Οι μέλισσες, το πιο σημαντικό έμβιο όν στον πλανήτη, απειλούνται με αφανισμό

Παρατηρείται τεράστια μείωση του πληθυσμού τους σε όλο τον πλανήτη Το 35% της διατροφής μας κινδυνεύει.
Ο Einstein είχε πει ότι αν εξαφανιστούν οι μέλισσες, ο άνθρωπος θα ζήσει 4 μόλις χρόνια.

Σήμερα, σύμφωνα με επιστήμονες και ειδικούς άγριας ζωής, οι μέλισσες είναι από τα είδη που βρίσκονται σε κίνδυνο αφανισμού.´Ενα από τα σοβαρά προβλήματα στην ελληνική αλλά και την παγκόσμια μελισσοκομία είναι οι δηλητηριάσεις των μελισσών από τα χρησιμοποιούμενα φυτοπροστατευτικά προϊόντα (φυτοφάρμακα).

Πρόσφατες έρευνες δείχνουν σημαντική πτώση του αριθμού των μελισσών παγκοσμίως-σχεδόν το 90% του πληθυσμού τους έχει εξαφανιστεί τα τελευταία χρόνια.

Υπάρχουν πολύπλοκοι παράγοντες που αλληλεπιδρούν και εμπλέκονται στη σημαντική μείωση του πληθυσμού των μελισσών, όπως εντατικοποίηση της γεωργίας, μαζική αποψίλωση δασών, έλλειψη ασφαλών περιοχών για να καταφεύγουν οι μέλισσες, έλλειψη λουλουδιών, χρήση εντομοκτόνων, αλλαγές στο έδαφος, καθώς και η κλιματική αλλαγή.

Το Swiss Federal Institute of Technology θεωρεί ότι τα κύματα που εκπέμπονται από τα κινητά τηλέφωνα κατά τη διάρκεια των κλήσεων, μπορούν να αποπροσανατολίσουν τις μέλισσες, οδηγώντας τις σε απώλεια προσανατολισμού και ουσιαστικά βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή τους.

Γιατί οι μέλισσες είναι το πιο σημαντικό έμβιο ον ;

Στο Earthwatch Institute στο τελευταίο συνέδριο του Royal Geographical Society of London, οι μέλισσες ανακηρύχτηκαν το πιο σημαντικό έμβιο όν στον πλανήτη. Με αυτές σχετίζονται τα 70 στα 100 τρόφιμα που καταναλώνουμε, μεταξύ των οποίων, φρούτα, λαχανικά, σπόροι και ξηροί καρποί.

Το 70% της παγκόσμιας αγροτικής παραγωγής εξαρτάται αποκλειστικά από τις μέλισσες. 250,000 είδη ανθοφόρων φυτών εξαρτώνται από αυτές για την αναπαραγωγή τους. Επιπλέον, πολλά από τα φάρμακά μας, τόσο συμβατικά όσο και εναλλακτικά, προέρχονται από ανθοφόρα φυτά.

Έρευνα του Apiculture Entrepreneurship Center of the Universidad Mayor (CeapiMayor) και του Apiculture Corporation of Chile (Cach) κατέληξε ότι οι μέλισσες είναι τα μόνα έμβια όντα που δεν φέρουν κανενός είδους παθογόνα (όπως ιούς, βακτήρια ή μύκητες).

Δουλειά της μέλισσας είναι η επικονίαση, αλλιώς τα φυτά δεν θα μπορούσαν να αναπαραχθούν, οπότε η χλωρίδα θα είχε εξαφανιστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Στην Ευρώπη μόνο, πάνω από 4.000 είδη λαχανικών μεγαλώνουν χάρη στην ακούραστη εργατικότητα των μελισσών.

Η προσφορά λοιπόν της μέλισσας είναι ανεκτίμητη. Εκτός από τα καλλιεργούμενα είδη, επικονιάζει χιλιάδες άγρια φυτικά είδη, που αποτελούν μέρος του φυσικού περιβάλλοντος.

Αλλά δεν είναι μόνο η ανθρώπινη φυλή που θα υποφέρει. Ας σκεφτούμε τα πουλιά και τα μικρά θηλαστικά που τρέφονται με τα μούρα και τους σπόρους, όταν θα σταματήσουν να αναπαράγονται, χωρίς τις μέλισσες. Το έντομο είναι χρήσιμο και για τα οφέλη που δίνει στην υγεία και το δέρμα του ανθρώπου με τη χρήση του μελιού που παράγει. Το μέλι θεωρείται το ελιξίριο της ομορφιάς ενώ έχει αντιφλεγμονώδεις, αναπλαστικές και επουλωτικές ιδιότητες για αυτό χρησιμοποιείται και ως βάση στα καλλυντικά.

Μέλι, πολύτιμο για την υγεία

Το μέλι που παράγουν οι μέλισσες, ιδιαίτερα το οργανικό, είναι μια φυσική αντιβακτηριακή ουσία και περιέχει ένζυμα, βιταμίνες και μέταλλα - τα οποία προστατεύουν τον οργανισμό από τα μικρόβια. 

Οι αντιβακτηριδιακές ιδιότητες του μελιού βοηθούν στη δυσπεψία και καταπολεμούν τα μικρόβια του στομάχου που δημιουργούν πόνους και λοιμώξεις.

´Οπως αναφέρει ο διαιτολόγος Βασίλης Παπαμίκος στο Ιατρονέτ «λόγω των φυσικών του ιδιοτήτων το μέλι μπορεί να δράσει ως ένα φυσικό μονωτικό και εξαιτίας της οσμωτικότητάς του μπορεί να δημιουργήσει ένα υγρό περιβάλλον επούλωσης πληγών. Το μέλι επίσης μειώνει τη φλεγμονή και περιορίζει την παραγωγή εκκρίσεων. Η χρήση του σε πολλές παθήσεις έχει αποκτήσει μεγάλη έκταση, με συνέπεια την δημιουργία κλάδου εναλλακτικής ιατρικής, γνωστού ως μελισσοθεραπεία».

 
Αντιμετωπίζοντας τον κίνδυνο

Από όλα τα στοιχεία που συγκεντρώνονται συνάγεται το συμπέρασμα ότι πρέπει να παρθούν γρήγορα μέτρα, καθώς η μέλισσα είναι ζωτικής σημασίας για τα οικοσυστήματα του πλανήτη και αφού έχει ανακηρυχτεί απειλούμενο είδος υπό εξαφάνιση.

Η υγεία των μελισσών και η ικανότητα επικονίασης των καλλιεργειών βρίσκονται σε κίνδυνο.

Σε 83 πειράματα του Daniel Favre, φάνηκε ότι οι μέλισσες παράγουν ηχητικά κύματα με 10 φορές υψηλότερο θόρυβο όταν βρίσκονται σε κίνδυνο. Τα κύματα αυτά προειδοποιούν τις άλλες μέλισσες και είναι σημάδι ότι πρέπει να φύγουν.

Η μεγαλύτερη αιτία για την εξαφάνιση της μέλισσας είναι η συνεχής απεντόμωση των καλλιεργειών, ενώ απειλή προέρχεται και από την κλιματική αλλαγή. Η χρήση φυτοφαρμάκων οδηγεί είτε σε άμεσο θάνατο τις μέλισσες είτε σε μειωμένη λειτουργία διαφόρων συστημάτων του οργανισμού τους, μακροπρόθεσμα, με αποτέλεσμα να στερείται ο άνθρωπος της πολύτιμης προσφοράς τους.

Οι στενές πρακτικές στη γεωργία καθιστούν δύσκολη την εφαρμογή λύσεων. Η απαγόρευση της χρήσης τοξικών, η προαγωγή εντελώς φυσικών εναλλακτικών επιλογών στη γεωργία και η συνεχής έρευνα και παρακολούθηση της υγείας και ευημερίας των μελισσών, θα βοηθήσουν να αντιμετωπιστεί άμεσα ο κίνδυνος.

Υπάρχουν σημαντικά κενά στη γνώση της φυσιολογικής συμπεριφοράς της μέλισσας, που αποτελούν πρόκληση για τους επιστήμονες που προσπαθούν να εμποδίσουν την κατάρρευση των αποικιών των μελισσών.

Η κατανόηση του τρόπου που οι μέλισσες περνούν το χρόνο τους, του πόσο μακρά ταξιδεύουν και του τι κάνουν, είναι ζωτικής σημασίας για να βρεθούν λύσεις στις απειλές που αντιμετωπίζουν.

Με την διαρκή έρευνα αποκτούμε μεγαλύτερη εκτίμηση για τα οικοσυστήματά μας, τη βιοποικιλότητα, τον θεμελιώδη ρόλο που παίζουν οι επικονιαστές στην παραγωγή τροφίμων και, το σημαντικότερο, τη μεγαλύτερη γνώση των ενεργειών που μπορούμε να κάνουμε για να διατηρηθούν υγιείς οι μέλισσες.

Ιφιγένεια Τσαντίλη

Δημοσιογράφος-Επικοινωνιολόγος M.Sc.

www.ifigenia-tsantili.com

Πηγές:

sciencetimes.com

earthwatch.org.au

orinimelissa.blogspot.com