Γιατί συμβαίνει η πρεσβυωπία; Φταίει μόνο η γήρανση; Πώς γίνεται η διόρθωση;

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Το να έχουμε άριστη όραση σε όλες τις αποστάσεις είναι βασικό στοιχείο για έναν ποιοτικό τρόπο ζωής, καθώς επηρεάζει άμεσα πολλές από τις καθημερινές μας δραστηριότητες.

Εάν κι εσείς, όπως πολλοί άνθρωποι ηλικίας άνω των 40 ετών δυσκολεύεστε να εστιάσετε σε αντικείμενα ή κείμενα που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση όπως τα μηνύματα στο κινητό σας τηλέφωνο, πιθανόν να χτυπά την πόρτα σας η πρεσβυωπία.

Τι είναι η πρεσβυωπία

Τα μάτια μας για να μπορέσουν να σχηματίσουν μια εικόνα, βασίζονται στον κερατοειδή χιτώνα και στον φυσικό κρυσταλλοειδή φακό. Ο κερατοειδής χιτώνας είναι διαυγής, έχει σχήμα θόλου και βρίσκεται στην πρόσθια επιφάνεια του ματιού. Ο φυσικός κρυσταλλοειδής φακός βρίσκεται μέσα στο μάτι πίσω από την ίριδα, και είναι επίσης διαυγής. Οι δυο αυτές δομές διαθλούν το φως το οποίο μπαίνει στο μάτι έτσι ώστε να εστιάσουν την εικόνα στον αμφιβληστροειδή, ο οποίος βρίσκεται στο εσωτερικό τμήμα του οπίσθιου τοιχώματος του ματιού. Σε αντίθεση με τον κερατοειδή χιτώνα, ο κρυσταλλοειδής φακός είναι ελαστικός και μπορεί και αλλάζει σχήμα με τη βοήθεια ενός μυ που τον περιβάλλει. Όταν κοιτάζουμε κάτι σε μακρινή απόσταση, ο μυς χαλαρώνει ενώ όταν κοιτάζουμε ένα αντικείμενο σε κοντινή απόσταση, ο μυς συσφίγγεται καμπυλώνοντας τον ελαστικό φακό με αποτέλεσμα να αλλάζει τη διαθλαστική του δύναμη. Αυτή η διαδικασία λέγεται «προσαρμογή» και επιτρέπει να εστιάζουμε σε αντικείμενα σε κοντινή και μακρινή απόσταση.

Η πρεσβυωπία είναι αποτέλεσμα της φυσικής διαδικασίας της γήρανσης και αποτελεί τη σταδιακή απώλεια αυτής ακριβώς της ικανότητας των ματιών, δηλαδή να εστιάζουν ευκρινώς σε αντικείμενα που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση. Γίνεται συνήθως αντιληπτή σε ηλικία μετά τα 40 και εξελίσσεται προοδευτικά μέχρι την ολοκλήρωσή της σε ηλικία περίπου 65 ετών. Το φαινόμενο αυτό θεωρείται ότι προέρχεται από τη σταδιακή σκλήρυνση του φυσικού κρυσταλλοειδούς φακού μέσα στο μάτι, η οποία επέρχεται καθώς μεγαλώνουμε. Καθώς ο φακός γίνεται λιγότερο ελαστικός, δεν μπορεί πια να αλλάζει σχήμα έτσι ώστε να εστιάζει σε κοντινά αντικείμενα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι εικόνες να εστιάζονται πίσω από τον αμφιβληστροειδή, παράγοντας κακής ποιότητας όραση σε κοντινά αντικείμενα, χωρίς να επηρεάζεται η μακρινή όραση.

Μπορείτε να καταλάβετε ότι ίσως έχετε πρεσβυωπία όταν αρχίζετε να απομακρύνετε το χέρι για να διαβάσετε τα γράμματα στο κινητό σας τηλέφωνο, το βιβλίο ή την εφημερίδα σας.

Ποια είναι τα συμπτώματα της πρεσβυωπίας

Η πρεσβυωπία εξελίσσεται σταδιακά. Τα πρώτα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται μετά τα 40, με διαφορετικό τρόπο σε κάθε άνθρωπο, και συχνά περιλαμβάνουν:

• Τάση να κρατάτε οτιδήποτε θέλετε να διαβάσετε πιο μακριά απ’ ότι συνήθως

• Θολή όραση στη φυσιολογική απόσταση διαβάσματος

• Κούραση των ματιών ή πονοκέφαλο έπειτα από διάβασμα ή εργασία σε κοντινή απόσταση

• Δυσκολία να διαβάσετε μικρά γράμματα

• Δυσκολία να βλέπετε αντικείμενα σε κοντινή απόσταση από εσάς

Εάν είστε κουρασμένοι ή σε περιβάλλον με χαμηλό φωτισμό, μπορεί να παρατηρήσετε ότι τα συμπτώματα αυτά γίνονται ακόμη πιο έντονα.

Αντιμετώπιση πρεσβυωπίας

Παγκοσμίως, περισσότεροι από 1,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης λόγω πρεσβυωπίας και ο αριθμός αυτός αναμένεται να αυξηθεί σε πάνω από 2 δισεκατομμύρια μέχρι το 2020. Παρόλο που η πρεσβυωπία είναι μια φυσιολογική αλλαγή στα μάτια μας καθώς μεγαλώνουμε, συχνά είναι ένα σημαντικό και ευαίσθητο γεγονός στη ζωή μας γιατί σημαίνει ότι γερνάμε, κάτι το οποίο είναι αδύνατο να αγνοήσουμε και δύσκολο να κρύψουμε.

Εάν είστε άνω των 40 ετών, η επίσκεψη σε έναν Οφθαλμίατρο είναι το πρώτο βήμα για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση της πιθανής πρεσβυωπίας.

Η πρεσβυωπία μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη χρήση γυαλιών οράσεως, φακών επαφής και χειρουργικά. 

Πιο συγκεκριμένα, η διόρθωση της πρεσβυωπίας γίνεται:

• Με πρεσβυωπικά γυαλιά όρασης (κοντινής απόστασης, διπλοεστιακά, τριπλοεστιακά, προοδευτικού φακού)

• Με μονοεστιακούς φακούς επαφής όπου στο ένα μάτι διορθώνεται η μακρινή όραση και στο άλλο η κοντινή (Monovision). Σε αυτήν την περίπτωση ο εγκέφαλος χρειάζεται εκπαίδευση για να προσαρμοστεί σε αυτόν τον τρόπο όρασης.

• Με πολυεστιακούς φακούς επαφής

• Με διαθλαστική επέμβαση με λέιζερ όπου με το ένα μάτι έχουμε μακρινή όραση και με το άλλο κοντινή (Monovision)

• Με χειρουργική επέμβαση όπου ο φυσικός κρυσταλλοειδής φακός αντικαθίσταται εμφυτεύοντας έναν τεχνητό ενδοφθάλμιο φακό διόρθωσης της πρεσβυωπίας. Αυτό το είδος της επέμβασης γίνεται είτε σε ασθενείς οι οποίοι έχουν καταρράκτη, οπότε αφαιρείται ο καταρρακτικός φακός και αντικαθίσταται με ενδοφακό διόρθωσης της πρεσβυωπίας, είτε σε ενήλικες ασθενείς με καθαρό φακό και πρεσβυωπία οι οποίοι επιθυμούν κοντινή, ενδιάμεση και μακρινή όραση με αυξημένη ανεξαρτησία από τα γυαλιά.

Φροντίζοντας την υγεία των ματιών σας

Ο Οφθαλμίατρός σας μπορεί να σας ενημερώσει και να σας συμβουλεύσει για όλα τα θέματα που σχετίζονται με την πρεσβυωπία.

Βιβλιογραφία

1. AllAboutVision.com, “What is presbyopia”. Διαθέσιμο στο: https://www.allaboutvision.com/conditions/presbyopia.htm. 
2. MayoClinic.org, “Presbyopia: Symptoms & causes”. Διαθέσιμο στο: http://www.mayoclinic.com/health/presbyopia/DS00589 
3. American Academy of Ophthalmology, ”Presbyopia”. Διαθέσιμο στο: https://www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-presbyopia
4. Science Learning Hub, “How the Eye Focuses Light”. Διαθέσιμο στο: https//www.sciencelearn.org.nz/resources/50-how-the-eye-focuses-light
5. National Eye Institute, “Presbyopia”. Διαθέσιμο στο: https://nei.nih.gov/healthyeyes/presbyopia 
6. Market Scope, Global IOL Market Report May 2014
7. American Academy of Ophthalmology, Presbyopia Treatment. Διαθέσιμο στο: https://www.aao.org/eye-health/diseases/presbyopia-treatment 
8. MayoClinic.org, “Presbyopia: Diagnosis & treatment”. Διαθέσιμο στο: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/presbyopia/diagnosis-treatment/drc-20363329 
9. Alió et al. Refractive lens exchange in modern practice: when and when not to do it? Eye and Vision 2014, 1:10. 

Διαβάστε επίσης

• Δεν βλέπετε καλά κοντά, έχετε πονοκεφάλους, ζάλη τότε μπορεί να έχετε πρεσβυωπία
• Θολή όραση. Ποιες οι αιτίες που μπορεί να βλέπει θολά το ένα μάτι; Διατροφή για πρόληψη
• Κινδυνεύουν τα μάτια μας από την πολύωρη καθημερινή χρήση του υπολογιστή; Το Computer Vision Syndrome τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται;
• Τροφές που κάνουν καλό στα μάτια. Τι είναι η λουτεΐνη και η ζεαξανθίνη;
• Τι ανάγκες από βιταμίνες έχουν τα μάτια μας; Κατάλληλες τροφές για τα μάτια
• Τι είναι το χαλάζιο στο μάτι; Σε τι διαφέρει από το κριθαράκι; Από τι προκαλείται και πώς αντιμετωπίζεται; Πώς προλαμβάνεται η υποτροπή; 
• Τι συμβαίνει και βλέπουμε μυγάκια, κηλίδες ή τριχίτσες στα μάτια μας; Πόσο σοβαρό μπορεί να είναι; (floaters)
• Βιταμίνη Α για τα μάτια, την ανάπτυξη, το δέρμα, την ακμή. Σε ποιες τροφές βρίσκεται;