Μπορώ να προσφέρω ό,τι κι εσύ, φτάνει να μου δώσεις τα εφόδια και την ευκαιρία. Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία

επιμέλεια Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, medlabnews.gr iatrikanea

Το 1992, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ανακήρυξε την 3η Δεκεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία. Κάθε χρόνο η μέρα αυτή δίνει ακόμα μια ευκαιρία στην κοινωνία να εστιάσει την προσοχή της στα δικαιώματα και τις δυνατότητες των ατόμων με αναπηρία, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα ζωής τους και υλοποιώντας μεταρρυθμίσεις που θα αναπτύξουν νέες προοπτικές για την κοινωνική τους ενσωμάτωση. 

Ο όρος αναπηρία αναφέρεται στον περιορισμό λόγου, έργου ή άμεσης αντίληψης. Είναι αποτέλεσμα οργανικών ή περιβαλλοντολογικών αιτιών, που δημιουργούν ένα σύνολο εμποδίων σε σημαντικές πτυχές της ζωής, όπως η αυτοεξυπηρέτηση, η απασχόληση, η εκπαίδευση, η ψυχαγωγία και η γενικότερη κοινωνική συμμετοχή. 

Ένας στους έξι πολίτες στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει κάποιο είδος αναπηρίας. 

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι είναι άτομα με αναπηρία ενώ περίπου 190.000.000 αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες στην καθημερινή τους ζωή. 

Τα άτομα με αναπηρία, αντιμετωπίζουν εμπόδια στην καθημερινή ζωή, εφόσον η κοινωνία πολλές φορές δε λαμβάνει υπόψη τα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης ομάδας πληθυσμού, τις δυνατότητες και τις ειδικές τους ανάγκες. Αναπηρία, πλέον θεωρείται το αποτέλεσμα της σχέσης των ικανοτήτων ενός ατόμου και των απαιτήσεων του περιβάλλοντος. 

Τα άτομα αυτά βιώνουν συχνά το φαινόμενο του "Κοινωνικού Αποκλεισμού". Αισθάνονται την περιθωριοποίηση και στέρηση της συμμετοχής στα κοινωνικά, δημόσια αγαθά και υπηρεσίες, που πρέπει να είναι κοινά σε όλους τους πολίτες ενός κράτους. 

Τα άτομα με αναπηρία δε ζητάνε να γίνει η ζωή τους ευκολότερη. Ζητάνε να γίνει η ζωή τους ΙΣΗ με τη δική μας. Στόχος πρέπει να είναι όχι η τυπική, αλλά η πραγματική ισότητα, η οποία σημαίνει ίσες ευκαιρίες στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή. Αυτό που πρέπει να επιδιώκεται είναι ο σεβασμός της ατομικής και ομαδικής ιδιαιτερότητας. 

Πηγές: 
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες, United Nation, Human Rights and Disabled Persons.
Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή
MSc

Φερριτίνη. Τι δείχνει η φεριτίνη στην σιδηροπενική αναιμία, στις λοιμώξεις;

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Η φερριτίνη αποτελεί την κύρια ουσία στην οποία αποθηκεύεται ο σίδηρος. Η Φερριτίνη (Ferritin) είναι μια πρωτεΐνη που δεσμεύει τον σίδηρο και λειτουργεί στον οργανισμό σαν αποθήκη σιδήρου.

Τα 2/3 περίπου του αποθηκευμένου σιδήρου είναι συνδεδεμένα με τη Φερριτίνη, ενώ το υπόλοιπο 1/3 περιέχεται στην αιμοσιδηρίνη. 

Η φερριτίνη σχηματίζεται στο δικτυοενδοθηλιακό σύστημα.

Αποτελείται από πρωτεϊνικό κέλυφος, την αποφερριτίνη MB 445.000, που περιέχει διαφορετικές ποσότητες σιδήρου υπό μορφή συμπλέγματος οξυυδροξειδίου του σιδήρου. Η φερριτίνη ανευρίσκεται σχεδόν σ’ όλους τους ιστούς του σώματος ιδιαίτερα όμως στα ηπατοκύτταρα και στα κύτταρα του δικτυοενδοθηλιακού συστήματος, όπου χρησιμεύει ως αποθήκη σιδήρου.

Η φερριτίνη του ορού περιέχει 20-25% σίδηρο.

Η πρόσληψη σιδήρου από τη φερριτίνη γίνεται μετά την οξείδωση του Fe2+ σε Fe3+ και η απελευθέρωση του σιδήρου από τη φερριτίνη γίνεται μετά την αναγωγή του Fe3+ σε Fe2+. Έτσι, η φερριτίνη αποτελεί όχι μόνο πολύ αποτελεσματική παγίδα σιδήρου, αλλά και εύκολη διαθέσιμη πηγή σιδήρου για μεταβολικές ανάγκες.

Διάφορες επιστημονικές μελέτες επιβεβαίωσαν την άμεση σχέση μεταξύ της συγκέντρωσης της Φερριτίνης και του αποθηκευμένου σιδήρου στον οργανισμό λειτουργώντας ως δείκτης των ποσοτήτων και αποθεμάτων του σιδήρου στον οργανισμό. 

Η συγκέντρωση Φερριτίνης στον ορό, τόσο σε υγιή άτομα όσο και σε άτομα με έλλειψη ή πλεόνασμα σιδήρου, σχετίζεται άμεσα με την ποσότητα του αποθηκευμένου σιδήρου στο δικτυοενδοθηλιακό σύστημα. Έτσι, η χαμηλή συγκέντρωση Φερριτίνης στον ορό είναι πάντα ενδεικτική της έλλειψης σιδήρου στον οργανισμό, ενώ ψηλή συγκέντρωση Φερριτίνης μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες, όπως υπερβολική λήψη σιδήρου, ηπατική νόσος, χρόνιες παθήσεις, νεοπλασίες αίματος, λευχαιμία, νόσος Hodgkin’s κ.λ.π. 

Η σιδηροπενική αναιμία είναι μια συνήθης ασθένεια η οποία μπορεί να προκληθεί από ανεπαρκή πρόσληψη σιδήρου, εγκυμοσύνη, αιμοκάθαρση ή αιμοδοσία.

Στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες η σιδηροπενική αναιμία αποτελεί το συχνότερο πρόβλημα λόγω διαιτητικών εφαρμογών. 

Τα υψηλά επίπεδα φερριτίνης ενδεχομένως να είναι ένδειξη σοβαρότερης νόσησης στην περίπτωση που ο ασθενής έχει προσβληθεί από τη νόσο COVID-19 που προκαλεί ο νέος κοροναϊός SARS-CoV-2. Όταν ενεργοποιηθούν τα μακροφάγα αρχίζουν να εκκρίνουν κυτταροκίνες, ειδικά σηματοδοτικά μόρια που διαμεσολαβούν και ρυθμίζουν την ανοσία. Σε χαμηλές συγκεντρώσεις, βοηθούν τον οργανισμό να προστατευθεί από ιούς και βακτήρια. Σε υψηλά επίπεδα, την λεγόμενη «καταιγίδα κυτταροκινών», μπορεί να είναι θανατηφόρα για το 50% των ασθενών και ειδικά όταν πρόκειται για ηλικιωμένους. Άρα η υπερφερριτιναιμία σωστά έχει σχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για μεγαλύτερη νοσηρότητα και ανεπιθύμητο τελικό αποτέλεσμα. Κι αυτό αφορά και στη νόσο COVID-19. 

Ο καθορισμός της συγκέντρωσης της Φερριτίνης στον οργανισμό, αποτελεί μία αξιόπιστη, ευαίσθητη και εξειδικευμένη μέτρηση για την έγκαιρη ανίχνευση της σιδηροπενικής αναιμίας στα αρχικά της στάδια, επειδή η πρώτη αντίδραση του οργανισμού στη μείωση των αποθεμάτων σιδήρου γίνεται με την πτώση των επιπέδων της Φερριτίνης.

Συνεπώς η ανίχνευση ανεπαρκών επιπέδων Φερριτίνης καθιστά δυνατή την αναμενόμενη θεραπεία.

Επιπλέον, η υπερβολική ποσότητα σιδήρου είναι χαρακτηριστικό ασθενειών όπως η μεσογειακή αναιμία και η σιδηροβλαστική αναιμία και επομένως η μέτρηση των επιπέδων της Φερριτίνης συμβάλλει στη διάγνωση και στην παρακολούθηση του ασθενή. 

Η αύξηση της φερριτίνης που παρατηρείται σε οξείες λοιμώξεις (απάντηση οξείας φάσεως) είναι δυνατόν να επισκιάσει τις πραγματικά χαμηλές τιμές φερριτίνης. Ο προσδιορισμός φερριτίνης είναι κλινικά χρήσιμος στη διάκριση ανάμεσα στη σιδηροπενική αναιμία, όπου τα επίπεδα φερριτίνης είναι ελαττωμένα και της «αναιμίας των χρόνιων νοσημάτων» όπου τα επίπεδα φερριτίνης είναι συνήθως φυσιολογικά ή αυξημένα.
Η φερριτίνη του ορού χρησιμοποιείται ακόμη στο διαχωρισμό της ερυθροκυτταρικής μικροκυττάρωσης που οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου (χαμηλές τιμές) από τη μικροκυττάρωση που εμφανίζεται στους ετεροζυγώτες μεσογειακής αναιμίας (φυσιολογικές ή υψηλές τιμές). 

Τα χαμηλά επίπεδα υποδεικνύουν φυσιολογική παθολογία, η ένδειξη <300 mcg/L είναι εντός των ορίων του φυσιολογικού ορίου για έναν άνδρα, ενώ η ένδειξη <150 mcg/L είναι εντός του φυσιολογικού ορίου για μια γυναίκα σε περίοδο εμμηνόρροιας.

Τα συνεχώς υψηλά επίπεδα υποδεικνύουν υψηλό φορτίο σιδήρου (φεριτίνη σιδήρου >1000 mcg/L).

ΠΗΓΗ: MEDLAB ΙΑΤΡΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Διαβάστε επίσης

• 
  
• Σιδηροπενική αναιμία: τι είναι, που οφείλεται, τι προκαλεί, ποιοι κινδυνεύουν, πώς γίνεται η διάγνωση.
• Αντιμετώπιση της σιδηροπενικής αναιμίας. Τροφές με σίδηρο. Ο ρόλος της βιταμίνης C
• Αντιμετώπιση σιδηροπενικής αναιμίας με σωστή διατροφή.

Χαμηλός αιματοκρίτης. Ποιες οι αιτίες της αναιμίας εκτός από καρκίνο; H αναιμία της χρόνιας φλεγμονής.

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

H αναιμία χρόνιας νόσου ή όπως αλλιώς ονομάζεται η αναιμία της χρόνιας φλεγμονής αρχικά συσχετίστηκε με

• λοιμώδη,
• φλεγμονώδη και
• νεοπλασματικά νοσήματα.

Αργότερα όμως, παρατηρήθηκε ότι η αναιμία χρονίας νόσου συναντάται και σε άλλες καταστάσεις όπως,

• στο βαρύ τραύμα,
• στα καρδιαγγειακά νοσήματα,
• στο σακχαρώδη διαβήτη,
• στον υπερ/υπoθυρεοειδισμό και
• στη χρόνια νεφρική ανεπάρκεια.

Η αναιμία στις μεγάλες ηλικίες τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες είναι συχνό εύρημα και οι επιπτώσεις της στην νοσηρότητα και θνησιμότητα των ατόμων αυτών δεν έχει επαρκώς εκτιμηθεί.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) ως αναιμία ορίζουμε την κατάσταση του αίματος κατά την οποία η τιμή της αιμοσφαιρίνης είναι χαμηλότερη των 13,5g% στους άνδρες και χαμηλότερη των 12g% στις γυναίκες.

Τα συνηθέστερα νοσήματα που μπορεί να συνοδεύονται από αναιμία χρόνιας νόσου είναι: 

1) οι λοιμώξεις (HIV, φυματίωση, μυκητιάσεις, ελονοσία, οστεομυελίτιδα, χρόνια αποστήματα, σήψη), 
2) τα φλεγμονώδη νοσήματα (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματικές αγγειίτιδες, φλεγμονώδης νοσήματα εντέρου, σαρκοείδωση) και 
3) τα κακοήθη νεοπλάσματα συμπαγών οργάνων, τα λεμφώματα και το πολλαπλούν μυέλωμα.

Η διάγνωση της αναιμίας χρόνιας νόσου τίθεται κατά κανόνα εξ’ αποκλεισμού. Συνήθως είναι ορθοκυτταρική, ορθόχρωμη, αλλά σε ποσοστό 25% μπορεί να είναι μικροκυτταρική, ειδικά όταν υπάρχει σιδηροπενία λόγω ταυτόχρονης απώλειας αίματος. Είναι συνήθως ηπίου προς μετρίου βαθμού και συχνά απαιτείται εξέταση του μυελού των οστών προκειμένου να αποκλειστούν άλλα αίτια για την ύπαρξη της αναιμίας. Από τον εργαστηριακό έλεγχο δείκτες όπως, οι MCV και MCHC βρίσκονται συνήθως σε φυσιολογικά επίπεδα, ενώ η φερριτίνη αυξημένη. Η σιδηροδεσμευτική ικανότητα (TBIC) είναι ελαττωμένη και ο μυελός των οστών εμφανίζει αιμοσιδηρίνη με φυσιολογική κυτταροβρίθεια και αυξημένα πλασματοκύτταρα.

H αναιμία χρόνιας νόσου είναι συνήθως ορθόχρωμη, και δεν επηρεάζει τις άλλες κυτταρικές σειρές. Η διαφορική διάγνωση θα πρέπει να περιλαμβάνει: 
α) τη χρόνια σιδηροπενία, 
β) τα θαλασσαιμικά σύνδρομα, 
γ) τις σιδηροβλαστικές παραλλαγές των μυελοδυσπλαστικών συνδρόμων, 
δ) η φαρμακογενής καταστολή του μυελού. Η μέτρηση του σιδήρου, της τρανσφερίνης και της φεριτίνης δεν μπορεί να επιβεβαιώσει τη διάγνωση. Το ιστορικό του ασθενούς (οξεία ή χρόνια φλεγμονώδη νόσος) και στοιχεία που να μην αναφέρουν απώλεια αίματος συνηγορούν για την εν λόγω αναιμία.

Η φλεγμονή, γενικά, είναι παθολογική διεργασία, που μπορεί να οδηγήσει σε αναιμία. Οι σχετιζόμενες με τη φλεγμονή κυτταροκίνες, όπως αναφέρθηκε επάγουν την παραγωγή πρωτεϊνών οξείας φάσης, που αντικατοπτρίζουν την ενεργότητα της φλεγμονής. Η απουσία απόκρισης των προδρόμων μορφών των ερυθροκυττάρων στο ερέθισμα της ερυθροποιητίνης, που είναι μειωμένη, καθώς και
η ελαττωμένη κινητοποίηση του σιδήρου από τα μακροφάγα ευθύνονται κυρίως για την αναιμία της φλεγμονής.
Οι κύριες αιματολογικές διαταραχές που εμφανίζονται στα χρόνια φλεγμονώδη ρευματικά νοσήματα μπορεί να είναι η αναιμία διαφόρου αιτιολογίας, οι διαταραχές των λευκοκυττάρων, των αιμοπεταλίων και της πηκτικότητας και τα αιματολογικά κακοήθη νοσήματα. Τα χρόνια φλεγμονώδη ρευματικά νοσήματα που σχετίζονται με αναιμία χρόνιας νόσου είναι κυρίως η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ), ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ), η πολυμυοσίτιδα, η οζώδης πολυαρτηρίτιδα καθώς και τα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου (νόσος του Crohn και ελκώδης κολίτις).

Συμπτώματα προκαλούμενα από αναιμία.

• Καταβολή
• Ζάλη
• Κεφαλαλγία
• Διαταραχές του ύπνου
• Ψυχρά άκρα
• Ανορεξία
• Αδυναμία συγκέντρωσης
• Αίσθημα παλμών και δύσπνοια μετά από μικρή κόπωση
• Κατάθλιψη

Θεραπεία της αναιμίας χρόνιας νόσου

Έχει αναφερθεί ήδη ότι η αναιμία γενικά θα πρέπει να θεωρείται σύμπτωμα υποκείμενης νόσου και στις περισσότερες φορές δεν έχει νόημα η ανάταξή της χωρίς την αντιμετώπιση του παράγοντος που την προκάλεσε.
Σε ορισμένες μάλιστα περιπτώσεις η ανάταξη της αναιμίας χωρίς την αντιμετώπιση της υποκείμενης νόσου θεωρείται σοβαρό ιατρικό λάθος. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα σχετικά είναι ανάπτυξη σιδηροπενικής αναιμίας από νεόπλασμα του παχέος εντέρου (ιδιαίτερα του ανιόντος). Η χορήγηση σιδήρου στην μεθαιμορραγική αυτή αναιμία μόνο, χωρίς την διερεύνηση χειρουργικής επέμβασης στερεί στον ασθενή την δυνατότητα πλήρους ίασης.

Για τους ασθενείς με αναιμία χρονίας νόσου η χορήγηση ερυθροποιητίνης με συγχορήγηση σιδήρου είναι η θεραπεία επιλογής για επιλεγμένους ασθενείς της ομάδος αυτής. 

Στους ασθενείς με χρονία νεφρική ανεπάρκεια η χορήγηση ερυθροποιητίνης με σίδηρο έχει καθιερωθεί από δεκαετίας σχεδόν και έχουν εκδοθεί σχετικά οι κατευθυντήριες οδηγίες. 
Για τους ασθενείς με χρονία φλεγμονή η χορήγηση ερυθροποιητίνης είναι μια επιλογή αλλά δεν έχει καθιερωθεί, ούτε υπάρχουν κατευθυντήριες οδηγίες. Για τους ασθενείς με χρονία καρδιακή ανεπάρκεια σε μία πρόσφατη μελέτη από το National Heart and Lung Institute του Λονδίνου, αναφέρεται ότι στους ασθενείς με χρονία καρδιακή ανεπάρκεια η χαμηλή αιμοσφαιρίνη συνδέεται με λειτουργικούς περιορισμούς και η ανάταξη της αναιμίας σε τιμές υψηλότερες από 11,5gr με ερυθροποιητίνη και σίδηρο έχει ως αποτέλεσμα την βελτίωση του ασθενούς τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.

Διαβάστε επίσης

• Αντιμετώπιση της σιδηροπενικής αναιμίας. Τροφές με σίδηρο. Ο ρόλος της βιταμίνης C
• Σιδηροπενική αναιμία: τι είναι, που οφείλεται, τι προκαλεί, ποιοι κινδυνεύουν, πώς γίνεται η διάγνωση.
• Πόσο απαραίτητη είναι η φερριτίνη στον έλεγχο της σιδηροπενικής αναιμίας;
• Δυναμώνοντας το αίμα σας με σίδηρο. Πότε και πώς πρέπει να παίρνετε χάπια σιδήρου.

Προσοχή είναι επικίνδυνη η λήψη ιωδίου χωρίς λόγο. Πόσο μπορεί να βλάψει το υπερβολικό ιώδιο;

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Το ιώδιο είναι ένα ουσιαστικό συστατικό στην παραγωγή των ορμονών του θυρεοειδή. Tο ιώδιο είναι ένα απαραίτητο στοιχείο για τη λειτουργία του και συγκεκριμένα για την παραγωγή της ορμόνης του θυρεοειδούς. Κάθε μόριο θυρεοειδικής ορμόνης περιέχει είτε 4 ( Τ4 ) είτε 3 (Τ3 ) μόρια Ιωδίου. 

Στον υπερθυρεοειδισμό λόγω έντονης υπερδραστηριότητας του θυρεοειδή αδένα, υπάρχουν μεγαλύτερες ανάγκες σε ιώδιο για να μπορεί να φτιάχνονται οι ορμόνες και έτσι χορηγώντας ραδιενεργό ιώδιο, συνήθως υπό μορφή κάψουλας, αυτό μέσα από την κυκλοφορία του αίματος εισέρχεται στα κύτταρα του θυρεοειδή αδένα και βαθμιαία τα καταστρέφει. Το μέγιστο όφελος συνήθως εμφανίζεται μέσα σε 3 έως 6 μήνες. 

Επειδή δεν είναι δυνατό να καθοριστεί επακριβώς η δόση του ραδιενεργού ιωδίου που απαιτείται για την παύση της υπερδραστηριότητας του θυρεοειδή αδένα, οι περισσότεροι ενδοκρινολόγοι προσπαθούν να καταστρέψουν τον θυρεοειδή με μια ενιαία δόση ραδιενεργού ιωδίου .

Αυτό οδηγεί σκόπιμα σε ανάπτυξη υποθυρεοειδισμού που αντιμετωπίζεται εύκολα, με την ισόβια καθημερινή χορήγηση της ορμόνης του θυρεοειδή

Αν και συνήθως μια δόση ραδιενεργού ιωδίου είναι αρκετή για να καταστρέψει τον θυρεοειδή αδένα , εν τούτοις σε ορισμένες περιπτώσεις ιδιαίτερα εάν η βρογχοκήλη είναι αρκετά μεγάλη , μπορεί να απαιτηθεί και δεύτερη δόση ραδιενεργού ιωδίου.

Στα 50 και πλέον έτη και σε εκατοντάδες χιλιάδες ασθενείς στους οποίους το ραδιενεργό ιώδιο έχει χρησιμοποιηθεί, καμία σοβαρή επιπλοκή δεν έχει αναφερθεί. Δεδομένου ότι η θεραπεία αυτή εμφανίζεται να είστε εξαιρετικά ασφαλής ,και απλή, ενώ συγχρόνως είναι και πολύ αποτελεσματική, γίνεται σήμερα μεγάλη συζήτηση από τους ενδοκρινολόγους, ιδιαίτερα στην Αμερική να καθιερωθεί ως θεραπεία επιλογής του υπερθυρεοειδισμού.

Έλλειψη ιωδίου ή υπεριωδίωση;

Το ιώδιο είναι για έναν υγιή οργανισμό απαραίτητο για τη σωστή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα.

Η Ελλάδα είναι μια χώρα πλούσια σε θαλασσινή αύρα και η τροφή των Ελλήνων περιλαμβάνει συχνά φρέσκα ψάρια και θαλασσινά. Έτσι, σύμφωνα με τους επιστήμονες η έλλειψη ιωδίου, στην Ελλάδα είναι σπάνια (0,5:1000)

Αντιθέτως αυξάνει κατά πολύ το ποσοστό των ατόμων με θυρεοειδική δυσλειτουργία και αυτοάνοσα νοσήματα του θυρεοειδή αδένα, ιδιαίτερα της Hashimoto Θυρεοειδίτιδας.

Το 1922, ερευνητές ξεκίνησαν ένα πείραμα στο Οχαϊο, ΗΠΑ, το οποίο ονομάστηκε «μέτρο προφύλαξης κατά της έλλειψης ιωδίου». Στα πλαίσια αυτού του εγχειρήματος τα παιδάκια ενός σχολείου λάμβαναν καθημερινά μια δόση ιωδίου ως συμπλήρωμα διατροφής. Από εκεί και έπειτα συμμετείχαν σταδιακά και άλλες χώρες στο εγχείρημα αυτό, με στόχο την προφύλαξη του πληθυσμού από τις συνέπειες της έλλειψης ιωδίου. Το 1976 το πρώτο ιωδιούχο αλάτι στην Γερμανία ανέγραφε «Να καταναλώνεται μόνο εφόσον υπάρχει ιατρική διάγνωση για έλλειψη ιωδίου».

Σταδιακά τα κράτη παγκοσμίως, όμως και πανευρωπαϊκά, συμπλήρωναν ιώδιο σε ζωοτροφές.

Έτσι η περιεκτικότητα σε ιώδιο αυξήθηκε σε κάποια προϊόντα σε επικίνδυνα επίπεδα. Παραδείγματος χάριν βρέθηκαν σε πρόσφατους ελέγχους 1522 μικρογραμμάρια ιώδιο σε 1 λίτρο γάλα! Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας (WHO) το όριο των 200 μικρογραμμαρίων ιώδιο για την κάλυψη των ημερησίων αναγκών ξεπεράστηκε στη προκειμένη περίπτωση κατά το επταπλάσιο!

Κατ’ επέκταση βεβαίως επιβαρύνονται και τα υπόλοιπα ζωικά προϊόντα όπως π.χ. γαλακτοκομικά, κρέατα, μέχρι και βρεφικές τροφές.

Ενδιαφέρον είναι ωστόσο ότι η περιεκτικότητα σε ιώδιο έχει αυξηθεί και στα οπωροκηπευτικά προϊόντα, καθώς αυτά μεγαλώνουν με ζωικά λιπάσματα, από ζώα που τράφηκαν με ζωοτροφές στις οποίες προστέθηκε επιπλέον ιώδιο.

Πόσο μπορεί να βλάψει το υπερβολικό ιώδιο;

Το ιώδιο σε τακτική και υπερβολική δοσολογία μπορεί να προκαλέσει μεταξύ άλλων

– δυσλειτουργία γαστρεντερικού συστήματος

– δυσλειτουργία του ουροποιητικού συστήματος

– σοβαρές δυσλειτουργίες του θυρεοειδή αδένα

– αλλεργικές αντιδράσεις (άσθμα, κνησμό)

– αύξηση των καρδιακών παλμών

– δυσλειτουργία των νεφρών

H υπερβολική πρόσληψη ιωδίου μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, ιδίως σε άτομα που αντιμετωπίζουν ήδη προβλήματα με το θυρεοειδή τους, όπως όζους, υπερθυρεοειδισμό και αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα.

Η λήψη υπερβολικού ιωδίου από φάρμακα, ακτινολογικές διαδικασίες ή υπερβολική πρόσληψη συγκεκριμένων τροφών ,μπορεί να επιδεινώσει τον υπέρ- ή υποθυρεοειδισμό. Πολλοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, π.χ. επιβαρυμένη υγεία η τακτική λήψη μεγάλων ποσοτήτων ιωδίου μπορεί να θέσουν σε άμεσο κίνδυνο ακόμα και την ζωή του ασθενή.

Η λήψη υπερβολικού ιωδίου, και συγκεκριμένα του ιωδιούχου άλατος, έχει συνδεθεί και με τον αυξημένο κίνδυνο παρουσίασης καρκίνου, ιδιαίτερα με τον καρκίνο του μαστού. Μια έρευνα σε 55000 άτομα τα οποία λάμβαναν θυρεοειδικές ορμόνες έδειξε πως το 12% παρουσίασαν κύτταρα καρκίνου του μαστού σε σύγκριση με υγιείς ασθενείς που ήταν στο 6,2%.

Νόσος Graves

Το να δίνει κάποιος αυξημένες δόσεις ιωδίου σε έναν ασθενή με νόσο του Graves ισοδυναμεί με απόπειρα δολοφονίας.

Υποθυρεοειδισμός, Θυρεοειδίτιδα Hashimoto

Το ιώδιο μπορεί να αυξήσει τα συμπτώματα της Θυρεοειδίτιδας Hashimoto και δεν ενδείκνυται για την θεραπεία της. Ασθενείς με Hashimoto Θυρεοειδίτιδα πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγουν τα ιωδιούχα φάρμακα και την ιωδιούχα σκιαγραφική ουσία (π.χ. σε μια αξονική τομογραφία). Η συνδυαστική θεραπεία με θυρεοειδικές ορμόνες και ιώδιο δεν είναι σκόπιμη.

Διαβάστε επίσης

• Παχαίνει ο υποθυρεοειδισμός; Tι είναι η Hashimoto. Ποια τα συμπτώματα, η διάγνωση και η θεραπεία.
• Οι διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα. Τι προκαλούν, πώς ανιχνεύονται και πώς αντιμετωπίζονται
• Κούραση, υπνηλία, κατάθλιψη και δυσκοιλιότητα, μπορεί να οφείλεται σε θυρεοειδίτιδα Hashimoto;
• Πότε πρέπει να γίνεται ο υπέρηχος του θυρεοειδούς; Τι δείχνει και τι προετοιμασία απαιτείται;

Πώς θα κρατήσετε τους κοριούς μακριά από το σπίτι;

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Οι κοριοί έντομα παρασιτικά, αιμομυζητικά, άπτερα.  Συναντώνται σε όλο τον κόσμο και είναι γνωστά από αρχαιοτάτων χρόνων. Ο κοριός είναι έντομο μεγέθους 4-7 mm.

«Αυτό το οποίο βλέπουμε είναι η αφαίμαξη, γιατί ο κοριός τρέφεται με το αίμα μας, άρα θα δούμε κάποια σημάδια σαν «γαζί», δηλαδή απανωτά σημάδια, το ένα δίπλα στο άλλο» σημείωσε ο Υγιεινολόγος, Msc PhD Λέκτορας Υγιεινής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, Κωνσταντίνος Ντελέζος, μιλώντας στην ΕΡΤ και την εκπομπή ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ για το πώς θα αντιληφθούμε ότι μας έχει τσιμπήσει κοριός.

Παράλληλα τόνισε πως θα πρέπει να ερευνήσουμε τον χώρο και συγκεκριμένα τα εξής σημεία «θα πρέπει να αναζητήσουμε γύρω στους τοίχους κάποια μικρά μαύρα, κόκκινα ή καφέ στίγματα ή γύρω από τις πρίζες ή στα κεφαλάρια και όχι στα στρώματα».

Μεταξύ άλλων ο κ. Ντελέζος έκρουσε τον κώδωνα για τη χρήση μεταχειρισμένων στρωμάτων τονίζοντας πως «δεν είναι ότι είμαστε σε μια φάση η οποία ήρθανε τώρα οι κοριοί, υπήρχανε και τώρα είμαστε σε μία φάση αυξημένης ετοιμότητας, όχι σε φάση συναγερμού. Το εάν θα πάμε σε συναγερμό θα το δούμε τις επόμενες μέρες».

Ερωτηθείς τι θα μας θέσει σε συναγερμό τόνισε χαρακτηριστικά: «τα αυξημένα κρούσματα τα οποία έχουμε, όμως με συνθήκες οι οποίες ωφέλησαν την επέκταση και την εξάπλωση του κοριού σε όλη την ζώνη της Μεσογείου. Περάσαμε ένα καλοκαίρι το οποίο είχαμε 35 – 40 βαθμούς Κελσίου. Άρα λοιπόν αυτές είναι οι ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη του κοριού και είναι λογικό να περιμένουμε κάτι τέτοιο σε περιπτώσεις και σε περιοχές στις οποίες έχουμε αυξημένη κίνηση».

Μάλιστα ως χαρακτηριστικό παράδειγμα ο κ. Ντελέζος έφερε το Παρίσι όπου υπογράμμισε δύο παράγοντες, την αυξημένη κίνηση λόγω των επικείμενων Ολυμπιακών Αγώνων και ταυτόχρονα την μεγάλη επέκταση των Airbnb, προσθέτοντας μεταξύ άλλων πως στα Airbnb «έχουμε αυτόνομες και λίγο απειθάρχητες γραμμές καθαριότητας και απολύμανσης». Ενώ αναφορικά με τα ξενοδοχεία τα χαρακτήρισε πιο «πειθαρχημένα, με συγκεκριμένες γραμμές» ενώ υπογράμμισε τη «μεγάλη πολλαπλασιαστική ικανότητα του κοριού, δηλαδή μπορεί να γεννήσει μέχρι 500 αυγά. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι η εγκατάστασή του σε έναν χώρο είναι πάρα πολύ εύκολο να εξαπλωθεί».

Τέλος ανέφερε ακόμη δύο παράγοντες για την επανεμφάνιση του κοριού. Από τη μία το γεγονός πως κάποια εντομοκτόνα τα οποία είχαμε στο παρελθόν λόγω τοξικότητας έχουν καταργηθεί αλλά και η μαζική εξόντωση ενός φυσικού ανταγωνιστή του κοριού, της κατσαρίδας, είχε ως αποτέλεσμα ο κοριός να έχει ελεύθερο έδαφος.

Κοριοί βρίσκονται σε στρώματα, ρούχα, έπιπλα

Όσο νωρίτερα ανιχνεύσετε τους κοριούς, τόσο λιγότερο τραυματική θα είναι η εμπειρία σας για να απαλλαγείτε από αυτούς.

Η καταπολέμηση των κοριών επιτυγχάνεται με συνήθη μέτρα καθαριότητας και υγιεινής,  όπως η εξάλειψη των ρωγμών και χασμάτων στους τοίχους και σε έσχατη ανάγκη την εφαρμογή υπολειμματικών εντομοκτόνων σε επιφάνειες,  που είναι εν δυνάμει καταφύγια κοριών,  όπως τα κρεβάτια και οι ραφές των στρωμάτων. 

Μετά όμως από την διαπίστωση της παρουσίας τους πρέπει να λάβουμε τα παρακάτω μέτρα:
• Συγκεντρώνουμε όλα τα κλινοσκεπάσματα, καλύμματα, κουρτίνες, κ.λπ. τα πλένουμε σε μεγάλη θερμοκρασία (άνω των 50 οC) και συνέχεια τα στεγνώνουμε σε θερμοκρασία άνω των 60 οC για χρόνο μεγαλύτερο των 20 λεπτών. 

• Χρησιμοποιούμε ηλεκτρική σκούπα υψηλής απορροφητικότητος στα καταφύγια των κοριών για να απομακρύνουμε κοριούς και αλλεργειογόνους παράγοντες όπως τα αποχωρήματά τους. Επίσης ενδείκνυται η σκούπα ατμού, με την οποία μπορείτε να καθαρίσετε χαλιά, έπιπλα και κουρτίνες.

• Απομακρύνετε το κρεβάτι από τον τοίχο διότι οι κοριοί ζουν σε ρωγμές και χαραμάδες, ενώ κάτω από τις ταπετσαρίες αφήνουν τα αβγά τους. 

• Μια αποτελεσματική μέθοδος είναι η τοποθέτηση φυσικών εμποδίων γύρω από το κρεβάτι μας. Για παράδειγμα ταινίες διπλής όψης ή κάποιου άλλου κολλώδους υλικού περιμετρικά γύρω από το πλαίσιο του κρεβατιού, λεκάνες με ελαιούχα ή κολλώδη υγρά και κολλώδης παγίδες σαν αυτές που χρησιμοποιούμε για τα τρωκτικά είναι γενικότερα τρόποι που μπορούν να κρατήσουν μακριά τους απρόσκλητους επισκέπτες κατά την διάρκεια της νύχτας.
• Σε περίπτωση που αντιμετωπίζετε έντονο πρόβλημα, τοποθετήστε στα πόδια του κρεβατιού πιατάκια με αιθέριο έλαιο teatree δημιουργώντας ένα προστατευτικό «πλαίσιο». 

• Μαζεύουμε τους κοριούς που βλέπουμε ότι απέμειναν χρησιμοποιώντας κολλητικές ταινίες.

• Κλείνουμε με σιλικόνη σχισμές και ρωγμές σε πατώματα, τοίχους, κάσες, που θεωρούμε οτι είναι καταφύγια κοριών.

• Εφαρμόζουμε πρόγραμμα καταπολέμησης κοριών χρησιμοποιώντας ειδικά εντομοκτόνα με ψεκασμό με συνδυασμένη χρήση κατάλληλου προνυμφοκτόνου και ακμαιοκτόνου σκευάσματος. Τα υπολειμματικά εντομοκτόνα (συνήθως αυτά που περιέχουν πυρεθρίνη) εφαρμόζονται σε ρωγμές και σχισμές, όπου οι κοριοί κρύβονται. Αυξημένη διείσδυση του εντομοκτόνου μέσα σε ρωγμές και σχισμές μπορεί να επιτευχθεί εάν η συσσωρευμένη βρομιά και τα υπολείμματα πρώτα αφαιρεθούν χρησιμοποιώντας μια ηλεκτρική σκούπα. Ψεκάζουμε προσεκτικά στις θέσεις που κρύβονται οι κοριοί. Σε έντονες προσβολές χρειάζεται επανάληψη του ψεκασμού μετά από ένα μήνα Τα στρώματα και τα κλινοσκεπάσματα που ψεκάζονται κλείνονται σε ειδικές θήκες (πλαστικές σακούλες) για μεγάλο χρονικό διάστημα και πριν ξαναχρησιμοποιηθούν επιβάλλεται να καθαρίζονται προσεκτικά. Μετά από κάθε ψεκασμό χρειάζεται καλός αερισμός του χώρου. Οι ψεκασμοί θα πρέπει να εκτελεστούν σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. (Απαιτούνται τουλάχιστον τρεις ψεκασμοί σε διάστημα 21 ημερών).

•Ένας αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης και λιγότερο τοξικός από την χρήση χημικών μέσων είναι οι κρύσταλλοι σιλικόνης. Αλέστε κρυστάλλους σιλικόνης και εφαρμόστε την σκόνη σε διάφορα σημεία που θεωρείτε εστίες στο δωμάτιο σας. Βάλτε λίγο στο στρώμα σας, γύρω από το κρεβάτι και κατά μήκος του τοίχου. Τα έντομα θα έρθουν σε επαφή με την σιλικόνη και αυτή θα τα αφυδατώσει, προκαλώντας τους τον θάνατο. Θα πρέπει να είστε ιδιαίτερα προσεχτικοί με αυτή την μέθοδο διότι παρότι είναι μια φιλικότερη μέθοδος από τα εντομοκτόνα, παρόλα αυτά δεν θα πρέπει να εισπνεύσετε την σιλικόνη. Εναλλακτικά, χρησιμοποιήστε μια φυσική ουσία που ονομάζεται Διατομική γη και η οποία έχει το ίδιο αποτέλεσμα όπως οι κρύσταλλοι σιλικόνης, αλλά είναι ασφαλής η έκθεση σε αυτή και δεν είναι επικίνδυνη για τα παιδιά και τα κατοικίδια ζώα σας.

• Χρησιμοποιούμε ειδικά καπνογόνα παρασιτοκτόνα με τα οποία μπορεί να γίνει απολύμανση σε όλο το σπίτι.

Φυσικά εντομοαπωθητικά

• Ένα πολύ καλό φυσικό απωθητικό για τους κοριούς είναι επίσης το αιθέριο έλαιο λεβάντας. Αναμιγνύουμε 4 σταγόνες αιθέριου έλαιου λεβάντας με 120ml περίπου νερό και έχουμε ένα μείγμα με το οποίο μπορούμε να ψεκάζουμε τόσο το σώμα μας όσο και τα ρούχα μας, τα σκεπάσματά μας και ό,τι άλλο επιθυμούμε. Μπορούμε ακόμα να το χρησιμοποιήσουμε για το τελευταίο ξέβγαλμα των ρούχων ή να ψεκάζουμε τα ρούχα σας όταν τα σιδερώνουμε. Σε περίπτωση που δεν θα χρησιμοποιήσουμε το μείγμα άμεσα, αντί για νερό βρύσης βάζουμε απεσταγμένο νερό και προσθέτουμε μία κουταλιά σούπας βότκας. Λίγες σταγόνες από αιθέριο έλαιο λεβάντας μπορούμε να ρίξουμε και την ώρα που κάνουμε αφρόλουτρο, προκειμένου το δέρμα μας να μυρίζει εύμορφα για μας και εντελώς απωθητικά για τους κοριούς. Η λεβάντα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και αλλιώς. Παίρνουμε φρέσκα ή αποξηραμένα άνθη λεβάντα, προσθέτουμε και λίγο δεντρολίβανο, τα βάζουμε σε τούλινα σακουλάκια και οι κοριοί εξαφανίζονται. Στο μείγμα μπορούμε να προσθέσουμε κλωναράκια ευκάλυπτου και μερικά γαρίφαλα (το μπαχαρικό).

• Άλλο ένα καλό μείγμα με αιθέρια έλαια είναι το εξής: Αναμιγνύουμε πολύ καλά σε ένα μπουκάλι 1 φλιτζάνι νερό, 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο λεβάντας, 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο δεντρολίβανου, 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο ευκάλυπτου. Με το περιεχόμενο ψεκάζουμε αντίστοιχα ό,τι θέλουμε.

• Στην απώθηση των κοριών βοηθά επίσης η κατανάλωση σκόρδου, καθώς δεν αντέχουν τη μυρωδιά του.

Οι κοριοί όταν νιώσουν κίνδυνο παριστάνουν ότι είναι νεκροί. Από εκεί έχει γίνει και γνωστή η έκφραση ‘’Παριστάνει τον ψόφιο κοριό’’.

Διαβάστε επίσης

• Κοριός, έντομο που προκαλεί φαγούρα, κοκκινίλες, αλλεργίες. Κοριοί βρίσκονται σε στρώματα, ρούχα, έπιπλα
• Ακάρεα βρίσκονται παντού στο σπίτι, στην σκόνη, στο στρώμα. Προκαλούν άσθμα, ρινίτιδα, καταρροή, φαγούρα, επιπεφυκίτιδα, αναπνευστικά προβλήματα
• Ψείρες και κόνιδα. Τι είναι, πώς προλαμβάνονται και πώς αντιμετωπίζονται
• Ψύξη, ρινίτιδα, κατάπτωση, πονοκέφαλο, βήχα μπορεί να προκαλέσει η κακή χρήση των κλιματιστικών.
• Τι είναι η αλλεργία; Με ποιόν τρόπο εκδηλώνεται μια αλλεργική αντίδραση και πώς αντιμετωπίζεται;

Μούχλα στο ψυγείο, μπάνιο, στρώμα, ρούχα. Τι προκαλεί η μούχλα; Προληπτικά και θεραπευτικά μέτρα

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Μούχλα είναι η κοινή ονομασία για πολλούς και διαφορετικούς μύκητες, που αναπτύσσονται σε οργανικές ουσίες, οι οποίες βρίσκονται σε αποσύνθεση και έχουν μια χαρακτηριστική μυρωδιά, είναι συνήθως άχρωμη και συνήθως δεν είναι ορατό με γυμνό μάτι στην φάση της δημιουργίας της.

Για τον πολλαπλασιασμό και τη διάδοση της βοηθούν μικροσωματίδια. Αυτά έχουν χρώματα και σε αυτό το στάδιο γίνεται ορατή με γυμνό μάτι ως μαύρη ή κίτρινη κηλίδα. 

Πως προκύπτει η μούχλα; 

Σε εσωτερικούς χώρους, η επώαση της μούχλας προκαλείται ιδιαίτερα λόγω τριών παραγόντων: υγρασία, θρεπτικά συστατικά και θερμοκρασία. Τα θρεπτικά συστατικά στο σπίτι και στο διαμέρισμα είναι πολλά. Οι μύκητες εγκαθίστανται σε ξύλα και γυψοσανίδες ή τρέφονται από ταπετσαρίες, χρώματα, βερνίκια, σιλικόνη, κόλλες δαπέδων, δέρμα και πολλά άλλα υλικά. Σε περίπτωση υλικών με υψηλή τιμή pH η επώαση περιορίζεται. Η μούχλα αναπτύσσεται όμως και σε υλικά που δεν προσφέρουν από μόνα τους θρεπτικές ουσίες, όταν έχουν πάνω τους οργανικά σωματίδια και ρύπους, για παράδειγμα το κεραμικό και το γυαλί. Η επώαση είναι δυνατή μόνο με την παρουσία υγρασίας.

Αναπαράγεται με σπόρια και χρειάζεται τροφή από εξωτερικές πηγές, γιατί δεν περιέχει χλωροφύλλη.

Γίνεται ορατή όταν αναπτύσσεται σε μεγάλες συγκεντρώσεις.

Προϋποθέσεις για την ανάπτυξη αυτών των μεγάλων συγκεντρώσεων μούχλας είναι:

- Να υπάρχει αυξημένη υγρασία είτε σαν εσωτερική σχετική υγρασία ή σαν υγρασία που μπαίνει μέσα στο σπίτι από υπόγεια ή ατέλειες στους τοίχους και στο δώμα, σαν υγρασία από μόνιμες μικροδιαρροές λόγω αστοχίας των υδραυλικών συστημάτων είτε, τέλος, σαν υγρασία λόγω πλημμύρας.

- Να υπάρχει οργανική ύλη για να μπορεί να τραφεί.

- Να υπάρχει σχετική έλλειψη αερισμού.

- Να υπάρχει αρκετή βρομιά που υποβοηθά την ανάπτυξη της μούχλας δίνοντάς της κατάλυμα και τροφή.

- Να υπάρχουν ταπετσαρίες σε αμόνωτους τοίχους, χαλιά και μοκέτες σε υπόγεια και υφασμάτινα πατάκια σε υγρούς χώρους όπως τα μπάνια.

- Υποθερμασμένοι εξωτερικοί τοίχοι ή υποθερμασμένα δωμάτια και χώροι (υποβοηθούν τη συμπύκνωση).

 - Στην εμφάνιση της "μούχλας" στις γωνίες των ταβανιών υπεύθυνες θεωρούνται οι "θερμογέφυρες" (αμόνωτα κομμάτια μπετόν που είναι ψυχρότερα από τον υπόλοιπο τοίχο) και εκεί πάνε και "κάθονται" οι υδρατμοί και υγροποιούνται, με αποτέλεσμα να μαυρίζει το μέρος αυτό.

- Το σκοτάδι βοηθάει την ανάπτυξη μούχλας, γιατί ευνοεί την διατήρηση της υγρασίας. Όχι όμως ότι η μούχλα δεν  αναπτύσσεται στο φως.

Τι προκαλεί η μούχλα

Οι συχνότερες διαταραχές υγείας που προκαλούνται, εξαιτίας της μούχλας στους εσωτερικούς χώρους, είναι κυρίως οι αλλεργίες και αναπνευστικές παθήσεις. Υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες διαφορετικά είδη μούχλας, αλλά μόνον δέκα από αυτά προκαλούν προβλήματα υγείας – συνήθως ασθματικές κρίσεις, ιγμορίτιδα, βρογχίτιδα και άλλα νοσήματα των πνευμόνων, καθώς και αλλεργικές αντιδράσεις. 

Η μούχλα απειλεί περισσότερο την υγεία των κατωτέρω ομάδων ανθρώπων: 

– όσοι υποφέρουν από άσθμα και άλλες ασθένειες του αναπνευστικού

– όσοι είναι ανοσοκατασταλμένοι

– οι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας & τα βρέφη, νήπια και γενικά τα παιδιά προσχολικής ηλικίας.

Οι πιθανές ενδείξεις πως υπάρχει πρόβλημα με μούχλα στο σπίτι συμπεριλαμβάνουν βήχα, συνεχή κόπωση, ερεθισμό των ματιών και του λαιμού, πονοκεφάλους, δερματικούς ερεθισμούς και ναυτία.

Τα σπόρια από κάποιες μούχλες (π.χ. Ασπέργιλος flavus, αφρικάνικος ασπέργιλος κτλ.) είναι εξαιρετικά τοξικά, υπήρξαν δε, υπεύθυνα για πολλούς θανάτους, με πιο γνωστό αυτούς των αρχαιολόγων στον Τάφο του Φαραώ. Τότε επειδή η αιτία ήταν άγνωστη, τους απέδωσαν στην κατάρα του Φαραώ.

Οι ισχυρότατα τοξικές και καρκινογόνες αφλατοξίνες παράγονται από μούχλα που αναπτύσσεται κυρίως σε ξηρά φρούτα, ξηρούς καρπούς (ιδιαίτερα στα αράπικα φυστίκια και αμύγδαλα), μπαχαρικά, σιτηρά και σε τυριά όταν υπάρξουν κατάλληλες συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας. Επίσης μπορεί να εμφανισθούν στο γάλα ζώων που έχουν τραφεί με ζωοτροφές (καλαμπόκι κ.λπ.), στα οποία είχαν αναπτυχθεί μύκητες. 

Στους πάσχοντες από άσθμα ο μύκητας της ασπεργίλλωσης μπορεί να προκαλέσει βήχα και συριγμό, ενώ σε άτομα με αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως οι καρκινοπαθείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, οι πάσχοντες από AIDS και τα άτομα που έχουν αυτό-άνοσα νοσήματα, κινδυνεύουν περισσότερο να εκδηλώσουν ασπεργίλλωση. Η ασπεργίλλωση προσβάλλει κυρίως ανοσοκατεσταλμένα άτομα, άτομα με κοκκιοκυτταροπενία, οξεία λευχαιμία, ή λέμφωμα. Χτυπά συνήθως τους πνεύμονες (90%), αλλά δεν αποκλείεται να επεκταθεί σε άλλα όργανα. Οι ασθενείς εμφανίζουν βήχα, πλευρωδυνία, πυρετό, δύσπνοια και ταχύπνοια.

Παράγοντες που συντηρούν και επιτείνουν το πρόβλημα της μούχλας στα σπίτια:

1) Η ύπαρξη οργανικής ύλης που της παρέχει τροφή: ρητίνες των χρωμάτων, φυσικές ίνες, χαρτί, ξύλο κλπ.

2) Βρομιά, σκόνη, ίχνη από λίπη κλπ.

3) Σχετικά υψηλές θερμοκρασίες: ≥ 24 – 25ο C.

4) Η υγρασία. Μπορεί να προέρχεται από πολλές πηγές και μάλιστα μη προφανείς.

Η μούχλα στα σπίτια εντοπίζεται κυρίως:

1) Πάνω σε κρύα, αμόνωτα δομικά στοιχεία του εξωτερικού περιβλήματος.

(δοκάρια τοιχία, κολόνες κλπ. Είναι οι γνωστές θερμογέφυρες).

2) Σε δωμάτια με μεγάλη σχετική υγρασία ιδιαίτερα όταν στερούνται μηχανικού εξαερισμού

(μπάνια κουζίνες, πλυσταριά κλπ

3) Σε υπόγειους χώρους.

Η μούχλα χρειάζεται μεν οξυγόνο αλλά όχι και φως, γιατί δεν περιέχει χλωροφύλλη και συνεπώς δεν κάνει φωτοσύνθεση.

Τα υγρά υπόγεια αποτελούν ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη κι εξάπλωση της μούχλας.

4) Μέσα σε ντουλάπες που είναι σε επαφή με το εξωτερικό περίβλημα του σπιτιού.

5) Πίσω από έπιπλα που βρίσκονται κοντά στο εξωτερικό περίβλημα του σπιτιού.

Προληπτικά και θεραπευτικά μέτρα κατά της μούχλας

– Οι μεγαλύτεροι εχθροί της μούχλας είναι η καθαριότητα (συμπεριλαμβάνει και τον καλό αερισμό) και η έλλειψη υγρασίας.

Σαφώς και δεν μπορούμε να βγάλουμε την οργανική ύλη – που αποτελεί τροφή για τη μούχλα – έξω από τα σπίτια.

Τα προληπτικά και τα θεραπευτικά μέτρα πολλές φορές αλληλοεπικαλύπτονται γι’ αυτό θα παρατεθούν χωρίς διαχωρισμό:

1) Αποτροπή συμπυκνώσεων

– Όλοι οι σωλήνες κρύου νερού πρέπει να θερμομονώνονται με τα κατάλληλα υλικά.

– Οι θερμογέφυρες πρέπει να αποφεύγονται κατά το δυνατόν.

Εάν υπάρχουν, πρέπει:

– Να θερμομονώνονται εκ των υστέρων

– Να βάφονται με ειδικές αντισυμπυκνωτικές βαφές (τύπου Dip Αnticondensation).

* ή τουλάχιστον να βάφονται με αντιμηκυτικά χρώματα (θα υπάρχει συμπύκνωση αλλά όχι μούχλα).

2) Άμεσος εντοπισμός και επιδιόρθωση βλαβών στα υδραυλικά δίκτυα.

Οι βλάβες αυτές είναι υπεύθυνες για πολλές και κυρίως μεγάλου βεληνεκούς ζημίες από τη μούχλα.

3) Τακτικός αερισμός

Ο αερισμός διαλύει και απομακρύνει τα μεγάλα φορτία υδρατμών.

Πρέπει να υπάρχει κυκλοφορία του αέρα σε όλα τα ύποπτα για ανάπτυξη μούχλας σημεία όπως π.χ. πίσω από τα έπιπλα.

Το μόνιμο άνοιγμα ενός κουφώματος έστω και κατά 0,5cm βοηθάει προς αυτή την κατεύθυνση.

Μπορεί ο εξωτερικός χειμωνιάτικος αέρας να έχει υψηλή σχετική υγρασία, αλλά οι απόλυτές του τιμές είναι χαμηλές.

Όταν μπαίνει μέσα στο σπίτι, η σχετική του υγρασία πέφτει πολύ συμπαρασύροντας προς τα κάτω τη συνολική εσωτερική σχετική υγρασία.

4) Μείωση και εξορθολογισμός της παραγωγής υδρατμών

Οι υδρατμοί παράγονται κυρίως από τις εξής ανθρώπινες δραστηριότητες:

α) Μπάνια και κυρίως ντουζ.

β) Μαγείρεμα.

γ) Πότισμα εσωτερικών φυτών (περιορίστε τα).

δ) Στέγνωμα ρούχων κλπ. (κόψτε αυτή τη συνήθεια).

Τα μπάνια και οι κουζίνες πρέπει να έχουν μηχανικό εξαερισμό.

Δεν πρέπει να γίνεται άσκοπη χρήση υγραντήρων.

5) Εντοπισμός εισροής νερού σε δώματα, τοίχους και υπόγεια και άμεση αντιμετώπισή της

Το νερό μπορεί να μπαίνει σε υγρή αλλά και σε αέρια μορφή (υδρατμοί) π.χ. μέσω διάχυσης, μεταφοράς αέριων μαζών από τρύπες και ανοίγματα κλπ. 

6) Καθαρισμός επιφανειών – Απόρριψη προσβεβλημένων αντικειμένων

Κάθε επιφάνεια χρειάζεται κατάλληλα καθαριστικά μέτρα και υλικά.

Τα συνηθέστερα καθαριστικά μέσα είναι:

α) Εξειδικευμένα μυκητοκτόνα όπως π.χ. το Antimousse.

Είναι προτιμότερα γιατί είναι εύκολα στη χρήση και δεν αφήνουν υπολείμματα.

Για δουλειές μικρού βεληνεκούς είναι η δέουσα λύση.

β) Χλωρίνη (υποχλωριώδες νάτριο 5%). Αραιώστε τη με νερό: ένα ποτήρι σε 3-4 κιλά νερό.

Τα υπολείμματά της πρέπει να απομακρύνονται.

Κοινά απορρυπαντικά (χωρίς όμως αμμωνία) ή φωσφορικό νάτριο (Νa3PO4) μπορούν να προστεθούν στο μίγμα ανάλογα με την τελική του χρήση.

Αντικείμενα που δεν επιδέχονται στεγνώματος και καθαρισμού πρέπει να απορρίπτονται, γιατί αποτελούν εστία περαιτέρω μόλυνσης.

Στο ψυγείο μούχλα

Πολλά προϊόντα μουχλιάζουν ή χαλάνε μετά από αρκετό καιρό στο ψυγείο. Ποια είναι όμως εκείνα που μπορούμε να κρατήσουμε και ποια πρέπει να πετάξουμε επειγόντως, αφού μπορεί να βλάψουν την υγεία μας;

Τα σκληρά τυριά όπως το τσένταρ είναι κλασικές περιπτώσεις όπου μπορείτε να αγνοήσετε τη μούχλα – απλά κόψτε την, το εσωτερικό παραμένει φαγώσιμο· όπως και με το ψωμί.

Ωστόσο, αυτό δεν ισχύει με τα μαλακά τυριά όπως το μπρι ή το καμαμπέρ, τα οποία μπορεί να γίνουν κατοικία επικίνδυνων βακτηρίων άπαξ και χάσουν τη φρεσκάδα τους.

Το ίδιο ισχύει και για τα λαχανικά και το σκληρό σαλάμι.

Αν η μούχλα έχει εξαπλωθεί σε τροφές όπως τα κονσερβοποιημένα κρέατα, το μαγειρεμένο κρέας και τα πουλερικά, τα μαγειρεμένα φαγητά κατσαρόλας, το γιαούρτι, τις μαρμελάδες, το ψωμί ή τα παξιμάδια, τότε πετάξτε τα.

Στο στρώμα μούχλα

Στις οδηγίες των στρωμάτων θα διαβάσετε ότι το στρώμα απαγορεύεται να βραχεί ή να πλυθεί, αλλά και να αποφεύγετε τον καθαρισμό με τη χρήση ατμού, διότι θα δημιουργηθεί στο εσωτερικό του στρώματος υγρασία και μούχλα!

Αν βάλετε χλωρίνη, μαγειρική σόδα, η σόδα με οδοντόπαστα, ακόμα και ζάχαρη, που αναφέρονται σε διάφορα άρθρα, η κατάσταση θα επιδεινωθεί.

Εάν υπάρχει μούχλα που υπάρχει στο στρώμα , υπάρχει μια πιθανότητα ότι η μούχλα να είναι σε ολόκληρο το δωμάτιο και θα πρέπει να αφαιρεθεί.

Στα ρούχα μούχλα

Μην στεγνώνετε ρούχα μέσα στο σπίτι. Η μέθοδος αυτή κρύβει σοβαρότατους κινδύνους για την υγεία μας.

Τα ρούχα όταν στεγνώνουν πάνω σε θερμαντικά σώματα αυξάνουν τα επίπεδα υγρασίας στον χώρο κατά 30%, δημιουργώντας το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη μούχλας.

 Στεγνώνουμε τα ρούχα σε ανοιχτό χώρο η σε ειδικό στεγνωτήριο

– Αν δεν έχουμε εναλλακτική, φροντίζουμε, όταν το στέγνωμα γίνεται μέσα στο σπίτι, να μην πρόκειται για την κρεβατοκάμαρα ή το σαλόνι

– Σε κάθε περίπτωση έχουμε ανοιχτά παράθυρα

Μούχλα στο μπάνιο

– Ενώ κάνετε μπάνιο, ανοίξτε το παράθυρο. Αυτό που πρέπει να προσέξετε πολύ είναι η φορά του αέρα να είναι από μέσα προς τα έξω κι όχι το αντίθετο.– Μετά το μπάνιο σκουπίστε τις επιφάνειες.– Ψεκάστε το μπάνιο και το ντους αρκετά συχνά με ξύδι! Σταματά τον σχηματισμό της μούχλας.

– Όταν κάνετε μπάνιο, το πατάκι στο οποίο θα πατήσετε όταν βγείτε απορροφά νερό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να κρατά υγρασία, γι” αυτό μόλις τελειώσετε βγάλτε το έξω να στεγνώσει.– Αν μπορείτε κι έχετε τη δυνατότητα  εγκαταστήστε στο μπάνιο, αφυγραντήρα.

Διαβάστε επίσης

• Τι είναι η αλλεργία; Με ποιόν τρόπο εκδηλώνεται μια αλλεργική αντίδραση και πώς αντιμετωπίζεται;
• Τι είναι η οξεία και η χρόνια βρογχίτιδα; Σε τι οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται; Ροφήματα που κάνουν καλό
• O βήχας μπορεί να οφείλεται σε καρκίνο του πνεύμονα;
• Πότε ο βήχας πρέπει να σας ανησυχήσει, τι μπορεί να προκαλέσει και πώς αντιμετωπίζεται;
• Βήχας μετά από το κρυολόγημα και πώς αντιμετωπίζεται
• Πώς η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.) επηρεάζει το αναπνευστικό σύστημα; ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΧΑΠ
• Ξυπνάτε από τον βήχα; Ποια είναι η αιτία και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί; Πότε πρέπει να ανησυχήσετε
• Τι είναι η φυματίωση; Χρήσιμες πληροφορίες, ερωτήσεις και απαντήσεις.
• 14 βότανα για τις παθήσεις του αναπνευστικού

Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή
MSc