Η πανδημία επιστρέφει. Ποιοι είναι οι λόγοι;

 medlabnews.gr iatrikanea

Ο καθηγητής Δημοσθένης Σαρηγιάννης και η ομάδα του αποκωδικοποιούν καθημερινά την ημερήσια επιδημιολογική έκθεση του ΕΟΔΥ, παραθέτοντας τις εκτιμήσεις τους για την πορεία της πανδημίας του κοροναϊού στη χώρα.

“Βρισκόμαστε σε πλήρη ανάκαμψη της διασποράς του SARS-CoV-2, οφειλόμενη 

(α) στη χαλάρωση των μέτρων και την έλλειψη πληρότητας στον εμβολιασμό με 3 δόσεις και 

(β) στην πίεση από την διασπορά της παραλλαγής Β.Α.2 του ιού (η Ο-2), η οποία φαίνεται ότι καθοδηγεί την αναστροφή της πορείας ύφεσης της πανδημίας που είχαμε μέχρι πριν από 6 ημέρες. 

Χρειάζεται σύνεση στην εφαρμογή των μέτρων υγειονομικής προστασίας που έχουν απομείνει σε ισχύ ώστε να σταματήσουμε αυτήν την τάση αύξησης της διασποράς όσο ακόμη είναι νωρίς ώστε να μην επηρεαστούν αρνητικά οι «σκληροί» δείκτες. Δεν είναι ώρα για εφησυχασμό” σημειώνει ο καθηγητής Σαρηγιάννης.

Η ανάλυση: 

Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, ο αριθμός κρουσμάτων της Παρασκευής ανέρχεται στα 21.260 νέα κρούσματα με τον αντίστοιχο κυλιόμενο μέσο όρο 7 ημερών να διαμορφώνεται στα 16.918. Οι προβλέψεις της υπολογιστικής πλατφόρμας CORE (που λαμβάνουν υπόψη την διασπορά όλων των μεταλλαγμένων στελεχών του SARS-CoV-2) είναι 15.364 (ημερήσια νέα κρούσματα) και 16.262 (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών) αντίστοιχα. Ο αριθμός των τεστ που πραγματοποιήθηκαν ήταν 324.919 και σε συνδυασμό με τον αριθμό των κρουσμάτων, ο δείκτης θετικότητας διαμορφώθηκε στο 6,5 %.

Η πραγματοποίηση αριθμού τεστ σε επίπεδα άνω των 150.000 την ημέρα, συντελεί στο να εξάγουμε πιο ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την πορεία της πανδημίας, αλλά και να εντοπίζονται περισσότεροι ασυμπτωματικοί και προσυμπτωματικοί, συντελώντας στην ανάσχεση ή έστω στον μετριασμό πιθανής έξαρσης που μπορεί να συμβεί λόγω της εμφάνισης ολοένα και ταχύτερα μεταδιδόμενων στελεχών, σε συνδυασμό με τα υπάρχοντα ανοίγματα. 

Σημαντικοί σύμμαχοι σε αυτή την προσπάθεια αύξησης του αριθμού των τεστ ανίχνευσης του SARS-CoV-2 αποτελούν εκτός από τα rapid και τα self test, για να καταπολεμηθεί η δυναμική αύξησης της διασποράς στις περιοχές όπου μια τέτοια αύξηση διαφαίνεται από τα μέχρι τώρα δεδομένα και την υπολογιστική πλατφόρμα CORE.

Ο αριθμός ημερήσιων θανάτων (49) που καταγράφηκε είναι χαμηλότερος σε σχέση με την Πέμπτη (56). Όπως είχαμε προβλέψει ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος που είναι 53,4 παραμένει υψηλός, ιδιαίτερα σε σχέση με τον αριθμό των νοσηλειών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ).

Όσον αφορά στους ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), ο αριθμός είναι σχεδόν ίδιος σε σχέση με την Πέμπτη (361 από 359).

Η πορεία της μέσης εβδομαδιαίας τιμής των κρουσμάτων, καθώς και του κυλιόμενου μέσου όρου 7 ημερών του αριθμού των κρουσμάτων ανά 100.000 πληθυσμού, όπως έχουν καταγραφεί από τον ΕΟΔΥ και η αναμενόμενη πορεία τους, όπως προδιαγράφεται από την υπολογιστική πλατφόρμα CORE για την Ελληνική επικράτεια (όπως και στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη) μέχρι τις 15 Μαρτίου, αποτυπώνονται στο Σχήμα 4. Αυτή η προβλεπόμενη πορεία, που αφορά τα κρούσματα, τους νοσηλευόμενους σε απλές κλίνες, όσο και σε ΜΕΘ, καθώς επίσης και τους θανάτους, βασίζεται στις ακόλουθες παραδοχές:

– 360.000 self-test πραγματοποιούνται ημερησίως κατά μέσο όρο πλέον και περίπου 320.000 rapid και PCR test, και οι φορείς που εντοπίζονται θετικοί και θα επιβεβαιώνονται και με τεστ του ΕΟΔΥ, θα εισέρχονται σε καραντίνα 14 ημερών και θα ακολουθεί ιχνηλάτηση των επαφών τους. Σε αυτή τη βάση πιστεύουμε να γίνεται κατανοητή η σημασία του μέτρου, αφού συντελεί αποφασιστικά στη διακοπή αλυσίδων μετάδοσης από ασυμπτωματικούς και προσυμπτωματικούς που χωρίς να έχουν αντιληφθεί ότι είναι φορείς, θα μετέδιδαν τον ιό.

– Τα ισχύοντα ανοίγματα δραστηριοτήτων πραγματοποιούνται με τους προγραμματισμένους όρους προφύλαξης, λαμβάνοντας υπόψη και τα πιο πρόσφατα μέτρα που ισχύουν από 19/02/2022, ενώ ταυτόχρονα δε θα παρατηρηθούν εικόνες αδικαιολόγητης συρροής. Χρειάζεται λοιπόν προσοχή, υπευθυνότητα και σύνεση ώστε να τηρηθούν οι παραπάνω όροι.

– Ο ρυθμός εμβολιασμών θα συνεχιστεί με το ρυθμό που πραγματοποιείται τώρα, δηλαδή περίπου 20.000 ημερησίως, και θα περιλαμβάνει τόσο νέους εμβολιασμούς, όσο και αναμνηστικές δόσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μείωση του ρυθμού εμβολιασμού με την αναμνηστική δόση, συντελεί καθοριστικά στην επιβράδυνση της αποκλιμάκωσης που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες, και ότι η διατήρηση του τείχους ανοσίας, είναι υψίστης σημασίας για την πορεία της πανδημίας.

Ο αριθμός των κρουσμάτων που παρατηρείται, είναι σημαντικά υψηλότερος από αυτόν που αναμέναμε όταν ξεκίνησε η αποκλιμάκωση του 5ου κύματος και υποδηλώνει διαφυγή ανοσίας. O κυρίως λόγος που συμβαίνει αυτή η διαφυγή ανοσίας, είναι η καθυστέρηση της εφαρμογής της αναμνηστικής δόσης, με δεδομένη τη σημαντική διαφορά στην αποτελεσματικότητα προστασίας μεταξύ εμβολιασμένων με 2 δόσεις και με 3. Παράλληλα, ανησυχία δημιουργεί και η παρουσία του νέου υποστελέχους της Ο, το οποίο εικάζεται ότι είναι ακόμη πιο μεταδοτικό από το αρχικό Ο κατά 33%. Συνεπώς, ο συνδυασμός επιβράδυνσης της 3ης δόσης και της παρουσίας του νέου στελέχους, είναι πιθανό να καθυστερήσουν επιπλέον την ταχύτερη αποκλιμάκωση τις επόμενες ημέρες, η οποία όμως δείχνει να επανέρχεται, υποβοηθούμενη από τη φυσική ανοσία των νοσούντων τον τελευταίο μήνα (περίπου 1.000.000) και την άνοδο της θερμοκρασίας καθώς εισερχόμαστε στην άνοιξη.

Συμπεράσματα: Με βάση τα σημερινά αποτελέσματα, σε σχέση με την Πέμπτη, παρατηρήθηκε πρακτικά ίδιος αριθμός ασθενών σε κρίσιμη κατάσταση (διασωληνωμένοι σε ΜΕΘ), και μικρότερος αριθμός θανάτων από COVID-19. Σε πανελλαδικό επίπεδο ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του δείκτη θετικότητας διαμορφώθηκε στο 7,8% (η ημερήσια τιμή είναι 6,5%) ενώ ο κυλιόμενος εβδομαδιαίος μέσος όρος του πραγματικού αριθμού αναπαραγωγής Rt (δηλαδή ο αριθμός των ατόμων που ένας φορέας μπορεί να επιμολύνει) αυξήθηκε σημαντικά στο 1,13 (Rt πάνω από τη μονάδα υποδηλώνει καθαρή αύξηση της διασποράς του ιού στην κοινότητα). Η σημαντική αυτή αύξηση του Rt τις τελευταίες τρεις ημέρες υποδηλώνει νέο ανοδικό κύμα, του οποίου το ύψος και η διάρκεια θα εξαρτηθούν από το βαθμό που η μετάλλαξη Ο 2 έχει παρεισφρήσει στην κοινότητα, οπότε αυτή τη στιγμή είναι απαραίτητο να ενταθούν οι προσπάθειες για αλληλούχιση, τα οποία είναι απαραίτητα και για την επιτυχή επαναπαραμετροποίηση του μοντέλου.

Δυστυχώς και πάλι παρατηρείται ανοδική πορεία που αντικατοπτρίζεται και στον ημερήσιο αριθμό των κρουσμάτων (κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών), ο οποίος παραμένει πάνω από τις 16.000 (16.918). Για να επανέλθει η αποκλιμάκωση της πανδημίας, πέρα από την εφαρμογή των μέτρων (σε συνδυασμό με την σημαντική συνειδητοποίηση εκ μέρους του πληθυσμού ότι χρειάζεται προσοχή και σύνεση για την αντιμετώπιση της διασποράς της παραλλαγής Ο), θα πρέπει να στοχεύσουμε στη διατήρηση και την επέκταση της επίκτητης ανοσίας του πληθυσμού, αλλά και στον πολύ μεγάλο αριθμό των τεστ συνολικά (μοριακά, rapid και self-test) που πραγματοποιούνται καθημερινά, των οποίων ο αριθμός έχει φθάσει σε ημερήσια βάση τις 700.000. Αυτά σε συνδυασμό με τη φυσική ανοσία του πληθυσμού μετά από νόσηση, θα συντελέσουν στην συστηματική αποκλιμάκωση της πανδημίας. Αντίθετα, με τον υπάρχοντα ρυθμό εμβολιασμού αναμνηστικών δόσεων, έχει ήδη καθυστερήσει να επέλθει η πορεία αποκλιμάκωσης, και πλέον (πιθανότατα και σε συνδυασμό με την παρουσία της Ο-2), βλέπουμε ξανά ανοδική πορεία.

Όσον αφορά στη διαμόρφωση της ανοσίας, αξίζει να επισημανθεί ότι μέχρι την Πέμπτη φτάσαμε στο να είναι πλήρως εμβολιασμένοι με 2 δόσεις το 71,2% του πληθυσμού. Αντίστοιχα όμως, θα πρέπει να εξασφαλιστεί η διατήρηση της ανοσίας στους ήδη εμβολιασμένους που έχουν ξεπεράσει το εξάμηνο από τον εμβολιασμό και με τη δεύτερη δόση με τη χορήγηση της ενισχυτικής τρίτης δόσης, έτσι ώστε να μην αντισταθμιστούν οι νέοι εμβολιασμοί, από άτομα στα οποία θα έχει παρέλθει η ανοσία. Έχει εμβολιαστεί με 3 δόσεις περίπου το 51% του πληθυσμού. Είναι κρίσιμο για την επιτυχή αντιμετώπιση της κλιμάκωσης της διασποράς του στελέχους Ο να επιταχυνθεί ο εμβολιασμός με τη 3η δόση και ο εμβολιασμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (5-18). Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα των συνδυαστικών αυτών εργαλείων πρόληψης της διασποράς, θα πρέπει να αποτελέσει οδηγό για την αντιμετώπιση του κύματος της μετάλλαξης Ο. Υπολογίζουμε ότι αν συνεχιστεί ο χαμηλότερος ρυθμός εμβολιασμού με την τρίτη δόση που παρατηρείται τις τελευταίες 15 ημέρες θα έχουμε γύρω στους 2600 θανάτους περισσότερους από COVID-19 μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2022 σε σχέση με τους θανάτους που θα είχαμε αν ο ρυθμός χορήγησης της τρίτης δόσης παρέμενε στα υψηλά επίπεδα που βρέθηκε στις αρχές του έτους και στο τέλος του 2021.

Οι περισσότερες περιοχές εμφανίζουν ξανά ανοδικές τάσεις, με εντονότερες αυτές στην Κοζάνη και την Ευρυτανία, ακολουθούμενες από τα Τρίκαλα, το Ρέθυμνο, το Ηράκλειο, την Αχαΐα και τη Λακωνία ενώ σε πτώση παραμένουν μόνο η Καστοριά, ο Έβρος, η Ροδόπη και η Καβάλα. Όσον αφορά τις μεγαλύτερες πόλεις, στη Θεσσαλονίκη, η σημαντική επιβράδυνση της πτωτικής πορείας μετασχηματίζεται σε ανοδική πορεία, όπως πλέον και στην Αθήνα.

Για να περιοριστεί ο κίνδυνος αναζωπύρωσης της πανδημίας της παραλλαγής Ο (και με δεδομένη την προοδευτική αύξηση της διασποράς της Ο 2) και να επιταχυνθεί η αποκλιμάκωση, απαραίτητες προϋποθέσεις είναι:

(α) να συνεχισθεί με υψηλό ρυθμό τόσο ο εμβολιασμός με την αναμνηστική δόση όσο και να ολοκληρωθεί γρήγορα ο εμβολιασμός των παιδιών σχολικής ηλικίας, και

(β) να συνεχιστεί η τήρηση με υπευθυνότητα των μέτρων που ισχύουν τουλάχιστον μέχρι το τέλος του μήνα.

enikos.gr