Το λίπος γύρω από την καρδιά «προδίδει» την καρδιοπάθεια

Μία απλή εξέταση, με την οποία ελέγχεται η συσσώρευση λίπους γύρω από την καρδιά, μπορεί να προβλέψει με μεγάλη ακρίβεια την ύπαρξη στεφανιαίας νόσου, σύμφωνα με νέα ευρήματα.
Η εξέταση γίνεται με συσκευή υπερήχων και μετρά το πάχος του περικαρδιακού λίπους, το οποίο αντιπροσωπεύει το 20% της καρδιακής μάζας. Όταν το πάχος του υπερβαίνει τα 6 χιλιοστά, αποτελεί ύποπτη ένδειξη για στεφανιαία νόσο και έτσι γίνονται στον εξεταζόμενο περαιτέρω εξετάσεις, που θα επιβεβαιώσουν ή θα αποκλείσουν το ενδεχόμενο αυτό.
Τα παραπάνω τόνισε ο Δρ. Στυλιανός Χαντανής, διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του Τζάνειου Νοσοκομείου Πειραιά, σε ομιλία του στο 4ο Συνέδριο της Ενώσεως Ελευθεροεπαγγελματιών Καρδιολόγων Ελλάδος (ΕΕΚΕ), που διεξήχθη στο Ναύπλιο από τις 31 Μαρτίου έως τις 2 Απριλίου 2017.

Όπως εξήγησε ο Δρ. Χαντανής, μέχρι τον περασμένο αιώνα οι ειδικοί πίστευαν ότι ο λιπώδης ιστός γύρω από την καρδιά συμβάλλει στην μηχανική προστασία και την θερμορρύθμιση των στεφανιαίων αρτηριών. Ωστόσο είναι πλέον τεκμηριωμένο πως δεν αποτελεί απλώς μία αποθήκη λίπους αλλά, όπως συμβαίνει και με το κοιλιακό λίπος, είναι ένα βιολογικά ενεργό όργανο το οποίο εκκρίνει κυττοκίνες.
Οι κυττοκίνες είναι ουσίες με φλεγμονώδεις ιδιότητες που προάγουν την αθηροσκλήρωση, η οποία είναι υπεύθυνη για τα οξέα στεφανιαία επεισόδια (εμφράγματα).
«Η μέτρηση του περικαρδιακού λίπους έχει μεγάλη προβλεπτική αξία και μπορεί να γίνει με τους υπερήχους στη διάρκεια μιας καρδιολογικής εξέτασης ρουτίνας», είπε ο Δρ. Χαντανής. Και πρόσθεσε ότι στη μείωση του περικαρδιακού λίπους συμβάλει η απώλεια των περιττών κιλών όταν υπάρχουν, σε συνδυασμό με άσκηση και λήψη υπολιπιδαιμικών φαρμάκων.

Το 4ο Συνέδριο της ΕΚΚΕ εστιάσθηκε στην πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων, τις νέες κλινικές πρακτικές-συμμάχους των καρδιολόγων ιατρών, αλλά και στα φλέγοντα επαγγελματικά ζητήματα του κλάδου.

Ένα από τα βασικά θέματα που συζητήθηκαν αφορούσε την συσχέτιση των καρδιαγγειακών νοσημάτων με το κάπνισμα. Όπως εξήγησε ο Δρ. Πέτρος Καλογερόπουλος, διευθυντής καρδιολόγος στο Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς Άγιοι Ανάργυροι, το κάπνισμα δεν αντιμετωπίζεται με τη σοβαρότητα που του αναλογεί ως παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακά προβλήματα, όπως η στεφανιαία νόσος, τα εγκεφαλικά επεισόδια, η περιφερική αγγειοπάθεια, το ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής, ο αιφνίδιος καρδιακός θάνατος και οι υποτροπές της ισχαιμίας. Ωστόσο παγκοσμίως πεθαίνουν εξαιτίας του 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε χρόνο ή αλλιώς 10.000 την ημέρα. Μάλιστα προβλέπεται ότι, αν διατηρηθεί στα σημερινά επίπεδα, έως το 2020 θα πεθαίνουν 10 εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως.
Από το κάπνισμα κινδυνεύουν πολύ και οι παθητικοί καπνιστές, στους οποίους ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιοπάθειας ανέρχεται σε 25-30%. Τα δε τοξικά προϊόντα της καύσης του καπνού παραμένουν σαν σκόνη πάνω στα ρούχα και τους χώρους του σπιτιού, με συνέπεια να τα εισπνέουν ακόμα και μικρά παιδιά.

Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στον αιφνίδιο θάνατο των νέων. Όπως εξήγησε ο Δρ. Αντώνης Χ. Γεωργάκης, ειδικός καρδιολόγος και μέλος της ΕΕΚΕ, η κύρια αιτία αιφνίδιου θανάτου των νέων (ποσοστό 50% των περιπτώσεων) είναι οι αρρυθμιογόνες κληρονομικές μυοκαρδιοπάθειες που παρατηρούνται συχνότερα σε αθλητές και ασκούμενους νέους.
Η καρδιολογική εξέταση των νέων αυτών είναι απαραίτητη και πρέπει να γίνεται από ιατρό εξειδικευμένο σε αυτήν, αλλά την ίδια στιγμή πρέπει να αποφεύγονται οι υπερβολές και «υπερδιαγνώσεις» που έχουν ως συνέπεια να περιγράφονται αθώα ηχοκαρδιογραφικά ευρήματα ως παθολογικά, με συνέπεια οι αθλητές να σταματούν αναίτια να γυμνάζονται. Παγκόσμιες οδηγίες προαθλητικού καρδιολογικού ελέγχου δεν υπάρχουν και έτσι κάθε χώρα υιοθετεί τις δικές της. Στην Ιταλία, για παράδειγμα, υπάρχει τεράστιο πρόγραμμα υποχρεωτικού διαγνωστικού ελέγχου, στις ΗΠΑ δίδεται βάρος κυρίως στο ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό του αθλητή, ενώ στην Ελλάδα είναι σύνηθες φαινόμενο η υπερδιάγνωση.

Στο 4ο Συνέδριο της ΕΚΚΕ δόθηκε επίσης έμφαση στις νέες επεμβατικές θεραπείες για τη στεφανιαία νόσο και τις βαλβιδοπάθειες. Μία από αυτές είναι η νέα τεχνική διαδερμικής τοποθέτησης αορτικής βαλβίδος, που εφαρμόζεται σε αρκετά κέντρα στην Ελλάδα, ενδείκνυται ακόμα και για ηλικιωμένους ασθενείς και έχει πολύ καλά ποσοστά επιτυχίας. Όσον αφορά την αγγειοπλαστική των στεφανιαίων αρτηριών, τονίστηκε πως αποτελεί την θεραπευτική επιλογή σε νόσο τριών αγγείων και χρησιμοποιείται ως εναλλακτική διεργασία του by-pass. Η αγγειοπλαστική είναι προτιμητέα επειδή είναι λιγότερο αιματηρή από το by-pass, απαιτεί λιγότερη νοσηλεία και επιτρέπει την άμεση κινητοποίηση του ασθενούς.
Στον τομέα των φαρμακευτικών θεραπειών, ο Δρ. Ανδρέας Πιτταράς, καρδιολόγος, αναφέρθηκε στους συνδυασμούς φαρμάκων σε ένα χάπι (πολυχάπι) για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών παθήσεων.

Όπως είπε, οι τρέχουσες ευρωπαϊκές και παγκόσμιες οδηγίες αναγνωρίζουν την αξία που έχει η εκτίμηση του συνολικού καρδιακού κινδύνου στους αρρύθμιστους ασθενείς και όχι κάθε καρδιαγγειακού παράγοντα κινδύνου μεμονωμένα. Όμως, οι ασθενείς με πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι πρέπει να λαμβάνουν καθημερινά αρκετά χάπια, έχουν χαμηλή πιθανότητα συνέχισης και συμμόρφωσης στη θεραπεία. Μελέτες έχουν δείξει ότι η συμμόρφωσή τους μειώνεται μετά από 6 μήνες κατά μέσο όρο, παρότι η καλή συμμόρφωση μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακού συμβάματος κατά 50%. Τα «πολυχάπια» έρχονται να επιλύσουν σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα, καθώς μειώνουν σημαντικά τον αριθμό των φαρμάκων που πρέπει να παίρνουν οι ασθενείς.

Στη διάρκεια του συνεδρίου έγιναν επίσης τρεις δορυφορικές διαλέξεις οι οποίες ασχολήθηκαν με νέα καινοτόμα φάρμακα για τις καρδιακές παθήσεις. Ένα από αυτά είναι η ρανολαζίνη, ένας νέος αντιστηθαγχικός και αντιισχαιμικός παράγοντας, η δράση του οποίου δεν εξαρτάται από τις μειώσεις της καρδιακής ταχύτητας ή της αρτηριακής πίεσης. Αντίστοιχα, το νέο φάρμακο για την καρδιακή ανεπάρκεια είναι ο έτοιμος συνδυασμός βαλσαρτάνης με σακουμπιτρίλη, ενώ ένα νέο αντιρρυθμικό φάρμακο, η φλεκαινίδη, είναι πολλά υποσχόμενη.

Τέλος, στο συνέδριο συζητήθηκαν και τέθηκαν προς επίλυση όλα τα πρακτικά φορολογικά, νομικά και επαγγελματικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι καρδιολόγοι ιατροί στην άσκηση του επαγγέλματός τους. Έγιναν εκτενείς συζητήσεις για θέματα που αφορούν στον ΕΟΠΠΥ, στην καθυστέρηση των οφειλών, στις νέες συμβάσεις, στην κοινή φόρμα γνωμάτευσης, καθώς και στα διαγνωστικά και θεραπευτικά πρωτόκολλα.

«Η δύσκολη και αβέβαιη εποχή που διανύουμε καθιστά το 4ο Συνέδριο της ΕΕΚΕ κομβικό για θέματα που αφορούν στον σύγχρονο καρδιολόγο και την επαγγελματική του επιβίωση μέσα στα ταχύτατα μεταβαλλόμενα θεσμικά πλαίσια, τις εξελίξεις στην υγεία, την οικονομία και την Πληροφορική στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση, τις κλινικές πρακτικές και την παγκόσμια φαρμακευτική αγορά», δήλωσε ο πρόεδρος της ΕΕΚΕ Φώτιος N. Πατσουράκος, καρδιολόγος-αρχίατρος ε.α.

Στην τελετή έναρξης με κεντρικό ομιλητή τον καθηγητή εργατικού δικαίου κ. Μητρόπουλο Αλέξη που μίλησε για το ασφαλιστικό και αίτια της κρίσης και την υπέρβασή της παραβρέθηκαν και έκαναν προσφώνηση ο Πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού συλλόγου κ. Μιχάλης Βλασταράκος, ο Δήμαρχος Ναυπλιέων κ. Κωστούρας Δημήτριος, η Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αργολίδας κ.Στεφανοπούλου Δήμητρα και ο εκπρόσωπος της ΕΚΕ και μέλος του Δ.Σ κος Χαντανής Στυλιανός.