«Το αντηλιακό σώζει ζωές»: Ο Πρόεδρος της ΕΔΑΕ, κ. Σωτήριος Θεοχάρης μιλά στο Medlabnews.gr για την πρόληψη του καρκίνου του δέρματος

της Θάλειας Γούτου για το medlabnews.gr iatrikanea

Ο καρκίνος του δέρματος αποτελεί μια από τις πιο συχνές αλλά και πλέον ιάσιμες μορφές καρκίνου, αρκεί να διαγνωστεί έγκαιρα. Με αφορμή τον Μήνα Ενημέρωσης και Πρόληψης κατά του Καρκίνου του Δέρματος, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας, κ. Σωτήριος Θεοχάρης, μιλά αποκλειστικά στο Medlabnews.gr - IatrikaNea για τους κινδύνους της ηλιακής ακτινοβολίας, την αξία της πρόληψης και τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης.

1. Πώς προέκυψε η ανάγκη για τον καθορισμό του Μαΐου ως μήνας πρόληψης και ενημέρωσης για τον καρκίνο του δέρματος;

Η Ελληνική Δερματολογική & Αφροδισιολογική Εταιρεία (ΕΔΑΕ) ήδη από το 2000 ξεκίνησε την ενημέρωση για τον Καρκίνο του Δέρματος και Δράσεις Δωρεάν Εξετάσεων κοινού, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ημέρας Μελανώματος (5η Μαΐου), ενώ το 2002 το ΔΣ της ΕΔΑΕ αποφάσισε να επεκτείνει την εκστρατεία και θέσπισε τη «Ελληνική Εβδομάδα κατά του Καρκίνου του Δέρματος», που διήρκησε ως το 2019. Τέλος, αμέσως μετά το πέρας της πανδημίας του Covid19, διάστημα κατά το οποίο όλες οι Δράσεις περιορίστηκαν, το 2022 το ΔΣ αποφάσισε να θεσπίσει τον Μάιο ως Μήνα Πρόληψης και Ενημέρωσης κατά του Καρκίνου του Δέρματος, διεξάγοντας έκτοτε κάθε Μάιο μια μεγάλη εκστρατεία στα ΜΜΕ με παράλληλες Δράσεις Ενημέρωσης και Δωρεάν Εξετάσεων κοινού.

Η επιλογή του Μαΐου δεν ήταν καθόλου τυχαία. Είναι ο μήνας που ουσιαστικά προηγείται του καλοκαιριού, οπότε όλοι εκτιθέμεθα στον ήλιο πολύ περισσότερο και για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ειδικά σε μια χώρα σας την δική μας που είναι ηλιόλουστη. Προκειμένου λοιπόν να μπορούμε να απολαμβάνουμε τον ήλιο, τις βόλτες και τις διακοπές μας με ασφάλεια, η ΕΔΑΕ διεξάγει την εκστρατεία Πρόληψης και Ενημέρωσης κατά του Καρκίνου του Δέρματος, δίνοντας έμφαση στην προστασία από τον ήλιο, την πρόληψη και φυσικά το έλεγχο του δέρματός μας, με αυτοεξέταση και με ετήσιο έλεγχο στον Δερματολόγο μας.

2. Υπάρχει αύξηση περιστατικών μελανώματος και άλλων μορφών καρκίνου του δέρματος τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα;

Η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση και δυστυχώς ακολουθεί το μοτίβο των διεθνών επιδημιολογικών στοιχείων, όπου παρατηρείται διαρκής αύξηση των περιστατικών μελανώματος και άλλων μορφών καρκίνου του δέρματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ το 2020 είχαμε 1.300 νέα περιστατικά μελανώματος ενώ το 2022 αυξήθηκαν στα 1.450.

3. Πώς γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του δέρματος και τι περιλαμβάνει ένας πλήρης δερματολογικός έλεγχος σπίλων;

Αρχικά όπως προανέφερα θα πρέπει όλοι μας να κάνουμε αυτοεξέταση μια φορά τον μήνα σε όλο μας το σώμα με την βοήθεια ενός καθρέφτη και φυσικά – εφόσον αυτό είναι εφικτό – με την βοήθεια ενός άλλου προσώπου και φυσικά να κάνουμε έναν ετήσιο προληπτικό έλεγχο στον δερματολόγο μας. Φυσικά, αν στο πλαίσιο της αυτοεξέτασης παρατηρήσουμε έναν σπίλο (ελιά) που είχαμε αλλά έχει αλλάξει μέγεθος, σχήμα & χρώμα ή αν δούμε ένα σημάδι που δεν είχαμε πριν, θα πρέπει να σπεύσουμε να επισκεφτούμε άμεσα τον δερματολόγο μας. Η αρχική κλινική δερματολογική εξέταση ,η δερματοσκόπηση με την βοήθεια του δερματοσκοπίου, η ολοσωματική ψηφιακή χαρτογράφηση ,και η συνεστιακή μικροσκόπηση αυξάνουν την διαγνωστική ακρίβεια του σύγχρονου δερματολόγου. Σε περίπτωση που υπάρχει υποψία μελανώματος ή κάποιου άλλου μη μελανωματικού καρκίνου τότε προχωράμε σε αφαίρεση και ιστολογική εξέταση, τα αποτελέσματα της οποίας θα μας δείξουν ακριβώς τι καρκίνος είναι και σε πιο στάδιο ώστε να ξεκινήσει η ενδεδειγμένη θεραπεία. Όπως έχουμε επανειλημμένα τονίσει ο καρκίνος του δέρματος είναι η πιο συχνή μορφή καρκίνου, ενώ το μελάνωμα, αν και δεν είναι τόσο συχνό είναι εξαιρετικά επικίνδυνο. Όταν όμως εντοπιστούν έγκαιρα είναι δυνατόν να θεραπευτούν και ειδικά για το μελάνωμα το 5ετές προσδόκιμο επιβίωσης να φτάσει το 99%.

4. Τι είναι αυτό που κάνει το μελάνωμα τόσο επικίνδυνο και γιατί είναι κρίσιμη η έγκαιρη διάγνωση;

Το μελάνωμα είναι ο πιο επιθετικός τύπος καρκίνου του δέρματος και η επικινδυνότητά του οφείλεται κυρίως στα εξής:

Ικανότητα για ταχεία μετάσταση. Το μελάνωμα έχει τη δυνατότητα να διεισδύει γρήγορα στα βαθύτερα στρώματα του δέρματος και να εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος ή στο λεμφικό σύστημα. Μπορεί να δώσει μεταστάσεις σε ζωτικά όργανα όπως: ΠνεύμονεςΉπαρ/Εγκέφαλο/Οστά.

Ταχεία εξέλιξη. Σε σύγκριση με άλλους καρκίνους του δέρματος (βασικοκυτταρικό και ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα), το μελάνωμα εξελίσσεται ταχύτερα. Μπορεί να αναπτυχθεί και να εξαπλωθεί σε λίγους μήνες, ειδικά σε πιο επιθετικές μορφές.

Αντοχή στη θεραπεία σε προχωρημένα στάδια. Οταν διαγνωστεί καθυστερημένα, το μελάνωμα είναι δυσκολότερο να αντιμετωπιστεί. Οι πιθανότητες ίασης μειώνονται σημαντικά όταν έχει ήδη δώσει μεταστάσεις, παρά την πρόοδο της ανοσοθεραπείας και στοχευμένων θεραπειών.

Είναι κρίσιμη η έγκαιρη διάγνωση γιατί όταν εντοπιστεί νωρίς, το μελάνωμα είναι πλήρως ιάσιμο με χειρουργική αφαίρεση. Σε αρχικό στάδιο (όταν είναι ακόμα επιφανειακό), το ποσοστό επιβίωσης ξεπερνά το 95%.Όσο πιο βαθιά εισχωρεί στο δέρμα (π.χ. σε χιλιοστά), τόσο χειρότερη η πρόγνωση. Το μελάνωμα είναι επικίνδυνο όχι επειδή εμφανίζεται συχνά, αλλά επειδή σκοτώνει σιωπηλά και γρήγορα αν δεν εντοπιστεί εγκαίρως.

5. Πόσο γρήγορα μπορεί να εξελιχθεί ένα μελάνωμα και τι σημάδι δεν πρέπει να αγνοήσει ποτέ κανείς;

Όπως ειπώθηκε και προηγουμένως, το μελάνωμα αν και δεν είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου του δέρματος, είναι η πιο επικίνδυνη. Ορισμένα μελανώματα (όπως το επιφανειακά επεκτεινόμενο μελάνωμα) αναπτύσσονται αργά και μπορεί να χρειαστούν μήνες ή ακόμα και χρόνια για να εισχωρήσουν βαθιά στο δέρμα. Άλλα, όπως το οζώδες μελάνωμα, μπορούν να εξαπλωθούν μέσα σε λίγες εβδομάδες έως μήνες, και έχουν μεγάλη πιθανότητα μετάστασης αν δεν αφαιρεθούν εγκαίρως. Η ταχύτητα ανάπτυξης εξαρτάται από: Τον τύπο του μελανώματος, την εντόπιση και το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς.

 
Το σημαντικότερο σημάδι είναι οποιαδήποτε αλλαγή σε ελιά ή νέα βλάβη στο δέρμα που "μοιάζει διαφορετική" από τις υπόλοιπες. Ιδιαίτερα αν παρατηρείς ταχεία αύξηση μεγέθους σε ελιά ή σημάδι, αλλαγή χρώματος – π.χ. γίνεται πιο σκούρα, μαύρη, μπλε ή ανομοιογενής, ασυμμετρία ή ακανόνιστα όρια, αιμορραγία χωρίς τραυματισμό, πόνο, φαγούρα ή τσούξιμο σε ελιά που μέχρι τότε ήταν ήσυχη. Επίσης νέα σκουρόχρωμη γραμμή κάτω από νύχι (ειδικά χωρίς τραυματισμό). Και τέλος "The Ugly Duckling Rule", αν μια ελιά δεν μοιάζει με καμία άλλη πάνω σου, πρέπει να ελεγχθεί!

6. Ποια είναι τα βασικά μέτρα πρόληψης που μπορεί να εφαρμόσει ο καθένας μας καθημερινά για να προστατευτεί από τον καρκίνο του δέρματος; Και ποιος είναι ο ρόλος του αντηλιακού σε αυτό το πλαίσιο;

Η πρωτογενής πρόληψη παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο για την αποφυγή δερματικών βλαβών που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο του δέρματος. Καθημερινά θα πρέπει να ακολουθούμε μια σειρά από μέτρα προστασίας, ώστε να χαιρόμαστε τον ήλιο με ασφάλεια. Συγκεκριμένα θα πρέπει να αποφεύγουμε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο. Προτιμούμε την σκιά και την μη έκθεση τις ώρες 11π.μ. – 4μ.μ. Επίσης, φοράμε προστατευτικά ρούχα, κατά προτίμηση σκουρόχρωμες μακρυμάνικες μπλούζες, πλατύγυρο καπέλο & γυαλιά ηλίου με UV προστασία. Και φυσικά σημαντικό ρόλο στην προστασία από τον ήλιο και κατά συνέπεια την ενδεχόμενη καρκινογένεση παίζει το αντηλιακό, με υψηλό δείκτη προστασίας UVA – UVB (SPF>30).

7. Ποια είναι η σωστή χρήση του αντηλιακού (ποσότητα, συχνότητα εφαρμογής, χρονική στιγμή εφαρμογής πριν την έκθεση);

Το να χρησιμοποιούμε αντηλιακό είναι, όπως ανέφερα, πολύ σημαντικό, όμως θα πρέπει να γίνεται με τον σωστό τρόπο για να αποτελεί ασπίδα προστασίας. Θα πρέπει, δηλαδή, να γνωρίζουμε ότι η δράση του ξεκινά μισή ώρα μετά την εφαρμογή και διαρκεί 2-3 ώρες, οπότε το ανανεώνουμε. Φοράμε αντηλιακό όλο τον χρόνο, ακόμα και τις μέρες με συννεφιά, και όχι μόνο το καλοκαίρι στην παραλία.

8. Τι σημαίνει το SPF και πώς επιλέγουμε το κατάλληλο αντηλιακό για τον τύπο δέρματός μας;

Το SPF (Sun Protection Factor) στα αντηλιακά δείχνει το βαθμό προστασίας από τις ακτίνες UVB, με απλά λόγια δείχνει τον χρόνο που μπορούμε να περάσουμε στον ήλιο χωρίς ερεθισμό τύπου εγκαύματος

Παράδειγμα: Αν το δέρμα σου καίγεται μετά από 10 λεπτά έκθεσης χωρίς προστασία με αντιηλιακό SPF 30 → 10 λεπτά × 30 = 300 λεπτά χρειάζονται θεωρητικά, ενώ με SPF 50 → 10 λεπτά × 50 = 500 λεπτά. χρειάζονται θεωρητικά.

Αυτό ισχύει μόνο θεωρητικά. Στην πράξη, ο ιδρώτας, το νερό, το τρίψιμο και η έντονη ηλιακή ακτινοβολία μειώνουν την αποτελεσματικότητα. Γι’ αυτό απαιτείται επαναλαμβανόμενη εφαρμογή κάθε 2 ώρες.

Τι ποσοστό UVB φιλτράρουν τα αντηλιακά;
SPF 15 → φιλτράρει περίπου 93% της UVB.
SPF 30 → φιλτράρει περίπου 97%.
SPF 50 → φιλτράρει περίπου 98%.
SPF 100 → φιλτράρει περίπου 99%.
Kανένα αντηλιακό δεν μπλοκάρει το 100%.

Η επιλογή του κατάλληλου αντηλιακού εξαρτάται από τον τύπο δέρματος, τις ανάγκες του και τις συνθήκες έκθεσης στον ήλιο. Η σωστή επιλογή είναι καθοριστική για προστασία από τον καρκίνο του δέρματος και τη φωτογήρανση.

 
Γενικές οδηγίες για την επιλογή αντιηλιακού:

• SPF τουλάχιστον 30 (καλύτερα 50 για έντονη έκθεση).
• Broad-spectrum" προστασία (UVA + UVB).
• Ανθεκτικό στο νερό αν ιδρώνεις ή κολυμπάς.
• Επανάλειψη κάθε 2 ώρες ή μετά από εφίδρωση/κολύμπι.
• Χρήση 365 μέρες το χρόνο – όχι μόνο το καλοκαίρι.

 
Πώς να επιλέξεις σωστά αντηλιακό ανάλογα με τον τύπο δέρματος:

Λιπαρό ή ακνεϊκό δέρμα: Oil-free, μη φαγεσωρογόνα (non-comedogenic), φόρμουλες. Matte ή gel υφή που απορροφά τη λιπαρότητα. Απόφυγε βαριές κρέμες και αντηλιακά με έλαια.

 
Ξηρό η ευαίσθητο δέρμα: Ενυδατικά αντηλιακά με ceramides, υαλουρονικό οξύ ή πανθενόλη. Καλύτερα οι κρέμες ή γαλακτώματα, όχι σπρέι. Προτίμησε φυσικά/ανόργανα φίλτρα (π.χ. zinc oxide, titanium dioxide) – λιγότερο ερεθιστικά.

 
Κανονικό / Μεικτό δέρμα: Αντηλιακά με ελαφριά υφή ή σε μορφή γαλακτώματος.

9. Τι θα λέγατε σε έναν νέο άνθρωπο που αμελεί την αντηλιακή προστασία γιατί «δεν καίγεται εύκολα»;

Η έννοια ότι χρειαζόμαστε αντηλιακή προστασία γιατί το δέρμα μας καίγεται εύκολα είναι ένας μύθος που αποδεδειγμένα έχει καταρριφθεί. Το ότι δεν καίγεσαι, δεν σημαίνει ότι δεν βλάπτεσαι. Η έκθεση στον ήλιο προκαλεί "αόρατες" βλάβες στο δέρμα, ακόμα και χωρίς να υπάρξει έγκαυμα. Αυτές οι βλάβες συσσωρεύονται με τα χρόνια και μπορεί να οδηγήσουν σε:

• Καρκίνο του δέρματος (όχι μόνο μελάνωμα, αλλά και βασικοκυτταρικό ή ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα).
• Φωτογήρανση – ρυτίδες, χαλάρωση, κηλίδες, θαμπή όψη.
• Δυσχρωμίες (πανάδες, ανομοιομορφία χρώματος).
• Καταστροφή κολλαγόνου και πρόωρη γήρανση του δέρματος.

Φιλική συμβουλή: «Το αντηλιακό δεν είναι μόνο για να μην καίγεσαι, είναι για να προστατεύεις το μέλλον του δέρματός σου. Είναι η πιο απλή και αποτελεσματική μορφή πρόληψης – και κυριολεκτικά σώζει ζωές.»

Κανόνας ζωής: «Ο ήλιος "θυμάται" κάθε λεπτό που εκτέθηκες χωρίς προστασία. Το δέρμα σου, όμως, δεν μπορεί να το διορθώσει πάντα.»

10. Είναι το αντηλιακό «γυναικεία υπόθεση» ή πρέπει και οι άντρες να το εφαρμόζουν με τον ίδιο τρόπο και συχνότητα;

Φυσικά και ΔΕΝ είναι το αντηλιακό μόνο γυναικεία υπόθεση. Είναι υπόθεση υγείας και πρόληψης για όλους, άντρες και γυναίκες. Στατιστικά, οι άντρες άνω των 50 έχουν υψηλότερα ποσοστά καρκίνου του δέρματος.Συχνά εκτίθενται περισσότερο στον ήλιο λόγω εξωτερικής εργασίας ή σπορ. Έχουν πιο αμελή στάση απέναντι στην πρόληψη και τις δερματολογικές εξετάσεις.Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία των AMERICAN ACADEMY OF DERMATOLOGY ASSOCIATION και SKIN CANCER FOUNDATION, το ανδρικό δέρμα είναι πιο ευπαθές στη βλαπτική δράση του ήλιου και επίσης οι άνδρες εμφανίζουν συχνότερα καρκίνο του δέρματος από τις γυναίκες.. Η αντηλιακή προστασία δεν έχει φύλο. Είναι καθημερινή συνήθεια πρόληψης, όπως το πλύσιμο των δοντιών ή η σωστή διατροφή.

11. Πόσο νωρίς πρέπει να αρχίζει η εκπαίδευση των παιδιών σχετικά με τον ήλιο και με ποιον τρόπο;

Είναι πολύ σημαντικό να ξεκινάει η εκπαίδευση των παιδιών σχετικά με τον ήλιο και την προστασία από αυτόν από την παιδική ηλικία.

 
Γιατί πρέπει να ξεκινά νωρίς:

• Το 80% της έκθεσης στον ήλιο γίνεται μέχρι την ηλικία των 18 ετών.
• Το δέρμα των παιδιών είναι πιο ευαίσθητο και ευάλωτο στις βλάβες της UV ακτινοβολίας.
• Ένα σοβαρό ηλιακό έγκαυμα στην παιδική ηλικία διπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης μελανώματος αργότερα στη ζωή.
• Οι πρώτες συνήθειες που αποκτά ένα παιδί μένουν για πάντα
• Πρόληψη από μικρή ηλικία = επένδυση ζωής

Ποια η συμπεριφορά στον ήλιο ανάλογα με την ηλικία;

• 0–6 μηνών: Δεν εκτίθενται απευθείας στον ήλιο. Μόνο σκιά, ρούχα, καπέλο – όχι αντηλιακά (εκτός ειδικών περιπτώσεων).
• Από 6 μηνών και πάνω: Μπορεί να ξεκινήσει αντηλιακή προστασία με ειδικά παιδικά προϊόντα.
• Από 3–4 ετών: Μπορεί να ξεκινήσει η εκμάθηση με παιχνίδι και παράδειγμα

Πώς θα πρέπει να γίνεται η εκπαίδευση;

• Με το παράδειγμα των γονιών: Αν σε βλέπει να φοράς αντηλιακό, καπέλο και γυαλιά, θα το θεωρήσει φυσιολογικό.
• Μέσα από το παιχνίδι: Εκπαιδευτικά βιβλία, παραμύθια ή παιδικές ιστορίες για τον ήλιο.Παιχνίδια με "ήλιο & σκιά" για να μάθει πότε να προστατεύεται.
• Μέσα από την καθημερινή ρουτίνα: Βάλε το αντηλιακό στη "ρουτίνα εξόδου", όπως βάζεις παπούτσια ή παίρνεις το παγουρίνο σου.
• Με απλή, θετική γλώσσα: «Το αντηλιακό είναι η πανοπλία του δέρματός μας για να μην μας πληγώσει ο ήλιος!»
• Μέσα από το σχολείο ή τον παιδικό σταθμό: Εκπαιδευτικά προγράμματα υγείας και πρόληψης με διαδραστικά εργαλεία.

Η ΕΔΑΕ πιστεύει στην σημασία της ενημέρωσης των παιδιών, όπως και των ενηλίκων, για τον λόγο αυτό προσπαθεί να διεξάγει ειδικό πρόγραμμα ενημέρωσης των παιδιών είτε σε συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία είτε μέσω των Συλλόγων Γονέων & Κηδεμόνων.

12. Υπάρχει η άποψη ότι η χρήση αντηλιακού εμποδίζει τη σύνθεση βιταμίνης D από τον ήλιο. Πόσο βάσιμος είναι αυτός ο προβληματισμός και πώς μπορεί κανείς να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη για προστασία και την παραγωγή βιταμίνης D;

Ο προβληματισμός ότι η χρήση αντηλιακού εμποδίζει τη σύνθεση της βιταμίνης D είναι εν μέρει βάσιμος , αλλά υπερβολικά τονισμένος. Ας δούμε τι ισχύει:

Η βιταμίνη D παράγεται στο δέρμα όταν εκτίθεται στην UVB ακτινοβολία.Είναι απαραίτητη για την υγεία των οστών, του ανοσοποιητικού συστήματος και πιθανόν για την ψυχική διάθεση

Έχει φανεί ότι η πολύ υψηλή αντηλιακή προστασία (π.χ. SPF 50+), αν εφαρμοστεί τέλεια και συνεχώς, μειώνει την παραγωγή βιταμίνης D. Στην πράξη όμως, οι περισσότεροι δεν εφαρμόζουν το αντηλιακό σωστά ή σε επαρκή ποσότητα, δεν το ανανεώνουν τακτικά και έχουν μερική έκθεση στον ήλιο (π.χ. χέρια, πρόσωπο). Άρα παραμένει μία επαρκής ποσότητα UVB ικανή για την σύνθεση βιταμίνης D σε καθημερινές συνθήκες, ακόμη και με αντηλιακό.

 
Η εξισορρόπηση γίνεται με :

• Ολιγόλεπτη έκθεση στον ήλιο 10–15 λεπτά έκθεσης πρωινές ή απογευματινές ώρες (π.χ. χέρια, πρόσωπο) 3-4 φορές/εβδομάδα, αρκούν για φυσιολογικά επίπεδα βιταμίνης D
• Μέτρηση βιταμίνης D τακτικά με αιματολογική εξέταση.
• Πρόσληψη βιταμίνης D από διατροφή: λιπαρά ψάρια, αυγά, γαλακτοκομικά, εμπλουτισμένα τρόφιμα.
• Αν χρειάζεται λήψη συμπληρώματων βιταμίνης D

Το όφελος του αντηλιακού για την πρόληψη του καρκίνου του δέρματος υπερβαίνει κάθε μικρή πιθανή μείωση της βιταμίνης D. Μπορείς να έχεις και αντηλιακή προστασία και επαρκή βιταμίνη D. Το ένα δεν αποκλείει το άλλο, αρκεί να υπάρχει μέτρο, ενημέρωση και παρακολούθηση.

13. Τον τελευταίο καιρό κυκλοφορούν πληροφορίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ορισμένα αντηλιακά περιέχουν "επικίνδυνες" ή ακόμα και "καρκινογόνες" ουσίες. Πόσο αληθινές είναι αυτές οι ανησυχίες και τι πρέπει να προσέχει κανείς όταν επιλέγει αντηλιακό;

Υπάρχουν ουσίες που έχουν τεθεί υπό διερεύνηση όπως ορισμένα χημικά φίλτρα –Oxybenzone, Octinoxate, Homosalate, Octocrylene – λόγω δυνατότητας διείσδυσης στο αίμα, δυνητικής ενδοκρινικής διαταραχής (ορμονική επίδραση) και περιβαλλοντικών ανησυχιών (π.χ. καταστροφή κοραλλιογενών υφάλων). Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι αυτά τα φίλτρα προκαλούν καρκίνο στον άνθρωπο στις συγκεντρώσεις που χρησιμοποιούνται στα εγκεκριμένα αντηλιακά.

 
Το πιο σοβαρό περιστατικό: Το 2021, ανιχνεύθηκε βενζόλιο (καρκινογόνος ουσία) σε ορισμένα σπρέι αντηλιακά στις ΗΠΑ. Ήταν πρόβλημα παραγωγής/μόλυνσης και όχι πρόβλημα των ενεργών συστατικών.

 
Τι πρέπει να προσέχουμε στην επιλογή του αντηλιακού:

1. Ύπαρξη επίσημης έγκρισης και σήμανσης: «Προτίμησε αντηλιακά εγκεκριμένα από τον ΕΟΦ ή αντίστοιχες ρυθμιστικές αρχές.» - «Έλεγξε ότι αναγράφεται "broad spectrum" (UVA + UVB) και SPF 30 ή 50.»

 
2. Επιλογή βάση του τύπου δέρματος και των αναγκών του: Για παιδιά, ευαίσθητο ή αλλεργικό δέρμα αντιηλιακό με φυσικά φίλτρα (zinc oxide, titanium dioxide). Για συχνή χρήση αναζητούμε αντιηλιακά χωρίς άρωμα, parabens, alcohol.

 
3. Αποφυγή σπρέι για πρόσωπο ή παιδιά: Μεγαλύτερος κίνδυνος εισπνοής ή άνισης εφαρμογής.

14. Ποιο είναι το πιο επικίνδυνο λάθος που κάνει ο κόσμος με την αντηλιακή προστασία χωρίς να το καταλαβαίνει;

Ένα από τα πιο επικίνδυνα και συχνά λάθη που κάνει ο κόσμος σχετικά με την αντηλιακή προστασία είναι το εξής:

Να θεωρεί ότι "μία φορά αρκεί". Δηλαδή: «Έβαλα αντηλιακό το πρωί, άρα είμαι καλυμμένος/η για όλη τη μέρα.»

Γιατί είναι επικίνδυνο αυτό; Το αντηλιακό αποδυναμώνεται με τον ιδρώτα, το νερό (κολύμπι, θάλασσα, ντους), την τριβή από πετσέτες, ρούχα, κράνος κ.λπ. και τον χρόνο (μετά από 2 ώρες η προστασία μειώνεται δραματικά). Ακόμα και αν έχεις βάλει το καλύτερο αντηλιακό με SPF 50, χωρίς ανανέωση η προστασία πέφτει κατακόρυφα.

Τι πρέπει να κάνουμε: Επανάλειψη κάθε 2 ώρες ακόμα κι αν καθόμαστε στην σκιά ειδικά μετά από κολύμπι ή εφίδρωση. Η συχνή ανανέωση είναι αυτή που κάνει τη διαφορά μεταξύ προστασίας και ψευδούς ασφάλειας.

15. Αν μπορούσατε να καταρρίψετε έναν μύθο που ακούτε ξανά και ξανά για τον ήλιο ή τα αντηλιακά, ποιος θα ήταν;

ΜΥΘΟΣ: «Δεν χρειάζομαι σήμερα αντηλιακό έχει συννεφιά ή δεν θα πάω παραλία και θα μείνω στην πόλη οπότε δεν θα βάλω αντιηλιακό»

 
Η ΑΛΗΘΕΙΑ: Η υπεριώδης ακτινοβολία διαπερνά τα σύννεφα, τα τζάμια και φτάνει στο δέρμα όλο τον χρόνο – ακόμη και τον χειμώνα ή όταν δεν υπάρχει απευθείας ηλιοφάνεια.Περισσότερο από το 80% της UV ακτινοβολίας περνάει ακόμη και σε συννεφιασμένες μέρες. Η UVA (υπεύθυνη για την φωτογήρανση αλλά και για τον καρκίνο του δέρματος), υπάρχει από το πρωί μέχρι το απόγευμα, δεν προκαλεί έγκαυμα, αλλά κάνει σιωπηλή ζημιά. Διεισδύει μέσα από τα τζάμια, οπότε κινδυνεύεις ακόμα και στο αυτοκίνητο ή μπροστά από παράθυρο.

Και στην πόλη τί γίνεται; Το τσιμέντο, η άσφαλτος και οι τζαμαρίες ανακλούν την ακτινοβολία και την ενισχύουν.Αν κυκλοφορείς έξω, δουλεύεις δίπλα σε παράθυρο ή απλώς περπατάς για να πας στη δουλειά σου, εκτίθεσαι χωρίς να το καταλαβαίνεις.

Χρυσός κανόνας: Αντηλιακό κάθε μέρα, 12 μήνες τον χρόνο ,όχι μόνο το καλοκαίρι ή στην παραλία.

16. Ποια είναι τα βασικά μηνύματα που θέλετε να μεταδώσετε μέσα από τη φετινή εκστρατεία της ΕΔΑΕ;

Η εκστρατεία της ΕΔΑΕ :

Θέλει να ενημερώσει ότι ο Καρκίνος του Δέρματος μας αφορά όλους ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας και φυλής.

Στοχεύει στην μείωση της συχνότητας εμφάνισης του καρκίνου του δέρματος μέσα από την πρωτογενή πρόληψη (ενημέρωση του πολίτη για αλλαγή των συνηθειών του όπως: μείωση της διάρκειας έκθεσης στον ήλιο – αποφυγή έκθεσης στον ήλιο μεταξύ 11.00- 16.00- χρήση ειδικού καπέλου – χρήση γυαλιών με UV προστασία -ειδικών ενδυμάτων με UV προστασία – σωστή και καθημερινή εφαρμογή του αντιηλιακού – μηνιαία αυτοεξέταση)

Προσδοκά στην μείωση της θνησιμότητας του καρκίνου δέρματος μέσα από την δευτερογενή πρόληψη (ετήσιος προσυμπτωματικός έλεγχος στον δερματολόγο). Πηγαίνουμε στον δερματολόγο μία φορά χρόνο για εξέταση των σπίλων μας πριν ανακαλύψουμε καμία μεταβολή

Για αυτό το φετινό μήνυμα είναι μονοδιάστατο και δυναμικό:

«Πριν ξεκινήσεις να ψάχνεις το οτιδήποτε, που θα πας διακοπές, τι θα φορέσεις και ό,τι άλλο… ΞΕΚΙΝΑ ΝΑ ΨΑΧΝΕΣΑΙ!»

Διαβάστε επίσης:

ΕΔΑΕ: Κάθε μέρα κάτι ψάχνεις…Μήπως αυτόν τον Μάιο να ψάξεις και το δέρμα σου;