Αιτίες για συστηματικό επίμονο ρέψιμο; Ποιες παθήσεις προκαλούν ερυγές; Ποιες τροφές προκαλούν αέρια;

του  Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

H ερυγή, όπως επιστημovικά οvoμάζεται το ρέψιμο, οφείλεται στην αποβολή αέρα από το στομάχι μέσω του oισoφάγoυ και του στόματος. 

Ο αέρας καθώς εξέρχεται μέσω του φάρυγγα είναι δυνατό να κινεί μαλακά μόρια, όπως είναι η γλωττίδα (σταφυλή), και να προκαλεί θόρυβο.

Ανάλογα από την αιτία οι ερυγές μπορεί να ποικίλλουν σε διάρκεια και ένταση. Μερικές φορές είναι αποτέλεσμα γαστρεντερολογικής διαταραχής. Πιο συχνά παρ όλα αυτά είναι αποτέλεσμα αεροφαγίας-ασυνείδητης κατάποσης αέρα-η από τροφές που παράγουν αέρια. Οι ερυγές ανακουφίζουν συνοδά συμπτώματα όπως ναυτία, οπισθοστερνικό κάψιμο, δυσπεψία και φούσκωμα.

Τι προκαλεί τα αέρια; 


Τα αέρια στον πεπτικό σωλήνα (στον οποίο περιλαμβάνεται ο οισοφάγος, το στομάχι, το λεπτό έντερο και το παχύ έντερο) προέρχονται από δύο πηγές:

• κατάποση αέρα (συνήθως οξυγόνο και άζωτο που περιέχονται στον εισπνεόμενο ατμοσφαιρικό αέρα).
• φυσιολογική διάσπαση συγκεκριμένων τροφών που δεν έχουν χωνευτεί  από ακίνδυνα βακτήρια που εντοπίζεται φυσιολογικά στο παχύ έντερο (υδρογόνο,  μεθάνιο και διοξείδιο του άνθρακα).

Κατάποση αέρα 


Η κατάποση αέρα (αεροφαγία) είναι μια συνηθισμένη αιτία συγκέντρωσης αερίων στο στομάχι. Όλοι καταπίνουμε μικρές ποσότητες αέρα όταν τρώμε ή πίνουμε. Τρώγοντας ή πίνοντας γρήγορα, μασώντας τσίχλα, καπνίζοντας ή διατηρώντας χαλαρές οδοντοστοιχίες,  κάποιοι άνθρωποι τείνουν να καταπίνουν περισσότερο αέρα.  

Με τις ερυγές ή το ρέψιμο αποβάλλεται από το στομάχι η μεγαλύτερη ποσότητα αέρα -που περιέχει άζωτο, οξυγόνο, διοξείδιο του άνθρακα- που καταπίνει κανείς. Το εναπομείναν αέριο κινείται προς το λεπτό έντερο, όπου απορροφάται μερικώς. Μια μικρή ποσότητα εισέρχεται στο παχύ έντερο για να απελευθερωθεί μέσω του ορθού. (Το στομάχι απελευθερώνει επίσης διοξείδιο του άνθρακα όταν αναμιγνύεται το στομαχικό οξύ και τα διττανθρακικά, αλλά το μεγαλύτερο μέρος αυτών των αερίων απορροφάται από το αίμα και δεν εισέρχεται στο παχύ έντερο.)



Διάσπαση αχώνευτων τροφών  


Το σώμα δεν χωνεύει και δεν απορροφά κάποιους υδατάνθρακες (τη ζάχαρη, το άμυλο και τις ίνες που υπάρχουν σε πολλές τροφές) στο λεπτό έντερο εξαιτίας ανεπάρκειας ή απουσίας συγκεκριμένων ενζύμων.  

Αυτή η αχώνευτη τροφή περνά τότε από το λεπτό έντερο στο παχύ, όπου φυσιολογικά, μη βλαβερά βακτήρια διασπούν την τροφή παράγοντας υδρογόνο, διοξείδιο του άνθρακα και, για το ένα τρίτο των ανθρώπων, μεθάνιο. Αυτά τα αέρια εντέλει εξέρχονται από τον ορθό.  

Οι άνθρωποι που παράγουν μεθάνιο δεν απελευθερώνουν απαραίτητα περισσότερα αέρια ούτε έχουν μοναδικά συμπτώματα. Ένα άτομο που παράγει μεθάνιο αποβάλλει κόπρανα που επιπλέουν στο νερό. Η έρευνα δεν έχει δείξει γιατί μερικοί άνθρωποι παράγουν μεθάνιο κι άλλοι όχι.  

Οι τροφές που παράγουν αέρια σε έναν άνθρωπο, μπορεί σε κάποιον άλλο, να μην παράγουν. Κάποια κοινά βακτήρια στο παχύ έντερο μπορεί να καταστρέψουν το υδρογόνο που παράγουν άλλα βακτήρια. Η ισορροπία των δύο τύπων βακτηρίων μπορεί να εξηγεί γιατί κάποιοι άνθρωποι έχουν περισσότερα αέρια από κάποιους άλλους. 

Ποιες τροφές προκαλούν αέρια; 


Οι περισσότερες τροφές που περιέχουν υδατάνθρακες μπορούν να προκαλέσουν αέρια. Συγκριτικά, τα λιπαρά και οι πρωτεΐνες προκαλούν λίγα αέρα.  



• Ζάχαρη
 Οι ζάχαρες που προκαλούν αέρια είναι η ραφινόζη, η λακτόζη, η φρουκτόζη και η σορβιτόλη. 


• Ραφινόζη
 Τα φασόλια περιέχουν μεγάλες ποσότητες αυτής της σύνθετης ζάχαρης. Μικρότερες ποσότητες εντοπίζονται στο λάχανο, στο λαχανάκι Βρυξελλών, στο μπρόκολο, στα σπαράγγια, σε άλλα λαχανικά και σε προϊόντα ολικής αλέσεως. 


• Λακτόζη 
Η λακτόζη είναι η φυσική ζάχαρη που περιέχεται στο γάλα. Υπάρχει επίσης στα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως είναι το τυρί και το παγωτό και σε επεξεργασμένες τροφές, όπως είναι το ψωμί, τα δημητριακά και η σάλτσες της σαλάτας. Πολλοί άνθρωποι, ειδικά οι Αφρικανοί, οι ιθαγενείς Αμερικανοί ή οι καταγόμενοι από Ασία έχουν συνήθως χαμηλά επίπεδα του ενζύμου λακτάση που χρειάζεται για τη χώνεψη της λακτόζης μετά την παιδική ηλικία. Επίσης, καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, τα επίπεδα των ενζύμων τους μειώνονται. Σαν αποτέλεσμα, με το πέρασμα του χρόνου, οι άνθρωποι μπορεί να συγκεντρώνουν αυξανόμενες ποσότητες αερίων μετά την κατανάλωση τροφής που περιέχει λακτόζη.  


• Φρουκτόζη  
Η φρουκτόζη εντοπίζεται στα κρεμμύδια, τις αγκινάρες, τα αχλάδια, και το σιτάρι.  Χρησιμοποιείται επίσης  σαν γλυκαντικό σε κάποια ηδύποτα και φρουτοποτά.  


• Σορβιτόλη 
Η σορβιτόλη είναι μια ζάχαρη που εντοπίζεται στα φρούτα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται τα μήλα, τα αχλάδια, τα ροδάκινα και τα ξερά δαμάσκηνα. Χρησιμοποιείται επίσης σαν ένα τεχνητό γλυκαντικό σε πολλές διαιτητικές τροφές και σε γλυκά χωρίς ζάχαρη και τσίχλες. 

• Άμυλα
 Πολλά άμυλα, στα οποία περιλαμβάνονται και οι πατάτες, το καλαμπόκι, τα λαζάνια, και το σιτάρι, παράγουν αέρια καθώς διασπώνται στο παχύ έντερο. Το ρύζι είναι το μοναδικό άμυλο που δεν προκαλεί αέρια.  


• Ίνες 
Πολλές τροφές περιέχουν διαλυτές και αδιάλυτες ίνες. Οι διαλυτές ίνες διαλύονται εύκολα στο νερό και παίρνουν μια απαλή ζελώδη υφή στα έντερα. Εντοπίζονται στη βρώμη, στα φασόλια, στα μπιζέλια και στα περισσότερα φρούτα. Οι διαλυτές ίνες δεν διασπώνται παρά μόνο αφού φτάσουν στο παχύ έντερο, όπου η χώνεψη προκαλεί αέρια.  
Οι μη διαλυτές ίνες, από την άλλη πλευρά, περνούν ουσιαστικά απαράλλακτες μέσω των εντέρων και παράγουν λίγα αέρια. Η βρώμη και κάποια λαχανικά περιέχουν αυτό το είδος των ινών.

Σημαντικό για την διάγνωση είναι να διερευνηθεί το ιστορικό του ασθενούς και να γίνει κλινική εξέταση:

Στο Ιστορικό διερευνάται αν η ερυγή:

• Συμβαίνει μετά τη λήψη αναψυκτικών;
• Αμέσως μετά το φαγητό;
• Αρκετές ώρες μετά;
• Ανακουφίζεται με εμετό η τη λήψη αντιόξινων;
• Ανακουφίζεται με την αλλαγή θέσης του σώματος;
• Υπάρχει συνοδός πόνος; Ποια η εντόπιση; Η διάρκεια; Η ένταση;
• Υπάρχει πρόσφατη ανορεξία; Απώλεια βάρους; Οπισθοστερνικό καύσος; Ναυτία η εμετός;
• Υπάρχουν αλλαγές στις κενώσεις;
• Υπάρχει δυσκολία στην αναπνοή στην κατάκλιση;



και στην Κλινική εξέταση ελέγχονται:

• Ζωτικά σημεία;
• Έκφραση προσώπου;
• Στάση σώματος;
• Σύσπαση κοιλίας;
• Ακίνητη θέση;
• Υπερκινησία;
• Άσχημη αναπνοή;
• Διάταση κοιλίας;
• Αυξημένος περισταλτισμός;
• Μάζα κοιλίας;
• Ευαισθησία κοιλίας;



Ιατρικά αίτια των ερυγών:

• Απόφραξη στομάχου. Αυτή η κοινή επιπλοκή του δωδεκαδακτυλικού έλκους προκαλεί: ερυγές, επιγαστρικό φούσκωμα , δυσφορία ανορεξία , ναυτία και εμετό
• Διαφραγματοκήλη Σε αυτή την διαταραχή οι ερυγές συμβαίνουν μετά το φαγητό και συνοδεύονται με κάψιμο πίσω από το στήθος, ρεψίματα με όξινα υγρά και κοιλιακή διάταση. Ο ασθενής παραπονιέται για βύθιο οπισθοστερνικό η επιγαστρικό πόνο που μπορεί να αντανακλάται στον ώμο. Άλλα ευρήματα είναι δυσφαγία, ναυτία, απώλεια βάρους, δύσπνοια, ταχύπνοια, βήχα και δύσοσμη εκπνοή.
• Πεπτικό έλκος Αυτή η κοινή διαταραχή μπορεί να προκαλέσει ερυγές, αλλά τα κύρια συμπτώματα είναι οπισθοστερνικός πόνος που είναι σαν δάγκωμα , κάψιμο στο στομάχι, πόνο που ανακουφίζεται με αντιόξινα η αντιεκκριτικά φάρμακα Συνοδά συμπτώματα είναι η ναυτία, ο εμετός, η μέλαινα κένωση, η κοιλιακή διάταση ο εύκολος κορεσμός και η επιγαστρική ευαισθησία
• Σύνδρομο άνω μεσεντερίου.
 Οι ερυγές και η δύσοσμη εκπνοή αέρα είναι σημεία που εμφανίζονται αργότερα Τυπικά οι ερυγές εμφανίζονται μετά το φαγητό και συνοδεύεται με αναγωγές υγρών
• Ειδικές καταστάσεις
 Τοποθέτησε τον ασθενή σε πλάγια θέση η με τα γόνατα στο στήθος για να βοηθήσετε στην ερυγή Εάν ο ασθενής είναι ευαίσθητος σε τροφές που παράγουν αέρια όπως τα κρεμμύδια και τα μπρόκολα προσαρμόστε την δίαιτα ανάλογα Πρέπει επίσης να κάνει μια δίαιτα ελεύθερη λακτόζης.
• Παιδιατρικά σημεία
 Η αεροφαγία είναι κοινή αιτία ερυγών στα παιδιά που συχνά καταπίνουν αέρα ενώ τρώνε η κλαίνε. Οργανικά αίτια είναι σπάνια και συχνά είναι αποτέλεσμα κληρονομικής ανωμαλίας όπως αγαγγλιονικό μεγαδωδεκαδάκτυλο.
• Γηριατρικά σημεία
 Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία ασθενείς που χάσανε τα δόντια τους η έχουν άλλα οδοντικά προβλήματα και μειωμένη έκκριση σιέλου τείνουν να μασούν λιγότερο με αποτέλεσμα να καταπίνουν μεγαλύτερες ποσότητες τροφής και περισσότερο αέρα. Αυτοί οι παράγοντες σε συνδυασμό με μειωμένη έκκριση σιέλου και μειωμένη κινητικότητα αυξάνει την παραγωγή ερυγών.

Συμβουλές.


Για την πρόληψη αεροφαγίας συμβουλεύστε τον ασθενή σας να αποφεύγει την μάσηση μαστίχας και το κάπνισμα, να μασάει μικρά κομμάτια τροφής αργά και ήσυχα και να μιλάει όσο το δυνατό λιγότερο ενώ τρώει.

Διατροφή


Οι γιατροί μπορεί να συστήσουν στους ασθενείς να καταναλώνουν λιγότερες τροφές που προκαλούν αέρια. Αυτό, όμως, για κάποιους ανθρώπους μπορεί να σημαίνει τον αποκλεισμό υγιεινών τροφών, όπως είναι τα φρούτα και τα λαχανικά, τα προϊόντα ολικής αλέσεως και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. 



Οι γιατροί μπορεί επίσης να συστήσουν τη μείωση των υψηλών σε λιπαρά τροφών για να μειωθεί το φούσκωμα και η δυσφορία. Αυτό βοηθάει το στομάχι να αδειάσει πιο γρήγορα, επιτρέποντας στα αέρια να κινηθούν στο λεπτό έντερο.  

Δυστυχώς, η ποσότητα των αερίων που προκαλείται από συγκεκριμένες τροφές ποικίλει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι αποτελεσματικές διατροφικές αλλαγές εξαρτώνται από τη μάθηση που προκύπτει μέσω της δοκιμής και του λάθους, προκειμένου να διαπιστώσει κάποιος πόση ποσότητα δυσανεκτικής τροφής μπορεί να καταναλώσει χωρίς να έχει πρόβλημα. 

Διαβάστε επίσης

• Τι είναι το φούσκωμα στην κοιλιά; Που οφείλεται ο τυμπανισμός και ποια η κατάλληλη δίαιτα για πρόληψη της πρησμένης κοιλιάς;
• Υποφέρετε από καούρες; Τι είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και τι πρέπει να κάνετε;
• Φουσκώματα, πόνος και κράμπες στην κοιλιά, διάρροια ή δυσκοιλιότητα μπορεί να οφείλονται σε ευερέθιστο έντερο ή σπαστική κολίτιδα. Πως η δίαιτα, το στρες και η άσκηση επηρεάζουν την λειτουργία του εντέρου;