Σοβαρό. Θα έχουμε ταυτόχρονα τρία κύματα. Κοροναϊού, Μετάλλαξης και γρίπης (ανάλυση από βιολόγο)

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Τι είναι οι μεταλλάξεις

Κάθε μόριο γενετικού υλικού το οποίο βρίσκεται ή εισέρχεται, όπως στην περίπτωση του ιού, στο κύτταρο, μπορεί δυνητικά να μεταλλαχθεί. Αυτό συμβαίνει λόγω λαθών της μοριακής μηχανής του κυττάρου κατά την αντιγραφή, κατά τον πολλαπλασιασμό δηλαδή του γενετικού υλικού.

Στην περίπτωση ενός ιού για παράδειγμα, εάν υποθέσουμε ότι το γενετικό του υλικό είναι σαν ένα κείμενο που αποτελείται από σειρά γραμμάτων, κατά την αντιγραφή του κειμένου μπορεί να γίνουν κάποια «ορθογραφικά λάθη». Το που θα συμβούν αυτά τα λάθη καθορίζει και το κατά πόσο η μετάλλαξη θα αλλάξει σημαντικά τον νέο αντίγραφο του ιού ή όχι.

Οι περισσότερες μεταλλάξεις είναι σαν τις ουλές στο σώμα ενός ανθρώπου που προκαλούνται με την πάροδο των ετών. Ο νέος ιός τις κουβαλά μαζί του χωρίς να αλλάζει κάτι στην συμπεριφορά του. Κάποιες μεταλλάξεις έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην επιβίωση του ιού, άρα χάνονται, αλλά κάποιες δίνουν εξελικτικό πλεονέκτημα, κάνουν τον ιό πιο ανθεκτικό ή πιο μεταδοτικό, άρα παραμένουν και δυνητικά επικρατούν. Όσο ο ιός μεταδίδεται σε όλο και περισσότερα κύτταρα, κάποια στιγμή μπορεί να προκύψει μία σημαντική μετάλλαξη ή ένας συνδυασμός μεταλλάξεων που θα αλλάξει την ευκολία της μετάδοσης του ιού, τη μολυσματικότητα του ιού και τη σοβαρότητα της νόσου που προκαλεί.

Όταν δημιουργηθεί ένα νέο στέλεχος ενός ιού, δε σημαίνει ότι το παλιό παύει να υπάρχει, τουλάχιστον σε πρώτη φάση. Ο ιός της γρίπης για παράδειγμα, μεταλλάσσεται με ταχείς ρυθμούς και πολλά στελέχη του κυκλοφορούν ταυτόχρονα. Αυτός είναι και ο λόγος που κάθε χρόνο οι ειδικοί προσπαθούν να προβλέψουν, βασιζόμενοι σε διάφορα στοιχεία, ποιο στέλεχος του ιού της γρίπης θα επικρατήσει την επόμενη χρονιά, θα είναι πιο κοινό δηλαδή, ώστε να επιλεχθεί και το αντίστοιχο εμβόλιο που θα παρέχει και τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία.

Ο κοροναϊός που προκαλεί τη νόσο covid-19 ΔΕΝ αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα των μεταλλάξεων. Όσο συνεχίζει να μεταδίδεται τόσο θα προκύπτουν μεταλλάξεις με κάποιες από αυτές να είναι πιθανότατα ιδιαίτερης βαρύτητας δίνοντας νέα στελέχη του ιού που εάν είναι «δυνατότερα» μπορεί να επικρατήσουν έναντι του αρχικού.

Κάπως έτσι προέκυψαν και οι νέες μεταλλάξεις του ιού για τις οποίες γίνεται λόγος το τελευταίο διάστημα, η Βρετανική, η Νοτιαφρικανική και η Βραζιλιάνικη. Και τα τρία αυτά νέα στελέχη μοιράζονται ένα κοινό στοιχείο καθώς οι μεταλλάξεις επηρεάζουν την πρωτεΐνη – ακίδα του ιού μέσω της οποίας ο ιός συνδέεται στο κύτταρο ώστε να εισαχθεί σε αυτό. Αυτός είναι και ο λόγος που υπάρχει προβληματισμός για την εξέλιξη της πανδημίας καθώς σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία φαίνεται ότι τα νέα στελέχη μεταδίδονται πιο εύκολα και φαίνεται να προκαλούν σοβαρότερη νόσο, με τους Βρετανούς για παράδειγμα να κάνουν λόγο για κατά 30% υψηλότερη θνητότητα από το νέο στέλεχος σε σχέση με τον αρχικό ιό. Επιπλέον, στην πρωτεΐνη – ακίδα στοχεύουν τόσο τα εμβόλια όσο και οι θεραπείες με αντισώματα, προκαλώντας προβληματισμό για την μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα αυτών έναντι των νέων στελεχών.

Πυρετώδεις έρευνες πραγματοποιούνται για να καθοριστεί το πόσο έχουν διαδοθεί τα νέα στελέχη του ιού, το πόσο διαφέρει η ασθένεια που προκαλείται από τα νέα στελέχη και το κατά πόσο επηρεάζονται οι διαθέσιμες θεραπείες, τα εμβόλια αλλά και τα διαγνωστικά εργαλεία.

Το πρώτο κύμα, Το τρίτο κύμα και η γρίπη

Σε κάθε περίπτωση ο αρχικός ιός παραμένει ενεργός που σημαίνει ότι αυτή τη στιγμή είμαστε αντιμέτωποι με τον αρχικό ιό αλλά και με τα νέα στελέχη του. Προετοιμαζόμενοι για το «τρίτο κύμα» της πανδημίας, δεν γνωρίζουμε ακόμα εάν αυτό το κύμα θα είναι δυνατότερο και πιο περίπλοκο λόγω της εμφάνισης των νέων στελεχών, ή αν μπορεί να θεωρηθεί ότι είμαστε ταυτόχρονα στο «πρώτο κύμα» μίας πιο σοβαρής πανδημίας που θα προκαλέσουν τα νέα στελέχη. 

Αυτό σημαίνει ότι ταυτόχρονα θα βιώσουμε τρία κύματα. 

1. Το πρώτο κύμα του νέου στελέχους του κοροναϊού για το οποίο γνωρίζουμε ότι μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα αλλά δεν το πιάνουν τα εμβόλια και τα μονοκλωνικά αντισώματα. 

2. Το τρίτο κύμα του κοροναϊού για το οποίο πλέον γνωρίζουμε πολλά. Έχουμε εμβόλια και θεραπευτικά σχήματα. 

3. Και τέλος είναι η εποχή της γρίπης οπότε τους επόμενους δύο μήνες έχουμε το ετήσιο κύμα γρίπης που όμως φαίνεται φέτος ότι θα είναι αρκετά αποδυναμωμένο λόγω τον προφυλακτικών μέτρων που λαμβάνουμε για τον κοροναϊό.

Το σίγουρο είναι ότι τα νέα στελέχη βάζουν νέα εμπόδια στη μάχη κατά του κοροναϊού, προκαλώντας προβληματισμό στους επιστήμονες και παρατείνοντας πιθανότατα την πανδημία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.