Τι κάνει η Ευρώπη για να αντιμετωπίσει τα fake news;

Ένας καλός τρόπος για να εντοπιστεί μια εκστρατεία παραπληροφόρησης, είναι να δούμε ποιος την πραγματοποιεί. Ερευνητές εξετάζουν τα πρότυπα συμπεριφοράς για να ξεχωρίσουν λογαριασμούς που είναι ψεύτικοι ή που δεν φαίνεται να τους χειρίζονται άνθρωποι.

Η υψηλή συγκέντρωση αυτών των λογαριασμών που μοιράζονται παρόμοιο περιεχόμενο, είναι μια πρώτη ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά. Για παράδειγμα, ομάδες που συνδέονται με τη ρωσική κυβέρνηση, όπως η αποκαλούμενη Υπηρεσία Έρευνας στο Διαδίκτυο, φέρεται να χρησιμοποιούσε τρολς και bots για να επηρεάσει το αποτέλεσμα των αμερικανικών προεδρικών εκλογών του 2016. Ομοίως, χρήστες του twitter με ασυνήθιστα υψηλό επίπεδο δραστηριότητας (και ως εκ τούτου, πιθανώς ψεύτικοι), βοήθησαν τον αμφιλεγόμενο ακροδεξιό ηγέτη Jair Bolsonaro να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές της Βραζιλίας τον Οκτώβριο.

Η Ευρώπη δεν είναι άτρωτη στην παραπληροφόρηση. Η επιτροπή εξωτερικών υποθέσεων της αμερικανικής Γερουσίας θεωρεί ότι ρωσικά bots συνέβαλαν στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για το Brexit και στην κοινωνική αναταραχή στην Καταλονία. Αλλά για την ώρα, οι ευρωπαϊκές χώρες δεν θέλουν να αντιμετωπίσουν αυτά τα προβλήματα μέσω νόμου. Και οι κυβερνήσεις της ΕΕ και η Κομισιόν θεωρούν ότι κινητοί στόχοι όπως διαδικτυακές εκστρατείες παραπληροφόρησης, είναι καλύτερα να τους αφήνουν σε αυτούς με τα κατάλληλα εργαλεία για να τις σταματήσουν.

Η εκ των έσω τεχνογνωσία των εταιρειών social media και διαδικτύου, είναι κρίσιμης σημασίας. Η Κομισιόν έχει ζητήσει από τις εταιρείες διαδικτύου να καταρτίσουν έναν εθελοντικό κώδικα πρακτικής σχετικά με την διαδικτυακή παραπληροφόρηση. Ο κώδικας, τον οποίο η ΕΕ παρουσίασε τον Σεπτέμβριο, απαιτεί από τις συμμετέχουσες εταιρείες social media και άλλων πλατφόρμες να είναι πιο διαφανείς με τους αλγορίθμους τους και τις διαφημιστικές τους εκστρατείες, να επισημαίνουν τα fake news και να κλείνουν λογαριασμούς που μπορεί να τους προωθούν. Ο κώδικας θα επέτρεπε στους χρήστες να αποφασίζουν τι είδους περιεχόμενο από τα social media θέλουν να βλέπουν, θα βελτίωνε τους αλγόριθμους ώστε τα αποτελέσματα από αξιόπιστες πηγές να εμφανίζονται πρώτα στα αποτελέσματα αναζήτησης, θα επέτρεπε στους οργανισμούς αναζήτησης και σε όσους πιστοποιούν γεγονότα να έχουν πρόσβαση στα δεδομένα, και θα "έκοβε" τα διαφημιστικά έσοδα από αμφισβητούμενους χρήστες.

Δεν υπάρχει μηχανισμός που να επιβάλλει τον κώδικα και είναι πολύ νωρίς να γνωρίζουμε αν θα λειτουργήσει. Αλλά η Κομισιόν έχει δηλώσει ότι εξετάζει να περάσει δεσμευτικούς νόμους εάν διαπιστώσει ότι ο κώδικας δεν είναι χρήσιμος. Η Κομισιόν επίσης θα δημιουργήσει ένα δίκτυο ανεξάρτητων ελεγκτών στοιχείων για την προετοιμασία για τις ευρωεκλογές του 2019.

Για να αντιμετωπιστεί η ρωσική προπαγάνδα, το 2015 η ΕΕ ίδρυσε την ομάδα εργασίας East StratCom στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης. Η ομάδα εργασίας έχει λογαριασμό στο twitter και εργάζεται με δημοσιογράφους, think tanks, και ΜΚΟ για να εντοπίσει και να φιμώσει τη ρωσική παραπληροφόρηση. Δημοσιεύει ένα εβδομαδιαίο newsletter με τους "μύθους"" και "τρέχει" μια βάση δεδομένων με εξακριβωμένες περιπτώσεις παραπληροφόρησης του Κρεμλίνου. Επίσης εργάζεται για να παρουσιάσει μια ακριβή εικόνα της ΕΕ στην ανατολική γειτονιά της Ένωσης -που αποτελεί έναν αγαπημένο στόχο της μηχανής παραπληροφόρησης της Ρωσίας.

Ως μια σχετικά νέα πρωτοβουλία (και επειδή οι στάσεις εναντίον της Ρωσίας διαφέρουν ανά την ήπειρο), η ομάδα εργασίας East StratCom παραμένει όχι καλά χρηματοδοτούμενη και πολύ εξαρτημένη από την καλή θέληση και την οικονομική συμβολή των κρατών-μελών. Η ΕΕ προσπαθεί να το αλλάξει αυτό: πέρυσι έδωσε στην ομάδα εργασίας το δικό της προϋπολογισμό ύψους 1,1 εκατ. ευρώ ετησίως, και δημιούργησε δύο επιπλέον μονάδες: την ομάδα εργασίας StratCom των Δυτικών Βαλκανίων, για να προάγει την ΕΕ και την καταπολέμηση της ρωσικής προπαγάνδας στην περιοχή και την ομάδα εργασίας South StratCom, της οποίας κύριος σκοπός είναι να αντιμετωπίσει το αφήγημα του Ισλαμικού Κράτους στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική.

Όλο αυτό το έργο, αν και ενθαρρυντικό, δεν είναι αρκετό: τα λεφτά είναι λίγα και ορισμένα κράτη-μέλη αισθάνονται ότι η ΕΕ θα πρέπει να επεκτείνει τις εξουσίες των ομάδων αντιμετώπισης προπαγάνδας. Ως απάντηση, η Κομισιόν έχει υποσχεθεί να εκπονήσει σχέδια για την ενίσχυση των τριών ομάδων εργασίας πριν από τις επόμενες ευρωεκλογές.

Μεμονωμένα κράτη-μέλη όπως η Τσεχία, η Εσθονία και η Λιθουανία, έχουν επίσης επινοήσει τις δικές τους στρατηγικές παραπληροφόρησης. Αυτές περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση εκστρατειών μέσω λογαριασμών στο twitter, την υποστήριξη εθελοντών εναντίον των ρωσικών εργοστασίων παραγωγής τρολ, και το να δουλεύουν με εταιρείες social media για να αντιμετωπίζουν τα fake news. Η Γαλλία και η Γερμανία έχουν επίσης περάσει νόμους που επιτρέπουν σε δικαστήρια και αρχές να κλείσουν τους ψεύτικους λογαριασμούς.

Ούτε η ΕΕ ούτε τα κράτη-μέλη της θα είναι σε θέση να διαχειριστούν το φαινόμενο της παραπληροφόρησης μέσω νόμων ή αλγορίθμων μόνο. Οι κυβερνήσεις παντού πρέπει να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στους ανθρώπους που εκτίθενται σε ψευδείς ειδήσεις και όχι μόνο στους δημιουργούς των.

Εάν υπάρχει ένα πράγμα το οποίο έχει διδαχθεί η ΕΕ από τις εκστρατείες παραπληροφόρησης τα τελευταία χρόνια, είναι ότι για να τις αποτρέψει, χρειάζεται μια διττή προσέγγιση: εκπαίδευση για τα ακροατήρια που αποτελούν στόχο ώστε να διακρίνει καλύτερα τις αληθινές από τις ψευδείς ειδήσεις και μια αυστηρή γραμμή με τους δημιουργούς της προπαγάνδας. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί ότι κανένας Ευρωπαίος πολίτης δεν είναι εύκολο να εξαπατηθεί.

Μπορείτε να δείτε το κείμενο εδώ: https://www.cer.eu/publications/archive/bulletin-article/2018/what-europe-doing-fight-disinformation

capital.gr