Ψυχική υγεία και νέοι. Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας (στατιστικά)

επιμέλεια Βικτωρία Πολύζου, σύμβουλος ψυχικής υγείας, medlabnews.gr

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας αφιερώνεται φέτος στο θέμα «Νέοι άνθρωποι και ψυχική υγεία σε έναν κόσμο που αλλάζει». Στόχος η ενημέρωση της παγκόσμιας κοινής γνώμης για τους παράγοντες κινδύνου και τα μέτρα πρόληψης σχετικά με τις ψυχικές διαταραχές στην παιδική και εφηβική ηλικία.

Η θεματική της ενημερωτικής αυτής εκστρατείας κρούει τον κώδωνα κινδύνου για τις επιπτώσεις των διαρκώς μεταβαλλόμενων κοινωνικο-οικονομικών (φτώχεια, ανεργία, αντίξοες συνθήκες διαβίωσης, κατάρρευση των αξιών, ενδο-οικογενειακή και κοινωνική βία, συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους) και γεωπολιτικών συνθηκών, στην ψυχική υγεία των νέων.

Η ψυχική υγεία των νέων αποτελούσε ανέκαθεν ένα μείζον θέμα στον τομέα της ψυχικής και κατ’ επέκταση της δημόσιας υγείας γενικότερα. Το ευτυχές της υπόθεσης είναι πως με το πέρασμα των χρόνων, η ενημέρωση αυξάνεται, την ίδια στιγμή ωστόσο που σε εθνικό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο αυξάνονται και οι δείκτες της κατάθλιψης, των αγχωδών διαταραχών και της αυτοκτονίας.

Τρεις στις τέσσερις ψυχικές ασθένειες ξεκινούν κατά την παιδική ηλικία
Το 75% των ψυχικών ασθενειών, ξεκινούν πριν το παιδί κλείσει τα δεκαοχτώ του χρόνια, την ίδια στιγμή που το 50% των προβλημάτων ψυχικής υγείας στην ενήλικη ζωή, έχουν τις ρίζες τους πριν την ηλικία των 15.

Το 10% των παιδιών έχουν διαγνωσμένη ψυχική ασθένεια
Σε μια τάξη μέσου όρου 30 παιδιών, τα τρία από αυτά θα έχουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας. Τα στατιστικά δείχνουν πως το 10% των παιδιών μεταξύ των ηλικιών 5-16 ετών έχουν διαγνωστεί με κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας.

Το 75% των παιδιών με κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας, δε λαμβάνει την απαραίτητη αγωγή
Τα παιδιά που πάσχουν από κατάθλιψη, ή αγχώδεις διαταραχές, συχνά δεν αναγνωρίζονται με αυτές τις ασθένειες και κατ’ επέκταση δεν τους δίνεται η σχετική απαραίτητη αγωγή, καθώς σχετίζονται με προβλήματα άλλης φύσης (ΔΕΠΥ).

Ο μέσος όρος αναμονής για την κατάλληλη θεραπεία ανέρχεται στα δέκα χρόνια
Μπορεί να πάρει ένα πολύ μεγάλο διάστημα προκειμένου ένας άνθρωπος να λάβει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή με ότι η ίδια συνεπάγεται μετά από τα πρώτα, πρώιμα συμπτώματα. Μέχρι όμως να έρθει η ώρα της ουσιαστικής βοήθειας, πολλά παιδιά τείνουν σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές (αυτοτραυματισμό, αυτοκτονικές σκέψεις, επιθετικότητα κλπ).

Η αυτοκτονία αποτελεί το μεγαλύτερο «δολοφόνο» νέων ανθρώπων στο Ηνωμένο Βασίλειο
Η αυτοκτονία, είναι η κυριότερη αιτία θανάτου νέων γυναικών και ανδρών ηλικιών μεταξύ 20-34 ετών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα τελευταία στατιστικά, αποκαλύπτουν βέβαια ότι ο αριθμός των αυτοκτονιών σε νεαρές ηλικίες χρόνο με το χρόνο μειώνεται χωρίς μεγάλες αποκλίσεις ωστόσο τα τελευταία δέκα χρόνια.

Περισσότεροι από τους μισούς νέους ανθρώπους αισθάνονται ντροπή για την ψυχική τους υγεία
Το 51% των νέων ανθρώπων με κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας έχει αισθήματα ντροπής. Μεγάλη βρετανική έρευνα (YouGov/MQ) αποκαλύπτει πως νέες γυναίκες σε ποσοστό 34% έναντι αντρών (19%) με κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας, ήταν πιο πιθανό να μιλήσουν ανοιχτά για αυτό, χωρίς ντροπή.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι οι έρευνες πάνω στο κομμάτι της ψυχικής υγείας, επικεντρώνονται σε νέους και εφήβους σε ποσοστό λιγότερο από το 30%.

Σύμφωνα με την Παιδοψυχιατρική Εταιρεία «οι επιπτώσεις αυτών των αλλαγών είναι ήδη ορατές στη χώρα μας, όπου έχει σημειωθεί αύξηση στην εμφάνιση συναισθηματικών και συμπεριφορικών διαταραχών, αλλά και νέων ψυχοπαθολογικών εκδηλώσεων στα παιδιά και στους εφήβους. Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη θέση μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών στον στοιχηματισμό/τζόγο στους 16χρονους. Το ποσοστό Ελλήνων μαθητών που κάνουν χρήση εισπνεόμενων ουσιών είναι υψηλότερο από το μέσο όρο των Ευρωπαϊκών χωρών (12.5% έναντι 7.2%). Οι έφηβοι αναφέρουν το χαμηλότερο ποσοστό ικανοποίησης από το σχολείο, και ειδικά για τους 15χρονους μαθητές η χώρα μας βρίσκεται στην προτελευταία θέση».

Η εφηβεία και τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσης αποτελούν μια περίοδο της ζωής του ανθρώπου που χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλες αλλαγές, όπως η φοίτηση σε ένα νέο σχολείο, η απομάκρυνση από την οικογενειακή εστία για σπουδές ή η έναρξη της επαγγελματικής ζωής.

Για πολλούς νέους αυτή η περίοδος είναι γεμάτη χαρά και ενθουσιασμό, ταυτόχρονα όμως μπορεί να βιώνουν έντονο στρες και φόβο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μπορεί να οδηγήσουν σε ψυχικά νοσήματα.

Σε συνδυασμό με τα παραπάνω, η αυξανόμενη χρήση του διαδικτύου, αν και έχει αναμφίβολα πολλά οφέλη, φέρνει και επιπρόσθετες πιέσεις, καθώς η συνδεσιμότητα στα εικονικά δίκτυα καταλαμβάνει όλο και μεγαλύτερο μέρος της ημέρας και συχνά οδηγεί σε δυσάρεστα φαινόμενα όπως ο διαδικτυακός εκφοβισμός.

Άλλοι νέοι πάλι ζουν σε περιοχές που πλήττονται από ανθρωπιστικές κρίσεις, όπως φυσικές καταστροφές, επιδημίες και πολέμους. Αυτοί οι νέοι είναι μάλιστα που θεωρούνται ιδιαίτερα ευάλωτοι στην ψυχολογική καταπόνηση και στα ψυχικά νοσήματα.

Η πρόληψη ξεκινά με την έγκαιρη αναγνώριση, συνειδητοποίηση και κατανόηση των σημείων και των συμπτωμάτων της ψυχικής νόσου. Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί είναι οι πρώτοι που θα αντιληφθούν πιθανά σημεία ή συμπτώματα ενδεχόμενης ψυχικής επιβάρυνσης. Κύριος στόχος είναι να επισημανθούν τα θέματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι σε όλο τον κόσμο σήμερα και να ξεκινήσει η συζήτηση σχετικά με το τι χρειάζονται οι νέοι για να αναπτυχθούν με υγεία, ευτυχία και δύναμη. Με αφορμή αυτή τη χρονιά, σημαντικό είναι να δοθεί έμφαση στις ανάγκες των νέων ανθρώπων και να απαιτηθούν περισσότερα για αυτόν τον ευαίσθητο πληθυσμό, εξάλλου το μέλλον όλων βρίσκεται στα χέρια του.

Πέρα, από τον θεματικό εστιασμό της εκάστοτε Παγκόσμιας Ημέρας, η κάθε χώρα έχει τις δικές της προτεραιότητες και σε εμάς θέματα όπως η θέση παιδιών και εφήβων στις διαρκώς μεταβαλλόμενες κονωνικο-οικονομικές συνθήκες ή τα προβλήματα των παιδιών μεταναστών βρίσκονται στην πρώτη γραμμή.

Πηγή στατιστικών: www.theguardian.com