηκεύοντας το για μελλοντική χρήση. Μία από τις λειτουργίες του ήπατος είναι η ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Τα κύτταρα σου χρησιμοποιούν τη γλυκόζη στο αίμα για ενέργεια και το συκώτι παίρνει την περίσσεια και τα αποθηκεύει με τη μορφή γλυκογόνου. Όταν τα κύτταρα θα χρειαστούν ενέργεια αργότερα το ήπαρ θα απελευθερώσει τη γλυκόζη στην κυκλοφορία του αίματος. Αλλά το συκώτι μπορεί να αποθηκεύσει μόνο μια συγκεκριμένη ποσότητα γλυκόζης, έτσι τα υπόλοιπα αποθηκεύονται ως λίπος.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η συνιστώμενη δόση ζάχαρης δεν πρέπει να ξεπερνά τις δύο κουταλιές της σούπας καθημερινά.

5 Έχεις προβλήματα στις αρτηρίες

Το σώμα προσπαθώντας να αντλήσει αίμα, το οποίο είναι γεμάτο ζάχαρη, μέσω των αιμοφόρων αγγείων είναι βασικά σαν να αντλεί λάσπη με το καλαμάκι. Τα αιμοφόρα αγγεία τελικά θα κουραστούν. Έτσι, κάθε περιοχή που βασίζεται στα μικρά αιμοφόρα αγγεία μπορεί να επηρεαστεί όπως νεφρά, εγκέφαλος, μάτια, καρδιά. Μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια νεφρική νόσο ή νεφρική ανεπάρκεια, υψηλή αρτηριακή πίεση ενώ έχεις αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου αν έχεις υψηλή αρτηριακή πίεση.

6 Είσαι πιο στρεσαρισμένος

Σύμφωνα με έρευνες τα γλυκά μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα επίπεδα της κορτιζόλης, αλλά η υπερβολική κατανάλωσή τους θέτει σε κίνδυνο την αντίσταση της ινσουλίνης, η οποία ευθύνεται για το στρες που μπορεί να νιώθεις. Η καλύτερη θεραπεία για την αντιμετώπιση του άγχους είναι η άσκηση, η οποία μειώνει φυσικά τα επίπεδα της κορτιζόλης. Δες εδώ: Μία τεχνική αντι-στρες αναπνοής από τη Σοφία Αμούντζια

7 Γερνάς πριν την ώρα σου

Εάν μειώσεις τα γλυκά μπορείς να βοηθήσεις το δέρμα σου να δείχνει νεότερο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Οι ίνες κολλαγόνου και ελαστίνης στο δέρμα επηρεάζονται από την πολλή ζάχαρη στην κυκλοφορία του αίματος. Η διαδικασία κατά την οποία η ζάχαρη γερνάει το δέρμα μας ονομάζεται γλυκοζυλίωση. Η γλυκόζη προσκολλάται στις πρωτεΐνες στο σώμα, καταστρέφοντας αυτές τις πρωτεΐνες, δηλαδή το κολλαγόνο που είναι υπεύθυνο για τη σταθερότητα του δέρματος και την ελαστίνη που επιτρέπει στο δέρμα να έχει ελαστικότητα.

Μελέτες έχουν δείξει ότι η γλυκοζυλίωση καθιστά πιο δύσκολη την αποκατάσταση αυτών των πρωτεϊνών, προκαλώντας ρυτίδες και άλλα σημάδια γήρανσης.

Επιπλέον, η διαδικασία της γλυκοζυλίωσης αυξάνει τα επίπεδα της κορτιζόλης (ορμόνη του στρες) και αυξάνει τη φλεγμονή – και τα δύο προκαλούν αντίστοιχες ορμονικές διαταραχές που μειώνουν τη λάμψη στο δέρμα.

8 Σου ανοίγει η όρεξη

Σύμφωνα με έρευνες τα γλυκά μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά το αίσθημα της όρεξης και της πληρότητας. Με απλά λόγια ένα μπισκότο δεν σου κόβει την όρεξη, αλλά αντιθέτως την ανοίγει!9 Χαλάνε τα δόντια σου

Η ίδια η ζάχαρη δεν προκαλεί ζημιά στα δόντια, αλλά ξεκινάει μια αλυσίδα γεγονότων που την προκαλεί. Στο στόμα μας έχουμε βακτήρια που τρέφονται με τα σάκχαρα που τρώμε. Όταν συμβαίνει αυτό δημιουργούνται οξέα που καταστρέφουν το σμάλτο των δοντιών.

9 Χαλάνε τα δόντια

Η ίδια η ζάχαρη δεν προκαλεί ζημιά στα δόντια, αλλά ξεκινάει μια αλυσίδα γεγονότων που την προκαλεί. Στο στόμα μας έχουμε βακτήρια που τρέφονται με τα σάκχαρα που τρώμε. Όταν συμβαίνει αυτό δημιουργούνται οξέα που καταστρέφουν το σμάλτο των δοντιών.

10 «Πέφτει» το ανοσοποιητικό

Η ζάχαρη αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό με αποτέλεσμα τα λευκά αιμοσφαίρια να μην επιτίθενται στους εισβολείς όταν αρρωσταίνεις.

11 Πονάει το σώμα σου

Ο πόνος στους μυς και τις αρθρώσεις μπορεί να είναι προειδοποιητικό σημάδι ότι τρως πολλά γλυκά.

12 Αυξάνεται η χοληστερόλη

Σύμφωνα με έρευνες έχει διαπιστωθεί ότι, όσοι κατανάλωναν μεγαλύτερα ποσοστά προστιθέμενων σακχάρων, εμφανίζουν τα υψηλότερα επίπεδα κακής χοληστερόλης και επικίνδυνων τριγλυκεριδίων καθώς και τα χαμηλότερα καλής χοληστερόλης.

Διαβάστε επίσης

• Τι είναι ο προδιαβήτης, ποιοι κινδυνεύουν και πώς μπορεί να προληφθεί και θεραπευτεί
• Τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση λιποθυμίας, λιποθυμικού ή συγκοπτικού επεισοδίου; Πρώτες βοήθειες.
• Ποιοί κινδυνεύουν από διαβήτη; Τι συμπτώματα μπορεί να έχει και τι εξετάσεις πρέπει να κάνει ο διαβητικός;
• H καλή διατροφή του διαβητικού. Οδηγίες διατροφής για διαβητικούς.
• Η δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης (καμπύλη σακχάρου), ο προδιαβήτης και ο διαβήτης.
• Τα πολλά γλυκά δεν φέρνουν διαβήτη. Η σημασία της μεσογειακής διατροφής και της άσκησης στον διαβήτη.

Ετσι θα καταντήσουμε με την καθιστική ζωή το 2050. Πρόβλεψη με την βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης (video)

 medlabnews.gr iatrikanea

Η εφαρμογή παρακολούθησης βημάτων WeWard παρουσιάζει μια ανατριχιαστική εικόνα του ανθρώπου του μέλλοντος, αν συνεχίσουμε να ζούμε καθισμένοι μπροστά σε οθόνες.

Ο εικονικός χαρακτήρας «Sam» δημιουργήθηκε ως ιατρικά τεκμηριωμένη προσομοίωση των επιπτώσεων της καθιστικής ζωής στην υγεία και τη φυσική εμφάνιση.

Με βάση στοιχεία από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το CDC και άλλες επιστημονικές πηγές, η WeWard, αξιοποιώντας το ChatGPT, δημιούργησε το πορτρέτο του 2050. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το 80% των εφήβων παγκοσμίως δεν ασκείται επαρκώς, ενώ η εφαρμογή προειδοποιεί για μια παγκόσμια «επιδημία αδράνειας», συνδεδεμένη με τη σύγχρονη «κουλτούρα της ευκολίας».

Η WeWard τονίζει ότι η καθημερινή ζωή σήμερα μπορεί να γίνει αφύσικα καθιστική: παραγγελία φαγητού, εργασία, επικοινωνία και social media χωρίς καμία κίνηση.

View this post on Instagram

A post shared by WeWard (@wewardapp)

Η υπερβολική αδράνεια αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιοπάθειες, εγκεφαλικό, διαβήτη, καρκίνο και άνοια, ενώ προκαλεί παχυσαρκία, κακή στάση σώματος, πρόωρη γήρανση και δερματικά προβλήματα, όπως εμφανίζονται στον Sam.

Tech neck και μυοσκελετικές διαταραχές: Το συνεχές σκύψιμο μπροστά στις οθόνες οδηγεί σε καμπουριασμένους ώμους, χρόνιους πόνους στον αυχένα και δυσκαμψία.

Προβλήματα όρασης και δέρματος: Η υπερβολική έκθεση στο μπλε φως προκαλεί ξηροφθαλμία, πονοκεφάλους, θαμπή όραση και πρόωρη γήρανση του δέρματος. Ο κανόνας 20-20-20 προτείνεται για την προστασία των ματιών.

Κυκλοφορικά προβλήματα: Η καθιστική ζωή μπορεί να επιβραδύνει την κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας πρήξιμο αστραγάλων, κιρσούς και θρόμβους.

Η WeWard σημειώνει μάλιστα περιστατικά όπως ενός 24χρονου που πέθανε από θρόμβο αίματος λόγω πολλών ωρών συνεχούς gaming κατά την καραντίνα.

Η εφαρμογή προσκαλεί τους χρήστες να ανεβάσουν τις φωτογραφίες τους στο ίδιο εργαλείο, ώστε να δουν πώς θα μπορούσε να είναι το «μέλλον του καναπέ» αν δεν αλλάξουν συνήθειες. Όπως τονίζουν οι δημιουργοί.

«Αν ψάχνετε κάτι πραγματικά τρομακτικό, ρίξτε μια ματιά στο μέλλον μας, αν συνεχίσουμε να επιλέγουμε την ευκολία αντί για την κίνηση».

Η εικόνα του Sam αποτελεί μια σοβαρή προειδοποίηση για την ανάγκη περισσότερης κινητικότητας και φυσικής δραστηριότητας, προκειμένου να αποφευχθούν σοβαρές συνέπειες στην υγεία.

Πώς καταφέρνουν όλο και περισσότεροι Ιταλοί να ζουν πάνω από τα 100; Ποιο είναι το μυστικό της μακροζωίας;

 medlabnews.gr iatrikanea

Φαίνεται ότι στην Ιταλία κρύβεται το μυστικό της μακροζωίας καθώς ο αριθμός των ανθρώπων που φτάνουν -και ξεπερνούν- την ηλικία των 100 ετών, συνεχίζει να αυξάνεται.

Σύμφωνα με τη στατιστική υπηρεσία της Ιταλίας σήμερα ζουν στη χώρα 23.548 αιωνόβιοι, έναντι 21.211 το 2024. Η χώρα έχει πλέον υπερδιπλάσιο αριθμό ανθρώπων ηλικίας 100 ετών και άνω, σε σχέση με το 2009, αναφέρει η Istat.

πό όσους φτάνουν φέτος αυτό το ορόσημο, το 82,6% είναι γυναίκες. Οι γυναίκες υπερισχύουν επίσης μεταξύ των 724 «ημι-υπεραιωνόβιων» – δηλαδή όσων είναι 105 ετών και άνω – καθώς και μεταξύ των 19 «υπεραιωνόβιων», που ανήκουν στην κατηγορία των 110 ετών και άνω.

Η Λουτσία Λάουρα Σαντζενίτο θα γιορτάσει τα 115α γενέθλιά της στις 22 Νοεμβρίου, γεγονός που την καθιστά τη γηραιότερη γυναίκα της Ιταλίας και την τρίτη γηραιότερη στην Ευρώπη, μετά την Εθελ Κάτερχαμ (116 ετών) στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Μαρί-Ροζ Τεσιέ από τη Γαλλία, που έκλεισε τα 115 τον Μάιο.

Η Εμα Μοράνο, από την περιφέρεια Πιεμόντε στη βόρεια Ιταλία, είχε τον τίτλο της γηραιότερης γυναίκας στον κόσμο για 11 μήνες, μέχρι τον θάνατό της το 2017 σε ηλικία 117 ετών. Ο Βιταντόνιο Λοβάλο, ο γηραιότερος άνδρας της Ιταλίας, γιόρτασε τα 111α γενέθλιά του την Παρασκευή.

Ο πληθυσμός των εκατοντάχρονων αυξάνεται ραγδαία σε ολόκληρη την ΕΕ, με τον αριθμό των ατόμων ηλικίας 100 ετών και άνω να αναμένεται να φτάσει σχεδόν το μισό εκατομμύριο έως το 2050, έναντι 96.600 το 2019.

Η Γαλλία, η Ιταλία και η Ελλάδα καταγράφουν τον υψηλότερο αριθμό αιωνόβιων αναλογικά με τον πληθυσμό τους. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο αριθμός των ατόμων ηλικίας 100 ετών και άνω διπλασιάστηκε, από 8.300 το 2004 σε 16.600 το 2024, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύθηκαν τον Οκτώβριο.

Η μεσογειακή διατροφή θεωρείται εδώ και καιρό ο βασικός παράγοντας μακροζωίας των Ιταλών, σε συνδυασμό με ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς και το αξιόπιστο σύστημα υγείας.

Στην Ιταλία, η νότια περιφέρεια του Μολίζε βρίσκεται στην κορυφή της λίστας με τους περισσότερους εκατοντάχρονους σε αναλογία προς τον πληθυσμό, ακολουθούμενη από την κοιλάδα της Αόστα και τη Λιγουρία, σύμφωνα με την Istat.

Η Σαρδηνία διαθέτει επίσης μεγάλο ποσοστό εκατοντάχρονων, με αποτέλεσμα μια ομάδα χωριών του νησιού να αναγνωριστεί το 2004 ως μία από τις επτά λεγόμενες «μπλε ζώνες» του κόσμου, όπου σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού ζει εξαιρετικά πολλά χρόνια.

Η μεσογειακή διατροφή το βασικό “συστατικό” της μακροζωίας των Ιταλών Η πόλη Πέρδας ντε Φόγου, σκαρφαλωμένη στα βουνά του νοτιοανατολικού τμήματος της Σαρδηνίας, έχει καταγραφεί δύο φορές στο Βιβλίο των Ρεκόρ Γκίνες για τους εκατοντάχρονους κατοίκους της. Την πρώτη φορά το 2012, όταν τα εννέα αδέλφια της οικογένειας Μέλις είχαν συνολική ηλικία 818 ετών. Το 2021, η πόλη πέτυχε δεύτερο ρεκόρ, καθώς είχε τη μεγαλύτερη συγκέντρωση εκατοντάχρονων στον κόσμο – οκτώ άτομα άνω των 100 ετών σε πληθυσμό 1.778 κατοίκων.

Η μεσογειακή διατροφή θεωρείται εδώ και καιρό το βασικό «συστατικό» της μακροζωίας των Ιταλών, σε συνδυασμό με τους ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς και ένα σύστημα υγείας που θεωρείται γενικά καλό.

Οι Ιταλοί εκατοντάχρονοι τείνουν επίσης να είναι δραστήριοι. Η Άννα Πόσι, που θα κλείσει τα 101 στις 16 Νοεμβρίου, εξακολουθεί να εργάζεται στο μπαρ της σε μια πόλη με θέα στη λίμνη Ματζόρε, καθιστώντας την τη γηραιότερη μπαρίστα της Ιταλίας. Πέρσι είχε δηλώσει στη Guardian πως «θα συνεχίσω όσο μου το επιτρέπει η υγεία μου».

Το 2022, η Καντίντα Ουντέρτζο ανανέωσε το δίπλωμα οδήγησής της στα 100 της. Είναι μία από τουλάχιστον τέσσερις εκατοντάχρονες τα τελευταία χρόνια που κρίθηκαν ικανές να πιάσουν τιμόνι, μεταξύ αυτών και ο Λουτσιάνο Γκουλμίνι, ο οποίος ανανέωσε την άδειά του το 2024, λίγο μετά τα 100ά γενέθλιά του.

Παρότι οι Ιταλοί εκατοντάχρονοι είναι ιδιαίτερα αγαπητοί και γιορτάζονται, ο γηράσκων πληθυσμός δημιουργεί σοβαρά προβλήματα για την κυβέρνηση, ειδικά καθώς συμπίπτει με τη ραγδαία πτώση των γεννήσεων, ασκώντας πίεση στα συστήματα συντάξεων και υγείας. Το 2024 καταγράφηκαν μόλις 370.000 νέες γεννήσεις – ο χαμηλότερος αριθμός από την ενοποίηση της Ιταλίας το 1861.

Το άγχος γερνάει νωρίτερα από το αναμενόμενο.

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Εκτός από το να καταστρέφει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων, το άγχος ενδέχεται να επιταχύνει τα σημάδια του χρόνου παρουσιάζοντας δείγματα γήρατος ακόμη και πέντε χρόνια νωρίτερα από το αναμενόμενο. Αυτό προκύπτει από νέα έρευνα Ολλανδών επιστημόνων που δημοσιεύτηκε στην έγκριτη επιθεώρηση «British Journal of Psychiatry».

Η επικεφαλής της μελέτης Τζοσίν Βερχόβεν του Πανεπιστημιακού Ιατρικού Κέντρου στο Αμστερνταμ εξηγεί ότι κατά τη διάρκεια της έρευνας, που έγινε σε 2.300 άτομα, οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν στα τελομερή, στο DNA που βρίσκεται στα άκρα των χρωμοσωμάτων. Τα τελομερή κονταίνουν με την ηλικία, γι' αυτό και θεωρούνται δείγματα γήρανσης των κυττάρων. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι όσοι άνθρωποι υποφέρουν για ένα διάστημα από ξαφνικό -και όχι μόνιμο- άγχος έχουν πιο κοντά τελομερή σε σχέση με τους ανθρώπους που δεν πάσχουν από καμία ψυχική ασθένεια αλλά και σε σχέση με αυτούς που έχουν ή είχαν στο παρελθόν ιστορικό αγχώδους διαταραχής.

Η διαφορά του μήκους των τελομερών στους πάσχοντες από ξαφνική αγχώδη διαταραχή μπορεί να υποδηλώνει επιτάχυνση της διαδικασίας γήρανσης του οργανισμού από τρία έως πέντε χρόνια. Εξάλλου, ορισμένες μελέτες έδειξαν ότι ενδέχεται να υπάρχει σχέση μεταξύ των κοντύτερων τελομερών και της κατάθλιψης.

Η έρευνα των Ολλανδών επιστημόνων έλαβε υπόψη της τη συνολικότερη κλινική υγεία των συμμετεχόντων καθώς επίσης και τον γενικότερο τρόπο ζωής τους. Όσοι υπέφεραν από κάποια μορφή αγχώδους διαταραχής παρουσίαζαν διάφορες καταστάσεις, όπως αγοραφοβία, κρίσεις πανικού κ.ά.

Παρότι οι επιστήμονες δεν παρατήρησαν σημαντικές διαφορές στο μήκος των τελομερών μεταξύ των ανθρώπων με μόνιμη αγχώδη διαταραχή κι εκείνων που βιώνουν ξαφνικό άγχος, εντούτοις ανακάλυψαν ότι τα τελομερή όσων είχαν θεραπευτεί για πάνω από 10 χρόνια ήταν σαφώς μακρύτερα από αυτά των ανθρώπων που είχαν θεραπευτεί για λιγότερο από μία δεκαετία. Η συγκεκριμένη ανακάλυψη είναι πολύ σημαντική, διότι υποδηλώνει ότι η διαδικασία γήρανσης των κυττάρων ενδέχεται να είναι εν μέρει αναστρέψιμη!

Διαβάστε επίσης

• Το παρατεταμένο και οξύ άγχος που βιώνουμε οδηγεί σε "απόσυρση" και τέλος σε μελαγχολία και κατάθλιψη
• Οι φοβίες, η καταστροφολογία και η οικονομική κρίση.

ΑΠΘ: Ανοιχτή Δράση αφιερωμένη στην ενεργό και υγιή γήρανση

medlabnews.gr iatrikanea

Το Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής και Ψηφιακής Καινοτομίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου διοργανώνει μια ανοιχτή δράση αφιερωμένη στην ενεργό και υγιή γήρανση, το Σάββατο 11 Οκτωβρίου 2025 και ώρες 10.00 έως 15.00, στην Αίθουσα Νερού στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης.

Η δράση πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον Δήμο Θεσσαλονίκης, το Κέντρο Υγείας Ευόσμου/3ΥΠΕ και τον Σύλλογο Συγκατοίκησης Φίλων 60+ και 60-.

Κεντρικός άξονας της εκδήλωσης είναι η παρουσίαση του Ολοκληρωμένου Συστήματος Φροντίδας Υγείας LLM Care, μιας ψηφιακής καινοτομίας η οποία αναπτύχθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο με στόχο την πρόληψη και την υποστήριξη της ενεργού και υγιούς γήρανσης. Σύμφωνα με τους διοργανωτές, το LLM Care συνιστά ένα σύγχρονο σύστημα νοητικής και σωματικής ενδυνάμωσης, σχεδιασμένο πρωτίστως για άτομα τα οποία ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να περιηγηθούν εικονικά στον κόσμο της άσκησης και της ενδυνάμωσης μέσα από το Ολοκληρωμένο Σύστημα Φροντίδας Υγείας LLM Care, να συμμετάσχουν σε διαδραστικά παιχνίδια και δραστηριότητες, να συνομιλήσουν με την Επιστημονική Ομάδα του Αριστοτελείου, να λάβουν μέρος σε σύντομες αξιολογήσεις νοητικής κατάστασης και να ενημερωθούν για την πρωτοβουλία Συγκατοίκησης Φίλων 60+ και 60-.

Η πρωτοβουλία δεν περιορίζεται σε μια ακόμη ενημερωτική δράση. Αντίθετα, επιδιώκει να καλλιεργήσει μια νέα κουλτούρα πρόληψης και φροντίδας, να υπενθυμίσει ότι η υγιής γήρανση είναι δικαίωμα όλων και να αναδείξει τον ρόλο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου ως φορέα που συνδυάζει την επιστημονική έρευνα με την κοινωνική προσφορά.

Η είσοδος για το κοινό είναι ανοικτή.

H γηραιότερη Ελληνίδα. Η πόντια Παρέσσα Ορφανίδου είναι από τους λίγους ανθρώπους στη Γη που έχουν γεννηθεί τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και εξακολουθούν να ζουν

 medlabnews.gr iatrikanea

Η Παρέσσα Ορφανίδου, η γηραιότερη εν ζωή Ελληνίδα, έκλεισε φέτος τα 110 χρόνια ζωής, αποτελώντας ζωντανό μάρτυρα της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Γεννήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 1915 στο χωριό Μέτεμ, κοντά στην Τραπεζούντα, στην τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία, σε μια ποντιακή οικογένεια που έζησε τα τελευταία χρόνια της παρουσίας του ελληνισμού στη Μικρά Ασία.

Η Παρέσσα Ορφανίδου γεννήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 1915 στο χωριό Μέτεμ, κοντά στην Τραπεζούντα του Πόντου, τότε μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Κόρη του Αβραάμ Πατσατσίδη και της Δέσποινας Παπαδοπούλου, ανήκε σε μια ελληνική ποντιακή οικογένεια που έζησε τα τελευταία χρόνια της παρουσίας του ελληνισμού στη Μικρά Ασία.

Η παιδική ηλικία της σημαδεύτηκε από τον ξεριζωμό του 1922. Σε ηλικία επτά ετών, μαζί με την οικογένειά της, μετακόμισε στις Σέρρες, μεταφέροντας μέσα της τις μνήμες ενός κόσμου που χανόταν. Εκεί μεγάλωσε, έμαθε τη γλώσσα και τη ζωή από την αρχή, διαμορφώνοντας την ανθεκτικότητα και την επιμονή που χαρακτηρίζει τη γενιά των προσφύγων.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’30 παντρεύτηκε τον Στυλιανό Ορφανίδη, με τον οποίο απέκτησαν τέσσερα παιδιά. Η οικογένεια υπήρξε ο πυρήνας της ζωής της, ενώ ο θάνατος του Στυλιανού το 1987 δεν έσβησε την παρουσία της δυνατής οικογενειακής δομής γύρω της.

Η Παρέσσα έζησε στις Σέρρες έως το 1965 και στη συνέχεια στην Αθήνα, πριν επιστρέψει το 2014 στην Κεντρική Μακεδονία. Σήμερα ζει ήρεμα περιτριγυρισμένη από τέσσερα παιδιά, οκτώ εγγόνια, δεκαπέντε δισέγγονα και επτά τρισέγγονα.

Το 2020, στα 105 της χρόνια, γιόρτασε τα γενέθλιά της εν μέσω της πανδημίας του COVID-19, συμβολίζοντας αντοχή και ελπίδα. Στις 21 Ιανουαρίου 2022, σε ηλικία 106 ετών, έλαβε την τρίτη δόση του εμβολίου κατά του κορωνοϊού, αποτελώντας μία από τους γηραιότερους ανθρώπους στον πλανήτη που το έκαναν.

Η ζωή της Παρέσσας περιλαμβάνει την Μικρασιατική Καταστροφή, τον Μεσοπόλεμο, τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την Κατοχή, τον Εμφύλιο, τη μετανάστευση, τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση, τη δικτατορία και τη Μεταπολίτευση. Έζησε την Ελλάδα να μετατρέπεται από αγροτική κοινωνία σε ευρωπαϊκή δημοκρατία και αργότερα σε ψηφιακή εποχή.

Η Παρέσσα ανήκει στην ανθεκτική γενιά των Ποντίων που έχασαν πατρίδες αλλά όχι τον προσανατολισμό τους, κουβαλώντας αξίες όπως πίστη, φιλοξενία, εργατικότητα και αξιοπρέπεια, που σφυρηλάτησαν τη σύγχρονη Ελλάδα.

Σήμερα ζει ήρεμα στις Σέρρες, απολαμβάνοντας τον ήλιο, τον καφέ και λίγες στιγμές με τα αγαπημένα της πρόσωπα. Η καθημερινότητά της είναι απλή, αλλά γεμάτη νόημα, ενώ ο χρόνος φαίνεται να έχει ήδη υποταχθεί στη δύναμη της ζωής της.

Στις 20 Ιουνίου 2024, μετά τον θάνατο της 108χρονης Μαγδαληνής Παυλίδου, η Παρέσσα Ορφανίδου αναγνωρίστηκε ως η γηραιότερη εν ζωή Ελληνίδα. Σήμερα, το φθινόπωρο του 2025, έχει κλείσει τα 110 χρόνια ζωής. Είναι από τους λίγους ανθρώπους στη Γη που έχουν γεννηθεί τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και εξακολουθούν να ζουν. Και ο χρόνος; Ο χρόνος δεν την τρομάζει· τον έχει ήδη νικήσει.

Ο Ντολμάς, η Μάρθα, ο Μπόμπος, σκύλοι θεραπευτές προσφέρουν φροντίδα και αγάπη σε ηλικιωμένους

medlabnews.gr iatrikanea

Στο σαλόνι του Ευρωπαϊκού Οικοτροφείου, η κ. Ιωάννα κάθεται παρέα με την κ. Δήμητρα, συζητούν και χαμογελάνε, κρατώντας στα χέρια τους λιχουδιές για σκύλους.

Ανάμεσά τους στέκεται ένα μικρόσωμο πίτμπουλ, η Ντολμάς ή ντολμαδάκι, όπως το αποκαλούν, ηλικίας 13 ετών. Λίγο πιο πέρα βρίσκεται η κ. Μάρθα ενώ δίπλα της κάθεται ένα μεγαλόσωμο πίτμπουλ, ο Μπόμπος. Τον φωνάζει και τον χαϊδεύει, όσο η εκπαιδεύτρια σκύλων θεραπείας , Μαρίνα Λυμπεροπούλου συζητά και αναλύει για την προσφορά της υποβοηθούμενης θεραπείας με κατοικίδια στους ανθρώπους. Κάθε εβδομάδα, περίπου μία με δύο φορές, σκυλιά και γατιά επισκέπτονται την μονάδα φροντίδας ηλικιωμένων για 45 λεπτά κρατώντας συντροφιά σε 8-10 ανθρώπους. Ωστόσο, όπως έχει δείξει η μέχρι τώρα εξέλιξη αυτής της δράσης, πέρα από τη συντροφιά και τη χαρά που τους χαρίζουν, συμβάλλουν και στη βελτίωση της υγείας τους.

Το 2014 η κ. Λυμπεροπούλου ξεκίνησε να εκπαιδεύεται η ίδια αλλά και τα κατοικίδιά της ώστε να μπορούν να εφαρμόσουν την θεραπεία με τη βοήθεια των ζώων (pet therapy)σε όσους ανθρώπους την είχαν ανάγκη. Αφορμή στάθηκε μία κυρία που έπασχε από Αλτσχάιμερ και με την βοήθεια των σκυλιών τής κ. Λυμπεροπούλου, άρχισε να αλλάζει η συμπεριφορά της.

Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, «πρέπει πρώτα να υπάρξει μία επαφή δική μου με τον άνθρωπο εκείνο που θα δεχτεί τη συντροφιά των ζώων. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν μιλάνε καθόλου στην αρχή, ωστόσο, με την επαφή με τους σκύλους αρχίζουν και μιλάνε. Πηγαίνουμε σε ανθρώπους που είναι μόνοι τους σε δωμάτια, σε κατάκοιτους , είτε με το μικρόσωμο σκυλάκι που έχω είτε με τα γατιά. Πολύ σημαντικό είναι να βρεθεί το κατάλληλο ζώο που να συμβαδίζει με τον χαρακτήρα του ανθρώπου που έχουμε απέναντί μας ανάλογα με την εκπαίδευση που θα του έχει δοθεί . Για παράδειγμα, μία γάτα θέλουμε να κάτσει πάνω στα πόδια ή στην αγκαλιά ενός ανθρώπου και να είναι φιλική μαζί του. Το ίδιο πάνω κάτω κάνουν και τα σκυλιά. Το πιο δύσκολο είναι ότι πρέπει να κάθονται σε ένα σημείο και να είναι υπομονετικοί».

Τα τρία σκυλιά που βρίσκονται στον χώρο, η Ντολμάς, ο Μπόμπος και η Μαρίτσα περιφέρονται ήσυχα μέσα στο δωμάτιο και αναζητούν το χάδι των ηλικιωμένων. Εκείνοι τους το προσφέρουν απλόχερα φωνάζοντας τα με τα ονόματά τους και δίνοντάς τους και από έναν μεζέ κάθε φορά που τους πλησιάζουν.

Διαβάστε επίσης 
Πώς τα ζώα επιδρούν στην υγεία, την μοναξιά, την κατάθλιψη;

Ακολουθήστε το medlabnews.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις

Παγκόσμια Ημέρα των Μεγαλύτερων Ηλικιακά Ανθρώπων 2025: Εκδήλωση από την Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία

medlabnews.gr iatrikanea

Η Παγκόσμια Ημέρα των Μεγαλύτερων Ηλικιακά Ανθρώπων έχει καθιερωθεί από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1990 να εορτάζεται την 1η Οκτωβρίου κάθε έτους. Έτσι δίδεται η ευκαιρία να ευαισθητοποιηθεί η παγκόσμια κοινότητα πάνω στα προβλήματα, τις προκλήσεις και τις ανάγκες των ηλικιωμένων και την καταπολέμηση του ηλικιακού ρατσισμού.

Το φετινό θέμα του ΟΗΕ για την ημέρα είναι: «Οι ηλικιωμένοι προωθούν την τοπική και παγκόσμια δράση: Οι φιλοδοξίες μας, η ευημερία μας και τα δικαιώματά μας». Όπως τονίζει ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, οι ηλικιωμένοι αποτελούν ισχυρούς παράγοντες αλλαγής. Οι φωνές τους πρέπει να ακουστούν στη διαμόρφωση πολιτικών, στον τερματισμό των ηλικιακών διακρίσεων και στην οικοδόμηση κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς.

Τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας δεν είναι παθητικά ωφελούμενοι, αλλά αντίθετα αποτελούν κινητήριες δυνάμεις της προόδου, συνεισφέροντας τις γνώσεις και την εμπειρία τους σε τομείς όπως η ισότητα στην υγεία, η οικονομική ευημερία, η ανθεκτικότητα της κοινότητας και η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Πολιτική Διακήρυξη και το Διεθνές Σχέδιο Δράσης της Μαδρίτης για τη Γήρανση (MIPAA), που υιοθετήθηκαν το 2002, παραμένουν ακρογωνιαίοι λίθοι της παγκόσμιας πολιτικής για τη γήρανση, προωθώντας μια κοινωνία ανοικτή για όλες τις ηλικίες μέσω δράσεων για την ανάπτυξη, την υγεία και τα υποστηρικτικά περιβάλλοντα.

Η δυναμική έχει επίσης ενισχυθεί από τις πρόσφατες διεθνείς εξελίξεις. Τον Απρίλιο του 2025, το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προώθησε αυτήν την ατζέντα υιοθετώντας το ψήφισμα 58/13, το οποίο υποστηρίχθηκε από 81 κράτη μέλη, για τη σύσταση μιας ανοιχτής ομάδας εργασίας με καθήκον τη σύνταξη ενός νομικά δεσμευτικού μέσου για την προώθηση και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ηλικιωμένων. Αυτό το ορόσημο αντανακλά την αυξανόμενη αναγνώριση των ηλικιωμένων ως κατόχων δικαιωμάτων αλλά και ως παραγόντων αλλαγής.

Τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών τριπλασιάστηκαν από 280 εκατομμύρια το 1980 σε 761 εκατομμύρια το 2021. Μέχρι το 2050 το ποσοστό των ηλικιωμένων ατόμων παγκοσμίως θα αυξηθεί από το σημερινό 10% σε 17% και συγκεκριμένα θα παρατηρηθεί αύξηση κατά 188% στα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, 351% στις ηλικίες άνω των 85 ετών και οι αιωνόβιοι θα αυξηθούν κατά 1004%!!! Αυτές οι εντυπωσιακές αυξήσεις των ατόμων προχωρημένης ηλικίας βρίσκονται σε αντιδιαστολή με μία μέτρια ποσοστιαία αύξηση του γενικού πληθυσμού ηλικίας 0-64 ετών κατά μόλις 22% για το ίδιο χρονικό διάστημα.

Ο πληθυσμός της χώρας μας μειώνεται σε απόλυτους αριθμούς από το 2011, οπότε για πρώτη φορά ο αριθμός των γεννήσεων και των μεταναστευτικών ροών προς τη χώρα βρέθηκε να υπολείπεται του αριθμού των θανάτων και της μετανάστευσης των Ελλήνων στο εξωτερικό και βαθμιαία η αναλογία αυτή επιδεινώνεται.

Οι δημογραφικές αλλαγές καθιστούν την ανάληψη δράσης πιο επείγουσα από ποτέ. Οι ηλικιωμένοι αποτελούν ένα ταχέως αναπτυσσόμενο τμήμα της κοινωνίας, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι πολιτικές που ενδυναμώνουν τους ηλικιωμένους, διασφαλίζουν την ισότιμη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και την κοινωνική προστασία και εξαλείφουν τις διακρίσεις είναι απαραίτητες για τη βιώσιμη ανάπτυξη σε έναν γηράσκοντα κόσμο. Ενισχύοντας τις φωνές των ηλικιωμένων και αναγνωρίζοντας τη συμβολή τους, η Διεθνής Ημέρα του 2025 χρησιμεύει ως πλατφόρμα για τους ηλικιωμένους να εκφράσουν τις προσδοκίες τους, να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους και να ζητήσουν πολιτικές που διασφαλίζουν την αξιοπρέπεια και την ευημερία τους.

Ως αποτέλεσμα της χαρακτηριστικής υπογεννητικότητας και του αρνητικού ισοζυγίου μετανάστευσης υπολογίζεται ότι θα υπάρξει μείωση του ελληνικού πληθυσμού από τα 11 εκατομμύρια του 2013 στα 8,3-9 εκατομμύρια το 2050. Η ελάττωση του πληθυσμού θα κυμανθεί από 800 χιλιάδες μέχρι 2,5 εκατομμύρια. Εξάλλου ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (από 3 έως 17 ετών) θα μειωθεί από 1,6 εκατομμύρια σήμερα σε 1-1,4 εκατομμύρια το 2050. Σημειώνεται ότι σήμερα, 1 στα 7 παιδιά που γεννιούνται στη χώρα μας έχουν έναν τουλάχιστον αλλοδαπό γονιό.

Εφιαλτικές όμως είναι και οι προβλέψεις για τον εν δυνάμει οικονομικά ενεργό πληθυσμό της χώρας, δηλαδή όλοι τους πολίτες ηλικίας 20-69 ετών που θα μπορούσαν να εργαστούν. Προβλέπεται μείωσή τους από 7 εκατομμύρια το 2015 σε 4,8-5,5 εκατομμύρια το 2050. Ο πραγματικά οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί από τα 4,7 εκατομμύρια το 2015 σε 3-3,7 εκατομμύρια το 2050 με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος και την οικονομική επιβίωση της πατρίδας μας.

Με βάση τα στοιχεία του ΟΟΣΑ προβλέπεται ότι η χώρα μας εξαιτίας της γήρανσης θα παρουσιάσει τη σημαντικότερη μείωση του συνολικού δείκτη παραγωγικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ στην πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών η Ελλάδα κατατάσσεται στην 4η θέση με τη μεγαλύτερη συρρίκνωση του παραγωγικού πληθυσμού παγκοσμίως!

Σημειώνεται ότι σήμερα στη χώρα μας ζουν 2.400.000 άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και από αυτούς 600 χιλιάδες είναι άνω των 85 ετών.

Η γήρανση αυτή του πληθυσμού δημιουργεί νέα δεδομένα και απαιτήσεις για την ευαίσθητη αυτή ομάδα συμπολιτών μας και πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα για τη βελτίωση της φροντίδας και την υγεία, την ευεξία και την κοινωνικοποίηση αλλά και την αξιοποίηση των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και του στόχου για γήρανση με αξιοπρέπεια.

Σοβαρότατο, όμως, πρόβλημα για τη χώρα μας είναι η χαμηλή ποιότητα ζωής στους ηλικιωμένους. Έχει υπολογιστεί ότι τα έτη υγιούς γήρανσης στη χώρα μας έχουν μειωθεί κατά 3,4 έτη την τελευταία 10ετία. Το γεγονός αυτό κατατάσσει την Ελλάδα σε χαμηλό επίπεδο και στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της Ευρώπης γενικότερα. Αυτό οφείλεται στον υψηλό επιπολασμό των νόσων φθοράς του οργανισμού, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο καρκίνος, ο σακχαρώδης διαβήτης, η οστεοπόρωση και τα κατάγματα κλπ αλλά και η παχυσαρκία, η έλλειψη σωματικής άσκησης και οι κακές διατροφικές συνήθειες καθώς και η κακή ποιότητα του περιβάλλοντος στο οποίο ζουν οι Έλληνες.

Ένας άλλος, όμως, σημαντικός αρνητικός παράγοντας είναι οι χαμηλές δημόσιες δαπάνες για την υγεία. Υπολογίζεται ότι οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία στη χώρα μας ανέρχονται σε 6,8% του ΑΕΠ έναντι του 9% που αποτελούν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Από την άλλη μεριά οι ιδιωτικές δαπάνες υγείας των Ελλήνων καλύπτουν το 35% του συνόλου όταν ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι μόλις 15,3%. Δυστυχώς με βάση την Έρευνα Οικογενειακού Προϋπολογισμού 2023 της ΕΛΣΤΑΤ, οι δαπάνες υγείας αυξήθηκαν κατά 6,3% σε ένα χρόνο αλλά η αύξηση αυτή ήταν διπλάσια για τα άτομα άνω των 65 ετών και ιδιαίτερα γι’ αυτά που ζουν μόνοι και έχουν μειωμένους οικονομικούς πόρους.

Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων - Μακροχρόνια Φροντίδα

Ο τομέας ΜΦΗ στην Ελλάδα βασίζεται στην ιδιωτική πρωτοβουλία (κερδοσκοπική και μη-κερδοσκοπική), εφόσον η χώρα δεν διαθέτει αντίστοιχες δημόσιες δομές. Οι κερδοσκοπικές ΜΦΗ αποτελούν το 45% και οι Μη Κερδοσκοπικές το 55%, με σημαντικό μέρος των τελευταίων να ανήκουν στην Εκκλησία ή ιδρύματα. Το σύνολο των κλινών υπολογίζεται, σύμφωνα με την απογραφή του Υπουργείου Εργασίας το 2021, σε περίπου 15.000 κλίνες.

Οι περισσότερες ΜΦΗ εντοπίζονται στην περιφέρεια Αττικής (48%), με επόμενο μεγάλο κέντρο την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (10%) και διάσπαρτα στη χώρα να λειτουργεί το υπόλοιπο 42%.

Η πιο πρόσφατη νομοθεσία για τη λειτουργία των ΜΦΗ εκδόθηκε το 2012 και αποτελεί προσθήκη στην Υπουργική Απόφαση του 2007, που διέπει τους όρους ίδρυσης και λειτουργίας τους. Η φιλοξενία των ηλικιωμένων στις κερδοσκοπικες ΜΦΗ δεν δικαιολογείται με ημερήσιο νοσήλιο, ούτε καλύπτεται από κάποιον κρατικό ασφαλιστικό φορέα, ενώ από το 2023 οι μη κερδοσκοπικές ΜΦΗ μπορούν να συμβάλλονται με τον ΕΟΠΥΥ.

Σε κάθε περίπτωση, οι οικογένειες καλούνται να καλύψουν τα έξοδα φροντίδας και φιλοξενίας, πλην της συνταγογράφησης φαρμάκων και εξετάσεων. Παρά ταύτα, λόγω των κοινωνικών συνθηκών, των αυξημένων αναγκών και υψηλών απαιτήσεων στη φροντίδα ορισμένων ασθενειών (π.χ. χρόνιες παθήσεις, περιπτώσεις άνοιας) και των επαγγελματικών υποχρεώσεων των μελών της οικογένειας του ηλικιωμένου, οι οικογένειες επιλέγουν συχνά ο ηλικιωμένος συγγενής τους να φιλοξενηθεί σε ΜΦΗ. Ενδεικτικά, φαίνεται πως, η ζήτηση για παροχή μακροχρόνιας φροντίδας αυξήθηκε κατά 40% κατά την περίοδο 2005-2020 και προβλέπεται περαιτέρω αύξηση της ζήτησης υπηρεσιών φροντίδας ηλικιωμένων λόγω της αύξησης του αριθμού των ηλικιωμένων που υπολογίζεται σε 100 χιλιάδες άτομα ανά πενταετία στη χώρα μας.

Κρίνεται, λοιπόν, απαραίτητη η καταγραφή των κλινών ΜΦΗ, η παροχή δυνατότητας συμβάσεων του ΕΟΠΥΥ και με τις ιδιωτικές ΜΦΗ, με ανάλογη ενίσχυση του κρατικού ελέγχου αυτών, αλλά και φορολογικά κίνητρα για τους ηλικιωμένους που διαβιούν στις μονάδες αυτές. Ακόμη πρέπει να ληφθεί πρόνοια για τη συνεχή επιμόρφωση των φροντιστών των ηλικιωμένων στις μονάδες αυτές.

Η ανάπτυξη της μακροχρόνιας φροντίδας -τόσο στον τόπο κατοικίας των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων όσο και σε οργανωμένες μονάδες φροντίδας- καθίσταται καθημερινά όλο και πιο αναγκαία, συνυπολογίζοντας την αύξηση του προσδόκιμου ζωής και της ανάγκης για καλύτερη ποιότητα υγείας ώστε να υποστηρίζονται αποτελεσματικά τα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα. Να σημειωθεί ότι υπάρχει σοβαρό πρόβλημα αξιοπρεπούς στέγης για μεγάλο αριθμό ηλικιωμένων και στη χώρα μας.

Παρ’ ότι εδώ και καιρό ο ΠΟΥ έχει δημοσιεύσει τις προτάσεις του για την οργάνωση της μακροχρόνιας φροντίδας (https://www.who.int/europe/publications/i/item/WHO-EURO-2024-10369-50141-75518), το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας δεν έχει ακόμη προχωρήσει στη δημοσίευση της στρατηγικής της κυβέρνησης για τη μακροχρόνια φροντίδα. Θεωρώντας ότι η ανάπτυξη της μακροχρόνιας φροντίδας τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα με πρόβλεψη κάλυψης των δαπανών της οικογένειας από επαρκείς πόρους είναι ένα σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση της δημογραφικής κρίσης, η Ε.Γ.Γ.Ε. είναι έτοιμη να συνεργαστεί με όλους τους αρμόδιους για την επιτυχή εφαρμογή της.

Η επάρκεια προσωπικού υγείας και πρόνοιας με κατάλληλη εκπαίδευση για να στελεχώσουν τη μακροχρόνια φροντίδα ώστε οι παρεχόμενες υπηρεσίες να είναι ισότιμες, ασφαλείς και ποιοτικές, πρέπει να αποτελέσει πρωταρχικό στόχο σε οποιαδήποτε στρατηγική για τη μακροχρόνια φροντίδα.

Διατροφικές οδηγίες για την τρίτη ηλικία

Η τρίτη ηλικία χαρακτηρίζεται από αυξημένο κίνδυνο υποθρεψίας, σαρκοπενίας και εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων. Στόχος μας είναι η παρουσίαση τεκμηριωμένων διατροφικών συστάσεων για άτομα ≥65 ετών, με βάση τις πιο πρόσφατες διεθνείς οδηγίες και μετα-αναλύσεις.

Η διαδικασία της γήρανσης συνοδεύεται από φυσιολογικές αλλαγές όπως μειωμένη όρεξη, απώλεια μυϊκής μάζας και λειτουργικότητας, καθώς και αυξημένο κίνδυνο γνωστικής εξασθένησης. Η διατροφή αποτελεί βασικό παράγοντα στη διατήρηση της υγείας και της αυτονομίας των ηλικιωμένων. Οι τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κλινικής Διατροφής και Μεταβολισμού (ESPEN) τονίζουν ότι η επάρκεια ενέργειας και η πρόληψη της υποθρεψίας και της αφυδάτωσης είναι πρωταρχικοί στόχοι σε αυτή την ηλικιακή ομάδα.

Υπολογίζεται ότι έως και το 20% των ηλικιωμένων στην Ελλάδα διατρέχουν κίνδυνο δυσθρεψίας, με υψηλότερη συχνότητα σε ειδικά περιβάλλοντα, όπως νοσοκομεία, κέντρα αποκατάστασης και μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων. Όσον αφορά στην κοινότητα, ο κίνδυνος δυσθρεψίας είναι χαμηλότερος αλλά παραμένει σημαντικός, με περίπου 5.8% των μεγαλύτερων ηλικιακά ατόμων να θεωρούνται υποσιτισμένοι. Παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν τη γνωστική έκπτωση, την κοινωνική απομόνωση και τις χρόνιες ασθένειες.

Η επαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης θεωρείται κρίσιμη για την πρόληψη και αντιμετώπιση της σαρκοπενίας. Νεότερες ανασκοπήσεις συστήνουν ημερήσια πρόσληψη 1.0–1.2 g πρωτεΐνης ανά κιλό σωματικού βάρους για υγιείς ηλικιωμένους, ενώ σε περιπτώσεις σαρκοπενίας ή υποθρεψίας συνιστώνται 1.2–1.5 g/kg/ημέρα. Επιπλέον, μελέτες δείχνουν ότι η κατανομή της πρωτεΐνης ανά γεύμα σε ποσότητες ≥25–30 g βελτιώνει τη μυϊκή πρωτεϊνοσύνθεση και μειώνει τον καταβολισμό. Ο συνδυασμός υψηλής πρόσληψης πρωτεΐνης με άσκηση αντίστασης έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικός στη βελτίωση της μυϊκής δύναμης και λειτουργικότητας.

Πέρα από τα μεμονωμένα θρεπτικά συστατικά, οι διεθνείς οδηγίες δίνουν έμφαση στη συνολική ποιότητα της δίαιτας. Η Μεσογειακή διατροφή, πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης, ελαιόλαδο και ψάρια, έχει συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων και γνωστικής έκπτωσης στους ηλικιωμένους.

Η αφυδάτωση αποτελεί συχνό πρόβλημα, λόγω μειωμένης αίσθησης δίψας και λήψης διουρητικών φαρμάκων. Η ESPEN προτείνει τακτική εκτίμηση της ενυδάτωσης και κατανάλωση μικρών ποσοτήτων υγρών καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Σχετικά με τα μικροθρεπτικά συστατικά, οι ελλείψεις σε βιταμίνη D και Β12 είναι οι πιο διαδεδομένες. Η συμπλήρωση βιταμίνης D (800–1000 IU/ημέρα) έχει συσχετιστεί με μείωση του κινδύνου πτώσεων σε ηλικιωμένους με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα. Αντίστοιχα, η βιταμίνη Β12 και ο σίδηρος πρέπει να αξιολογούνται και να χορηγούνται μόνο όταν υπάρχουν ενδείξεις έλλειψης.

Σε περιπτώσεις δυσφαγίας, η υφή των τροφών πρέπει να προσαρμόζεται ώστε να μειώνεται ο κίνδυνος πνιγμονής, με τη συμβολή λογοθεραπευτή και διαιτολόγου. Σε χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης και η χρόνια νεφρική νόσος, οι γενικές οδηγίες πρέπει να εξατομικεύονται σύμφωνα με τις ιατρικές ανάγκες.

Η διατροφή στην τρίτη ηλικία πρέπει να στοχεύει στη διατήρηση υγείας, λειτουργικότητας και ποιότητας ζωής. Η επάρκεια σε πρωτεΐνη, η εφαρμογή διατροφικών προτύπων υψηλής ποιότητας όπως η Μεσογειακή δίαιτα, η πρόληψη της αφυδάτωσης και η έγκαιρη αναγνώριση μικροθρεπτικών ελλείψεων αποτελούν τους βασικούς άξονες. Οι οδηγίες είναι σαφώς προσανατολισμένες στην εξατομίκευση και στη συνεργασία με επαγγελματίες υγείας.

Επισημαίνεται εξάλλου η ανάγκη επιμελούς φροντίδας της στοματικής υγείας των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας γιατί ασθένειες του στόματος όπως η τερηδόνα, η περιοδοντική νόσος, η απώλεια δοντιών, η ξηροστομία και λειτουργικές δυσκολίες της μάσησης έχουν ως αποτέλεσμα να επηρεάζονται δυσμενώς η γενικότερη υγεία των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας αλλά και η ποιότητα διατροφής και ζωής τους.

Υγιής γήρανση

Το προσδόκιμο επιβίωσης στην Ελλάδα εμφάνισε μείωση από το 2019 που ήταν 81,7 έτη και για τα δύο φύλα, σε 80,2 έτη το 2021 και αυτό αποδίδεται βασικά στους θανάτους από Covid-19. Παρά ταύτα η πρόβλεψη για το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων από τη EUROSTAT ανέρχεται σε 80,6 έτη για το 2024.

Η «Δεκαετία Υγιούς Γήρανσης» 2021-2030 που έχει θεσπιστεί από τον ΟΗΕ, έχει στόχο τη βελτιστοποίηση της «λειτουργικής ικανότητας» των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας και τη μακροζωία, αλλά με υγιή και ευχάριστο τρόπο.

Η ταχεία αύξηση του αριθμού των ατόμων μεγαλύτερων ηλικιών υπογραμμίζει τη σημασία της προαγωγής της υγείας, της πρόληψης και της θεραπείας ασθενειών σε όλη τη διάρκεια της ζωής και φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη για την αντιμετώπιση της οργανικής και ψυχικής ευαλωτότητας που συνεπάγεται το γήρας. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στον τρόπο ζωής και ειδικότερα στη σωματική δραστηριότητα και την πνευματική ευεξία, απαραίτητων για την υγεία και μακροζωΐα των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας, σε συνδυασμό προφανώς με την ορθή διατροφή και το καθαρό περιβάλλον.

Οι συστάσεις για τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω υποδεικνύουν 150 λεπτά την εβδομάδα (για παράδειγμα, 30 λεπτά την ημέρα, 5 ημέρες την εβδομάδα) μέτριας έντασης φυσική δραστηριότητα, όπως γρήγορο περπάτημα ή κολύμβηση, ή 75 λεπτά την εβδομάδα έντονης δραστηριότητας, όπως πεζοπορία, τζόκινγκ ή τρέξιμο. Οι συστάσεις περιλαμβάνουν τόσο αερόβια άσκηση και άσκηση ενδυνάμωσης όσο και ασκήσεις ισορροπίας για τη μείωση του κινδύνου πτώσεων. Εάν τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας δεν μπορούν να ακολουθήσουν τις οδηγίες λόγω χρόνιων παθήσεων, θα πρέπει να είναι όσο δραστήρια το επιτρέπουν οι ικανότητές τους και οι συνθήκες. Πρόσφατες μελέτες απέδειξαν ότι ακόμα και η άσκηση κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου μόνο, έχει τα ίδια ευεργετικά αποτελέσματα. Πέραν, όμως, της σωματικής δραστηριότητας, πολύ σπουδαίο ρόλο παίζει και η πνευματική ευεξία η οποία επιτυγχάνεται με την ενεργή κοινωνική ζωή, τη θετική ενέργεια, την ενασχόληση με την τέχνη ή με κάποιο χόμπι, κλπ.

Χρόνια νοσήματα της τρίτης ηλικίας

Καρκίνος: Αποτελεί νόσο της τρίτης ηλικίας αφού περίπου το 55% των νέων κρουσμάτων αφορά στα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω. Είναι η πρώτη αιτία θανάτου για τις ηλικίες μεταξύ 65 -74 ετών και η δεύτερη αιτία θανάτου από 75 ετών και άνω. Η εγκατάλειψη των προληπτικών εξετάσεων για καρκίνο κατά τη διάρκεια της πανδημίας δυστυχώς οδήγησε σε μία μείωση των νέων διαγνώσεων καρκίνου κατά 40% ετησίως το 2020 έως 2022 σε σχέση με το 2019! Στο διάστημα της πανδημίας και μετάπαρατηρήθηκε να προσέρχονται ασθενείς σε προχωρημένα στάδια καρκίνου τα οποία δεν επιδέχονται τις περισσότερες φορές ριζική θεραπευτική αντιμετώπιση με αποτέλεσμα αυξημένη θνητότητα, χαμηλή ποιότητα ζωής και μεγάλες ανάγκες σε φροντίδα τελικού σταδίου.

Οι περισσότερες μορφές καρκίνου διαγιγνώσκονται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας: Πάνω από το 50% των κακοήθων όγκων στις ΗΠΑ και στην Ε.Ε. αφορά σε άτομα άνω των 65 ετών. Η ετήσια επίπτωση των κακοήθων νεοπλασμάτων αυξάνει με ταχύτατο ρυθμό σε ηλικίες άνω των 65 ετών.

Οι συχνότερες μορφές καρκίνου είναι ο καρκίνος του πνεύμονα, του προστάτη και του παχέος εντέρου για τους άνδρες και ο καρκίνος του μαστού, του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και των γεννητικών οργάνων για τις γυναίκες. Αύξηση παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας η επίπτωση του καρκίνου του παγκρέατος και του μελανώματος. Τα βασικοκυτταρικά καρκινώματα του δέρματος είναι συχνότατα νεοπλάσματα της προχωρημένης ηλικίας και για τα δύο φύλα και έχουν καλή πρόγνωση αν αντιμετωπιστούν σωστά και έγκαιρα.

Όπως αναφέρει ο Πρόεδρος της Ε.Γ.Γ.Ε. Καθηγητής κ. Ιωάννης Καραϊτιανός, πάνω από το 66% των θανάτων από καρκίνο συμβαίνει σε ασθενείς ηλικίας άνω των 65 ετών.

Ωστόσο, προκύπτουν σημαντικά ηθικά και δεοντολογικά προβλήματα για την ιατρική περίθαλψη των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας. Παρά τη σήμερα επικρατούσα άποψη ότι οι προληπτικές εξετάσεις για καρκίνο στα άτομα τρίτης ηλικίας στοιχίζουν δυσανάλογα στο Σύστημα Υγείας σε σχέση με το πιθανό όφελος, αυτό δεν φαίνεται να ισχύει. Έχει μείζονα σημασία η εφαρμογή εθνικών προγραμμάτων έγκαιρης διάγνωσης των συχνότερων μορφών καρκίνου (μαστού, πνεύμονα, παχέος εντέρου, προστάτη, τραχήλου μήτρας, δέρματος, κλπ.) ακόμα και σε άτομα προχωρημένης ηλικίας, τουλάχιστον μέχρι τα 75 έτη ανάλογα με τη βιολογική ηλικία αλλά και το προσδόκιμο ζωής των ατόμων αυτών.

Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου σημαίνει εξάλλου: λιγότερες βαριές χειρουργικές επεμβάσεις, λιγότερες χημειοθεραπείες και ακτινοθεραπείες, λιγότερες ημέρες νοσηλείας και τελικά προσφέρει μεγάλες πιθανότητες ίασης ή παρατεταμένης επιβίωσης με ικανοποιητική ποιότητα ζωής.

Καρδιαγγειακά νοσήματα: Αντίστοιχη εικόνα παρουσιάζει και η καθυστέρηση στη διάγνωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων όπως είναι η αρτηριακή υπέρταση, η στεφανιαία νόσος, οι αρρυθμίες και η κολπική μαρμαρυγή, η αποφρακτική αρτηριοπάθεια, κ.λ.π.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, σε παγκόσμιο επίπεδο 1 στους 3 ενήλικες πάσχει από αυξημένη αρτηριακή πίεση. Στην Ελλάδα η υπέρταση αφορά περίπου στο 20% του συνολικού πληθυσμού, αλλά στα άτομα 65 ετών και άνω το ποσοστό αυτό υπερβαίνει το 50% και όσο γηράσκει το άτομο αυξάνει και η επίπτωση της πάθησης.

Στην περίπτωση της στεφανιαίας νόσου, η νοσηρότητα και η θνητότητα της νόσου αυξάνουν με την ηλικία λόγω της συνύπαρξης πολλών παραγόντων κινδύνου όπως είναι η αρτηριακή υπέρταση, η υπερλιπιδαιμία και αθηροσκλήρωση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η παχυσαρκία και το κάπνισμα. Ραγδαία είναι η αύξησή τους σε ηλικίες άνω των 75 ετών.

Η κολπική μαρμαρυγή είναι μια συνήθης μορφή καρδιακής αρρυθμίας όπου ο ρυθμός συστολής της καρδιάς είναι ταχύς, ανώμαλος και αποδιοργανωμένος. Παρατηρείται σε ποσοστό 5% στα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και σε 10% στους υπερήλικες άνω των 80 ετών και αποτελεί το κύριο αίτιο θρομβοεμβολικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Στην Ελλάδα καταγράφονται πάνω από 30.000 αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια κάθε χρόνο και με θνητότητα γύρω στο 30% τον πρώτο χρόνο. Η στένωση των καρωτίδων, εξάλλου, ευθύνεται για το 25-30% των εγκεφαλικών αγγειακών επεισοδίων, ιδιαίτερα όταν η στένωση είναι της τάξεως του 70-80% και η διάγνωσή της είναι ευχερής με ένα απλό υπερηχογράφημα triplex. Και στις δύο περιπτώσεις (κολπική μαρμαρυγή και στένωση καρωτίδων), η αντιπηκτική φαρμακευτική αγωγή προστατεύει από εγκεφαλικό επεισόδιο.

Σακχαρώδης διαβήτης: Ο επιπολασμός του σακχαρώδους διαβήτη αυξάνεται ταχύτατα στην Ευρώπη και στη χώρα μας και υπολογίζεται σε 10% του ελληνικού πληθυσμού. Αποτελεί μαζί με την παχυσαρκία και την αρτηριακή υπέρταση βασικό παράγοντα θνησιμότητας. Οι οφειλόμενοι στον σακχαρώδη διαβήτη θάνατοι παγκοσμίως αγγίζουν το 1,5 εκατομμύριο ετησίως και 1 στους 20 θανάτους αποδίδεται άμεσα ή έμμεσα στον σακχαρώδη διαβήτη και τις επιπλοκές του. Εξάλλου σοβαρό πρόβλημα αποτελούν τα χρόνια διαβητικά έλκη των ποδιών που έχουν ιδιαίτερο οικονομικό βάρος για το σύστημα υγείας και επιβαρύνουν τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής του πάσχοντος.

Οστεοπόρωση-Πτώσεις-Κατάγματα: Οι μεγαλύτεροι ηλικιακά άνθρωποι παρουσιάζουν αστάθεια στην ισορροπία και κατά συνέπεια πτώσεις, τραυματισμούς και κατάγματα. Ετησίως καταγράφονται στην Ελλάδα 99.000 νέα κατάγματα ευθραυστότητας που αναμένονται να αυξηθούν στις 120.000 σε μία δεκαετία. Ο αριθμός τους αναμένεται να φτάσει παγκοσμίως τα 4,5 εκατομμύρια μέχρι το 2025. Τα κατάγματα αυτά έχουν σημαντικά ποσοστά νοσηρότητας και θνησιμότητας καθώς και μεγάλη επιβάρυνση των συστημάτων Υγείας. Μετά από ένα κάταγμα ευθραυστότητας, 35% των ασθενών παρουσιάζουν μείωση του επιπέδου κινητικότητας, ενώ 13% σοβαρό περιορισμό της κοινωνικής ζωής και συμπεριφοράς.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το ετήσιο συνολικό κόστος αντιμετώπισης των καταγμάτων ευθραυστότητας (37.4 δισ. Ευρώ), υπερβαίνει κατά πολύ το αντίστοιχο των εγκεφαλικών (20 δισ. Ευρώ) ή των καρδιακών αγγειακών επεισοδίων (19 δισ. Ευρώ), με το συνολικό άμεσο κόστος στην Ελλάδα να αγγίζει το 1 δισ ευρώ. Η διαχείριση αυτής της μάστιγας απαιτεί οργανωμένα προγράμματα πρόληψης, όπως προάσπισης και ενίσχυσης της σκελετικής υγείας και μείωσης των πτώσεων αλλά και ολιστική αντιμετώπιση των καταγμάτων με τη συμμετοχή πολλαπλών ειδικοτήτων επαγγελματιών υγείας υπό την εποπτεία γηριάτρων και ορθογηριάτρων.

Η οστεοπόρωση αποτελεί νόσο της τρίτης ηλικίας η οποία πλήττει πάνω από το 30% των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών και υπολογίζεται ότι πάσχουν από αυτή 200 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. Οφείλεται στην κακή διατροφή, την έλλειψη άσκησης, τη μη επαρκή έκθεση στον ήλιο και την κληρονομικότητα, ενώ μελέτες στην Ελλάδα έδειξαν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα, που είναι απαραίτητη μαζί με το ασβέστιο για την υγεία των οστών, στο 60% των ενηλίκων ανδρών και στο 70% των γυναικών. Ένα οστεοπορωτικό κάταγμα συμβαίνει παγκοσμίως κάθε 3 δευτερόλεπτα (30% των οστεοπορωτικών ανδρών και γυναικών θα εμφανίσει ένα κάταγμα). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι καταγματίες αυτοί έχουν πιθανότητα 85% να πάθουν και δεύτερο κάταγμα. Σοβαρότερες είναι οι επιπτώσεις από το κάταγμα του ισχίου. Ένα χρόνο μετά από κάταγμα του ισχίου η πιθανότητα θανάτου εξαιτίας του κατάγματος είναι 20%-25%, ανάλογα με το ιατρονοσηλευτικό επίπεδο, η δε πλήρης αποκατάσταση μετά από κάταγμα ισχίου δεν υπερβαίνει το 50%. Στην Ελλάδα το 2018 καταγράφηκαν περισσότερα από 16.000 κατάγματα του ισχίου και τα οποία κόστισαν περισσότερα από 700 εκατομμύρια ευρώ.

Δυστυχώς, η μεγάλη πλειοψηφία των οστεοπορωτικών ατόμων υποθεραπεύονται ή δεν λαμβάνουν καθόλου φαρμακευτική αγωγή, κυρίως λόγω οικονομικών δυσχερειών αλλά και της έλλειψης ορθής εκτίμησης της σοβαρότητας της πάθησης από τους πάσχοντες και το ιατρικό προσωπικό παγκοσμίως. Ακόμα και μετά το πρώτο οστεοπορωτικό κάταγμα, μόνο το 20% των ασθενών άνω των 50 ετών διεθνώς, αναγνωρίζονται ως ασθενείς με οστεοπόρωση και λαμβάνουν αγωγή πρόληψης νέου κατάγματος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προβλέπει ότι τα επόμενα 50 χρόνια θα υπάρχει τετραπλασιασμός των καταγμάτων του ισχίου. Στην Ελλάδα ο αριθμός των καταγμάτων του ισχίου αυξάνεται κατά 7% ετησίως!!!

Άνοια: Από άνοια και άλλες διαταραχές της μνήμης πάσχουν περισσότεροι από 200.000 ασθενείς στη χώρα μας και λόγω της φύσης της νόσου συμπάσχει και ανάλογος αριθμός οικογενειών που φροντίζουν τους ασθενείς τους. Ο αντίστοιχος αριθμός για την Ευρώπη ανέρχεται σε 10.000.000 ενώ παγκοσμίως καταγράφονται 47.000.000 ασθενείς. Αν και φαίνεται να υπάρχει μία προοδευτική ελάττωση του αριθμού των πασχόντων στις αναπτυγμένες χώρες την τελευταία 20ετία, υπολογίστηκε ότι το 2020 έπασχαν από διαταραχές μνήμης 60 εκατομμύρια ασθενείς ενώ κάθε 20 χρόνια ο αριθμός αυτός θα διπλασιάζεται. Σημασία έχει η πρόληψη με τη σωστή μεσογειακή διατροφή, τη σωματική και πνευματική άσκηση, ενώ μεγάλες εξελίξεις αναμένονται από την έρευνα για τη γονιδιακή επιβάρυνση της νόσου και τη φαρμακευτική αντιμετώπισή της σε πρώιμα στάδια. Ιδιαίτερα επιβαρυντικά για την επίπτωση της άνοιας θεωρούνται η έκπτωση της όρασης των ηλικιωμένων καθώς και της ακοής για την οποία είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη η ηχορύπανση των μεγαλουπόλεων. Σημαντικό υποστηρικτικό ρόλο για τη φροντίδα των ασθενών παίζει το ευαισθητοποιημένο και εκπαιδευμένο οικογενειακό περιβάλλον, καθώς και οι ειδικές μονάδες φροντίδας χρονίως πασχόντων.

Κατάθλιψη: Η πανδημία COVID-19 δημιούργησε συναισθήματα μοναξιάς, κατάθλιψης και φόβου στους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας στην Ελλάδα. Σε έρευνα του 2023 από το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Κοινοτικής Νοσηλευτικής και Νοσηλευτικής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής που έγινε σε ελληνικές επαρχιακές πόλεις βρέθηκε ότι μεγαλύτερη μοναξιά βίωσαν οι συμμετέχοντες με χειρότερη κατάσταση υγείας και οι εγγεγραμμένοι στα προγράμματα Βοήθεια στο Σπίτι και Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΚΗΦΗ) καθώς όλα αυτά δεν λειτουργούσαν για μεγάλο διάστημα και τα μοναχικά άτομα που ήταν εγγεγραμμένα σε αυτά δεν μπορούσαν να συμμετάσχουν στα προγράμματα που συμβάλλουν στην κοινωνικοποίηση και δραστηριοποίησή τους. Ακόμη και σήμερα το 35,5% των ανθρώπων μεγαλύτερης ηλικίας παρουσιάζουν καταθλιπτικά συμπτώματα, κυρίως οι μεγαλύτεροι ηλικιακά άνθρωποι και εκείνοι που είχαν την ανάγκη φροντιστή. Η ενίσχυση και η ψυχολογική υποστήριξη μέσω ειδικών προγραμμάτων καθώς και η προώθηση κοινωνικής σύνδεσης μπορούν να συμβάλουν στην προφύλαξη της ψυχικής ευεξίας των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων αλλά και στην υγιή γήρανση στην μετά-COVID-19 εποχή.

Κακοποίηση των ηλικιωμένων

Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημα για τα άτομα της τρίτης ηλικίας είναι η κακοποίησή τους η οποία μπορεί να έχει τη μορφή πράξης ή παράλειψης-παραμέλησης και να είναι είτε ηθελημένη είτε ακούσια. Η κακοποίηση μπορεί να συμβαίνει στο πλαίσιο μίας σχέσης εμπιστοσύνης και να προκαλεί σωματική βλάβη ή άγχος και φόβο στο ηλικιωμένο άτομο. Η κακοποίηση μπορεί να είναι σωματική, αλλά συχνότερα είναι συναισθηματική και ψυχολογική και περιλαμβάνει την εγκατάλειψη από τους οικείους ή τους φροντιστές, την απομόνωση και τον εγκλεισμό του ηλικιωμένου ή ακόμα και την οικονομική εκμετάλλευση των ηλικιωμένων. Στην Ελλάδα τα δεδομένα για την κακοποίηση των ηλικιωμένων είναι ελάχιστα γιατί για προφανείς λόγους δεν κοινοποιούνται και καταγράφονται. Όμως το φαινόμενο δεν είναι αμελητέο και η κακοποίηση αλλά και η εγκατάλειψη αποτελούν σοβαρούς κινδύνους για τη σωματική και ψυχική υγεία των ηλικιωμένων ή ακόμα και τη ζωή τους. Σύμφωνα με δημοσίευμα του 2022 υπήρξαν 695 καταγγελίες περιπτώσεων κακοποίησης ηλικιωμένων στην τηλεφωνική «Γραμμή Ζωής» (1065). Φαίνεται ότι στη χώρα μας τα ποσοστά κακοποίησης είναι υψηλότερα στις γυναίκες από ό,τι στους άνδρες σε όλες τις μορφές της. Η πρόληψη και η κατάλληλη διαχείριση των περιπτώσεων κακοποίησης των ηλικιωμένων στη χώρα μας πρέπει να αποτελέσουν στόχο της πολιτικής των αρμοδίων φορέων. Απαιτούνται νομοθετικές παρεμβάσεις αλλά και καλύτερη οργάνωση των υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας ώστε να εντοπίζονται και να καταγράφονται εγκαίρως περιστατικά κακοποίησης ηλικιωμένων. Η οργάνωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και της κατ’ οίκον νοσηλευτικής φροντίδας θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά σε αυτή την κατεύθυνση.

Η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία, στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών της δραστηριοτήτων, έχει εντάξει και την επιμόρφωση όλων των επαγγελματιών υγείας και πρόνοιας στην αναγνώριση και αντιμετώπιση της κακοποίησης της ιδιαίτερα ευάλωτης πληθυσμιακής ομάδας των ηλικιωμένων. Παράλληλα, συνεργάζεται με άτομα και φορείς για την επίτευξη αλλαγών και σε θεσμικό επίπεδο, με σκοπό την καλύτερη προάσπιση των δικαιωμάτων των ηλικιωμένων ατόμων.

Φιλικές προς την ηλικία πόλεις

· Μέχρι το 2030 τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού θα ζουν σε πόλεις και, σε πολλές από αυτές τις πόλεις, τουλάχιστον το ένα τέταρτο του πληθυσμού θα είναι ηλικίας 65 ετών και άνω. Οι πόλεις, όμως, είναι χώροι που συνήθως σχεδιάζονται και δομούνται με γνώμονα έναν νεότερο και εργαζόμενο πληθυσμό.

· Οι πόλεις που αντιμετωπίζουν υψηλή πληθυσμιακή αύξηση και υπερπληθυσμό είναι δύσκολα μέρη διαβίωσης για τους μεγαλύτερους ηλικιακά κατοίκους που δεν μπορούν να έχουν έντονη την αίσθηση της γειτονιάς και επικοινωνίας. Η καθαριότητα, τα επίπεδα θορύβου, οι μυρωδιές και οι χώροι πρασίνου μιας πόλης επηρεάζουν επίσης τη φιλικότητα της πόλης προς την προχωρημένη ηλικία. Η ασφάλεια στις μετακινήσεις με τα πόδια, τα ασφαλή πεζοδρόμια, οι συνθήκες κυκλοφορίας και η πρόσβαση σε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς είναι απαραίτητες συνθήκες για την καλή ποιότητα ζωής τους.

· Η ευημερία των ηλικιωμένων είναι στενά συνδεδεμένη με το οικιστικό περιβάλλον. Ένας σημαντικός παράγοντας στη συσχέτιση με την υγεία είναι το δομημένο περιβάλλον της γειτονιάς, το οποίο μπορεί είτε να διευκολύνει είτε να εμποδίσει τη συμμετοχή σε δραστηριότητες και την υγιή συμπεριφορά και έτσι να αυξήσει ή να μειώσει την κοινωνική συνοχή και την ποιότητα ζωής.

· Η βελτίωση της πόλης με ασφαλείς χώρους, διαβάσεις και σηματοδότες, φιλικά πεζοδρόμια, χώρους πρασίνου, προσβασιμότητα σε κτίρια, υπηρεσίες και καταστήματα, φαίνεται να είναι μια πολλά υποσχόμενη ευκαιρία για να παρακινηθούν και να μπορέσουν οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ενήλικες να χρησιμοποιήσουν το περπάτημα για τη μεταφορά τους.

· Με βάση τις κοινωνιολογικές έρευνες, για να εκμεταλλευτούμε πλήρως το δώρο της μακροζωίας, χρειαζόμαστε έναν πληθυσμό που είναι ενεργά αναμεμειγμένος σε οικογένειες, εργασιακούς χώρους και γειτονιές καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Αν δεν κατανοήσουμε και δεν εμπλακούμε ενεργά με τα θέματα της γήρανσης και τα θέματα που αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα, δεν θα δημιουργήσουμε και εντέλει απολαύσουμε και οι ίδιοι μία φιλική προς την ηλικία κοινότητα.

· Εξάλλου τα θέματα συστέγασης ομάδων ηλικιωμένων ατόμων απασχολούν ολοένα και περισσότερο τις δυτικού τύπου κοινωνίες, ενώ στη χώρα μας έχουν ήδη υπάρξει σχετικές συλλογικές δράσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βόλο και αλλού.

Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στους ηλικιωμένους συνιστά μία νέα πρόκληση. Στο πλαίσιο αυτό η Ε.Γ.Γ.Ε. συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα chAnGE που στοχεύει στην ανάπτυξη εξ αποστάσεως εκπαιδευτικού υλικού ώστε οι επαγγελματίες υγείας και πρόνοιας να είναι σε θέση να υποστηρίξουν αποτελεσματικά τις συνδεόμενες με την κλιματική αλλαγή ανάγκες των μεγαλύτερων σε ηλικία ατόμων.

Τέλος, ένα βασικό πρόβλημα για τη χώρα μας είναι η χρόνια υποχρηματοδότηση των δημοσίων δαπανών για την υγεία με αποτέλεσμα οι ιατρικές δαπάνες να πρέπει να καλύπτονται σε μεγάλο βαθμό από τον ίδιο τον πολίτη. Οι μεγαλύτεροι ηλικιακά και ευάλωτοι συμπολίτες μας με πολυνοσηρότητα και ανάγκη υψηλής φαρμακευτικής δαπάνης είναι αδύνατον προφανώς να ανταποκριθούν σε αυτή τη μεγάλη οικονομική επιβάρυνση λόγω και της χαμηλής ως επί το πλείστον σύνταξής τους, με συνέπεια τη χαμηλή ποιότητα ιατρικής φροντίδας και περίθαλψης των μεγαλύτερων ηλικιακά ανθρώπων και ασθενών με χρόνια προβλήματα υγείας.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία αγωνίζεται πάνω από τρεις δεκαετίες για τη θεσμοθέτηση της ειδικότητας της Γηριατρικής και στη χώρα μας που είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη στην οποία δεν είναι αναγνωρισμένη η Γηριατρική ως ιατρική ειδικότητα ή εξειδίκευση. Παρά την ομόφωνη απόφαση της Ολομέλειας του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας ήδη από το 2011, ποτέ δεν προχώρησε η έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης.

Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας των Μεγαλύτερων Ηλικιακά Ανθρώπων, θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε την Πολιτεία και όλους τους αρμόδιους φορείς, αλλά και την κοινωνία μας γενικότερα, για την κατανόηση και αντιμετώπιση των πολλαπλών προβλημάτων των υπερηλίκων. Ωστόσο, η παρούσα υγειονομική και οικονομική κρίση δυσχεραίνουν την ανάληψη πρωτοβουλιών που θα συμβάλουν στην εν γένει καλύτερη αντιμετώπιση των πολύπλευρων αναγκών της ευαίσθητης αυτής κοινωνικής και ηλικιακής ομάδας.

Θα πρέπει όλοι μαζί, κράτος, φορείς, κοινωνία, ΜΚΟ, να ενώσουμε τις δυνάμεις μας δημιουργικά ούτως ώστε οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας να έχουν τη φροντίδα και τη στοργή που τους αξίζει. Στόχος όλων μας πρέπει να είναι η υγιής και ενεργή γήρανση και η αξιοπρεπής διαβίωση των ατόμων της Τρίτης Ηλικίας μέσα σε ένα φιλικό και στοργικό ευρύτερο περιβάλλον. Η ευχή μας για τα άτομα αυτά πρέπει να είναι χρόνια πολλά, μα πάνω απ’ όλα χρόνια καλά!

Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας των Μεγαλύτερων Ηλικιακά Ανθρώπων και με αφορμή την Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Αθλητισμού, η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία σε συνεργασία με την κοινωνική οργάνωση για τα μεγαλύτερα ηλικιακά άτομα «ΑΝΤΑΜΑ» και με τη στήριξη του ευρωπαϊκού προγράμματος δια βίου άθλησης #BEACTIVE που εκπονεί το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού μέσω των δράσεων #BeActiveHellas, διοργάνωσε το Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 2025 μία συμβολική διαγενεακή δράση ήπιας σωματικής δραστηριότητας με ελεύθερη συμμετοχή κοινού, μία μικρή περιπατητική διαδρομή με αφετηρία το Σύνταγμα και κατάληξη στο υπέροχο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών όπου έγινε οργανωμένη ξενάγηση, συνδυάζοντας έτσι τη σωματική άσκηση, την πνευματική καλλιέργεια και την ψυχική ανάταση.

Επίσης, η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία για να τιμήσει την Παγκόσμια Ημέρα των Μεγαλύτερων Ηλικιακά Ανθρώπων θα πραγματοποιήσει την Τετάρτη 15 Οκτωβρίου 2025, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, ενημερωτική εκδήλωση με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, που θα περιλαμβάνει θέματα που απασχολούν την τρίτη ηλικία.

Εκ μέρους του Δ.Σ. της Ε.Γ.Γ.Ε.

Ο Πρόεδρος

Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός