Που χρησιμεύει το ιώδιο στον οργανισμό; Τι μπορεί να προκαλέσει η υπερβολική λήψη, υπεριωδίωση;

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Το ιώδιο είναι ένα ουσιαστικό συστατικό στην παραγωγή των ορμονών του θυρεοειδή. Tο ιώδιο είναι ένα απαραίτητο στοιχείο για τη λειτουργία του και συγκεκριμένα για την παραγωγή της ορμόνης του θυρεοειδούς. Κάθε μόριο θυρεοειδικής ορμόνης περιέχει είτε 4 ( Τ4 ) είτε 3 (Τ3 ) μόρια Ιωδίου. 

Στον υπερθυρεοειδισμό λόγω έντονης υπερδραστηριότητας του θυρεοειδή αδένα, υπάρχουν μεγαλύτερες ανάγκες σε ιώδιο για να μπορεί να φτιάχνονται οι ορμόνες και έτσι χορηγώντας ραδιενεργό ιώδιο, συνήθως υπό μορφή κάψουλας, αυτό μέσα από την κυκλοφορία του αίματος εισέρχεται στα κύτταρα του θυρεοειδή αδένα και βαθμιαία τα καταστρέφει. Το μέγιστο όφελος συνήθως εμφανίζεται μέσα σε 3 έως 6 μήνες. 

Επειδή δεν είναι δυνατό να καθοριστεί επακριβώς η δόση του ραδιενεργού ιωδίου που απαιτείται για την παύση της υπερδραστηριότητας του θυρεοειδή αδένα, οι περισσότεροι ενδοκρινολόγοι προσπαθούν να καταστρέψουν τον θυρεοειδή με μια ενιαία δόση ραδιενεργού ιωδίου .

Αυτό οδηγεί σκόπιμα σε ανάπτυξη υποθυρεοειδισμού που αντιμετωπίζεται εύκολα, με την ισόβια καθημερινή χορήγηση της ορμόνης του θυρεοειδή

Αν και συνήθως μια δόση ραδιενεργού ιωδίου είναι αρκετή για να καταστρέψει τον θυρεοειδή αδένα , εν τούτοις σε ορισμένες περιπτώσεις ιδιαίτερα εάν η βρογχοκήλη είναι αρκετά μεγάλη , μπορεί να απαιτηθεί και δεύτερη δόση ραδιενεργού ιωδίου.

Στα 50 και πλέον έτη και σε εκατοντάδες χιλιάδες ασθενείς στους οποίους το ραδιενεργό ιώδιο έχει χρησιμοποιηθεί, καμία σοβαρή επιπλοκή δεν έχει αναφερθεί. Δεδομένου ότι η θεραπεία αυτή εμφανίζεται να είστε εξαιρετικά ασφαλής ,και απλή, ενώ συγχρόνως είναι και πολύ αποτελεσματική, γίνεται σήμερα μεγάλη συζήτηση από τους ενδοκρινολόγους, ιδιαίτερα στην Αμερική να καθιερωθεί ως θεραπεία επιλογής του υπερθυρεοειδισμού.

Έλλειψη ιωδίου ή υπεριωδίωση;

Το ιώδιο είναι για έναν υγιή οργανισμό απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα πλούσια σε θαλασσινή αύρα και η τροφή των Ελλήνων περιλαμβάνει συχνά φρέσκα ψάρια και θαλασσινά. Έτσι, σύμφωνα με τους επιστήμονες η έλλειψη ιωδίου, στην Ελλάδα είναι σπάνια (0,5:1000)

Αντιθέτως αυξάνει κατά πολύ το ποσοστό των ατόμων με θυρεοειδική δυσλειτουργία και αυτοάνοσα νοσήματα του θυρεοειδή αδένα, ιδιαίτερα της Hashimoto Θυρεοειδίτιδας.

Το 1922, ερευνητές ξεκίνησαν ένα πείραμα στο Οχαϊο, ΗΠΑ, το οποίο ονομάστηκε «μέτρο προφύλαξης κατά της έλλειψης ιωδίου». Στα πλαίσια αυτού του εγχειρήματος τα παιδάκια ενός σχολείου λάμβαναν καθημερινά μια δόση ιωδίου ως συμπλήρωμα διατροφής. Από εκεί και έπειτα συμμετείχαν σταδιακά και άλλες χώρες στο εγχείρημα αυτό, με στόχο την προφύλαξη του πληθυσμού από τις συνέπειες της έλλειψης ιωδίου. Το 1976 το πρώτο ιωδιούχο αλάτι στην Γερμανία ανέγραφε «Να καταναλώνεται μόνο εφόσον υπάρχει ιατρική διάγνωση για έλλειψη ιωδίου».

Σταδιακά τα κράτη παγκοσμίως, όμως και πανευρωπαϊκά, συμπλήρωναν ιώδιο σε ζωοτροφές.

Έτσι η περιεκτικότητα σε ιώδιο αυξήθηκε σε κάποια προϊόντα σε επικίνδυνα επίπεδα. Παραδείγματος χάριν βρέθηκαν σε πρόσφατους ελέγχους 1522 μικρογραμμάρια ιώδιο σε 1 λίτρο γάλα! Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας (WHO) το όριο των 200 μικρογραμμαρίων ιώδιο για την κάλυψη των ημερησίων αναγκών ξεπεράστηκε στη προκειμένη περίπτωση κατά το επταπλάσιο!

Κατ’ επέκταση βεβαίως επιβαρύνονται και τα υπόλοιπα ζωικά προϊόντα όπως π.χ. γαλακτοκομικά, κρέατα, μέχρι και βρεφικές τροφές.

Ενδιαφέρον είναι ωστόσο ότι η περιεκτικότητα σε ιώδιο έχει αυξηθεί και στα οπωροκηπευτικά προϊόντα, καθώς αυτά μεγαλώνουν με ζωικά λιπάσματα, από ζώα που τράφηκαν με ζωοτροφές στις οποίες προστέθηκε επιπλέον ιώδιο.

Πόσο μπορεί να βλάψει το υπερβολικό ιώδιο;

Το ιώδιο σε τακτική και υπερβολική δοσολογία μπορεί να προκαλέσει μεταξύ άλλων

– δυσλειτουργία γαστρεντερικού συστήματος

– δυσλειτουργία του ουροποιητικού συστήματος

– σοβαρές δυσλειτουργίες του θυρεοειδή αδένα

– αλλεργικές αντιδράσεις (άσθμα, κνησμό)

– αύξηση των καρδιακών παλμών

– δυσλειτουργία των νεφρών

H υπερβολική πρόσληψη ιωδίου μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, ιδίως σε άτομα που αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα με το θυρεοειδή τους, όπως όζους, υπερθυρεοειδισμό και αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα.

Η λήψη υπερβολικού ιωδίου από φάρμακα, ακτινολογικές διαδικασίες ή υπερβολική πρόσληψη συγκεκριμένων τροφών ,μπορεί να επιδεινώσει τον υπέρ- ή υποθυρεοειδισμό. Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, π.χ. επιβαρυμένη υγεία η τακτική λήψη μεγάλων ποσοτήτων ιωδίου μπορεί να θέσουν σε άμεσο κίνδυνο ακόμα και την ζωή του ασθενή.

Η λήψη υπερβολικού ιωδίου, και συγκεκριμένα του ιωδιούχου άλατος, έχει συνδεθεί και με τον αυξημένο κίνδυνο παρουσίασης καρκίνου, ιδιαίτερα με τον καρκίνο του μαστού. Μια έρευνα σε 55000 άτομα τα οποία λάμβαναν θυρεοειδικές ορμόνες έδειξε πως το 12% παρουσίασαν κύτταρα καρκίνου του μαστού σε σύγκριση με υγιείς ασθενείς που ήταν στο 6,2%.

Νόσος Graves

Το να δίνει κάποιος αυξημένες δόσεις ιωδίου σε έναν ασθενή με νόσο του Graves ισοδυναμεί με απόπειρα δολοφονίας.

Υποθυρεοειδισμός, Θυρεοειδίτιδα Hashimoto

Το ιώδιο μπορεί να αυξήσει τα συμπτώματα της Θυρεοειδίτιδας Hashimoto και δεν ενδείκνυται για την θεραπεία της. Ασθενείς με Hashimoto Θυρεοειδίτιδα πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγουν τα ιωδιούχα φάρμακα και την ιωδιούχα σκιαγραφική ουσία (π.χ. σε μια αξονική τομογραφία). Η συνδυαστική θεραπεία με θυρεοειδικές ορμόνες και ιώδιο δεν είναι σκόπιμη.

Διαβάστε επίσης

• Παχαίνει ο υποθυρεοειδισμός; Tι είναι η Hashimoto. Ποια τα συμπτώματα, η διάγνωση και η θεραπεία.
• Οι διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα. Τι προκαλούν, πώς ανιχνεύονται και πώς αντιμετωπίζονται
• Κούραση, υπνηλία, κατάθλιψη και δυσκοιλιότητα, μπορεί να οφείλεται σε θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
• Πότε πρέπει να γίνεται ο υπέρηχος του θυρεοειδούς; Τι δείχνει και τι προετοιμασία απαιτείται;

Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου,