Προσοχή. Τι είναι τα στικάκια νικοτίνης που έστειλαν τα παιδιά στην Κρήτη στο νοσοκομείο. Τι είναι η υπερδοσολογία νικοτίνης;

 medlabnews.gr iatrikanea

Αναστάτωση έχει προκαλέσει η είδηση για τρεις μαθητές Γυμνασίου στην Κρήτη, που μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο, αφού κατανάλωσαν «στικάκια» νικοτίνης που τους προμήθευσε συμμαθητής τους.

Οι ανήλικοι φέρεται να τα τοποθέτησαν στα ούλα τους, εκδηλώνοντας συμπτώματα κρίσης πανικού και τάσεις λιποθυμίας, που προκαλεί η υπερδοσολογία νικοτίνης.

Αν και η υπερδοσολογία νικοτίνης σε εφήβους και ενήλικες είναι σχεδόν άγνωστη στη χώρα μας, στο εξωτερικό αναφέρονται αρκετά περιστατικά. Μάλιστα πριν από λίγα χρόνια τα ξένα ειδησεογραφικά δίκτυα ήταν γεμάτα από μία «νέα νόσο» την οποία προκαλούσε η υπερδοσολογία νικοτίνης και την οποία αποκαλούσαν nicotine sickness (ή σε συντομογραφία nic-sick).

Η «νόσος» συσχετίστηκε με την ευρεία χρήση των ηλεκτρονικών τσιγάρων στις ΗΠΑ, αλλά κάθε είδους προϊόν με νικοτίνη μπορεί να την προκαλέσει όταν γίνει κατάχρηση.

Μετά τη χρήση τους, τα παιδιά ένιωσαν αδιαθεσία και ζαλίστηκαν, με τον διευθυντή του σχολείου να ειδοποιεί το ΕΚΑΒ προκειμένου να διακομιστούν στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ηρακλείου. Ο μαθητής που έδωσε τα στικάκια νικοτίνης προσήχθη για κατάθεση.

Τι είναι τα στικάκια νικοτίνης

Τα «στικάκια νικοτίνης», γνωστά και ως snus, είναι προϊόντα που θεωρούνται εναλλακτική λύση για το κάπνισμα και περιέχουν μια αμπούλα νικοτίνης, αρωματικές ουσίες και άλλα συστατικά. Εχουν σχεδιασθεί για να καταναλώνονται από το στόμα.

Σημειώνεται πως ο όρος «στικάκια» δεν είναι απόλυτα ακριβής, καθώς τα προϊόντα κυκλοφορούν σε διάφορες μορφές (τσίχλες, καραμέλες, αυτοκόλλητα). Θεωρούνται λιγότερο επιβλαβή από το κάπνισμα, ωστόσο, δεν είναι εντελώς ακίνδυνα και μπορούν ακόμα να οδηγήσουν σε εθισμό στη νικοτίνη. Όπως αναφέρουν τα ομοσπονδιακά Κέντρα Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (CDC) των ΗΠΑ, η κατανάλωση 50-60 mg νικοτίνης μπορεί να αποδειχθεί θανατηφόρος για έναν ενήλικα που ζυγίζει 75 κιλά. Παραδοσιακά, κάποιος που καπνίζει συμβατικά τσιγάρα απορροφά περίπου 1-2 mg ανά τσιγάρο. Αυτό όμως συμβαίνει σταδιακά μέσα στην ημέρα και όχι σε μία κατανάλωση. Γι’ αυτό τον λόγο η υπερδοσολογία, που μπορεί να απειλήσει την ζωή ενός μικρού παιδιού, είναι λιγότερο συχνή στους ενήλικες.

Ωστόσο μερικά σύγχρονα προϊόντα (π.χ. τα υγρά αναπλήρωσης στα ηλεκτρονικά τσιγάρα) μπορεί να περιέχουν όση νικοτίνη έχει ένα ολόκληρο πακέτο. Επομένως, όποιος δεν κάνει ορθή χρήση, μπορεί να παρουσιάσει υπερδοσολογία ή δηλητηρίαση από τη νικοτίνη.

Τα ύποπτα συμπτώματα

Υπάρχουν πολλά συμπτώματα που υποδηλώνουν πιθανή υπερδοσολογία νικοτίνης, σύμφωνα με την Αμερικανική Πνευμονολογική Εταιρεία (ALA). Μέσα σε 15 έως 60 λεπτά από την έκθεση ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει:

Ναυτία ή έμετο

Πόνο στο στομάχι και ανορεξία

Αυξημένο καρδιακό παλμό και αρτηριακή πίεση

Πονοκέφαλο

Σιελόρροια (αυξημένη παραγωγή σάλιου)

Γρήγορη, βαριά αναπνοή

Ζάλη ή τρόμο (τρέμουλο)

Νοητική σύγχυση και άγχος

Μέσα σε 30 λεπτά έως και 4 ώρες αργότερα, τα συμπτώματα αλλάζουν και μπορεί να συμπεριλαμβάνουν:

Διάρροια

Ρηχή αναπνοή

Πιο αργό καρδιακό παλμό και χαμηλή αρτηριακή πίεση

Έντονη κόπωση

Ωχρότητα, αργά αντανακλαστικά ή αδυναμία ελέγχου των μυών

Ωχρό δέρμα

Ο ασθενής πρέπει να διακομισθεί στο νοσοκομείο, γιατί αν τα συμπτώματα εξελιχθούν περαιτέρω φθάνουν στις επιληπτικές κρίσεις, την αναπνευστική ανεπάρκεια, την καρδιακή ανακοπή και το κώμα.

Αυξημένα περιστατικά

Το να πάθει κάποιος υπερδοσολογία από στικάκια νικοτίνης ή τσιγάρα είναι κακό, αλλά αν πιεί υγρή νικοτίνη είναι ακόμα χειρότερα, διότι μπορεί να υποστεί δηλητηρίαση, τονίζει η ALA.

Δυστυχώς τα κρούσματά της έχουν αυξηθεί σημαντικά. Σύμφωνα με τα CDC, από 1 κρούσμα τον Σεπτέμβριο του 2010 έφτασαν στα 215 τον μήνα μέχρι τον Φεβρουάριο του 2014. Έκτοτε, αυξήθηκαν ακόμα περισσότερο. Εφέτος, τα αμερικανικά Κέντρα Δηλητηριάσεως διαχειρίστηκαν 6.581 περιστατικά έως τις 31 Οκτωβρίου 2023. Με άλλα λόγια, ξεπέρασαν τα 658 περιστατικά τον μήνα.

Όσον αφορά τη θεραπεία για την υπερδοσολογία, εξαρτάται από τη νικοτίνη που έχει καταναλώσει ο ασθενής, τον τρόπο της κατανάλωσης και τα συμπτώματα των ασθενών.

Σύμφωνα με το περιοδικό Nature, η χρήση του snus έχει αυξηθεί ιδιαίτερα μεταξύ του νεανικού πληθυσμού στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης και στις ΗΠΑ. Το 2021, περίπου το 10% των νεαρών ανδρών στην Φινλανδία χρησιμοποιούσε καθημερινά snus. Η πώληση snus απαγορεύτηκε από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, εκτός από τη Σουηδία, στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Η απορρόφηση της νικοτίνης συνεχίζεται για όσο διάστημα το snus διατηρείται στη στοματική κοιλότητα. Παρόλο που υπάρχουν διαφορές που επηρεάζουν τον κίνδυνο εθισμού ενός ατόμου στη νικοτίνη, η ποσότητα και η συχνότητα της νικοτίνης που εισάγεται στον οργανισμό είναι καθοριστικής σημασίας.

Παρενέργειες ή κίνδυνοι

Μεταξύ των πιθανών παρενεργειών που έχουν αναφερθεί ξεχωρίζει ο κίνδυνος εθισμού ή εξάρτησης στη νικοτίνη. Παράλληλα, ορισμένοι χρήστες ενδέχεται να παρουσιάσουν ερεθισμό στο στόμα ή στα ούλα, ειδικά εάν είναι ευαίσθητοι στη νικοτίνη ή στα υπόλοιπα συστατικά του snus.

Τα στικάκια μπορούν επίσης να προκαλέσουν οδοντικές παθήσεις όπως η εξασθένηση των ούλων ή η τερηδόνα. Γαστρεντερικές διαταραχές, όπως ναυτία, αναφέρονται σε σχέση με την παρατεταμένη χρήση και την κατάποση σάλιου που έχει έρθει σε επαφή με το προϊόν.

Επιπλέον, ορισμένα άτομα μπορεί να είναι αλλεργικά σε συγκεκριμένα συστατικά τους, οδηγώντας σε αλλεργικές αντιδράσεις.

Πάντως, εάν το snus λαμβάνεται στις ενδεδειγμένες ποσότητες, ειδικοί εκτιμούν πως δεν θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία, ενώ σπάνιο χαρακτηρίζεται ένα πιθανό λιποθυμικό επεισόδιο.

Τέλος, δεν είναι επίσης σαφές πώς συμβάλλουν άλλοι παράγοντες, καθώς η κατανάλωση αλκοόλ, για παράδειγμα, σχετίζεται με τη χρήση snus, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη την κατανόηση των αιτιών που μπορεί να οδηγήσουν σε συγκεκριμένα προβλήματα υγείας.

Με πληροφορίες από Nature, Verywellhealth.com