Πολιομυελίτιδα τι είναι; Πώς μεταδίδεται; Έχουμε περιστατικά στην χώρα μας;

του Κωνσταντίνου Λούβρου, Μ.D., medlabnews.gr iatrikanea

Έως ότου στον κόσμο δεν απομείνει ούτε ένα μολυσμένο παιδί, τα παιδιά όλων των χωρών θα απειλούνται με μόλυνση από πολιομυελίτιδα. 

Χώρες οι οποίες στο παρελθόν είχαν απαλλαγεί από την αρρώστια αυτή, άρχισαν πάλι να μολύνονται τα τελευταία χρόνια  λόγω εισαγωγής του ιού, ανακοίνωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. 

Εμβόλια σε 1 εκατ. παιδιά μετά τον εντοπισμό πολιομυελίτιδας στα λύματα 

Έτσι σε όλα τα παιδιά κάτω των 9 ετών στο Λονδίνο θα χορηγηθεί αναμνηστική δόση εμβολίου Ο ιός της πολιομυελίτιδας έχει βρεθεί 116 φορές στα λύματα του Λονδίνου από τον Φεβρουάριο. Οι υγειονομικές αρχές αποφάσισαν να εμβολιάσουν σχεδόν 1 εκατ. παιδιά ηλικίας κάτω των 9 ετών. Σε αυτά περιλαμβάνονται και όσα έχουν ήδη εμβολιαστεί, καθώς οι αρχές συνιστούν ενισχυτική δόση. Οι γονείς και οι κηδεμόνες θα ενημερωθούν σχετικά με τη διαδικασία από τον γιατρό τους εντός του επόμενου μήνα. Η ασθένεια ήταν συχνή στο Ηνωμένο Βασίλειο τη δεκαετία του 1950, αλλά εξαλείφθηκε το 2003. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ανιχνεύονται δείγματα του ιού στα λύματα, ωστόσο τώρα αυτό που συμβαίνει είναι ελαφρώς περίπλοκο, καθώς τα δείγματα που ανιχνεύονται συνδέονται με εμβόλιο πολιομυελίτιδας που χρησιμοποιείται σε άλλες χώρες.

Η Παγκόσμια Ημέρα Πολιομυελίτιδας καθιερώθηκε από τον οργανισμό Rotary International εδώ και πάνω από δέκα χρόνια και διεξάγεται κάθε 24η Οκτωβρίου με αφορμή τον εορτασμό της γέννησης του Jonas Salk, επικεφαλής της πρώτης επιστημονικής ομάδας που ανέπτυξε ένα εμβόλιο κατά της ασθένειας. 

Η χρήση αυτού του αδρανοποιημένου εμβολίου και η μετέπειτα διαδεδομένη χρήση της θεραπείας με φάρμακο από το στόμα, που αναπτύχθηκε από τον Albert Sabin, οδήγησαν στη δημιουργία της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας για την Εξάλειψη της Πολιομυελίτιδας (GPEI) το 1988. Από το 2013, η GPEI κατάφερε να μειώσει τον επιπολασμό της πολιομυελίτιδας σε παγκόσμιο επίπεδο κατά 99%. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγειας (ΠΟΥ) μιλά, σήμερα, για "ιστορικό βήμα" προς έναν κόσμο χωρίς πολιομυελίτιδα, καθώς μια ομάδα ειδικών επιβεβαίωσε ότι ο δεύτερος από τους τρεις τύπους του ιού της πολιομυελίτιδας έχει εξαφανιστεί παγκοσμίως. Η ανακοίνωση της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας για την Εξάλειψη της Πολιομυελίτιδας σημαίνει ότι κυκλοφορεί ακόμη μόνο ο τύπος 1 του ιού της πολιομυελίτιδας, αφού η εξάλειψη του τύπου 2 έχει κυρηχθεί ήδη από το 2015 και του τύπου 3.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) επιβεβαίωσε στις 25 Αυγούστου 2020 ότι "ο ιός της πολιομυελίτιδας εξαλείφθηκε" από την αφρικανική ήπειρο, τέσσερα χρόνια μετά την εμφάνιση των τελευταίων κρουσμάτων στη βορειοανατολική Νιγηρία, μια περιοχή όπου μαίνονται συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και των τζιχαντιστών της Μπόκο Χαράμ.

"Χάρη στις προσπάθειες που κατέβαλαν οι κυβερνήσεις, το ιατρικό προσωπικό και οι κοινότητες, σώθηκαν περισσότερα από 1,8 εκατομμύριο παιδιά" από αυτή την ασθένεια, ανέφερε ο ΠΟΥ σε ανακοίνωσή του.

"Είναι μια καταπληκτική νίκη, μια απελευθέρωση", τόνισε ο δρ Τούνζι Φούνσο της επιτροπής Πολιομυελίτιδας Νιγηρίας του Διεθνούς Ροταριανού Ομίλου.

"Εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια αντιμετωπίζουμε αυτή την πρόκληση. Το να πω ότι είμαι χαρούμενος είναι λίγο!", πρόσθεσε ο γιατρός αυτός που έχει αφιερώσει τη ζωή του στον σκοπό αυτό.

Η πολιομυελίτιδα είναι μία οξεία ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από τον ιό της πολιομυελίτιδας. Η πολιομυελίτιδα προκαλεί ελαφρά συμπτώματα ή πολύ σοβαρή ασθένεια. Είναι ιός που επηρεάζει το πεπτικό και νευρικό σύστημα. 

Προκαλεί πυρετό, εμετό και ακαμψία των μυών και μπορεί να επηρεάσει τα νεύρα προκαλώντας μόνιμη παράλυση.

Η νόσος μπορεί να παραλύσει τους μύες της αναπνοής και κατάποσης, οδηγώντας στον θάνατο. Μεταξύ δύο και πέντε τοις εκατό των ανθρώπων με πολιομυελίτιδα πεθαίνουν απ’ τη νόσο και περίπου οι μισοί απ’ όλους τους ασθενείς που επιβιώνουν παθαίνουν μόνιμη παράλυση.

Η εξαιρετικά επικίνδυνη ασθένεια, που πλήττει το παιδικό νευρικό σύστημα και προκαλεί παράλυση των άκρων, μπορεί να πλήξει εκατομμύρια παιδιά, εάν δεν γίνει δυνατή η εξάλειψή της την επόμενη δεκαετία.

Συμπτώματα:

- Σε 90% των προσβεβλημένων από τον ιό, η νόσος είναι ασυμπτωματική.

- Σε 10% εκδηλώνεται με ήπια συμπτώματα (πυρετός, μυαλγίες, ναυτία, κεφαλαλγία, δυσκαταποσία).

-  Σε 1% προκαλεί άσηπτη μηνιγγίτιδα.

- Σε μικρότερο από 1% προκαλεί χαλαρή παράλυση ( απώλεια των αντανακλαστικών και του μυϊκού τόνου). 

Οι παραλύσεις είναι συνήθως ασύμμετρες. Τα κάτω άκρα προσβάλλονται πιο συχνά από τα άνω. Σε ορισμένες περιπτώσεις ανάλογα με τον εντοπισμό της κυτταρικής βλάβης  στο κεντρικό νευρικό σύστημα  ( εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό ), μπορεί να έχουμε διαταραχές της κατάποσης, του λόγου, της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας και τελικά τον θάνατο.

Τρόπος μετάδοσης

Η πολιομυελίτιδα μπορεί να μεταδοθεί αν τα κόπρανα μολυσμένου ατόμου μολύνουν τα τρόφιμα, νερό ή χέρια.

Κυρίως μετάδοση από άτομο σε άτομο, βασικά μέσω της κοπρανο-στοματικής οδού. Ο ιός ανιχνεύεται πιο εύκολα και για μεγαλύτερο διάστημα στα κόπρανα, από ότι σε φαρυγγικές εκκρίσεις. Όπου το επίπεδο υγιεινής είναι υψηλό, η εξάπλωση μέσω φαρυγγικών εκκρίσεων μπορεί να είναι σχετικά πιο σημαντική. Σε σπάνιες περιπτώσεις, το γάλα, η τροφή και άλλα αντικείμενα μολυσμένα με κόπρανα έχουν ενοχοποιηθεί ως αγωγοί. Δεν υπάρχουν αξιόπιστες ενδείξεις εξάπλωσης μέσω εντόμων. Το νερό και τα λύματα ενοχοποιούνται σπανίως.

Τα περισσότερα κρούσματα αφορούν παιδιά κάτω των 5 ετών.

Ο χρόνος επώασης είναι από μία έως τρεις εβδομάδες.

Διάγνωση: Ο ιός μπορεί να απομονωθεί από δήγματα κοπράνων, φαρυγγικών εκκρίσεων, εγκεφαλονωτιαίου υγρού.

Θεραπεία

Η θεραπεία είναι συμπτωματική.

Δεν υπάρχει θεραπεία, παρά μόνο υποστηρικτικά μέτρα. Ωστόσο, η νόσος προλαμβάνεται μέσω του εμβολιασμού.

Τα περιστατικά νόσησης από πολιομυελίτιδα έχουν πλέον εξαλειφθεί την τελευταία 20ετία, λόγω του μαζικού εμβολιασμού. Ωστόσο, σε ορισμένες χώρες του κόσμου, η ασθένεια εξακολουθεί να υφίσταται.

Η χώρα μας ανακηρύχθηκε ως «περιοχή ελεύθερη από πολιομυελίτιδα» τον Ιούνιο του 2002, μαζί με την υπόλοιπη Ευρώπη, σαν αποτέλεσμα του συστηματικού εμβολιασμού και της ενισχυμένης επιδημιολογικής επιτήρησης της πολιομυελίτιδας.  

Η επιτήρηση της οξείας χαλαρής παράλυσης (ΟΧΠ) σε όλα τα άτομα κάτω των 15 ετών ή σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας όταν υπάρχει υποψία πολιομυελίτιδας αποτελεί βασικό στοιχείο της διατήρησης της χώρας ελεύθερης πολιομυελίτιδας. Στη χώρα μας με σκοπό την πρώιμη ανίχνευση κάθε πιθανής εισαγωγής άγριου ιού πολιομυελίτιδας, λειτουργεί:

· από το 1998, κλινικοεργαστηριακό δίκτυο επιδημιολογικής επιτήρησης της οξείας χαλαρής παράλυσης (Ο.Χ.Π.) – πολιομυελίτιδας

· από το 2010, συμπληρωματική εργαστηριακή επιτήρηση δειγμάτων κοπράνων για την ανίχνευση πολιοϊών σε ομάδες υψηλού κινδύνου (αθίγγανους, μετανάστες κλπ). Μέχρι σήμερα, δεν έχει ανευρεθεί άγριος ιός πολιομυελίτιδας.

· Από το 2012, περιβαλλοντική επιτήρηση του άγριου ιού της πολιομυελίτιδας με επιτήρηση λυμάτων, κατά προτεραιότητα από βιολογικούς καθαρισμούς περιοχών με χώρους  συγκέντρωσης  μεταναστών και καταυλισμούς αθιγγάνων.

Σε επιφυλακή οι ελληνικές αρχές για την πολιομυελίτιδα

Σε επιφυλακή βρίσκονται οι υγειονομικές αρχές της χώρας για το ενδεχόμενο εισαγωγής κρούσματος πολιομυελίτιδας στην Ελλάδα.

Την ανησυχία των ελληνικών αρχών επιτείνει το γεγονός ότι, αρκετοί πρόσφυγες που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη Συρία δεν έχουν εμβολιαστεί λόγω κατάρρευσης του υγειονομικού συστήματος της αραβικής χώρας.

Το ΕΚΕΠΥ έχει προχωρήσει σε εμβολιασμό των προσφύγων και  σε ίδρυση ιατρείων σε όλα τα κέντρα κράτησης μεταναστών με κονδύλια της ΕΕ, προκειμένου να ελέγχονται υγειονομικά οι φιλοξενούμενοι σε αυτά.

Πηγή: World Health Organization, ΕΟΔΥ

Διαβάστε επίσης

Κινδυνεύει να χάσει το πόδι της από οστεομυελίτιδα, στην Κρήτη. Ο σύζυγος της καταγγέλλει ότι την έχουν στην αναμονή

Τι είναι πρόσφυγες και τι οι μετανάστες; Ποιοι οι κίνδυνοι της Δημόσιας Υγείας; Για ποιες παθήσεις πρέπει να ελέγχονται;

Μηνιγγίτιδα B. Τα κυριότερα συμπτώματα της μηνιγγίτιδας. Πώς μεταδίδεται ο μηνιγγιτιδόκοκκος;.

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η μηνιγγίτιδα είναι μια φλεγμονή που εντοπίζεται στις μήνιγγες (δηλ. στις μεμβράνες που περιβάλλουν τον εγκέφαλο) καθώς και το υγρό που βρίσκεται μεταξύ αυτών και που καλείται εγκεφαλονωτιαίο υγρό.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ

Όλες οι ηλικιακές ομάδες μπορούν να προσβληθούν από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, με τα βρέφη, νήπια, έφηβους και νεαρούς ενήλικες να αποτελούν τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς.

Πέντε (5) είναι οι κύριες οροομάδες (Α,Β,C,W-135,Y)  του βακτήριου Neisseria Meningitidis ή μηνιγγιτιδόκοκκος που προκαλεί τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο. Η εξέλιξη της νόσου είναι ταχύτατη και μπορεί να επιφέρει το θάνατο σε διάστημα 24 – 48 ωρών από την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων, τα οποία συχνά μοιάζουν με αυτά της γρίπης, όπως ο πυρετός, ο έμετος και η κεφαλαλγία.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), περίπου 1 στα 10 άτομα που προσβάλλονται καταλήγει παρά τη θεραπεία. Επιπλέον, 1 στα 5 άτομα που επιβιώνουν εμφανίζει σοβαρές μόνιμες αναπηρίες, όπως εγκεφαλική βλάβη, επιληπτικούς σπασμούς, απώλεια της ακοής και μαθησιακές δυσκολίες, ενώ είναι δυνατό να υποστεί μέχρι και ακρωτηριασμό άκρων.

90% ΤΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ Η ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΑ ΤΥΠΟΥ Β

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η οροομάδα τύπου Β (MenB) ευθύνεται για το 90% των περιστατικών της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου στην Ελλάδα, αλλά και συνολικά στην Ευρώπη. Πρόκειται για νόσο με σοβαρότατες επιπτώσεις στην υγεία του πληθυσμού που μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στην απώλεια της ζωής.

Οι μηνιγγίτιδες διακρίνονται σε οξείες, χρόνιες και κεραυνοβόλες. Τα αίτια που προκαλούν τις μηνιγγίτιδες είναι πολλά, όμως συνηθέστερα οφείλονται σε ιούς ή βακτήρια.

Οι ιογενής μηνιγγίτιδες παρουσιάζονται συνήθως κατά τους χειμερινούς μήνες, με τη γενικότερη έξαρση των ιώσεων, και συνήθως έχουν καλή πρόγνωση.

Οι βακτηριακές μηνιγγίτιδες προκαλούν τη μεγαλύτερη ανησυχία και συνήθως έχουν πολύ πιο σοβαρή πρόγνωση. Ο Αιμόφιλος της γρίπης, ο Μηνιγγιτιδόκοκκος και ο Πνευμονιόκοκκος είναι τα τρία μικρόβια που ευθύνονται συνήθως για τις βακτηριακές μηνιγγίτιδες.

Ο Αιμόφιλος της γρίπης προκαλεί συχνότερα μηνιγγίτιδα σε βρέφη και παιδιά ηλικίας μικρότερης των 5 ετών. Ο Μηνιγγιτιδόκοκκος προκαλεί μηνιγγίτιδα σε μεγαλύτερα παιδιά και σε ενήλικες και μπορεί να προκαλέσει μικρο-επιδημίες. Και τα τρία μικρόβια φιλοξενούνται συχνά στο ρινοφάρυγγα υγιών ατόμων χωρίς να προκαλούν προβλήματα.

Η μετάδοση της μηνιγγίτιδας γίνεται με τα σταγονίδια που εκπέμπουν οι υγιείς φορείς αυτών των μικροβίων. Τα μικρόβια από το ρινοφάρυγγα που βρίσκονται, μπαίνουν στο αίμα και από εκεί κυκλοφορούν μέχρι τους μήνιγγες. Σπανιότερα η μηνιγγίτιδα μπορεί να προκληθεί από άλλες λοιμώξεις (π.χ. από ωτίτιδες).

Οι κλινικές εκδηλώσεις που προκαλούν οι μηνιγγίτιδες ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία, τη γενικότερη κατάσταση του ατόμου και το είδος του μικροβίου. Στα βρέφη η συμπτωματολογία είναι ασαφής και η διάγνωση πολύ δύσκολη.

Η μηνιγγίτιδα δεν είναι εύκολο να αναγνωριστεί στα πρώιμα στάδια, και τα συμπτώματα της μπορεί να είναι παρόμοια με εκείνα της κοινής γρίπης.  Στα μεγαλύτερα παιδιά και τους ενήλικες τα κύρια συμπτώματα που προειδοποιούν για μηνιγγίτιδα είναι ο αιφνίδιος υψηλός πυρετός, η ευερεθιστικότητα,  ο εμετός, η κεφαλαλγία, η δυσκαμψία του αυχένα, η ευαισθησία στο φως, η υπνηλία, ο μυϊκός πόνος και ο πόνος στα πόδια. Σπανιότερα, ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει και δερματικό εξάνθημα, κάτι που συνήθως υποδηλώνει βαριά νόσο.

Αν η νόσος δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα τότε ο ασθενής μπορεί να πέσει ακόμα και σε κώμα. Η θεραπεία της μηνιγγίτιδας πρέπει να γίνεται πάντοτε στο νοσοκομείο με τη χορήγηση των κατάλληλων αντιβιοτικών. Όσο νωρίτερα αρχίσει η θεραπεία τόσο καλύτερη είναι και η έκβαση της νόσου.

Τα κυριότερα συμπτώματα της μηνιγγίτιδας  

Στις 4 πρώτες ώρες:
• πυρετός
• λήθαργος
• πόνος στα μάτια
• άρνηση λήψης τροφής
• μη φυσιολογικό χρώμα του δέρματος

21-15 ώρες μετά τα πρώτα συμπτώματα:
• εξάνθημα
• φωτοφοβία
• αυχενική δυσκαμψία

15-24 ώρες μετά τα πρώτα συμπτώματα:
• μη αίσθηση του χώρου
• σηπτικό σοκ

Νεογέννητα και παιδιά μικρής ηλικίας
• Μείωση της όρεξης για φαγητό
• Υψίσυχνο κλάμα
• Ανησυχία
• Υπνηλία
• Υποτονία
• Λήθαργο
• Πυρετό

Ενήλικες
• Πονοκέφαλος
• Πυρετός
• Αυχενική Δυσκαμψία
• Σπασμοί
• Ευερεθιστότητα
• Υπνηλία
• Λήθαργος
• Ναυτία ή έμετοι
• Φωτοευαισθησία (ο ασθενής ενοχλείται όταν κοιτάει το φως)
• Έλλειψη όρεξης φαγητού

Πώς μεταδίδεται ο μηνιγγιτιδόκοκκος;

Ο μηνιγγιτιδόκοκκος βρίσκεται μέσα στην μύτη πολλών ανθρώπων (30% του γενικού πληθυσμού) χωρίς αυτοί να το γνωρίζουν. Τα άτομα αυτά ονομάζονται φορείς. Οι φορείς μπορούν να μεταδώσουν το μικρόβιο μέσω απλών και καθημερινών ενεργειών όπως ένα φιλί, ή με την χρήση κοινών μαχαιροπήρουνων, από ένα φτάρνισμα ή μέσω του βήχα κλπ. Επίσης, το κάπνισμα, ενεργητικό και παθητικό, αποτελεί παράγοντα αυξημένου κινδύνου για να νοσήσουμε από μηνιγγίτιδα όταν εισέλθει το μικρόβιο στον οργανισμό μας.
Τα περισσότερα βρέφη, νήπια και έφηβοι προσβάλλονται από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο μέσω της επαφής με φαινομενικά υγιή μέλη της οικογένειας, ή άτομα του στενού περιβάλλοντός τους, για παράδειγμα φίλους ή ανθρώπους που φροντίζουν παιδιά μικρότερης ή και μεγαλύτερης ηλικίας.
Από τις 5 κύριες ομάδες του μηνιγγιτιδόκοκκου, οι οποίες είναι οι A, B, C, W και Y, η οροομάδα B είναι αυτή που σήμερα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό εμφάνισης στην Ευρώπη (90%) αλλά και παγκοσμίως.

Στατιστικά Στοιχεία

Κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πεθαίνουν από μηνιγγίτιδα, ή πάσχουν από αναπηρίες  που προκαλούνται από τη μηνιγγίτιδα.

Η βακτηριακή μηνιγγίτιδα, η οποία είναι η πιο σοβαρή και κοινή μορφή, προκαλεί περίπου 170.000 θανάτους παγκοσμίως κάθε χρόνο.

Οι επιζώντες της μηνιγγίτιδας βλέπουν τη ζωή τους να αλλάζει ως αποτέλεσμα των μακροπρόθεσμων επιπτώσεων της ασθένειας, οι οποίες μπορεί να είναι κώφωση, εγκεφαλικές βλάβες, κλπ.

Ενώ  η ασθένεια μπορεί να επηρεάσει άτομα όλων των ηλικιών, τα βρέφη, τα παιδιά και οι έφηβοι έχουν αυξημένο κίνδυνο.

Πολλοί άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν τα προειδοποιητικά σημάδια, ούτε γνωρίζουν ότι πολλοί τύποι της μηνιγγίτιδας προλαμβάνονται με εμβολιασμό.

Σύμφωνα με τα δεδομένα του Εθνικού Κέντρου Αναφοράς Μηνιγγίτιδας, μόνο κατά το χρονικό διάστημα του Iανουαρίου 2017, δηλώθηκαν συνολικά 136 κρούσματα μηνιγγίτιδας, από τα οποία τα 135 αφορούσαν την μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο.

Τα περισσότερα κρούσματα μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου εμφανίζονται σε βρέφη και παιδιά έως 4 ετών και ακολουθεί η ηλικιακή ομάδα 15 – 19 ετών.

Τα περισσότερα κρούσματα μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου σημειώνονται κατά τους χειμερινούς μήνες και στην αρχή της άνοιξης. Αντίθετα, τα κρούσματα ιογενούς μηνιγγίτιδας σημειώνονται ως επί το πλείστον από τον Ιούνιο έως το Σεπτέμβριο. 
Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος εκδηλώνεται συνήθως ως σηψαιμία ή μηνιγγίτιδα, που μπορεί να συνυπάρχουν στον ίδιο ασθενή.
Όλες οι ηλικιακές ομάδες μπορούν να προσβληθούν από τη μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο, αλλά βρέφη, νήπια, έφηβοι και νεαροί ενήλικες αποτελούν τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς. Η μετάδοση μπορεί να γίνει με τον βήχα, το φτέρνισμα και την άμεση σωματική επαφή, όπως το φιλί. 
Η διασπορά των μικροβίων μπορεί να γίνει και με την κοινή χρήση διαφόρων σκευών ή αντικειμένων.
Τα μεγαλύτερα παιδιά παραπονιούνται συνήθως για έντονο πονοκέφαλο, ενώ τα μωρά εκδηλώνουν ανησυχία ή έντονο κλάμα. Ένας άρρωστος από μηνιγγίτιδα μπορεί πιθανώς να παρουσιάσει σπασμούς.

Εμβολιασμός

Προς το παρόν δεν υπάρχει εμβόλιο για την προστασία από όλα τα μικρόβια που μπορούν να προκαλέσουν μηνιγγίτιδα.

Για τον μηνιγγιτιδόκοκκο, υπάρχουν εμβόλια για τους τύπους A & C καθώς και το πολυδύναμο εμβόλιο για τους τύπους A,C,Y & W-135. Για τον μηνιγγιτιδόκοκκο της ομάδας Β που προκαλεί και τα πιο πολλά κρούσματα στην Ελλάδα δεν υπάρχει εμβόλιο.

Εάν κάποιος αρρωστήσει και υπάρξει εργαστηριακή επιβεβαίωση ότι ο μηνιγγιτιδόκοκκος που απομονώθηκε ήταν ομάδας A ή C, η χορήγηση του εμβολίου γίνεται σε άτομα «υψηλού κινδύνου» και σε άλλες ειδικές περιπτώσεις εφόσον το κρίνουν οι γιατροί.

Εμβόλιο για τον αιμόφιλο της ομάδας b υπάρχει στην Ελλάδα όπως και σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό το μικρόβιο προκαλεί μηνιγγίτιδα σχεδόν αποκλειστικά σε παιδιά κάτω των 4 ετών. Το εμβόλιο αποτελεί τώρα μέρος του συνηθισμένου προγράμματος εμβολιασμού για όλα τα μωρά.

Εμβόλια που προστατεύουν από την πνευμονιοκοκκική μηνιγγίτιδα υπάρχουν αλλά συνιστώνται μόνο για άτομα ομάδων υψηλού κινδύνου, για παράδειγμα άτομα με δρεπανοκυτταρική αναιμία ή άτομα που έχουν υποστεί σπληνεκτομή.

Ποιοι πρέπει να κάνουν το εμβόλιο;

• Κυρίως τα βρέφη κάτω του έτους , που είναι και σε μεγαλύτερο κίνδυνο (ηλικίες μεταξύ 4-5 μηνών).
• Οι έφηβοι
• Όποιος δεν επιθυμεί να νοσήσει από μηνιγγίτιδα τύπου Β και δεν έχει αντενδείξεις για να το κάνει (πχ αλλεργία στο ίδιο το εμβόλιο ή σε κάποιο από τα συστατικά του).
• Όλοι όσοι ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου
1) Έχουν ανατομική ασπληνία ή υπολειτουργία του σπληνός
2) Πάσχουν από ανεπάρκεια του συμπληρώματος, της προπερδίνης, του παράγοντα D ή πάσχουν από πρωτοπαθή ανεπάρκεια των αντισωμάτων
3) Πάσχουν από λοιμώξεις του αναπνευστικού
4) Νόσησαν πρόσφατα από γρίπη
5) Εργάζονται σε εργαστήρια ερευνητικά ή διαγνωστικά και διαρκώς έρχονται σε επαφή με μηνιγγιτιδόκοκκο
6) Στρατιωτικό προσωπικό σε καταυλισμούς και περιόδους ασκήσεων
7) Ταξιδιώτες
8) Όσοι είχαν κοντινή επαφή με άτομο που νόσησε από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο
α) Σε οικία που συγκατοικούν πολλά άτομα
β) Άμεση επαφή με το στόμα ή την μύτη του πάσχοντος (πχ φιλί)
γ) Παιδιά και προσωπικό παιδικών σταθμών, καταυλισμών κλπ

Σε ποιους δεν συνιστάται ο εμβολιασμός;

Το εμβόλιο δεν θα πρέπει να χορηγείται σε παιδιά και σε αυτούς που:
• Παρουσίασαν σοβαρή αλλεργική (αναφυλακτική) αντίδραση σε κάποια προηγούμενη δόση του εμβολίου.
• Παρουσίασαν σοβαρή αλλεργική (αναφυλακτική) αντίδραση σε κάποιο από τα συστατικά του εμβολίου.
• Έχουν αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.
• Έχουν κάποια αιμορραγική νόσο (αιμορροφιλία ή άλλο νόσημα που επιβραδύνει την πηκτικότητα του αίματος) ή που είναι σε αντιπηκτική θεραπεία .
• Πάσχουν από σοβαρή λοίμωξη με υψηλό πυρετό.
• Κυοφορούν, θηλάζουν, ή προγραμματίζουν εγκυμοσύνη.

Πηγές: Υπουργείο Υγείας.

ΕΟΔΥ

Confederation of Meningitis Organisations Inc. (CoMO)

Λύσσα. Ποια ζώα προσβάλλονται, εκτός από τους σκύλους; Περιποίηση τραύματος μετά από δάγκωμα ζώου; Αντιλυσσικός εμβολιασμός.

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Η 28η Σεπτεμβρίου είναι η επίσημη ημέρα παγκόσμιας πρωτοβουλίας για την αύξηση της ευαισθητοποίησης, την πρόληψη και τη μείωση της θνησιμότητας από τη θανατηφόρα ασθένεια της λύσσας.

Η συγκεκριμένη ημέρα καθιερώθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου  2007 και οργανώθηκε από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ  (CDC) και τη Συμμαχία για την καταπολέμηση της λύσσας (ARC), με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο. Άλλοι οργανισμοί που υποστήριξαν αυτή την προσπάθεια είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.), ο Παν- Αμερικανικός Οργανισμός Υγείας (PAHO), η Παγκόσμια Οργάνωση για την Υγεία των Ζώων [The World Οrganization for Animal Health (OIE)] και Κέντρα Δημόσιας Υγείας συνεργαζόμενα με τον Π.Ο.Υ. (WHO collaborating centers).
Η ιστοσελίδα της πρωτοβουλίας αυτής είναι το www.worldrabiesday.org και rabiesalliance.org

Κατά την πρώτη Συνεδρίαση προσεγγίστηκαν 54.000.000 άνθρωποι, 400.000 άνθρωποι από 74 χώρες συμμετείχαν με διαφορές δραστηριότητες για την ευαισθητοποίηση και την αύξηση της οικονομικής στήριξης της προσπάθειας, ενώ  περίπου 600.000 ζώα εμβολιαστήκαν στην πρώτη προσπάθεια.

Στόχος της Παγκόσμιας Ημέρας είναι η συνεχής ενημέρωση και η αύξηση της επαγγελματικής συνείδησης απέναντι στη λύσσα και ο εμβολιασμός αδέσποτων και δεσποζόμενων ζώων, με απώτερο σκοπό την εξάλειψη της νόσου.

Η Λύσσα είναι λοιμώδης ασθένεια του κεντρικού νευρικού συστήματος, που μεταδίδεται στον άνθρωπο από το δάγκωμα και το σάλιο ζώων που είναι φορείς του ιού της λύσσας και υπό προϋποθέσεις μπορεί να αποβεί θανατηφόρος.  

Η λύσσα είναι ζωονόσος που οφείλεται σε διάφορα στελέχη του ιού Lyssavirus (ραβδοϊός), οι οποίοι προσβάλλουν το κεντρικό νευρικό σύστημα (ΚΝΣ). Το πρόβλημα της νόσου έγκειται στο γεγονός ότι προκαλεί 100% θνησιμότητα και αποτελεί σημαντικό οικονομικό βάρος για τις χώρες όπου ενδημεί, λόγω του υψηλού οικονομικού κόστους για την προληπτική χορήγηση αντιλυσσικών ορών και εμβολίων, την υγειονομική περίθαλψη των ασθενών και τα λαμβανόμενα μέτρα ελέγχου για τη νόσο.

Η λύσσα προσβάλλει όλα τα είδη θηλαστικών-κυρίως τα σαρκοβόρα- και ανάλογα με το είδος του ξενιστή που προσβάλλει διακρίνεται σε λύσσα των σκύλων (λύσσα των δρόμων) και στη λύσσα των άγριων ζώων. 

Συμπτωματολογία της λύσσας στα ζώα

Στους σκύλους και τις γάτες, η περίοδος επώασης κυμαίνεται από λίγες ημέρες έως 2 ή περισσότερους μήνες. Η λύσσα στους σκύλους μπορεί να εμφανιστεί με τη μανιακή και την καταθλιπτική μορφή. Οι σκύλοι με τη μανιακή μορφή της νόσου εμφανίζουν αυξημένη ανησυχία και νευρικότητα, κρύβονται σε σκιερά μέρη (φωτοφοβία) και περιφέρονται χωρίς σκοπό. Τις 3 ημέρες που ακολουθούν το ζώο μπορεί να προκαλέσει τραυματισμούς σε άλλα ζώα και ανθρώπους, καθώς και αυτοτραυματισμούς. Παρουσιάζει σιελόρροια και αλλαγές στο γάβγισμα -λόγω της παράλυσης των φωνητικών χορδών-. Κατόπιν εμφανίζεται μια φάση γενικευμένων σπασμών και παράλυσης του σώματος, που ακολουθείται από το θάνατο του ζώου.

Οι σκύλοι με την καταθλιπτική μορφή της λύσσας συνήθως δεν εμφανίζουν τη φάση υπερδιέγερσης, αλλά παράλυση του τραχήλου και άφθονη σιελόρροια. Ακολουθεί γενικευμένη παράλυση και τελικά ο θάνατος. Η νόσος διαρκεί 1 με 11 ημέρες. Ανάλογη είναι η συμπτωματολογία της νόσου στις γάτες.

Στα βοοειδή, η νόσος εμφανίζεται κυρίως με την παραλυτική μορφή. Τα νοσούντα ζώα παρουσιάζουν ασυντόνιστες κινήσεις των οπισθίων άκρων, δακρύρροια και καταρροή του ρινικού βλεννογόνου. Συνήθως, παρατηρούνται ανησυχία, πριαπισμός και κνησμός στο σημείο εισόδου του ιού. Τέλος, σταματά ο μηρυκασμός, το ζώο πέφτει στο έδαφος και πεθαίνει.

Στην αλεπού και σε άλλα ζώα της άγριας πανίδας παρατηρείται αλλαγή της συμπεριφοράς και των συνηθειών (π.χ. η αλεπού περιφέρεται κατά τη διάρκεια της ημέρας και δείχνει να μη φοβάται την ανθρώπινη παρουσία), οι οποίες δεν είναι συχνά εύκολο να εκτιμηθούν.

Οι νυχτερίδες επίσης προσβάλλονται από λύσσα. Οι περιπτώσεις μετάδοσης λύσσας από νυχτερίδα σε άνθρωπο είναι ελάχιστες στην Ευρώπη ενώ δεν γνωστή τέτοια μετάδοση στην Ελλάδα. Ιδιαίτερα όταν η νυχτερίδα εμφανίζει ανώμαλη συμπεριφορά, υπερβολικά επιθετική ή «άφοβη» ή εμφανίζεται σε μέρη που δεν βρίσκεται κανονικά ή δείχνει άρρωστη (π.χ. εμφανίζεται σε απροφύλαχτα μέρη, πρωινές ώρες ή κάθεται «μαζεμένη» ή έχει αστάθεια) θα πρέπει να μην την πλησιάζουμε και να καλούμε κτηνίατρο.

Πτηνά, αμφίβια, ερπετά και έντομα δεν θεωρούνται ότι μπορούν να αρρωστήσουν με λύσσα ή να μεταδώσουν τον ιό.

Πώς προλαμβάνεται η λύσσα;

Η λύσσα στον άνθρωπο προλαμβάνεται σε ποσοστό 100% μέσω της έγκαιρης και κατάλληλης ιατρικής φροντίδας. Ωστόσο, περισσότεροι από 59.000 άνθρωποι, κυρίως σε Αφρική και Ασία, πεθαίνουν από λύσσα κάθε χρόνο. Το 2006, μια ομάδα ερευνητών και επαγγελματιών υγείας δημιούργησε μια διεθνή οργάνωση για τον έλεγχο της λύσσας (Global Alliance for Rabies Control). Έπειτα από τη δημιουργία της οργάνωσης συγκάλεσαν τους εταίρους να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία για την Παγκόσμια Ημέρα Λύσσας. Στόχος αυτής της προσέγγισης είναι να κινητοποιήσει και να ευαισθητοποιήσει όσους ενασχολούνται με τους μηχανισμούς πρόληψης και ελέγχου της λύσσας.

Μέτρα που πρέπει να ληφθούν έπειτα από δήγμα

Περιποίηση τραύματος

Ο καθαρισμός των τραυμάτων είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την πρόληψη της λύσσας, δεδομένου ότι, βάσει μελετών σε ζώα, ο διεξοδικός καθαρισμός του τραύματος από μόνος του χωρίς τη λήψη άλλων μετεκθεσιακών μέτρων έχει αποδειχθεί ότι μειώνει σημαντικά την πιθανότητα μόλυνσης από λύσσα. Σημειώνεται ότι πρέπει το γρηγορότερο να αναζητηθούν προσεκτικά όλες οι πληγές, να καθαριστούν σε βάθος με άφθονο νερό και σαπούνι (για 5’ τουλάχιστον). Αμέσως μετά, να εφαρμοσθεί τοπικά είτε κάποιο αλκοολούχο είτε κάποιο ιωδιούχο αντισηπτικό. Έπειτα από δήγμα, καλό είναι να χορηγείται αντιτετανικός ορός και να δίδεται αντιμικροβιακή προφύλαξη, εφόσον αυτό κρίνεται σκόπιμο από τους θεράποντες. 

Αντιλυσσικός εμβολιασμός

Το εμβόλιο, που διατίθεται στην Ελλάδα είναι κεκαθαρμένο- παρασκευασμένο σε κύτταρα Vero (PVRV), το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προφυλακτική ανοσοποίηση των ατόμων, καθώς και για την μετεκθεσιακή προφύλαξη.

Η λήψη μέτρων για τη λύσσα εξαρτάται από κάποιους παράγοντες όπως:

• Τις συνθήκες, υπό τις οποίες έλαβε χώρα το συμβάν (π.χ. εικόνα-συμπεριφορά ζώου, απρόκλητη ή μη επίθεση, π.χ. ζώο αδιακρίτως και υπερβολικά επιθετικό, άρρωστο με σιελόρροια, σε αντίθεση με ζώο που επιτίθεται στα πλαίσια της φυσιολογικής συμπεριφοράς, προκαλούμενο, βρισκόμενο σε άμυνα ή προστατεύοντας την περιοχή του)
• Το είδος του ζώου, που δάγκωσε τον άνθρωπο, τη γεωγραφική περιοχή και την ύπαρξη γνωστής λύσσας στην περιοχή που σημειώθηκε το συμβάν ή σε άλλη γειτονική περιοχή
• Το είδος της έκθεσης (π.χ. τρώση επιδερμίδας με εκροή αίματος, επαφή σάλιου με βλεννογόνους ή ανοιχτές πληγές, γρατζούνισμα, αμυχή, απλή επαφή),
• Δυνατότητα αποστολής δείγματος σε εργαστήριο και έγκαιρης λήψης αποτελέσματος
• Δυνατότητα παρακολούθησης του ζώου για μέχρι και 15 μέρες μετά την έκθεση για να διαπιστωθεί αν το ζώο θα παραμείνει υγιές ή αν θα εμφανίσει ύποπτα συμπτώματα. Αν παρατηρηθούν συμπτώματα λύσσας μετά από 15 ημέρες από τη στιγμή του συμβάντος, τότε δε συντρέχει λόγος θεραπείας για το θύμα γιατί τη στιγμή της επίθεσης δεν βρισκόταν ο ιός στο σάλιο του ζώου
• Το αν έγινε έγκαιρα καθαρισμός του τραύματος για να απομακρυνθεί-εξουδετερωθεί τυχόν ιός που εισχώρησε στους ιστούς μέσω του σάλιου.

Διαβάστε επίσης

Τι πρέπει να κάνετε αν βρεθείτε μπροστά σε έναν άγριο σκύλο

Kοκκύτης: Μεγάλη έξαρση κρουσμάτων. Συστάσεις για Έγκυες Γυναίκες,

 

medlabnews.gr iatrikanea

Ανησυχητικά υχηλός είναι ο αριθμός των κρουσμάτων κοκκύητη στη χώρα μας – Ο υψηλότερος που έχει καταγραφεί την τελευταία 20ετία

Είναι ενδεικτικό ότι από τα 959 κρούσματα κοκκύτη που αναφέρθηκαν στη χώρα μας την περίοδο 2004-2024, τα 440 καταγράφηκαν το 2024! Και αυτό όταν μόλις έναν χρόνο νωρίτερα, το 2023, είχαν αναφερθεί 9 περιστατικά. Επιπλέον, το πρώτο τρίμηνο του 2024 είχαν αναφερθεί 54 περιστατικά, αλλά έως το τέλος του έτους είχαν οκταπλασιασθεί!

Οι λεχωΐδες που δεν εμβολιάστηκαν κατά τη διάρκεια της κύησης μπορούν να εμβολιαστούν μετά τον τοκετό. Τα μέλη της οικογένειας που δεν είναι πλήρως εμβολιασμένα πρέπει να εμβολιάζονται τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν την επαφή με νεογνά και βρέφη.

Η προστασία των βρεφών από σοβαρή νόσηση και θάνατο, εξαιτίας του κοκκύτη, επιτυγχάνεται μέσω του έγκαιρου εμβολιασμού, ο οποίος ξεκινά τον 2ο μήνα της ζωής και ολοκληρώνεται σύμφωνα με το εθνικό χρονοδιάγραμμα εμβολιασμών. Το εμβόλιο DTaP χορηγείται στον 2ο, 4ο, 6ο, 15ο-18ο μήνα της ζωής και στα 4-6 έτη. Το εμβόλιο TdaP χορηγείται στην ηλικία 11-12 ετών, μεταξύ 18-25 ετών, και ως αναμνηστική δόση ανά δεκαετία.

Ιδιαίτερη σημασία έχει ο εμβολιασμός των επαγγελματιών υγείας, οι οποίοι πρέπει να λαμβάνουν αναμνηστική δόση TdaP ανά δεκαετία.

Η έγκαιρη αντιμετώπιση του κοκκύτη είναι ζωτικής σημασίας πριν ξεκινήσουν οι κρίσεις βήχα τονίζει ο ΠΣΕΥ/ΝΠΔΔ.  Οι επαγγελματίες υγείας γενικά χρησιμοποιούν αντιβιοτικά για τη θεραπεία του κοκκύτη. Μπορεί να απαιτηθεί περαιτέρω θεραπεία στο νοσοκομείο εάν τα συμπτώματα είναι σοβαρά.

Ο κοκκύτης είναι μια ασθένεια του αναπνευστικού που προκαλείται από ένα είδος βακτηρίου που ονομάζεται Bordetella pertussis. Η ασθένεια εντοπίζεται μόνο στους ανθρώπους. Τα συμπτώματα του κοκκύτη μπορεί να διαφέρουν για τα άτομα με βάση την ηλικία τους και εάν έχουν εμβολιαστεί ή όχι.

Η ηλικία και οι υποκείμενες ιατρικές παθήσεις μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο κάποιου να εμφανίσει σοβαρή περίπτωση κοκκύτη. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αποτρέψετε αυτά τα άτομα από το να αρρωστήσουν. Τα μωρά κάτω του 1 έτους διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν κοκκύτη και να εμφανίσουν σοβαρές επιπλοκές από αυτόν.

Τα δεδομένα αυτά παραθέτει ο ΕΟΔΥ σε νέα έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης για τη νόσο. Όπως αναφέρει, ο κοκκύτης παραδοσιακά προκαλούσε λιγοστά κρούσματα στη χώρα μας. Η μέγιστη αναλογία που είχε καταγραφεί από το 2004 έως και το 2023 ήταν 0,81 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού. Το 2024 όμως, η επίπτωσή του εκτοξεύτηκε στα 4,23 ανά 100.000 πληθυσμού.

Τα μικρά παιδιά είναι εκείνα που πλήττει συχνότερα ο κοκκύτης. Καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου 2004-2024 από τα 959 κρούσματά του, τα 576 αφορούσαν παιδιά ηλικίας έως και 4 ετών. Τα 477 από αυτά, όμως, είχαν ηλικία μικρότερη του 1 έτους. Δεύτερη σε συχνότητα εμφάνισης ήταν η ηλικιακή ομάδα 5-14 ετών, με συνολικώς 152 κρούσματα.

Οι 655 από τους 959 ασθενείς (πάνω από το 68%) χρειάσθηκαν νοσηλεία στο νοσοκομείο. Οι 143 (ή ποσοστό σχεδόν 15%) εκδήλωσαν επιπλοκές, κυρίως από το αναπνευστικό σύστημα. Οι περισσότεροι ασθενείς όμως τις ξεπέρασαν. Δυστυχώς, 7 άνθρωποι έχουν τη ζωή τους (αντιστοιχούν σε θνητότητα 0,73%). Τουλάχιστον δύο από τους ασθενείς (ένα βρέφος και ένας ηλικιωμένος) έχασαν τη ζωή τους το 2024.

Σημαντικό ποσοστό των κρουσμάτων (το 23,8% ή 228 περιστατικά) κατά την ίδια χρονική περίοδο ήταν Ρομά. Επρόκειτο κυρίως για παιδιά, ηλικίας έως 14 ετών.

Και στην Ευρώπη

Η κατάσταση δεν είναι καλύτερη στην Ευρώπη, καθώς ο κοκκύτης μολύνει ετησίως ολοένα περισσότερους ανθρώπους και εκεί.

Όπως αναφέρει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου & Προλήψεως των Ασθενειών (ECDC), σε έκθεση που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα, το 2023 καταγράφηκαν στα 29 κράτη της ΕΕ και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού χώρου (ΕΕ/ΕΟΧ) 26.033 περιστατικά. Αντιστοιχούν σε 6,7 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού.

Τα κρούσματα αυτά είναι σχεδόν δεκαπλάσια απ’ ό,τι τα τρία προηγούμενα χρόνια, όταν λόγω της πανδημίας και των περιορισμών της είχαν μειωθεί όλα τα λοιμώδη νοσήματα. Ωστόσο δεν έχουν φτάσει ακόμα στα επίπεδα που ήσαν πριν από την πανδημία (το 2019 ήταν 9 κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους).

Σε δύο ευρωπαϊκές χώρες, στην Κροατία και την Δανία, ο κοκκύτης προκάλεσε το 40% των κρουσμάτων.

Οι έφηβοι ηλικίας 10-14 ετών και τα βρέφη ηλικίας κάτω του 1 έτους ήταν οι ηλικιακές ομάδες με τον υψηλότερο αριθμό. Συνολικώς, στις ηλικίες κάτω των 15 ετών καταγράφηκε το 52% των περιστατικών.

Όπως εξηγεί το ECDC, ο κοκκύτης στους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα. Έτσι συχνά δεν γίνεται αντιληπτό περί τίνος πρόκειται, με συνέπεια να τροφοδοτείται η κυκλοφορία του υπαίτιου βακτηρίου στον πληθυσμό. Εν τούτοις αυτό ενέχει κίνδυνο για τα βρέφη που είναι πολύ μικρά για να ολοκληρώσουν τον εμβολιασμό τους.

Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Παιδιών της Ελλάδας, ο εμβολιασμός των βρεφών εναντίον της νόσου πρέπει να αρχίζει σε ηλικία 2 μηνών. Γίνονται συνολικώς τέσσερις δόσεις έως την ηλικία των 15-18 μηνών. Ύστερα γίνεται αναμνηστική στα 4-6 έτη και μετά πάλι στα 11-12 έτη και στα 18-25 έτη. Στη συνέχεια γίνεται ανά δεκαετία.

Είναι πολύ μεταδοτικός

Ο κοκκύτης είναι μία οξεία βακτηριακή λοίμωξη της αναπνευστικής οδού. Οφείλεται στο μικρόβιο Bordetella pertussis. Το βακτήριο αυτό μεταδίδεται αερογενώς, με σταγονίδια ή με άμεση επαφή με εκκρίσεις από το αναπνευστικό σύστημα νοσούντων ατόμων.

Μετάδοση με έμμεση επαφή, μέσω του αέρα ή μέσω προσφάτως επιμολυσμένων επιφανειών ή αντικειμένων, συμβαίνει σε σπάνιες περιπτώσεις.

Ο κοκκύτης έχει υψηλή μεταδοτικότητα (άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος που δεν έχουν ανοσία, προσβάλλονται σε ποσοστό που αγγίζει το 80%). Αποκαλείται και «βήχας των 100 ημερών» διότι προκαλεί χαρακτηριστικό και επίμονο παροξυσμικό βήχα.

 

Ενημέρωση από τον ΕΟΔΥ σχετικά με την επιτήρηση του περιστατικού ασπεργίλλωσης στο «Αγ. Σάββας»

medlabnews.gr iatrikanea

Κλιμάκιο του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) πραγματοποίησε επιτόπια επίσκεψη στο Γενικό Αντικαρκινικό – Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «Αγ. Σάββας», στις 17/07/2025, ύστερα από ενημέρωση από την Επιτροπή Νοσοκομειακών Λοιμώξεων (ΕΝΛ) του νοσοκομείου για τη διερεύνηση περιστατικού διηθητικής ασπεργίλλωσης σε ασθενή του Αιματολογικού Τμήματος. Στο πλαίσιο αυτό, μελετήθηκαν τα αποτελέσματα εκτεταμένου περιβαλλοντικού μυκητολογικού ελέγχου που είχε πραγματοποιηθεί από την ΕΝΛ και έγινε επίσκεψη σε κλινικές και τμήματα του νοσοκομείου καθώς και στους χώρους όπου λαμβάνουν χώρα εκτεταμένες εργασίες ανακαίνισης των χειρουργείων. Λαμβάνοντας υπόψη τα διαθέσιμα δεδομένα και την έκταση των κατασκευαστικών εργασιών, έγιναν συστάσεις για τη λήψη όλων των απαιτούμενων μέτρων με στόχο την αποτροπή επικοινωνίας του αέρα από το εργοτάξιο με τα τμήματα του νοσοκομείου και την πρόληψη λοιμώξεων που μπορεί να συνδέονται με κατασκευαστικές εργασίες στο νοσοκομείο, όπως λεπτομερώς περιγράφονται στις σχετικές κατευθυντήριες οδηγίες του ΕΟΔΥ (2019, 2007). Επίσης, προγραμματίστηκε η διενέργεια συστηματικού περιβαλλοντικού ελέγχου με καλλιέργειες για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων.

Σε συνέχεια των παραπάνω ο ΕΟΔΥ επισημαίνει τα εξής:

Έχουν συνολικά πραγματοποιηθεί από τις 25/06/2025 έως και τις 19/08/2025, τέσσερις δειγματοληψίες στο πλαίσιο διευρυμένου μικροβιολογικού ελέγχου περιβάλλοντος προς έλεγχο διασποράς μυκήτων δυνητικά συνδεόμενων με κατασκευαστικές εργασίες, από 15 χώρους του νοσοκομείου, μερικοί από τους οποίους είναι εξωτερικοί χώροι. Από τα αποτελέσματα προέκυψε ανεύρεση μυκήτων όπως Aspergillus fumigatus και λοιπά είδη Aspergillus spp και Rhizopus arrhizus τα οποία αποτελούν ευκαιριακά παθογόνα χαμηλής λοιμογόνου δύναμης , κυρίως σε ασθενείς με αιματολογικά νεοπλάσματα, καθώς και γενικά σε ασθενείς με ανοσοκαταστολή. Στις τελευταίες καλλιέργειες (18 & 19 Αυγούστου) δεν ανευρίσκονται στελέχη Rhizopus spp, στα νοσηλευτικά τμήματα ή άλλα σημεία εκτός της περιοχής όπου εκτελούνται οι κατασκευαστικές εργασίες, ενώ η συγκέντρωση των στελεχών Aspergillus spp βαίνει σταθερά μειούμενη.

Σημειώνεται ότι η ερμηνεία των αποτελεσμάτων απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή καθώς:

· Στελέχη Aspergillus spp ανευρίσκονται υπό φυσιολογικές συνθήκες στον αέρα, ενώ με βάση τα επιστημονικά δεδομένα από διεθνείς φορείς Δημόσιας Υγείας δεν υπάρχει καθορισμένο όριο φυσιολογικών τιμών συγκέντρωσης Aspergillus spp στον αέρα. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, επίπεδα μικρότερα των 10 CFU/m3 αέρα χαρακτηρίζονται ως χαμηλού κινδύνου για την εμφάνιση διηθητικής λοίμωξης από Aspergillus spp σε νοσοκομειακό περιβάλλον με ασθενείς υψηλού κινδύνου (ΜΕΘ κλπ). Οι ανευρεθείσες τιμές από τα αποτελέσματα των επαναληπτικών καλλιεργειών εσωτερικών χώρων και κλινικών τμημάτων βρίσκονται σε επίπεδα χαμηλότερα των 10 CFU/m3 αέρα.

· Κατά τη διάρκεια κατασκευαστικών εργασιών είναι πιθανό να προκύψουν περιβαλλοντικές μεταβολές που αυξάνουν την συγκέντρωση Aspergillus spp και τον κίνδυνο μετάδοσής τους. Για το λόγο αυτό, απαιτείται αυξημένη επαγρύπνηση και επιτήρηση για την πιθανή εμφάνιση αερογενώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων σε σοβαρά ανοσοκατασταλμένους ασθενείς και λήψη προληπτικών μέτρων για τον ασφαλή αερισμό των χώρων νοσηλείας και διακίνησης των ασθενών.

Με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα, παραμένουν σε ισχύ οι συστάσεις για συνέχιση της αυστηρής εφαρμογής των μέτρων πρόληψης και ελέγχου λοιμώξεων καθ΄ όλη τη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών, με έμφαση στην αποτροπή εισόδου αέρα και σκόνης από τις περιοχές των εργασιών προς τους χώρους νοσηλείας των ασθενών και περιορισμό της έκθεσης, ιδιαίτερα των νοσηλευόμενων ασθενών με σοβαρή ανοσοκαταστολή σε εξωτερικούς χώρους.

Ο ΕΟΔΥ βρίσκεται σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή Νοσοκομειακών Λοιμώξεων του νοσοκομείου και παρακολουθεί την πορεία των μικροβιολογικών διερευνήσεων στο περιβάλλον και τα αποτελέσματα της ενεργητικής επιτήρησης για ενδεχόμενη εμφάνιση νέου περιστατικού διηθητικής ασπεργίλλωσης.

Διαβάστε επίσης:

Μούχλα στο ψυγείο, μπάνιο, στρώμα, ρούχα. Τι προκαλεί η μούχλα; Προληπτικά και θεραπευτικά μέτρα

Ιογενής Ηπατίτιδα. Πώς μεταδίδεται; Πώς αντιμετωπίζεται; Ποια ηπατίτιδα θεραπεύεται πλήρως;

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Η ιογενής ηπατίτιδα εξακολουθεί να μαστίζει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους στον πλανήτη και αποτελεί τεράστιο πρόβλημα Δημόσιας Υγείας. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι 200.000 άνθρωποι είναι φορείς της ηπατίτιδας Β. Όσον αφορά στην ηπατίτιδα C εκτιμάται ότι περισσότερα από 100.000 άτομα πάσχουν στη χώρα μας, εκ των οποίων 75.0000 δεν το γνωρίζουν. Στις ομάδες υψηλού κινδύνου για τη νόσο ανήκουν οι χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών και οι έγκλειστοι φυλακών, ιδίως εκείνοι που έχουν καταδικαστεί για αδικήματα σχετιζόμενα με τα ναρκωτικά. 

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το 2010 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) όρισε την Παγκόσμια Ημέρα κατά των Ιογενών Ηπατιτίδων ως μία από τις μόλις 4 επίσημες συγκεκριμένες Παγκόσμιες Ημέρες Υγείας, η οποία θα πρέπει να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 28 Ιουλίου.

Τι είναι ηπατίτιδα;

Το ήπαρ (συκώτι) είναι ένα ζωτικό όργανο που βρίσκεται στο δεξιό άνω τμήμα της κοιλιακής χώρας. Έχει πολλές λειτουργίες και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό, στη σύνθεση παραγόντων πήξης του αίματος για τον έλεγχο αιμορραγιών, στην παραγωγή ουσιών απαραίτητων στη μάχη κατά των λοιμώξεων καθώς και στην απομάκρυνση τοξικών ουσιών και φαρμάκων από τον οργανισμό. Εάν το ήπαρ προσβληθεί από ιούς ή υποστεί βλάβη από άλλα αίτια όπως τοξίνες, φάρμακα, αλκοόλ, αναπτύσσεται φλεγμονή (ερεθισμός) και νέκρωση, κατάσταση η οποία ονομάζεται ηπατίτιδα.

Βασικές Πληροφορίες για τις Ιογενείς Ηπατίτιδες

Η χρόνια ιογενής ηπατίτιδα προκαλείται από τους ιούς της ηπατίτιδας B και C και αποτελεί σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας παγκόσμια.

Η ιογενής ηπατίτιδα B και C :

 α) προσβάλλει μεγάλο μέρος του πληθυσμού,

 β) μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο,

 γ) σχετίζεται με σημαντική νοσηρότητα και θνητότητα και

 δ) απαιτεί ειδικές θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Στη χώρα μας, ο επιπολασμός για τη χρόνια ηπατίτιδα Β υπολογίζεται σε 2.5-3% του πληθυσμού και για την ηπατίτιδα C σε 1.5-2% του πληθυσμού, ενώ η επίπτωση των χρόνιων ιογενών ηπατιτίδων ποικίλλει ανά γεωγραφικό διαμέρισμα και πληθυσμό.

Οι κύριες επιπτώσεις στη δημόσια υγεία είναι η αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα των ασθενών από την ηπατική νόσο και η διασπορά των ιών αυτών στο κοινωνικό τους περιβάλλον. Είναι γνωστό ότι σημαντικό ποσοστό των ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα Β ή C καταλήγουν από επιπλοκές της χρόνιας λοίμωξης όπως κίρρωση του ήπατος, ηπατοκυτταρικό καρκίνο (HCC), ηπατική ανεπάρκεια και θάνατο εφόσον δεν τεθούν σε παρακολούθηση και δεν λάβουν ειδική αντιική αγωγή.

 Ο ιός της ηπατίτιδας Β μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή, παρεντερικά  (iv, im, sc) και από μητέρα με HBsAg (+) στο παιδί κατά την κύηση ή τον τοκετό (κάθετη μετάδοση), ενώ το ιός της ηπατίτιδας C κυρίως με την παρεντερική επαφή και σπανιότερα με τη σεξουαλική επαφή ή κάθετη μετάδοση από μητέρα σε παιδί.

 Οι δυνατότητες θεραπευτικής παρέμβασης στη χρόνια ηπατίτιδα Β και C έχουν βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Ιογενείς Ηπατίτιδες – Ηπατίτιδα Β

Ποιοι ιοί ευθύνονται για την ιογενή ηπατίτιδα;

Οι πιο γνωστοί ιοί ηπατίτιδας, είναι οι Α, Β, C, D και Ε. Εκτός από τους παραπάνω ιούς ηπατίτιδας υπάρχουν και κάποιοι άλλοι ιοί που δεν προσβάλλουν αποκλειστικά το ήπαρ, αλλά μπορεί να προκαλέσουν ηπατίτιδα ταυτόχρονα με προσβολή και άλλων οργάνων του ανθρώπου και χαρακτηρίζονται ως ηπατοτρόποι ιοί.

Πώς αναπτύσσεται η οξεία ηπατίτιδα;

Η οξεία ηπατίτιδα εμφανίζεται λίγες εβδομάδες έως μήνες μετά την είσοδο του ιού της ηπατίτιδας στο ανθρώπινο σώμα.

Τα κύρια συμπτώματα είναι: 

• έντονη αδυναμία, καταβολή
•  ανορεξία
•  ναυτία, έμετοι, διάρροιες
•  μυαλγίες
•  αίσθημα βάρους στο δεξιό άνω τμήμα της κοιλιάς
•  αρθραλγίες, πονοκέφαλος
•  πυρετός
•  αποστροφή στο κάπνισμα

ενώ κάποιοι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν:

•  ίκτερο (κιτρινίζουν)
•  σκοτεινόχρωμα ούρα (σαν κονιάκ)
•  αποχρωματισμό κοπράνων (σα στόκος)

 Μερικές φορές δεν υπάρχουν καθόλου συμπτώματα ή είναι πολύ ήπια. 

Τι είναι η χρόνια ιογενής ηπατίτιδα;

Χρόνια ιογενής ηπατίτιδα προκαλείται από τους ιούς της ηπατίτιδας Β, C και D κι αναπτύσσεται στους ασθενείς που το αμυντικό τους σύστημα δεν κατορθώνει να αποβάλλει τον ιό. Στους ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα, παρά την έλλειψη συμπτωμάτων πολλές φορές, η ύπαρξη του ιού εξακολουθεί να προκαλεί ερεθισμό και να καταστρέφει το ήπαρ. Αποτέλεσμα αυτού είναι η ανάπτυξη ινώδους ιστού (ουλή) μέσα στο ήπαρ. Εάν τα τρία τέταρτα του ήπατος μετατραπούν σε ινώδη ιστό, το ήπαρ δεν είναι πια σε θέση να λειτουργήσει σωστά, κατάσταση που ονομάζεται κίρρωση. Οι ασθενείς με κίρρωση μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί στα πρώτα στάδια της κίρρωσης, αλλά καθώς η ηπατική νόσος προοδευτικά επιβαρύνεται μπορεί να εμφανισθούν ασκίτης (υγρό στην κοιλιά), αιμορραγία από φλέβες του οισοφάγου (κιρσοί), εγκεφαλοπάθεια (αλλαγή της διανοητικής κατάστασης και συμπεριφοράς) ή ίκτερος. Όλοι οι ασθενείς με κίρρωση έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο του ήπατος.

Ποια είναι τα συνήθη εργαστηριακά ευρήματα των ασθενών με ιογενή ηπατίτιδα;

Υπάρχουν δύο ειδών αιματολογικές εξετάσεις για την ηπατίτιδα :

α) μη ειδικές εξετάσεις που αφορούν τη λειτουργία του ήπατος όπως :

• ανεύρεση αυξημένης τιμής ενζύμων (αμινοτρανσφεράσες ή τρανσαμινάσες), που σε περίπτωση βλάβης του ήπατος απελευθερώνονται σε μεγάλες ποσότητες στην κυκλοφορία του αίματος, οδηγώντας σε σημαντική αύξηση των τιμών τους (έως και μεγαλύτερες του δεκαπλάσιου του φυσιολογικού σε οξεία ηπατίτιδα)

• ανεύρεση αυξημένης τιμής χολερυθρίνης, που δίνει την χαρακτηριστική κίτρινη χροιά στα μάτια και στο δέρμα (ίκτερος)

Η ανεύρεση αυξημένων τρανσαμινασών ή χολερυθρίνης, δε σημαίνει υποχρεωτικά ιογενή ηπατίτιδα και συχνά ο ασθενής χρειάζεται να υποβληθεί σε σειρά εργαστηριακών εξετάσεων για τη διερεύνηση του αιτίου της ηπατικής βλάβης

β) ειδικές εξετάσεις που αφορούν στην ανίχνευση των ιών:

• οι εξετάσεις αυτές ανιχνεύουν είτε ειδικά τμήματα των ιών (αντιγόνα), είτε αντισώματα έναντι αυτών, που παράγει ο οργανισμός σε μια προσπάθεια αντιμετώπισης της λοίμωξης

Υπάρχει θεραπεία για την ιογενή ηπατίτιδα;

Στην περίπτωση της οξείας ηπατίτιδας δεν υπάρχει ανάγκη ειδικής θεραπείας, παρά μόνο υποστηρικτική αγωγή και παρακολούθηση για την περίπτωση εμφάνισης επιπλοκών.

Ο εμβολιασμός έναντι της ηπατίτιδας Β έχει συμπεριληφθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού της χώρας μας και είναι ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της νόσου και των επιπλοκών της, αναφέρει σε ανακοίνωση του το ΚΕΕΛΠΝΟ με αφορμή την αυριανή παγκόσμια ημέρα.

Επιπλέον, επισημαίνει πως η χρήση συνδυασμού αντι-ιικών φαρμάκων έχει συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση της ιογενούς ηπατίτιδας. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι η ηπατίτιδα C είναι σήμερα ιάσιμη, δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια τα νέας γενιάς φάρμακα άλλαξαν ριζικά το τοπίο στη θεραπεία των ασθενών με χρόνια HCV λοίμωξη (ηπατίτιδα C). Στη διεύρυνση της θεραπευτικής αγωγής στη χώρα μας έχει συμβάλλει και η μείωση του κόστους των φαρμάκων, δίνοντας σε πολύ μεγαλύτερο αριθμό ασθενών πρόσβαση σε νέες θεραπείες.

«Στρατηγικός στόχος στη χώρα μας μέσα από το Εθνικό Σχέδιο Δράσης, το οποίο εκπονήθηκε πρόσφατα, είναι η εξάλειψη της ηπατίτιδας C μέχρι το έτος 2030 (στρατηγική Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας)» αναφέρει το ΚΕΕΛΠΝΟ που σε συνεργασία με τον Σύλλογο Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ» ξεκινούν εκστρατεία ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης με πρόσωπα από τον χώρο της δημόσιας υγείας.

Αντίθετα, ανάγκη από ειδική φαρμακευτική θεραπεία έχει σημαντικό ποσοστό ασθενών με χρόνια ηπατίτιδα. Η θεραπεία έχει σα στόχο την εκρίζωση του ιού της ηπατίτιδας και/ή την πρόληψη της ανάπτυξης κίρρωσης και καρκίνου του ήπατος.

Το Γραφείο Ηπατιτίδων του ΚΕΕΛΠΝΟ είναι στη διάθεση του κοινού και των επαγγελματιών υγείας για οποιαδήποτε διευκρίνιση ή και πληροφορία στα τηλέφωνα: 210 5212178 και 210 5212183, ΚΕΠΙΧ: 210 5212054, καθώς και στο διαδίκτυο: www.keelpno.gr

Ο Σύλλογος Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας» παρέχει υποστήριξη στους ανθρώπους που ζουν με ιογενείς Ηπατίτιδες Β και C ή άλλα νοσήματα του ήπατος, καθώς και τεκμηριωμένη πληροφόρηση σε θέματα ηπατιτίδων. Τηλ.:211 0122102, www.helpa-prometheus.gr

Διαβάστε επίσης

• Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ηπατίτιδας
• Τι σημαίνει να έχεις ηπατίτιδα C, πόσο επικίνδυνο είναι και τι μπορεί να κάνεις;
• Σε ποιες παθήσεις αυξάνεται και σε ποιες μειώνεται η αλκαλική φωσφατάση; Πόσο σημαντική είναι η παρακολούθησή της;
• Οι αυξημένες τιμές τρανσαμινασών, στις εξετάσεις αίματος, τι μπορεί να σημαίνει; Τι πρέπει να κάνουμε;
• Ηπατίτιδα C – Ποιους θα ειδοποιεί ο ΕΟΠΥΥ για υποχρεωτική εξέταση
• Εξέταση και θεραπεία για την ηπατίτιδα C χωρίς ραντεβού σε 26 νοσοκομεία

Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή