Στραμπούληγμα διάστρεμμα αστραγάλου. Πρώτες βοήθειες. Πρόληψη;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Το διάστρεμμα αστραγάλου είναι η συχνότερη μορφή τραυματισμού όσων αθλούνται.

Όταν τρέχουμε, πηδούμε, αλλάζουμε κατεύθυνση ή κάνουμε περιστροφικές κινήσεις, ο αστράγαλος απορροφά σημαντικό μέρος των τρανταγμάτων. Μια ξαφνική κίνηση, ένα στραβοπάτημα, μια πτώση, μια αδέξια στροφή, μια σύγκρουση του ποδιού, μπορεί να μεταφέρει ένα ασυνήθιστα μεγάλο βάρος στον αστράγαλο. Σε μια ατυχή στιγμή (αναπάντεχο σκαλοπάτι, λακκούβα, ξαφνική ολισθηρότητα κλπ.), το πόδι μας μπορεί να γυρίσει απότομα με αποτέλεσμα να τραυματιστούν οι πλάγιοι σύνδεσμοι της ποδοκνημικής.

Διάστρεμμα λοιπόν ορίζεται η τραυματική ρήξη (διατομή) διαφόρων συνδέσμων της αρθρώσεως αλλά χωρίς κάταγμα στα οστά. Η λέξη διάστρεμμα είναι αρχαία ελληνική προερχόμενη από την λέξη διαστρέφω (δια + στρέφω = το διαστρεβλώνω, παραμορφώνω). Στην νεοελληνική καθομιλουμένη το διάστρεμμα αποκαλείται στραμπούληγμα (ιταλικής ετυμολογίας από το strambare και strangulare)και λανθασμένα μεταφράζεται στα λεξικά ως εξάρθρωση (βγάλσιμο).

Ποδοκνημική είναι η άρθρωση που σχηματίζεται μεταξύ της κνήμης και του αστραγάλου. Τα οστά συνδέονται μεταξύ τους και σταθεροποιούνται με ταινίες συνδετικού ιστού, οι οποίες αποκαλούνται σύνδεσμοι. Οι σύνδεσμοι καθοδηγούν τις κινήσεις των αρθρώσεων και δεν επιτρέπει μεγάλη απομάκρυνση των οστών μεταξύ τους. Οι σύνδεσμοι φυσιολογικά έχουν μεγάλη ελαστικότητα και όταν διαταθούν επανέρχονται στο φυσιολογικό τους μήκος , χωρίς προβλήματα. Όταν όμως λόγο μιας βίαιης κίνησης τα οστά απομακρυνθούν σημαντικά μεταξύ τους τότε οι σύνδεσμοι διατείνονται σημαντικά και είναι δυνατόν να κοπούν.

Η άρθρωση που παθαίνει πιο συχνά διάστρεμμα είναι ο αστράγαλος, από στραβοπάτημα με το έξω μέρος του πέλματος, που μπορεί να τεντώσει ή να σκίσει τους συνδέσμους που συγκρατούν την άρθρωση του αστραγάλου. Μπορεί επίσης να πειραχτεί ο θύλακος που περιβάλλει την άρθρωση. Το διάστρεμμα προκαλεί επώδυνο πρήξιμο στην άρθρωση, που γίνεται πιο επώδυνο με την κίνηση. Ένα βαρύ διάστρεμμα μπορεί να μην ξεχωρίζει από ένα κάταγμα. Αν αμφιβάλλετε, αντιμετωπίστε το σαν κάταγμα.
Το αυξημένο σωματικό βάρος, η απουσία σωματικής άσκησης, ορισμένα σπορ όπως για παράδειγμα το ποδόσφαιρο ή η καλαθόσφαιρα, συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για στραμπούληγμα του αστραγάλου. 
Επίσης η κακή επιλογή παπουτσιών είναι ακόμη ένας παράγοντας που συμβάλλει στην πρόκληση διαστρέμματος. Ορισμένα άτομα λόγω του ότι έχουν αδυναμία των μυών ή χαλαρούς συνδέσμους, παρουσιάζουν προδιάθεση στα διαστρέμματα του αστραγάλου.

Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων θα εξαρτηθεί από το βαθμό βλάβης που έχουν υποστεί οι σύνδεσμοι της άρθρωσης όπως επίσης οι μυς και τα οστά της.
Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:
• Πόνο
• Οίδημα (πρήξιμο)
• Αιμάτωμα
• Εκχύμωση
• Δυσκαμψία
• Χωλότητα (ο ασθενής δεν μπορεί να βαδίσει εύκολα)

ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΑΜΕΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑΤΟΣ

Οι βασικές αρχές της αντιμετώπισης του στραμπουλήγματος του αστραγάλου περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: 


1. Βοηθήστε τον τραυματία να καθίσει σε άνετη θέση και βάλτε στην άρθρωση κρύες κομπρέσες επί 30 λεπτά.
2. Τοποθέτηση πιεστικού επιδέσμου στον αστράγαλο και ακινητοποίηση της άρθρωσης. Φέρτε τον επίδεσμο από πάνω και γύρω από τον αστράγαλο. Συνεχίστε το δέσιμο με επίδεσμο σε σχήμα 8, με κάθε στροφή επιδέσμου να επικαλύπτει την προηγούμενη κατά τα 3/4 του πλάτους της.
Ανάλογα με τη σοβαρότητα της περίπτωσης, ο γιατρός θα αποφασίσει εάν ένας επίδεσμος είναι αρκετός ή εάν χρειάζεται γύψος, νάρθηκας ή χειρουργική αποκατάσταση. 

3. Ανύψωση του ποδιού. 

4. Ξεκούραση της άρθρωσης και ανάπαυση του ασθενούς. 

5. Σταδιακά και προσεκτικά κατά την εξέλιξη της πάθησης, γίνονται ασκήσεις για την αύξηση της δύναμης και της κινητικότητας.

Προσοχή: κατά τις πρώτες 24 ώρες αποφύγετε τα ζεστά μπάνια , τις θερμαντικές αλοιφές και το οινόπνευμα επειδή είναι δυνατόν να προκαλέσουν αύξηση του οιδήματος.

Αν το οίδημα είναι έντονο και το πόδι πονάει όταν στέκεται ο τραυματίας όρθιος (ιδιαίτερα στο εσωτερικό του αστραγάλου) ή αν δυσκολεύεται να βαδίσει, είναι απαραίτητη η ακτινογραφία, γιατί μπορεί να πρόκειται για κάταγμα.

Η κατάλληλη αντιμετώπιση του διαστρέμματος του αστραγάλου, οδηγεί στη μείωση του πόνου, υποχώρηση της φλεγμονής και του οιδήματος. Στις περισσότερες περιπτώσεις, επιτυγχάνεται ίαση μετά από παρέλευση χρονικού διαστήματος 3 έως 8 εβδομάδων.

Στο κλασικό διάστρεμμα, η ρήξη των έξω συνδέσμων, αντιμετωπίζεται διεθνώς από τους ορθοπαιδικούς με ένα διάστημα ακινητοποίησης και αποφόρτισης στην αρχή μετά από το οποίο ο ασθενής αρχίζει να πατάει σταδιακά το πόδι κάτω ενώ η ακινητοποίηση (συνήθως με γυψονάρθηκα) δίνει την θέση της στη σταθεροποίηση με κάποιο λειτουργικό νάρθηκα (π.χ. τύπου Aircast).

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου παρατηρούνται επαναλαμβανόμενα διαστρέμματα στην ίδια άρθρωση. Στις περιπτώσεις αυτές, μπορεί να προκληθεί χρόνια αστάθεια της άρθρωσης και προβλήματα στο περπάτημα ή κατά την άθληση. 
Στους ασθενείς αυτούς πιθανόν να έχουν δημιουργηθεί μόνιμα προβλήματα στους συνδέσμους και να είναι αναγκαίο να υποβληθούν σε εξειδικευμένες χειρουργικές επεμβάσεις για σταθεροποίηση των συνδέσμων και κατά συνέπεια της άρθρωσης.

Η πρόληψη του στραμπουλήγματος του αστραγάλου είναι σημαντική δεδομένου ότι ο τραυματισμός αυτός είναι από τους συχνότερους τόσο σε αυτούς που κάνουν σπορ όσο και στους υπόλοιπους

• Η ορθή επιλογή των παπουτσιών,
• η προθέρμανση πριν από την άσκηση ή το σπορ,
• η εφαρμογή στηρικτικών επιδέσμων στον αστράγαλο, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην πρόληψη.

Παράλληλα όταν κάποιος τρέχει ή ασκείται σε ανώμαλο ή βρεγμένο έδαφος, πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός.
Το κρύωμα μετά από την άσκηση είναι καλό να συνοδεύεται με σειρά από παρατεταμένες, αργές κινήσεις τεντώματος.

Συνοπτικά θα τονίσουμε ότι ένας μεγάλος αριθμός των διαστρεμμάτων του αστραγάλου που είναι η συνηθέστερη μορφή τραυματισμού κατά την άθληση, είναι δυνατόν να προληφθούν. Η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή μετά από τον αποκλεισμό της πιθανότητας κατάγματος, επιτρέπει στις πλείστες περιπτώσεις, πλήρη αποκατάσταση.

Βιβλιογραφία: 
American Academy of Orthopedic Surgeons Annals of Emergency Medicine 
British Journal of Sports Medicine Ρ1352004

Διαβάστε επίσης

• Πόνος στο γόνατο από ιγνυακή κύστη ή κύστεις του baker.
• Πόνος στη φτέρνα, πελματιαία απονεύρωση, άκανθα πτέρνας. Θεραπευτική αντιμετώπιση και ασκήσεις για το σπίτι.
• Απλά βήματα για να βάλετε την άσκηση στην ζωή σας. Η εξαντλητική άσκηση είναι επικίνδυνη για την υγεία
• Τι πρέπει να προσέξετε όταν γυμνάζεστε τρέχοντας στην παραλία. Ποια τα οφέλη που προσφέρει το τρέξιμο στην άμμο

https://scholar.google.gr/citations?hl=el&user=x0_XklQAAAAJ

Αλέξανδρου Γιατζίδη,Μ.D.,