Ποιοι πρέπει να εμβολιαστούν για την Γρίπη φέτος. Πάνω από χίλιοι πέθαναν πέρυσι

Με 2,6 εκατ. αντιγριπικά εμβόλια, που θα βρίσκονται στις αρχές Οκτωβρίου στα φαρμακεία, ετοιμάζεται η χώρα μας να αντιμετωπίσει την εφετινή περίοδο της εποχικής γρίπης. Παρότι πρόκειται για ένα δυνατό «όπλο» έναντι της νόσου και των βαριών επιπλοκών της, η έλλειψη κρεβατιών σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) στο ΕΣΥ και το χαμηλό ποσοστό των εμβολιασμένων επαγγελματιών υγείας – με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια της δημόσιας περίθαλψης που προσφέρουν στη διάρκεια της γρίπης- αναδεικνύουν για μια ακόμη χρονιά δύο μείζονα κενά στη θωράκιση αφενός του συστήματος υγείας, αφετέρου του πληθυσμού έναντι της γρίπης.


Τα στοιχεία για την εποχική γρίπη που παρουσίασαν σήμερα στον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) ο αντιπρόεδρος, εκτελών χρέη προέδρου, παιδίατρος κ. Αγης Τερζίδης και οι επιστήμονες κυρία Θεανώ Γεωργακοπούλου και οι κ.κ. Σωτήρης Τσιόδρας και Τάκης Παναγιωτόπουλος, αποτελούν βάσιμους λόγους επιστημονικής και υγειονομικής εγρήγορσης, ενόψει της εφετινής περιόδου γρίπης που ξεκινά τυπικά τη Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου 2019.


Τη σφοδρότητα της περσινής επιδημίας γρίπης αποτυπώνουν τα θανατηφόρα περιστατικά: ο επίσημος, καταγεγραμμένος αριθμός θανάτων είναι 154 θάνατοι, αριθμός τριπλάσιος σε σύγκριση με εκείνο της περιόδου 2017-2018. Ωστόσο, εφέτος στην έκθεσή τους οι ειδικοί κάνουν λόγο για πρώτη φορά και για εκτιμώμενο αριθμό θανάτων. «Η αποδιδόμενη στη γρίπη θνησιμότητα ήταν 9,8 θάνατοι ανά 100.000 πληθυσμού, που αντιστοιχεί σε 1.071 θανάτους» αναφέρεται, και προστίθεται ότι ο αριθμός αυτός είναι μεγαλύτερος σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη περίοδο που είχε επικρατήσει η γρίπη τύπου Β.

Το φετινό εμβόλιο

Σύμφωνα με τα δεδομένα που έχουν στη διάθεσή τους οι επιστήμονες από την εποχική γρίπη στο νότιο ημισφαίριο, η επιδημία της νόσου χαρακτηρίζεται μέτρια προς σοβαρή. Σε ποσοστό 60% επικράτησε η γρίπη τύπου Α έναντι της γρίπης Β (40%) και από τα περιστατικά αυτά, της γρίπης Α, σχεδόν το 60% ήταν γρίπη τύπου Α(Η3Ν2), η οποία συνήθως προκαλεί σοβαρή νόσηση σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. «Σε ό,τι αφορά τη γρίπη, πρέπει να επισημανθεί πως δεν γίνεται πρόβλεψη ποιο στέλεχος θα επικρατήσει. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι πως πρόκειται για απρόβλεπτη νόσο και πως οφείλουμε να ακολουθούμε τις υποδείξεις των ειδικών για τον αντιγριπικό εμβολιασμό» ανέφερε ο κ. Τσιόδρας. Αναφορικά με το εφετινό εμβόλιο αναφέρθηκε πως είναι τετραδύναμο και περιέχει δύο στελέχη της γρίπης τύπου Β και τα δύο στελέχη Η3Ν2 και Η1Ν1 της γρίπης τύπου Α.

Εμβολιασμό τον Οκτώβριο συστήνουν οι ειδικοί

Η δραστηριότητα της γρίπης αναμένεται να ξεκινήσει όπως κάθε χρόνο περί τα μέσα Δεκεμβρίου, και οι ειδικοί κάλεσαν τον πληθυσμό να εμβολιαστεί κατά τον Οκτώβριο, και το αργότερο έως τον Νοέμβριο ώστε να θωρακιστεί έναντι της νόσου.

Ειδική αναφορά έγινε για τον εμβολιασμό εγκύων και λεχωίδων – για τις οποίες η εμβολιαστική κάλυψη είναι πάρα πολύ χαμηλή- καθώς και για τον εμβολιασμό παιδιών. «Πρέπει να εμβολιάζονται τα παιδιά ηλικίας άνω των 6 μηνών που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου. Το να εμβολιάζονται τα παιδιά δημοτικού για να μην περάσουν πιο βαριά μια λοίμωξη δεν μπορεί να θεωρηθεί λελογισμένη χρήση των εμβολίων. Η εμβολιαστική κάλυψη αφορά συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού» υπογράμμισαν.

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας μας, ο αντιγριπικός εμβολιασμός πρέπει να εφαρμόζεται συστηματικά σε άτομα που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:

 Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό
και λοιποί εργαζόμενοι).
 Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
 Παιδιά > 6 μηνών και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους
παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
 Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
 Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές
 Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας).
 Μεταμόσχευση οργάνων
 Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
 Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
 Χρόνια νεφροπάθεια
 Νευρολογικά ή Νευρομυϊκά νοσήματα
 Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης.
 Λεχωίδες
 Θηλάζουσες
 Άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) μεγαλύτερο των 40 kg/m2
 Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή
αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη.
 Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν
άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη
γρίπη.
 Οι κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές σχολείων, στρατιωτικών
και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, νεσύλλεκτων στις ένοπλες δυνάμεις,
τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.). Στρατεύσιμοι στα κέντρα κατάταξης και ειδικά όσοι
κατατάσσονται κατά τους χειμερινούς μήνες (Οκτώβριο –Μάρτιο).
Επαγγελματίες όπως κτηνίατροι πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, σφαγείς και γενικά άτομα που
έρχονται σε συστηματική επαφή με πουλερικά

Ανεμβολίαστοι και ΜΕΘ, τα αδύναμα σημεία του συστήματος υγείας

Τα στοιχεία για την περίοδο γρίπης 2018-2019 που παρουσίασαν οι ειδικοί του ΕΟΔΥ αποτυπώνουν τη μεγάλη κυκλοφορία της γρίπης αλλά και την τεράστια πίεση που δέχθηκε το σύστημα υγείας. Συνολικά, καταγράφηκαν 388 σοβαρά κρούσματα εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης, εκ των οποίων τα 374 νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ. Μόλις το 15% των σοβαρών κρουσμάτων είχαν εμβολιαστεί ενώ το 77% (287 περιστατικά) ανήκε σε ομάδες υψηλού κινδύνου για τις οποίες συνιστάται κατά προτεραιότητα ο αντιγριπικός εμβολιασμός.

Η αποτελεσματικότητα του αντιγριπικού εμβολίου είναι ένα ζήτημα που μελετήθηκε και από τους Έλληνες επιστήμονες – κάθε χρόνο δυστυχώς δυναμώνουν οι φωνές εκείνων που επικαλούνται ότι η μέτρια αποτελεσματικότητα του αντιγριπικού εμβολίου είναι λόγος αποτρεπτικός για τον εμβολιασμό.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση του ΕΟΔΥ, η αποτελεσματικότητα του αντιγριπικού εμβολίου για την περίοδο 2018-2019 εκτιμήθηκε συνολικά στο 42% και ήταν υψηλότερη για άτομα ηλικίας μικρότερης των 65 χρόνων σε σύγκριση με εκείνα άνω των 65 ετών. Επίσης, η αποτελεσματικότητα εκτιμήθηκε υψηλότερη έναντι του στελέχους Α(Η1Ν1) σε σχέση με εκείνη έναντι του στελέχους Α(Η3Ν2).

Ο εμβολιασμός είναι μονόδρομος

Ωστόσο, όλοι οι ειδικοί υπογράμμισαν πως «ακόμη και με τη μέτρια αποτελεσματικότητά του το εμβόλιο επιτυγχάνει σημαντική μείωση του κινδύνου νοσηλειών και φυσικά θανάτων. Ανεξάρτητα από την κάθε φορά αποτελεσματικότητα του εμβολίου, το αντιγριπικό παραμένει το καλύτερο διαθέσιμο μέσο προστασίας για τη γρίπη». Ενδεικτικά ανέφεραν πως μόνο στην πολιτεία της Νέας Υόρκης πέρυσι αποφεύχθηκαν 8.000 θάνατοι. Σε βάθος δεκαετίας η αναγωγή από τους ειδικούς μεταφράζεται σε αποφυγή 40.000 θανάτων.

«Ο εμβολιασμός είναι μονόδρομος και δεν πρέπει να εστιάζουμε στην όποια ποσοστιαία κάλυψη του εμβολίου» κατέληξε ο κ. Τερζίδης.

Με χορηγίες εταιρειών ο εμβολιασμός στο ΕΣΥ

Το ισχυρό αντιεμβολιαστικό ρεύμα που φαίνεται να υπάρχει μέσα στο σύστημα υγείας επιχειρούν να κατανοήσει και να αντιμετωπίσει ο ΕΟΔΥ. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, την περίοδο 2018-2019 η εμβολιαστική κάλυψη των εργαζομένων ήταν 30% στα νοσοκομεία και 44% στα Κέντρα Υγείας.

Παρότι οι εκπρόσωποι του Οργανισμού επικαλούνται την ισχνή αύξηση των ποσοστών εμβολιαστικής κάλυψης των εργαζομένων στις δημόσιες δομές υγείας τα τελευταία τρία χρόνια, δεν «απαντούν» επί της ουσίας και με τις δικές τους πράξεις στο τι έπρεπε να είχε οργανωθεί και δρομολογηθεί αναφορικά με αυτό το μείζον ζήτημα.

Είναι ενδεικτικό ότι για την εφετινή περίοδο δεν παρουσιάστηκε κάποιο πλάνο σχετικά με τον εμβολιασμό των επαγγελματιών υγείας. Ο αντιπρόεδρος τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια και τώρα εκτελών χρέη προέδρου στον ΕΟΔΥ, κ. Τερζίδης ανέφερε μεν πως «τα νοσοκομεία πρέπει να έχουν τρόπο να εμβολιάζουν το προσωπικό τους» και πως «είναι σημαντικό να γίνονται δράσεις επικοινωνίας» αλλά δεν παρουσίασε πιο συγκεκριμένο και στοχευμένο σχέδιο για τον εμβολιασμό των επαγγελματιών υγείας.

Έκανε λόγο για πιλοτικό πρόγραμμα που θα ξεκινήσει σε κάποια νοσοκομεία για μαζική συνταγογράφηση αντιγριπικών εμβολίων όπως και για μία δράση επικοινωνίας που εξετάζεται σε συνεργασία με τους συλλόγους των φοιτητών των Ιατρικών σχολών, ωστόσο σε ό,τι αφορά την εφετινή περίοδο γρίπης που ξεκινά την ερχόμενη Δευτέρα διευκρίνισε πως θα ισχύσει ό,τι ίσχυε και πέρυσι. Δηλαδή οι επαγγελματίες υγείας θα εμβολιάζονται εφόσον το επιθυμούν και έχουν πειστεί για την αξία του εμβολιασμού και εφόσον το νοσοκομείο έχει λάβει τη σχετική χορηγία σε αντιγριπικά εμβόλια από τις φαρμακευτικές εταιρίες.

Είναι άξιο επισήμανσης πως η προηγούμενη κυβέρνηση που πρότασσε την ιδεολογική της «αλλεργία» σε κάθε τι ιδιωτικό, στήριζε την αναιμική προσπάθεια για την κάλυψη του υγειονομικού προσωπικού με δωρεές φαρμακευτικών εταιριών. Αλλά και πώς αντιδρούσε κάθε φορά στις αιτιάσεις της ΠΟΕΔΗΝ που υποστήριζε ότι στο ΕΣΥ δεν είναι διαθέσιμα ούτε εμβόλια ούτε και αντιδραστήρια για τον έλεγχο της γρίπης.

Η μάχη για τη ζωή εκτός ΜΕΘ

Η επιτήρηση των σοβαρών κρουσμάτων εργαστηριακά επιβεβαιωμένης γρίπης είναι μία από τις μορφές επιτήρησης της νόσου που έχει αναπτύξει ο ΕΟΔΥ.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, καταγράφηκαν 388 σοβαρά κρούσματα, εκ των οποίων τα 374 νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ. Ότι το σύστημα υγείας δεν θα μπορούσε να αντέχει την τεράστια αυτή πίεση δεν είναι νέο – προς την κατεύθυνση αυτή εργάζονταν όπως ανέφεραν και οι προκάτοχοι της σημερινής ηγεσίας του υπουργείου Υγείας. Ωστόσο, εκ του αποτελέσματος φαίνεται ότι έργο δεν παρήχθη, σε αντίθεση με φωνές και τις σκαιότατες αναρτήσεις που παρήγαγε ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Υγείας για να απαντήσει σε όποιον κατήγγειλε πως υπάρχουν ελλείψεις σε εμβόλια, σε αντιδραστήρια, σε κλίνες ΜΕΘ.

Το στοιχείο που περιέχεται στην αποτίμηση της περσινής επιδημίας γρίπης για την ανάγκη νοσηλείας σε κλίνες ΜΕΘ είναι συγκλονιστικό: 1 στα 5 κρεβάτια ΜΕΘ της χώρας κάποιες μέρες πέρυσι τον Φεβρουάριο νοσήλευε ασθενή με επιπλοκές της γρίπης!

«Υπήρξε ένα μέγιστο 122 ασθενών με εργαστηριακά επιβεβαιωμένη γρίπη που παρέμειναν ταυτόχρονα νοσηλευόμενοι στις ΜΕΘ όλης της χώρας και συγκεκριμένα αυτό συνέβη στα μέσα Φεβρουαρίου» αναφέρουν οι ειδικοί.

Κανείς δεν γνωρίζει πόσοι ασθενείς περίμεναν να «ελευθερωθεί» ένα κρεβάτι ΜΕΘ ούτε για πόσους η έκβαση με τη γρίπη ή με άλλη ασθένεια κρίθηκε και εξαρτήθηκε από αυτήν την αναμονή ούτε πώς διαμορφώθηκε το αποτέλεσμά της. Αυτό που έχει καταγραφεί είναι πώς από τους 388, οι 150 ασθενείς κατέληξαν εντός ΜΕΘ και άλλοι 14 ασθενείς κατέληξαν εκτός ΜΕΘ.

Πηγή ΕΟΔΥ