Περιορίζοντας τα μεταδοτικά νοσήματα σε περιβάλλον λιτότητας και προσφυγικής κρίσης

Παρέμβαση του Υπουργού Υγείας Α.Ξανθού στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Γραφείου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ( WHO Europe) στην Κοπεγχάγη( 12-13/9)

Περιορίζοντας τα μεταδοτικά νοσήματα σε περιβάλλον λιτότητας και προσφυγικής κρίσης – η εμπειρία της Ελλάδας

• Τα μεταδοτικά νοσήματα ως απειλή και πρόκληση για τη Δημόσια Υγεία

Σε μια εποχή διακινδύνευσης και πολλαπλών ανασφαλειών για την κοινωνία , η αυξημένη εμφάνιση κρουσμάτων  τροπικών νόσων ( Δάγγειος πυρετός, λοίμωξη από ιό Δυτικού Νείλου και ιό Ζίκα ),  η επανεμφάνιση ξεχασμένων μεταδοτικών νοσημάτων ( ελονοσία, πολιομυελίτιδα , ιλαρά, ερυθρά , ηπατίτιδα Α ) , η αναζωπύρωση άλλων που ήταν υπό έλεγχο ( φυματίωση) ή η ευρεία διασπορά σε ευάλωτους πληθυσμούς γνωστών λοιμώξεων ( ηπατίτιδες Β-C , HIV , σεξουαλικώς μεταδιδόμενα ) , συνιστούν μια πραγματική απειλή αλλά και μια πρόκληση για τη Δημόσια Υγεία . H απειλή αυτή υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα,  απαιτεί εγρήγορση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, αυξημένα επίπεδα επιδημιολογικής επιτήρησης , διατομεακές συνέργειες και δράσεις , σταθερή συνεργασία των ευρωπαικών χωρών , αξιολόγηση της ανταπόκρισης των Συστημάτων Υγείας στις νέες προκλήσεις για τη Δημόσια Υγεία και εποπτεία από το ECDC και τον ΠΟΥ  της υλοποίησης των κατάλληλων μέτρων. Πάνω απ’ όλα όμως απαιτεί έμφαση στις πολιτικές πρόληψης και αγωγής υγείας  , βελτίωση των κοινωνικών-οικονομικών συνθηκών ιδιαίτερα για τις πιο αδύναμες κοινωνικές ομάδες ,  ισχυρή πολιτική βούληση για τη στήριξη των δημόσιων συστημάτων υγείας , προτεραιότητα στη Δημόσια Υγεία που είναι η μόνη πραγματικά δημοκρατική πολιτική υγείας γιατί προστατεύει με ισότιμο τρόπο όλους τους πολίτες.

• Η πρόσφατη ελληνική εμπειρία από την υγειονομική διαχείριση του προσφυγικού  

Η προσφυγική κρίση στην Ελλάδα , μια κατ’εξοχήν ανθρωπιστική κρίση , ήταν και παραμένει μια μεγάλη δοκιμασία για την χώρα, την οικονομία της, την κοινωνία , το ΕΣΥ και τη Δημόσια Υγεία  . Σε συνεργασία με WHO-Europe , ΔΟΜ , ECDC , ΜΚΟ , εθελοντές , απλούς πολίτες και φυσικά τους ανθρώπους του ΕΣΥ , καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε με αξιοπρέπεια , σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις διεθνώς αποδεκτές  κατευθυντήριες οδηγίες , τα προβλήματα υγείας ταλαιπωρημένων και ευάλωτων ανθρώπων χωρίς να δημιουργηθεί μείζον θέμα δημόσιας υγείας και χωρίς να επιτρέψουμε να κυριαρχήσουν ξενοφοβικά και ρατσιστικά αντανακλαστικά στην κοινωνία.  Αυτό έγινε , παρά τα συνεχιζόμενα μέτρα λιτότητας , γιατί δόθηκε η πολιτική προτεραιότητα στην ενίσχυση της δημόσιας περίθαλψης , ενισχύθηκε ο προϋπολογισμός των νοσοκομείων , προχώρησαν προσλήψεις γιατρών και νοσηλευτών, εξασφαλίστηκε η καθολική υγειονομική κάλυψη των ανασφάλιστων πολιτών , ακόμα και των μεταναστών χωρίς χαρτιά υπο συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Αποδείξαμε ότι μπορεί μια χώρα που είναι σε πρόγραμμα δημοσιονομικής πειθαρχίας , με σοβαρό σχέδιο , καλή συνεργασία στο πεδίο και κυρίως κοινωνική αλληλεγγύη , να αποτρέψει την εκδήλωση επιδημιών , να εμβολιάσουμε πάνω από το 70%  του παιδικού πληθυσμού για ιλαρά-ερυθρά-παρωτίτιδα( ΜΜR) και ένα 35% με το 6δύναμο εμβόλιο για διεφθερίτιδα-τετανο-κοκκύτη-Polio-αιμόφιλο ινφουέντζας-Ηπατίτιδα Β , να περιορίσει τα κρούσματα λοιμωδών νοσημάτων ( φυματίωση, ηπατίτιδα Α, ανεμευλογιά, ελονοσία ) μέσω του συστήματος της επιτήρησης συνδρόμων στις δομές φιλοξενίας και της επιδημιολογικής επιτήρησης από το ΚΕΕΛΠΝΟ. Ειδικά για την ελονοσία που επανεμφανίζεται στην Ευρώπη λόγω της κλιματικής αλλαγής , της μετακίνησης ταξιδιωτών και της μετανάστευσης, έχουμε το 2016 4 κρούσματα εγχώριας μετάδοσης στην Ελλάδα τα οποία αντιμετωπίστηκαν κατάλληλα με βάση το Εθνικό Σχέδιο Δράσης «Μερόπη» , ορίστηκαν οι «επηρεαζόμενες περιοχές» για αποκλεισμό εθελοντών από αιμοδοσία  , έγινε ενεργητική αναζήτηση άλλων κρουσμάτων στο  περιβάλλον των ασθενών και στην ευρύτερη περιοχή , ενισχύθηκαν τα μέτρα πρόληψης ( εντομολογική επιτήρηση , καταπολέμηση κουνουπιών , ατομικά μέτρα προστασίας , βελτίωση συνθηκών διαβίωσης ευπαθών ομάδων ) . Είναι πολύ σημαντικό ότι κανένα από τα  περιστατικά εγχώριας μετάδοσης τα έτη 2015-2016 δεν συνδέεται με Κέντρο Φιλοξενίας Προσφύγων-Μεταναστών, αποδεικνύοντας ότι οι πληθυσμοί αυτοί είναι στην πλειοψηφία τους  υγιείς και ότι η κρίσιμη προτεραιότητα είναι η διασφάλιση αξιοπρεπών όρων κατοικίας, διατροφής και ατομικής υγιεινής , αλλά και βασικών υπηρεσιών ΠΦΥ σε κάθε καταυλισμό . Ήδη υλοποιούμε μέσω ΚΕΕΛΠΝΟ ένα πρόγραμμα αναβαθμισμένης υγειονομικής φροντίδας των προσφύγων-μεταναστών ύψους 24,2 εκ.ευρώ , χρηματοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό Ταμείο AMIF , με το οποίο δημιουργούμε δομές ΠΦΥ στα Κέντρα Φιλοξενίας , ενισχύουμε τις όμορες δομές του ΕΣΥ ( νοσοκομεία-Κέντρα Υγείας) με προσωπικό και οργανώνουμε καλύτερα την επιδημιολογική επιτήρηση και τις δράσεις Δημόσιας Υγείας σε όλη  τη χώρα. Η πιο σημαντική όμως υγειονομική παρέμβαση από την σκοπιά της Δημόσιας Υγείας ήταν εξασφάλιση της πρόσβασης των προσφύγων-αιτούντων άσυλο- μεταναστών χωρίς χαρτιά , στις δομές του ΕΣΥ και στα αναγκαία φάρμακα , γεγονός που επικροτήθηκε στην πρόσφατη Σύνοδο της Επιτροπής για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων στη Γενεύη.