Δεν θα έχουμε σε λίγο γάλα και τυρί. Φόβοι για σοβαρές ελλείψεις γαλακτοκομικών και ανατιμήσεις

  επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Τους τελευταίους μήνες παρατηρούνται σοβαρές ελλείψεις σε γαλακτοκομικά προϊόντα. Το πρόβλημα αυτό ξεκινά από μήνες πριν με τις αυξημένες τιμές των ζωοτροφών με αποτέλεσμα οι κτηνοτρόφοι που δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στα έξοδα αναγκάστηκαν να σφάξουν ζώα προκειμένου να μειώσουν το καθημερινό κόστος. 

Άρα η παραγωγή γάλακτος μειώνεται καθημερινά και πέρα από τις τεράστιες αυξήσεις που έρχονται θα υπάρχει και τεράστια έλλειψη σε όλο το φάσμα με αποτέλεσμα να το δούμε και στα ράφια των σουπερ μάρκετ. 

Οι ελλείψεις αυτές δημιουργούν τεράστια προβλήματα παρατηρούνται στην αγορά των γαλακτοκομικών λόγω της ακρίβειας, με τα τυριά να έχουν γίνει είδος… πολυτελείας. Αυξήσεις πάνω από 10% από την αρχή του έτους παρουσιάζουν μία σειρά από γαλακτοκομικά προϊόντα που «κινδυνεύουν» να γίνουν είδος πολυτελείας, καθώς οι τιμές τους έχουν εκτοξευθεί. Οι ανατιμήσεις οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στην έλλειψη κτηνοτρόφων αλλά και στις ακριβές ζωοτροφές, με αποτέλεσμα την έλλειψη γάλακτος και μικρότερη παραγωγή τυροκομικών προϊόντων. Η μικρή παραγωγή και το υψηλό ενεργειακό κόστος (παράδειγμα: λογαριασμός ρεύματος από 2.500€ -> 7.500€) οδηγούν στην εκτίναξη των τιμών και στον κίνδυνο για «λουκέτο» σε μικρά τυροκομεία. Η τιμή των γαλακτοκομικών έχει αυξηθεί έως και 27% σε ορισμένα είδη. Χαρακτηριστικά:

Για παράδειγμα, η τιμή των γαλακτοκομικών έχει αυξηθεί έως και 27% σε ορισμένα είδη.

Γαλακτοκομικά: Οι τιμές τον Δεκέμβριο 2021 και τον Αύγουστο 2022

Γιαούρτι πήλινο (1 κιλό): 3,80€ -> 4,30€ (+13,1%)

Φέτα βαρελίσια (1 κιλό): 8,20€ – 8,50€ -> 9,50€ – 10€ (+15,8 με 17,6%)

Γραβιέρα (1 κιλό): 11,5€ -12€ -> 13€ – 14€ (+13% με 16,6%)

Μυζήθρα (1 κιλό): 8,5€ -> 10€ (+17,6%)

Ανθότυρο (1 κιλό): 5,5€ -> 7€ (+27,2%)

Συγκεκριμένα τα ελληνικά νοικοκυριά πλέον αγοράζουν ένα τέταρτο φέτας, το πολύ μισό κιλό. Ο λόγος δεν είναι η αλλαγή στις συνήθειες τους αλλά οι τιμές που αυξήθηκαν για τα καλά μέσα σε λίγους μήνες.

Οι τιμές ανά είδος διαμορφώνονται 3.10.22 ως εξής:

Φέτα προέλευσης Τυρνάβου: 12.30€

Φέτα προέλευσης Ελάσσονας: 11.30€

Φέτα προέλευσης Καλαβρύτων: 10.40€

Μάλιστα οι τιμές είναι ακόμα ακριβότερες στα συσκευασμένα τυριά που θα προτιμήσουν πολλοί καταναλωτές για να γλιτώσουν χρόνο στα ψώνια τους ή επειδή αγοράζουν από μικρότερα σουπερμάρκετ και εκεί δεν υπάρχει πάγκος αλλά μόνο ψυγεία.

Φέτα 300γρ: 5.01€ (16.70€/κιλό)

Φέτα 400γρ: 5.68€: (14.20€/κιλό)

Η σύγκριση με τις τιμές πριν από έναν χρόνο δείχνει πως οι αυξήσεις στη φέτα φτάνουν:

43% στην χύμα φέτα

45% στην συσκευασμένη φέτα

Οι προβλέψεις για το επόμενο διάστημα λένε πως οι τιμές θα ανέβουν και άλλο λόγω ενεργειακού κόστους που ανεβάζει το κόστος παραγωγής και τα μεταφορικά. Η χύμα φέτα θα φτάσει τα 15€ και η συσκευασμένη θα πλησιάσει τα 20€.

«Λουκέτα» σε μεγάλους παραγωγούς τυροκομικών

Μιλώντας στο MEGA, ο τυροκόμος Στέφανος Βακόνδιος τόνισε ότι η αύξηση στην τιμή των ζωοτροφών, τους αναγκάζει να τρώνε τα ζώα λιγότερο, έτσι επηρεάζεται και η παραγωγή γάλακτος, που τελικά μειώνεται.

Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά περιέγραψε ο ιδιοκτήτης του τυροκομείου, η κατάσταση είναι τραγική, καθώς 3 μεγάλοι παραγωγοί τυροκομικών προϊόντων αναγκάστηκαν να βάλουν «λουκέτο» στις επιχειρήσεις τους.

Ο παραγωγός δεν έκρυψε την ανησυχία του, ότι επίκεινται ελλείψεις στο τυροκομικά προϊόντα, καθώς από εκεί που η καθημερινή παραγωγή ήταν 3 τόνοι γάλα, σήμερα η παραγωγή έχει πέσει στα 1.500 με 1.800 κιλά παραγωγής γάλακτος ημερησίως.

Το «καμπανάκι» για τη μειωμένη παραγωγή φέτος, έχουν ήδη κρούσει μεγάλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη αγορά. Tα προβλήματα με τις ανατιμήσεις στις ζωοτροφές ξεκίνησαν από το περασμένο φθινόπωρο αλλά έγιναν ακόμη εντονότερα μετά την αναταραχή που έφερε ο πόλεμος στην Ουκρανία.

Ιδιαίτερα δύσκολη περιγράφει την κατάσταση ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Γαλακτοκομικών Προϊόντων, Χρήστος Αποστολόπουλος επισημαίνοντας ότι εγχώρια παραγωγή φέτος εμφανίζεται μειωμένη κατά 3% έως 5%. Όπως εξηγεί λόγω της υπέρογκης αύξησης της τιμής των ζωοτροφών, πολλά ζώα υποσιτίζονται ενώ άλλα οδηγούνται σε σφαγή από τους κτηνοτρόφους, οι οποίοι δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στο αυξημένο κόστος.

Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν ωστόσο και οι παραγωγοί σε ολόκληρη την Ευρώπη με αποτέλεσμα η προμήθεια από αγορές του εξωτερικού να γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Καθώς όσο περνάει ο καιρός η κατάσταση δεν βελτιώνεται, κάθε χώρα επιδιώκει να κρατά την παραγωγή για να καλύψει τις δικές της ανάγκες.

Ακόμη όμως και όταν υπάρχει η δυνατότητα εισαγωγής, οι τιμές στις οποίες αγοράζουν τελικά οι επιχειρήσεις είναι στα ύψη, όπως επισημαίνει ο κ. Αποστολόπουλος. Με δεδομένο μάλιστα ότι η χώρα μας έχει αυτάρκεια κατά 50% σε αιγοπρόβειο γάλα και το υπόλοιπο το εισάγει από άλλες χώρες γίνεται σαφές το μέγεθος του προβλήματος.

Για το κόστος των ζωοτροφών το πρόβλημα δεν μόνο ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλά πολυπαραγοντικό. Είναι επίσης η ελλιπής λειτουργία των μεγαλύτερων λιμανιών του πλανήτη, η έλλειψη αποθηκευτικών χώρων και η παρατεταμένη ξηρασία. Έτσι εκτός από το πρόβλημα του ηλιελαίου, των δημητριακών και των ζωοτροφών, που δεν φτάνουν στην αγορά από την Ουκρανία, πρόβλημα αποτελούν για παράδειγμα οι περιορισμοί των εξαγωγών φοινικέλαιου από την Ινδονησία, οι περιορισμοί στις εξαγωγές σιτηρών και δημητριακών από τη Σερβία, την Ινδία και το Καζακστάν, καθώς και η καταστροφή της σοδειάς στο Μαρόκο λόγω της ξηρασίας. Αλλά και στην κτηνοτροφία υπάρχουν προβλήματα, όπως τα αυξανόμενα κρούσματα γρίπης των πτηνών εκτροφής στο βόρειο ημισφαίριο, καθώς και η εξάπλωση της αφρικανικής πανώλης των χοίρων ακόμα και στη καρδιά της Ευρώπης, για παράδειγμα στη Γερμανία. 

Το μεγάλο πρόβλημα εντοπίζεται στα γάλατα που είναι για παραγωγή τυριών και γιαουρτιών. 

 Στοιχεία από το ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ για την μείωση της παραγωγής γάλακτος: 

Αγελαδινό γάλα: 170.495 τόνοι (α’ τρίμηνο 2021) – 165.421 τόνοι (α’ τρίμηνο 2022) / Μείωση παραγωγής: 2,86% 

Πρόβειο γάλα: 250.137 τόνοι (α’ τρίμηνο 2021) – 242.023 τόνοι (α’ τρίμηνο 2022) / Μείωση παραγωγής: 3,24% 

Κατσικίσιο γάλα: 38.269 τόνοι (α’ τρίμηνο 2021) – 35.139 τόνοι (α’ τρίμηνο 2022) / Μείωση παραγωγής: 8,18%

Το παράδειγμα στις ελλείψεις στη γραβιέρα Νάξου

Ένα από τα πιο αγαπημένα ελληνικά τυριά, προϊόν ΠΟΠ... αγνοείται από αρκετά σούπερ μάρκετ. Ο λόγος για την γραβιέρα Νάξου η παραγωγή της οποίας έχει δυσκολέψει και ήδη παρατηρούνται ελλείψεις, σύμφωνα με τον πρόεδρο Αγροτικών Συνεταιρισμών Νάξου, Δημήτρη Καπούνη. «Η κτηνοτροφία εκπέμπει SOS. Στη Νάξο έχουμε περίπου 7 τόνους γάλα μείον, αυτό σημαίνει 700 κιλά προϊόν γραβιέρα τη μέρα που δεν το έχουμε. Θα υπάρχει έλλειψη στην αγορά» είπε ο κ. Καπούνης στο OPEN

Οπως ανέφερε «προσπαθήσαμε να στηρίξουμε τον παραγωγό. Φέραμε αγελάδες από το εξωτερικό, οι παραγωγοί άρχισαν να μειώνουν το ζωικό προϊόν, δεν είχαν να ταΐσουν. Έχουμε 300 αγελάδες που πήγαν για σφάξιμο. Θα έχουμε συνέχεια. Οι ζωοτροφές είναι στα ύψη, τα λιπάσματα στα ύψη, τα ρεύματα στα ύψη, τα πετρέλαια στα ύψη. Δεν ξέρουμε πού θα φτάσουμε. Ο παραγωγός μπαίνει μέσα, δεν βγάζει μεροκάματο». «Η παραγωγή μας έχει μειωθεί, έχει φύγει το ζωικό κεφάλαιο από τον κτηνοτρόφο, το ζώο δεν σιτίζεται σωστά, είναι ΠΟΠ προϊόν, δεν μπορούμε να φέρουμε γάλα από αλλού, μόνο με γάλα Νάξου. Η Πολιτεία πρέπει να μας ακούσει» τόνισε ο κ. Καπούνης. 

Ομάδα εκπροσώπων από τον αγροτικό συνεταιρισμό Νάξου ταξίδεψε μέχρι τη Βουλγαρία για να φέρει καλαμπόκι και να ταΐσουν τα ζώα στη Νάξο, σε μια προσπάθεια να διατηρηθεί η παραγωγή της γραβιέρας ΠΟΠ του νησιού.

«Το θέμα μας δεν είναι μόνον οι τιμές, που βέβαια είναι ασύλληπτες, ειδικά με τα μεταφορικά που χρειάζονται για το νησί. Είναι ότι δεν βρίσκουμε κιόλας», περιγράφει ο πρόεδρος του αγροτικού συνεταιρισμού, Δημήτρης Καπούνης. «Αυτό σημαίνει ότι τα ζώα τρώνε λιγότερο, δεν σιτίζονται κανονικά και άρα παράγουν λιγότερο γάλα», εξηγεί. Η γραβιέρα Νάξου παράγεται από 80% αγελαδινό γάλα και 20% αιγοπρόβειο, ωστόσο, καθώς πρόκειται για τυρί Ονομασίας Προέλευσης, επιβάλλεται το γάλα να προέρχεται από τη Νάξο.

Στην Πάρο

Οι κτηνοτρόφοι αναφέρουν ότι στην Πάρο είχαμε μια κακή χρονιά, ενώ ξεκίνησε πάρα πολύ καλά από πλευράς βροχοπτώσεων και ελπίζαμε ότι θα έχουμε μια σχετική αυτάρκεια γιατί η Πάρος έχει πολλές καλλιεργούμενες εκτάσεις και θα μπορούσε να έχει δική της ζωοτροφή. Με κριθάρι για παράδειγμα τροφοδοτούσαμε και τα γύρω νησιά, είχαμε άχυρα, σανό αλλά δεν έβρεξε ούτε τον Μάρτιο ούτε τον Απρίλιο, με αποτέλεσμα αυτά σχεδόν να καταστραφούν. Η παραγωγή θα πέσει και σε αυτόν τον τομέα πάρα πολύ χαμηλά. Συν ότι και πέρσι ήταν μια κακή χρονιά από πλευράς βροχοπτώσεων και ελλείψεις σε βασικά ήδη διατροφής που είχαμε αυτάρκεια. Δεν εισαγάγαμε άχυρο και σανό. Εισαγάγαμε μόνο πίτερα, καρπούς και τέτοια. Σε αυτά λοιπόν θα υπάρχει τεράστια έλλειψη. Τώρα το πώς θα αναπληρωθούν, εδώ πραγματικά σηκώνουμε τα χέρια ψηλά. Χρειάζεται μια γενναία επιδότηση από το κράτος για τις ζωοτροφές. Από την άλλη αν αυξήσεις την πρώτη ύλη αυτή την στιγμή για να πάρεις το πραγματικό κόστος, θα επιβαρυνθεί ο καταναλωτής, με αποτέλεσμα να μην μπορεί ούτε αυτός να ψωνίσει. Είναι ένας φαύλος κύκλος.

Όπως είναι αντιληπτό το ίδιο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Νάξος και η Πάρος το αντιμετωπίζουν όλοι οι αγροτικοί συνεταιρισμοί της χώρας με αποτέλεσμα η έλλειψη σε γαλακτοκομικά στο επόμενο διάστημα να είναι εξαιρετικά έντονη και βέβαια πέρα από την ακρίβεια θα επιφέρει σοβαρό πρόβλημα στη διατροφική αλυσίδα.

Οι επερχόμενες ανατιμήσεις

Η πρώτη επίπτωση από την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί και ήδη βλέπουν οι καταναλωτές στα ψυγεία του σούπερ μάρκετ είναι η άνοδος στις τιμές. Μεσοσταθμικά η αυξήσεις υπολογίζονται ήδη στο 15% ενώ εφόσον επιβεβαιωθούν οι ανησυχίες του κλάδου για ελλείψεις το επόμενο διάστημα, θεωρείται βέβαιο ότι θα υπάρξουν και νέες ανατιμήσεις.

Φυσικά το ζήτημα δεν αφορά μόνο στο γάλα αλλά και στα υπόλοιπα προϊόντα που παράγονται από αυτό, όπως τυροκομικά, κρέμα γάλακτος κτλ. Μάλιστα επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται σε κλάδους σχετικούς με την εστίαση και χρησιμοποιούν πρώτες ύλες από γάλα, ήδη παρατηρούν τα πρώτα προβλήματα, όπως επισημαίνουν στo CNN Greece.

Σημειώνεται ότι τα ζητήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος επεσήμανε στη συνάντηση που είχε την περασμένη εβδομάδα με το υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Γιώργο Γεωργαντά, ο διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΛΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ, Χρήστος Τσόλκας, υπογραμμίζοντας την αναγκαιότητα στήριξης και ενίσχυσης της γαλακτοπαραγωγού κτηνοτροφίας με μία σειρά από μέτρα. Κατά τη διάρκεια άλλωστε της πρόσφατης ετήσιας γενικής συνέλευσης του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων τόσο ο κ. Τσόλκας όσο και ο διευθύνων σύμβουλος της Vivartia, Θανάσης Παπανικολάου είχαν επισημάνει το πρόβλημα των ελλείψεων σε γάλα για την εταιρεία.