Κολπίτιδες, οι ευκαιριακές λοιμώξεις του καλοκαιριού. Ποιες είναι και πώς αντιμετωπίζονται

Επιμέλεια: Γιώργος Μονεμβασίτης, Γυναικολόγος, medlabnews.gr

Είναι γεγονός ότι τους καλοκαιρινούς μήνες, οι γυναίκες ταλαιπωρούνται συχνά από κολπίτιδες, οι οποίες εκδηλώνονται με ενοχλητικά συμπτώματα, που επηρεάζουν την ποιότητα της καθημερινής τους ζωής.

Το καλοκαίρι δεν μας αφήνει μόνο μαύρισμα και αναμνήσεις αλλά και ευκαιριακές λοιμώξεις. Οι περισσότερες γυναίκες κάνουν τον ετήσιο γυναικολογικό τους έλεγχο το Σεπτέμβρη προκειμένου να διαγνωστούν τυχόν προβλήματα που δεν έχουν εμφανίσει ιδιαίτερα συμπτώματα.

Oι κολπικές διαταραχές (κολπίτιδες) αποτελούν σήμερα το συχνότερο πρόβλημα υγείας που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες και είναι η συνηθέστερη αιτία που μια γυναίκα θα επισκεφθεί τον γυναικολόγο της. Με τον όρο κολπίτιδα εννοούμε τη φλεγμονή του κόλπου. Η κολπίτιδα συνήθως εκδηλώνεται με την ύπαρξη κνησμού και αυξημένων υγρών από τον κόλπο, τα οποία ορισμένες φορές είναι δύσοσμα.

Αν θέλαμε να κατατάξουμε τις παθολογικές καταστάσεις που προεξάρχουν την περίοδο του καλοκαιριού, θα τις χωρίζαμε σε:

·      Μυκητιάσεις

·      Μικροβιακές κολπίτιδες (κοινά παθογόνα μικρόβια, αιμόφιλος, τριχομονάδες, χλαμύδια)

·      Ιογενείς λοιμώξεις (HPV, έρπης γεννητικών οργάνων)

·      Λοιμώξεις του ουροποιογεννητικού συστήματος, με κυρίαρχες τις κυστίτιδες

·      Διαταραχές του γυναικείου γεννητικού κύκλου

·      Πυελικές φλεγμονές.

Ο κόλπος υπό κανονικές συνθήκες αποικίζεται από ένα μεγάλο αριθμό μικροοργανισμών, οι οποίοι είναι γνωστοί ως γαλακτοβάκιλλοι και αποτελούν την φυσιολογική χλωρίδα. Η παρουσία αυτών των μικροοργανισμών είναι επιθυμητή γιατί χάρη σε ουσίες που παράγουν διατηρούν το pH του κόλπου σε επιθυμητές τιμές και  εμποδίζουν την ανάπτυξη κάποιων άλλων μικροοργανισμών, οι οποίοι δεν πρέπει να βρίσκονται στον κόλπο (παθογόνοι μικροοργανισμοί). Στην περίπτωση της κολπίτιδας λοιπόν αναπτύσσονται κάποιοι παθογόνοι μικροοργανισμοί σε βάρος της φυσιολογικής χλωρίδας, διαταράσσοντας έτσι την ισορροπία του pH  και αυτό κλινικά εκδηλώνεται με τη μορφή κνησμού και υγρών στο κόλπο.

Αίτια, λοιπόν κολπίτιδας μπορεί να είναι:

• ·      Μικρόβια, που συνήθως μεταδίδονται με τη σεξουαλική επαφή, όπως είναι οι τριχομονάδες, ο αιμόφιλος του κόλπου κ.ά.
• ·      Βακτήρια της ήδη υπάρχουσας φυσιολογικής χλωρίδας, που υπό ορισμένες συνθήκες υπεραναπτύσσονται, όπως στρεπτόκοκκοι, σταφυλόκοκκοι, μύκητες κ.ά.

Γενικά συμπτώματα

o   Κνησμός

o   Αυξημένη έκκριση κολπικών υγρών (δύσοσμες σε ορισμένες περιπτώσεις)

o   Τσούξιμο

o   Ερυθρότητα

o   Οίδημα

o   Πόνος κυρίως κατά τη σεξουαλική επαφή (δυσπαρευνία)

Λόγοι που αυξάνεται η πιθανότητα κολπίτιδας.

§  Κακή γενική κατάσταση του οργανισμού (έλλειψη ύπνου, περιορισμένη αντοχή λόγω ανθυγιεινής ή φτωχής διατροφής, στρες, κάπνισμα).

§  Λάθος ή ελλιπής τοπική υγιεινή (κολπικές πλύσεις, συνεχή χρήση ταμπόν).

§  Πολυάριθμες εκτρώσεις.

§  Χρήση αποσμητικών σπρέι στην ευαίσθητη περιοχή.

§  Σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό.

§  Εγκυμοσύνη αλλά και εμμηνόπαυση.

§  Συγκεκριμένες ενδυματολογικές συνήθειες όπως πολύ εφαρμοστά παντελόνια ή σορτς.

Διάγνωση

Οι περισσότερες κολπίτιδες και ανεξάρτητα από το αίτιο που τις προκαλεί παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα, γι΄ αυτό δεν μπορούν να διαγνωστούν με ακρίβεια αποκλειστικά βάσει των συμπτωμάτων τους. Έτσι, η διάγνωση επιτυγχάνεται με την καλλιέργεια κολποτραχηλικού υγρού. Αυτή η εξέταση είναι απαραίτητη προκειμένου να εντοπιστεί ποιο ακριβώς μικρόβιο είναι υπεύθυνο και στη συνέχεια να δοθεί η κατάλληλη θεραπεία.

Θεραπεία

Η θεραπεία αφορά συνήθως τη λήψη κάποιου συνδυασμού αντιβιοτικών από το στόμα με κολπικά υπόθετα ή κρέμες. Ωστόσο, ακόμη και μετά τη θεραπεία οι κολπίτιδες σε ένα σεβαστό ποσοστό των ασθενών υποτροπιάζουν, κάτι που μπορεί να οφείλεται σε ανθεκτικότητα στελέχη απέναντι στα φάρμακα ή σε επανεμφάνιση του αίτιου της μόλυνσης. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η σωστή πρόληψη και η έγκαιρη επίσκεψη στον γυναικολόγο μόλις εντοπίσετε τα πρώτα συμπτώματα βοηθούν σημαντικά στην αντιμετώπιση του προβλήματος.


ΠΗΓΗ ΜΕDLAB

Η αναζωογονητική άσκηση και όχι η εξαντλητική κάνει καλό στην υγεία

Επιμέλεια Αλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr


Η τακτική άσκηση που αυξάνει την καρδιακή συχνότητα στο 60%-80% της μέγιστης τιμής της, όλες ή τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση των επιπέδων της HDL χοληστερόλης έως και 30% και να συμβάλλει στην πρόληψη ή τη βελτίωση της υπέρτασης, της αντίστασης στην ινσουλίνη και του σακχαρώδη διαβήτη, της παχυσαρκίας, του άγχους και της κατάθλιψης. Η τακτική άσκηση μπορεί, επίσης, να βοηθήσει τους καπνιστές να διακόψουν και να μειώσουν τον κίνδυνο εμφράγματος ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου κατά 50% ή περισσότερο, να ελαττώσει τον κίνδυνο μετεμφραγματικής θνητότητας κατά 25% και να βελτιώσει τα συμπτώματα σε ασθενείς με διαλείπουσα χωλότητα εξαιτίας περιφερικής αρτηριοπάθειας. Στα μη καρδιακά οφέλη περιλαμβάνονται η μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου (παχέος εντέρου, προστάτη, μαστού) και η ευεργετικά επίδραση στην οστεοπόρωση, την αρθρίτιδα, τη δυσκοιλιότητα, την αϋπνία και τα μετεμμηνοπαυσιακά συμπτώματα.

Ποσότητα της άσκησης

Παραδοσιακά τα προγράμματα άσκησης εστιάζονται αποκλειστικά αερόβιες δραστηριότητες, όπως το βάδισμα, το τρέξιμο, η ποδηλασία και η κολύμβηση. Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν ότι ένα πρόγραμμα δυναμικής προπόνησης (με βάρη) είναι σημαντικό συμπλήρωμα της αερόβιας άσκησης, αυξάνει τη μυϊκή μάζα (με συνοδό αύξηση του ρυθμού του μεταβολισμού), βελτιώνει την ευαισθησία των περιφερικών ιστών στη δράση της ινσουλίνης και βοηθά στην διατήρηση της οστικής μάζας και της μυϊκής ισχύος, ώστε να προλαμβάνονται κακώσεις ή αναπηρίες. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η σωματική άσκηση δεν χρειάζεται να γίνεται με ένα παραδοσιακά δομημένο πρόγραμμα, και ότι η ενσωμάτωση της σωματικής δραστηριότητας στην καθημερινή ζωή βελτιώνει αποτελεσματικά τους παράγοντες κινδύνου, το βάρος και τη μακροχρόνια πρόγνωση της καρδιαγγειακής νόσου. Αυτό μπορεί να γίνει με την ενθάρρυνση των ασθενών να χρησιμοποιούν τις σκάλες, να περπατούν όταν έχουν τη δυνατότητα, να ασχολούνται με την κηπουρική, να παίζουν με τα παιδιά κ.τ.λ.

Παραδείγματα μέτριας σωματικής δραστηριότητας:

• Το πλύσιμο και το κέρωμα του αυτοκινήτου ή το πλύσιμο των παραθύρων ή του πατώματος για 45 λεπτά
• Την κηπουρική, το χορό (σε κοινωνικές εκδηλώσεις), τη χρήση φτυαριού στον κήπο για 30 λεπτά
• Το βάδισμα 2,5 χλμ. για 35 λεπτά
• Το σπρώξιμο στο καροτσάκι του μωρού για 2,5 χλμ. ή η την ποδηλασία για 8 χλμ. για 30 λεπτά
• Τη χρησιμοποίηση της σκάλας, το φτυάρισμα του χιονιού ή το σχοινάκι για 15 λεπτά

Η άσκηση δεν πρέπει να είναι εξαντλητική αλλά αναζωογονητική και να αυξάνει την καρδιακή συχνότητα. Τα άτομα γυμνάζονται στο σωστό επίπεδο έντασης για να μπορούν να μιλήσουν χωρίς να λαχανιάζουν αλλά η αναπνοή τους δεν επαρκή για να τραγουδήσουν (ζωηρό βάδισμα για 4-5 χλμ./ώρα, όπως όταν προσπαθούμε να προλάβουμε το λεωφορείο). Για τους ασθενείς που μπορούν και είναι πρόθυμοι να παίρνουν το σφυγμό τους, ένας λογικός στόχος είναι να ασκούνται μέχρι να φτάσουν στο 60-80% της μέγιστης καρδιακής συχνότητας (220-ηλικία σε χρόνια). Επιπρόσθετα, η άσκηση δεν χρειάζεται να γίνεται όλη μια φορά κατά τη διάρκεια της ημέρας για να αποκομίσουμε οφέλη για την υγεία. Είναι σημαντικό η σωματική δραστηριότητα να γίνεται σε μέτρια επίπεδα για 30 λεπτά την ημέρα, όλες ή τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας (και μπορεί σε 3 δεκάλεπτα). Τα οφέλη νια την υγεία μεγιστοποιούνται με την κατανάλωση 3500 Kcal/εβδομάδα, που είναι το ισοδύναμο μέτριας έντασης τρεξίματος ή ποδηλασίας για 1 ώρα την ημέρα.

Πρακτικά βήματα για να γίνουμε περισσότερο δραστήριοι

Είναι σημαντικό, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, να δημιουργείται το κατάλληλο περιβάλλον, που θα ενθαρρύνει τη σωματική δραστηριότητα ∙ και σε ατομικό, όμως, επίπεδο είναι αναγκαίο να ληφθεί η απαραίτητη δράση. Για εκείνους που δεν έχουν συνηθίσει έως τώρα να είναι σωματικά δραστήριοι, το βασικό μήνυμα είναι να κάνουν σταδιακά βήματα μέχρι να φτάσουν σε ένα κατάλληλο επίπεδο, το οποίο θα μπορεί να διατηρηθεί σε μακροχρόνια βάση.

Ένας εργαζόμενος μπορεί να αρχίσει με κάτι τόσο απλό όσο είναι το να αποβιβάζεται από το λεωφορείο μία στάση νωρίτερα από την καθιερωμένη και να περπατά την πρόσθετη αυτή απόσταση. Σταδιακά μπορεί να αυξάνει την απόσταση και να χρησιμοποιεί έναν βηματομετρητή για να ελέγχει την πρόοδο που επιτυγχάνει. Μια νοικοκυρά θα μπορούσε να επιλέξει να παρκάρει το αυτοκίνητό της μακριά από το μπακάλικο που θα ψωνίσει και να μεταφέρει τις σακούλες στην απόσταση αυτή. Ένας διευθυντής μπορεί να είναι σε θέση να βελτιώσει τις εργασιακές σχέσεις, προτείνοντας μια συνάντηση με έναν συνάδελφό του μετά από ένα παιχνίδι σκουός ή μπορεί να συζητά νέες ιδέες και προτάσεις κατά τη διάρκεια ενός περιπάτου μακριά από το γραφείο. Για όλους τους ανθρώπους, ο καθορισμός στόχων, ίσως με τη βοήθεια ενός επαγγελματία υγείας που μπορεί να παρέχει συμβουλές σχετικά με το τι είναι κατάλληλο για τον ίδιο, είναι ένα χρήσιμο πρώτο βήμα.

Πίνακας 1. Αμερικάνικες και ευρωπαϊκές συστάσεις για τη σωματική δραστηριότητα για ενήλικες

Αμερικάνικες συστάσεις	Ευρωπαϊκές συστάσεις (βασισμένες στις συστάσεις του WHO3)
Τουλάχιστον 150 λεπτά/εβδομάδα σωματικής δραστηριότητας μέτριας έντασης ή 75 λεπτά/εβδομάδα έντονης αερόβιας δραστηριότητας	30 λεπτά, κατ’ελάχιστον, σωματικής δραστηριότητας μετρίας έντασης 5 ημέρες την εβδομάδα ή τουλάχιστον 20 λεπτά έντονης αερόβιας δραστηριότητα 3 ημέρες την εβδομάδα
Η δραστηριότητα θα πρέπει να γίνεται σε διαστήματα διάρκειας 10 λεπτών, τουλάχιστον, και να είναι μοιρασμένη κατά μήκος ολόκληρης της εβδομάδας	Η συνολικά επιθυμητή διάρκεια της σωματικής δραστηριότητας μπορεί να επιτυγχάνεται και από διαστήματα σωματικής δραστηριότητας διάρκειας τουλάχιστον 10 λεπτών
Για να έχουν πρόσθετο όφελος οι ενήλικες θα πρέπει να αυξήσουν την αερόβια σωματική δραστηριότητα σε 300 λεπτά/εβδομάδα μέτριας έντασης ή σε 150 λεπτά/εβδομάδα έντονης δραστηριότητας Οι ενήλικες θα πρέπει ακόμα να εφαρμόζουν δραστηριότητες μυϊκής ενδυνάμωσης, μέτριας ή υψηλής έντασης, στις οποίες θα συμμετέχουν όλες οι κύριες μυϊκές ομάδες, 2 ή περισσότερες μέρες της εβδομάδας	Δραστηριότητες που αυξάνουν τη μυϊκή δύναμη και αντοχή θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στις παραπάνω συστάσεις 2 έως 3 ημέρες την εβδομάδα

Δοκιμασία Κόπωσης

Στους ασθενείς με καρδιαγγειακά ή αναπνευστικά προβλήματα ή ασθενείς που διάγουν έναν καθιστικό τρόπο ζωής με πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου και που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν σε ένα πρόγραμμα έντονης άσκησης πρέπει να διενεργείται δοκιμασία κόπωσης.

Η απότομη έντονη σωματική δραστηριότητα, ίσως αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφράγματος ή άλλου μοιραίου καρδιακού επεισοδίου, ιδίως για τους ανθρώπους που κάνουν καθιστική ζωή και δεν ασκούνται τακτικά. 

Πηγή: 
eufic.org

incardiology.gr

Κόψτε την όρεξή σας έξυπνα!

Μειώστε τις θερμίδες που καταναλώνετε και θα χάσετε κιλά. Φαίνεται απλό; Μόνο που υπάρχει ένα πρόβλημα: αναπόφευκτα το στομάχι σας θα διαμαρτυρηθεί κι όταν αρχίσει να γουργουρίζει θα υποκύψετε. Ο λόγος, υποστηρίζουν οι επιστήμονες, είναι ότι όταν ο οργανισμός σας καταλάβει ότι υπάρχει έλλειψη τροφής –ακόμα κι αν γίνεται συνειδητά- μπαίνει σε θέση άμυνας, παράγοντας περισσότερη γρελίνη, την ορμόνη της πείνας, για σας αναγκάσει να φάτε. 

Δείτε πώς μπορείτε να …κόψετε την όρεξή σας.

Βάλτε πρωτείνη στο πρωινό: Η άπαχη πρωτεΐνη σας κρατά για περισσότερη ώρα χορτάτους από άλλα θρεπτικά στοιχεία αφού ο οργανισμός σας χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να την αφομοιώσει. Αυτό που ίσως δεν γνωρίζετε είναι ότι παίζει ρόλο και το πότε την τρώτε. Μια μελέτη του Πανεπιστημίου του Περντιού διαπίστωσε ότι η κατανάλωση άπαχης πρωτεΐνης (όπως άπαχο ζαμπόν, ασπράδια αβγών ή ημιάπαχο γιαούρτι) στο πρωινό σας κρατά περισσότερο χορτάτους απ’ ό,τι αν την καταναλώνατε άλλη ώρα της ημέρας.

Φάτε πατάτες: Η μανία με τον αποκλεισμό των υδατανθράκων κατέταξε τις πατάτες στις «απαγορευμένες» τροφές της δίαιτας, αλλά αυτή η αμυλούχα τροφή έχει στην πραγματικότητα ιδιότητες που κόβουν την πείνα. Περιέχουν έναν ειδικό τύπο άμυλου που ανθίσταται στα πεπτικά ένζυμα. Έτσι, επειδή οι πατάτες παίρνουν χρόνο για να διασπαστούν, παραμένουν στο έντερο περισσότερο, καθυστερώντας τις κρίσεις πείνας. Προτιμήστε τις ψητές πατάτες – και πάντα με μέτρο – από τις τηγανητές.

Επιλέξτε το σωστό λίπος: Αν κόψετε όλα τα λιπαρά από τη διατροφή σας, η προσπάθεια σας για απώλεια βάρους μπορεί να αποτύχει. Το ολεϊκό οξύ, είναι ένα ακόρεστο λιπαρό οξύ που βρίσκεται στο ελαιόλαδο, τους ξηρούς καρπούς και τα αβοκάντο και βοηθά στη μείωση της πείνας, σύμφωνα με μια μελέτη στην επιθεώρηση Cell Metabolism. Κατά την πέψη, μετατρέπεται σε μια ένωση που ενεργοποιεί εμμέσως στον εγκέφαλο σήματα μείωσης της πείνας. Πρόσεξε απλώς τις ποσότητες.

Ασκηθείτε: Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση American Journal of Physiology διαπίστωσε ότι 60 λεπτά έντονης αεροβικής άσκησης μπορεί να μειώσουν την πείνα μέχρι και για δύο ώρες αργότερα. Η αερόβια άσκηση μειώνει τα επίπεδα της γρελίνης και αυξάνει την ποσότητα της ορμόνης που καταστέλλει την όρεξη.

Μασήστε γερά: Μελέτη του Πανεπιστημίου του Ρόουντ Άιλαντ διαπίστωσε ότι εκείνοι που μασούσαν τσίχλα για μία ώρα το πρωί κατανάλωναν 67 λιγότερες θερμίδες. Μια θεωρία είναι ότι το μάσημα ενεργοποιεί νεύρα στη γνάθο που συνδέονται με την περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τον κορεσμό. Μασήστε, λοιπόν, μια τσίχλα χωρίς ζάχαρη – το μάσημα μπορεί να αποτρέψει τις λιγούρες, ενώ καίει 11 θερμίδες την ώρα.

Μυρίστε: Η οσμή του φαγητού μπορεί να ξεγελάσει τον εγκέφαλο ώστε να νομίζει ότι έχετε φάει. Μια μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που μύριζαν άρωμα μέντας κάθε δύο ώρες κατανάλωναν 2.700 λιγότερες θερμίδες τη βδομάδα απ’ όσο συνήθως – ποσότητα που αντιστοιχεί σε απώλεια μισού κιλού περίπου! Η μπανάνα, το πράσινο μήλο και η βανίλια είχαν παρόμοια επίδραση σε άλλες μελέτες.


Πηγή: omorfamistika.gr

Πρωτοποριακή συσκευή για χειρουργούς επιτρέπει να ελέγχουν τη δύναμη που ασκούν στο λαπαροσκόπιο

Επιμέλεια Αλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr
Σπουδαστές εφηρμοσμένης μηχανικής του Πανεπιστημίου του Λιντς, βρήκαν μιά μέθοδο που επιτρέπει στους χειρουργούς να αισθάνονται κατά την διάρκεια επεμβάσεων εξ' αποστάσεως όπως τις λαπαροσκοπικές.


Το σύστημα θα μπορούσε να βοηθήσει τους χειρουργούς σε επεμβάσεις καρκινικών όγκων που επιβάλλεται να έχουν αντίληψη του ιστού που περιβάλει τους όγκους και πρέπει να γνωρίζουν πόσο μαλακός ή σκληρός είναι ο ιστός κατά την διάρκεια της επέμβασης.





Το συνδυάζει την οπτικοποίηση μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή με μια διαδραστική συσκευή που ασκεί πίεση στο χέρι του χειρουργού όταν αγγίζει λαπαροσκοπικά ανθρώπινους ιστούς, ανέπτυξαν οι Βρετανοί φοιτητές.

Ως γνωστόν, οι λαπαροσκοπικές επεμβάσεις απαιτούν μικρότερες τομές, με αποτέλεσμα να είναι λιγότερο επεμβατικές, επιταχύνοντας παράλληλα την διαδικασία της αποκατάστασης του ασθενούς. Ωστόσο το πρόβλημα των χειρουργών είχε να κάνει με το γεγονός ότι μέσω της συγκεκριμένης τεχνικής χάνουν την αίσθηση της αφής που έχουν σε ένα κανονικό χειρουργείο.

«Η αίσθηση της αφής, της υφής και της σκληρότητας του ιστού χάνεται κατά τη διάρκεια μιας λαπαροσκοπικής επέμβασης» επισημαίνει ο δρ Ρομπ Χιούσον, ένας εκ των επικεφαλής της μελέτης.

Η χρήση του νέου διαδραστικού συστήματος είναι αρκετά απλή. «Ο χρήστης κουνά την συσκευή απτικής ανάδρασης όπως θα έκανε και με ένα ποντίκι ηλεκτρονικού υπολογιστή, επάνω στην τρισδιάστατη εικονική επιφάνεια» εξηγεί ο φοιτητής μηχανικής Έρλ Τζέιμισον.

«Στη συνέχεια, ο υπολογιστής στέλνει στη συσκευή σήμα για να ενημερώσει σχετικά με την πίεση που ασκεί ο χρήστης. Μπορεί κανείς κυριολεκτικά να αισθανθεί την πίεση που θα αισθανόταν υπό κανονικές συνθήκες».

«Μέχρι στιγμής, τέσσερις χειρουργοί δοκίμασαν μια πρώτη εκδοχή της συσκευής μας και εκτίμησαν ότι θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο» προσθέτει ο Τζέιμισον.

«Έχουν συνηθίσει να βλέπουν μόνο την οπτική απεικόνιση, που πραγματικά τους φάνηκε περίεργο το να μπορούν να αισθάνονται κάτι διαμέσου της αφής» καταλήγει.

Ο δρ Χιούσον από την πλευρά του παρόλα αυτά, υποστηρίζει ότι η υπερσύγχρονη τεχνολογία έχει ακόμη μακρύ δρόμο προτού μπει στο χειρουργείο.

«Έχουμε να ξεπεράσουμε ακόμη αρκετές τεχνικές προκλήσεις, προτού το νέο σύστημα μπορέσει να ενσωματωθεί στον «στόλο» του χειρουργικού εξοπλισμού» αναφέρει ο ίδιος.


Το έργο πραγματοποιήθηκε από μια ομάδα προπτυχιακών φοιτητών του τέταρτου έτους του Πανεπιστημίου του Λιντς «Μηχανολόγων Μηχανικών, ως μέρος της πρακτικής τους άσκησης. Ήταν υπό την επίβλεψη του καθηγητή Anne Neville, του Δρ Rob Hewson και του Δρ Peter Culmer.

Το έργο επιλέχθηκε ως μία από τις τέσσερις κορυφαίες σε παγκόσμιο διαγωνισμό φοιτητών που οργανώνεται από την National Instruments.

ΠΗΓΗ: http://www.leeds.ac.uk/news

Τι να κάνετε, για να μην πάρετε κιλά στις διακοπές

Οι διακοπές δεν είναι περίοδος για δίαιτα. Άλλωστε, ένα από τα πράγματα που τις κάνουν πιο όμορφες είναι το καλό φαγητό. Για να μην επιστρέψετε όμως στο σπίτι και φοβάστε να ανεβείτε στη ζυγαριά, καλό είναι να κρατήσετε κάποιο... μέτρο! Δεν υπάρχει λόγος να μη δοκιμάσετε τα πάντα,
αλλά πρέπει να το κάνετε έξυπνα. Στα καλοκαιρινά γεύματα υπάρχουν τα «ναι» και τα «όχι». Aν επιλέγετε μόνο τα «ναι», θα καταπιεστείτε, ενώ, αν τρώτε συνεχώς από τα «όχι», θα παχύνετε. Tο καλύτερο θα ήταν να τα συνδυάζατε. Γευτείτε τους λιπαρούς πειρασμούς σε ένα σας γεύμα (και όχι
σε όλα) και μειώστε την ποσότητα του φαγητού σας. Aν φάτε πλούσιο γεύμα, προτιμήστε φρούτα για το απογευματινό σας και όχι παγωτό. H ισορροπία θα καταφέρει να ικανοποιήσει τόσο τη γεύση σας όσο και τη γραμμή σας. Tέλος, μην ξεχνάτε ότι το καλοκαίρι σάς δίνει την ευκαιρία να ασχοληθείτε με δραστηριότητες που συντελούν στην καύση θερμίδων. Eκμεταλλευτείτε τη θάλασσα, την εξοχή, τα σπορ και απολαύστε το φαγητό σας με λιγότερες... τύψεις.

MΗΝ ΠΑΡΑΛΕΙΠΕΤΕ ΓΕΥΜΑΤΑ

Στις διακοπές οι περισσότεροι παραπονιούνται ότι παχαίνουν, αν και τρώνε λιγότερο. O λόγος είναι ότι τσιμπολογούν πολύ περισσότερο. Tο πρωινό, τα σνακ και τα σάντουιτς στην παραλία, τα παγωτά, κάτι δροσιστικό μετά τον απογευματινό ύπνο, κάτι ελαφρύ πριν τη βραδινή έξοδο κτλ. «Kενές» θερμίδες που δίνουν γεύση, απόλαυση, αλλά δεν χορταίνουν και συμβάλλουν στο να χάνετε τον έλεγχο. H συμβουλή των διαιτολόγων να τηρείτε τα τρία κύρια γεύματα και τα δύο ενδιάμεσα γίνεται πιο σημαντική τους καλοκαιρινούς μήνες, και ειδικά στις διακοπές. Mε τα σταθερά γεύματα ελέγχετε καλύτερα την ποσότητα και την ποιότητα του φαγητού, δεν πεινάτε και μπορείτε να υπολογίζετε τις θερμίδες που παίρνετε. Παραλείποντας γεύματα, πέφτετε στην παγίδα να τρώτε περισσότερο!

ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΣΤΟΝ ΜΠΟΥΦΕ ΤΟΥ ΠΡΩΙΝΟΥ

Tο πρωινό είναι από τα πιο απολαυστικά γεύματα, ειδικά αν μένετε σε ξενοδοχείο. Φρέσκοι χυμοί και φρούτα συνδυάζονται με όλων των ειδών τα γλυκίσματα, ενώ από την άλλη πλευρά του μπουφέ σάς περιμένουν οι... αλμυρές προτάσεις, με τηγανητά αυγά, μπέικον και λουκάνικα. Oι κανόνες της υγιεινής διατροφής απαιτούν να μείνετε στα φρούτα, τα δημητριακά και το γιαούρτι.

TΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ ΠΑΧΑΙΝΟΥΝ ΟΤΑΝ ΕΙΝΑΙ ΤΗΓΑΝΗΤΑ

Mελιτζάνες, πιπεριές και κολοκυθάκια είναι τα πιο δημοφιλή ορεκτικά στο καλοκαιρινό τραπέζι. Δυστυχώς, σπάνια είναι ψητά. Tις περισσότερες φορές σερβίρονται τηγανητά, γεγονός που τα «φορτώνει» με πολλές θερμίδες, ενώ συνοδεύονται από κρεμώδεις σαλάτες (μελιτζανοσαλάτα, τυροκαυτερή, ρώσικη κτλ.), που έχουν ακόμα περισσότερο λίπος. Tα τηγανητά λαχανικά γίνονται πιο πικάντικα σερβιρισμένα με τζατζίκι, το οποίο όμως φτιάχνεται από στραγγιστό γιαούρτι, που έχει 10% λιπαρά. H λύση δεν είναι να χορταίνετε κοιτώντας τους άλλους να τρώνε, αλλά να μην προσπαθήσετε να χορτάσετε με τα τηγανητά. Δοκιμάστε τις πιπεριές μόνο με ξίδι και τα κολοκυθάκια όσο πιο «σκέτα» μπορείτε. Διαλέξτε σαλάτες ωμών λαχανικών και όχι πατάτες τηγανητές. Aν, τέλος, τα ορεκτικά στο τραπέζι είναι λιπαρά, μην παραγγείλετε κυρίως πιάτα.

ΦΡΟΥΤΑ ΝΑΙ, ΑΛΛΑ ΜΕ ΜΕΤΡΟ

Kαθημερινά ένας άνθρωπος μπορεί να τρώει τρεις μερίδες φρούτων. Eνδεικτικά μερικές μερίδες φρούτων

• Pοδάκινο ή γιαρμάς 1 μέτριο
• Bερίκοκα 4 μέτρια
• Kαρπούζι 1 λεπτή φέτα
• Kεράσια 12 μεγάλα
• Πεπόνι 1/3 μικρού πεπονιού
• Σταφύλια 15 μικρές ρώγες
• Σύκα 2 μεγάλα

Υπερβολική κατανάλωση φρούτων μπορεί να σας «φορτώσει» με θερμίδες, αλλά αν πρόκειται να κάνετε «καταχρήσεις» καλύτερα να είναι σε φρούτα.

KΟΛΥΜΠΗΣΤΕ, ΚΑΝΤΕ ΠΟΔΗΛΑΤΟ ΚΑΙ ΠΕΡΠΑΤΗΣΤΕ

Aν δυσκολεύεστε πολύ να περιορίσετε τις θερμίδες που παίρνετε, τότε η εναλλακτική πρόταση είναι να φροντίζετε να τις καίτε. Kολυμπήστε, παίξτε στην παραλία, περπατήστε, κάντε ποδήλατο και χορέψτε. Όλες αυτές είναι δραστηριότητες που θα σας διασκεδάσουν, θα σας γυμνάσουν και θα κάνουν το μεταβολισμό σας να δουλέψει γρηγορότερα. Ένας άνθρωπος βάρους περίπου 75 κιλών περπατώντας για μισή ώρα καίει περίπου 150 θερμίδες, κάνοντας ποδήλατο 190 και κολυμπώντας περί τις 290.

ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗ ΒΡΑΔΙΝΗ ΣΑΣ ΕΞΟΔΟ

H έξοδος μία βραδιά συνήθως περιλαμβάνει αρχικά φαγητό και στη συνέχεια ποτό σε κάποιο μπαρ, δηλαδή κατανάλωση ξηρών καρπών και ποτού. Aν το δείπνο είναι πλούσιο, προτιμήστε τουλάχιστον να δειπνήσετε νωρίς. Tο ιδανικότερο θα ήταν το βράδυ να προτιμάτε πάντα κάτι ελαφρύ, όπως, π.χ., ψητό ψάρι με σαλάτα, και να μην παρασυρθείτε από το κρασί ή την μπίρα, ειδικά αν πρόκειται να πάτε μετά για ποτό. Tο αλκοόλ, εκτός από ζάλη, μπορεί να σας προσφέρει πολλές θερμίδες. Eνδεικτικά αναφέρονται οι θερμίδες των ποτών που καταναλώνονται περισσότερο το καλοκαίρι

Κρασί (1 δόση) 70 θερμίδες

Mπίρα (1 δόση) 110 θερμίδες

Oύζο (1 δόση)150 θερμίδες

Oυίσκι (1 δόση) 100 θερμίδες

Tζιν (1 δόση) 95 θερμίδες

Bότκα (1 δόση) 95 θερμίδες

ΞΕΔΙΨΑΣΤΕ ΜΕ ΝΕΡΟ

Tο νερό ιδία το καλοκαίρι γίνεται ακόμα πιο σημαντικό για τον ανθρώπινο οργανισμό, αφού επεμβαίνει σημαντικά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος (μεταφέρει τη θερμότητα από το κέντρο του σώματος στην περιφέρεια και διευκολύνει την αποβολή της, γλιτώνει τον οργανισμό από τις μεγάλες αυξομειώσεις της θερμοκρασίας κ.ά.). Yπολογίζεται ότι ένας άνθρωπος το καλοκαίρι χρειάζεται να πίνει περίπου τρία λίτρα νερό την ημέρα. Tο λάθος που μπορείτε να κάνετε, και που θα σας επιβαρύνει με θερμίδες, είναι να προσπαθήσετε να σβήσετε τη δίψα σας με αναψυκτικά, χυμούς, καφέ κ.ά. Όλα αυτά προσφέρουν μεν στον οργανισμό τα υγρά που έχει ανάγκη, αλλά και τη ζάχαρη που δεν χρειάζεται. (Ένα αναψυκτικό περιέχει περίπου 7 κουταλάκια ζάχαρη, δηλαδή περίπου 140 θερμίδες.) Aν προτιμάτε «φυσαλίδες» στο ποτό σας, διαλέξτε τουλάχιστον ανθρακούχο νερό ή σουρωτή.

XΩΡΙΑΤΙΚΗ ΣΑΛΑΤΑ ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΓΙΔΑ

Στις διακοπές αυξάνεται σημαντικά η κατανάλωση του ψωμιού, και αυτό οφείλεται σε έναν κυρίως λόγο τη χωριάτικη σαλάτα. H χωριάτικη κρύβει μία μεγάλη παγίδα, καθώς, όταν καταναλώνεται από ένα άτομο, δεν αποτελεί συνοδευτική σαλάτα, αλλά ένα πλήρες γεύμα. Έχει τέσσερα είδη λαχανικών (ντομάτα, αγγούρι, πιπεριά, κρεμμύδι), ελαιόλαδο (λιπαρά) και πρωτεΐνες (φέτα). Όταν μάλιστα τη φάτε και με αρκετές φέτες φρέσκου ψωμιού, καλύπτετε και τις ανάγκες για δημητριακά (μία μέτρια φέτα ψωμί έχει περίπου 80 θερμίδες). Aν δεν θέλετε λοιπόν να είναι το γεύμα σας αλλά η σαλάτα σας, θα ήταν καλύτερα να την παραγγείλετε και να τη μοιραστείτε με τους υπολοίπους. Oι θερμίδες μίας χωριάτικης σαλάτας

Δύο μικρές ντομάτες	80
Mισό αγγούρι	20
Mισή πιπεριά	10
Mισό κρεμμύδι	10
Δύο κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο	270
Ένα κομμάτι φέτα	75
Σύνολο	465

ΠΑΓΩΤΟ ΣΕ ΑΤΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΣΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ

Tο παγωτό είναι «εχθρός» της σιλουέτας σας μόνον όταν το γεύεστε πολύ συχνά και σε ποσότητα μεγαλύτερη της μίας μερίδας. Βέβαια, στις διακοπές δεν μπορείτε να είστε και τόσο «αυστηροί» με τις μικρές απολαύσεις. Θυμηθείτε ότι δύο μπάλες παγωτό φράουλα σας δίνουν μόνο 200 θερμίδες, ενώ ένα παγωτό παρφέ σχεδόν τις διπλάσιες. Όταν λοιπόν τρώτε συνετά ένα παγωτό, δεν κινδυνεύετε. Όταν γεμίζετε όμως ένα μπολ με τρεις μπάλες παγωτό, το γαρνίρετε με ξηρούς καρπούς και σιρόπι, τότε οι θερμίδες που παίρνετε είναι υπολογίσιμες. Για ακόμη λιγότερες θερμίδες, προτιμήστε τις γρανίτες.

ΠΗΓΗ: www.incardiology.gr

Θεραπεία ηλιακού εγκαύματος.

Επιμέλεια Αλέξανδρος Γιατζίδης, M.D., medlabnews.gr


Η θεραπεία ενός ηλιακού εγκαύματος ξεκινά με την πρόληψη. Η σωστή χρήση αντηλιακού θα βοηθήσει να αποφύγετε τα εγκαύματα. Βεβαιωθείτε ότι γνωρίζετε τα αντηλιακά και τους μύθους τους και πώς πρέπει να τα χρησιμοποιείται όταν είστε στον ήλιο.


Τα ηλιακά εγκαύματα που προκαλούνται από την υπεριώδη ακτινοβολία και όχι από την θερμότητα (δηλαδή ηλιακά εγκαύματα παθαίνουμε και στο κρύο, στα χιόνια).


Τα ηλιακά εγκαύματα καταστρέφουν το δέρμα, το οποίο ελέγχει την ποσότητα της θερμότητας που το σώμα μας διατηρεί ή εκπέμπει, κρατά τα υγρά, και μας προστατεύει από μολύνσεις.


Να θυμάστε πάντα, ότι ένα έγκαυμα μπορεί να είναι πολύ σημαντικό. Μη διστάσετε να καλέσετε τις πρώτες βοήθειες αμέσως.

Τα συμπτώματα ενός ηλιακού εγκαύματος

• Σε ήπιες και απλές περιπτώσεις το ηλιακό έγκαυμα θα εκδηλωθεί με ελαφρύ κοκκίνισμα του δέρματος, και πόνο.
• Αρχικά, το δέρμα γίνεται κόκκινο περίπου 2-6 ώρες μετά την έκθεση στον ήλιο και αισθάνεται ενόχληση. Οι μέγιστες επιδράσεις παρατηρούνται σε 12-24 ώρες.
• Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις  παρουσιάζονται σοβαρά δερματικά προβλήματα όπως κάψιμο και φουσκάλες, μαζική απώλεια υγρών (αφυδάτωση ), ηλεκτρολυτικές διαταραχές και ενδεχομένως λοίμωξη.
• Σε παραμελημένα σοβαρά ηλιακά εγκαύματα και μετά από αρκετή έκθεση, ένα άτομο μπορεί να πάθει σοκ (κακή κυκλοφορία του αίματος σε ζωτικά όργανα), ακόμα και θάνατο.

Άλλα κοινά συμπτώματα είναι:

• Ρίγη
• Πυρετός
• Ναυτία ή εμετός ή και τα δύο
• Συμπτώματα σοβαρής ίωσις και πυρετό
• Φουσκάλες 
• Απώλεια δέρματος σε περίπου 4-7 ημέρες μετά την έκθεση

Μερικά άτομα εμφανίζουν εξάνθημα οφείλεται σε μια κατάσταση που ονομάζεται φωτοδερματίτιδα. 
Τα συμπτώματα της φωτοδερματίτιδας είναι μια ήπιο έως σοβαρό δερματικό εξάνθημα, που συνήθως εμφανίζονται μέσα σε 30 λεπτά έως πολλές ώρες της έκθεσης στον ήλιο. Το εξάνθημα μπορεί να συνοδεύεται με φαγούρα.

Πότε να ζητήσετε ιατρική βοήθεια;

Εάν αισθάνεστε το ηλιακό έγκαυμα ότι είναι σοβαρό, καλέστε τον γιατρό. Αν το άτομο που έχει πάθει το έγκαυμα έχει βεβαρημένο ιστορικό με άλλες παθήσεις και παίρνει φάρμακα. 

Εάν ένα άτομο με ηλιακό έγκαυμα παρουσιάζει τα παρακάτω συμπτώματα πρέπει να πάει σε τμήμα επειγόντων περιστατικών ενός νοσοκομείου:

• Δριμύς πόνος
• Σοβαρές φουσκάλες
• Πονοκέφαλο
• Σύγχυση
• Ναυτία ή εμετός
• Λιποθυμία
• Οξύ πρόβλημα με μια άλλη ιατρική κατάσταση

Θεραπεία ηλιακού εγκαύματος

Αρχική διορθωτικά μέτρα ηλιακό έγκαυμα

Η φροντίδα  ξεκινά πριν από ένα ηλιακό έγκαυμα. Η πρόληψη είναι το πιο σημαντικό βήμα για την αποφυγή βραχυπρόθεσμες συνέπειες της έκθεσης στον ήλιο (ερυθρότητα, πόνο, φουσκάλες) και των μακροπρόθεσμων κινδύνων για δερματικές βλάβες και καρκίνο του δέρματος.

Τι πρέπει να κάνετε:

• Φύγετε από τον ήλιο. Η παραμονή στον ήλιο μετά το έγκαυμα θα κάνει τα πράγματα χειρότερα.
• Καλύψτε το εκτεθειμένο δέρμα
• Ψάξτε για φουσκάλες. Φουσκάλες μέσα από το δέρμα δείχνουν ότι το έγκαυμα είναι σοβαρό και είναι πολύ πιθανές οι επιπλοκές. Αν η περιοχή με τις φουσκάλες είναι μεγαλύτερη από ένα ολόκληρο χέρι ή από όσο είναι η κοιλιά σας, αναζητήστε ιατρική βοήθεια ή επισκεφθείτε τα επείγοντα περιστατικά του πλησιέστερου νοσοκομείου.

Ανακούφιση από την ταλαιπωρία γίνεται σημαντική, και υπάρχουν διάφορες θεραπείες για το ηλιακό έγκαυμα.

• Φάρμακα όπως η ασπιρίνη μπορεί να βοηθήσουν να μειώσετε τον πόνο και τη φλεγμονή ειδικά όταν άρχισουν να τα παίρνετε νωρίς.
• Για ήπια εγκαύματα από τον ήλιο, κρύα επιθέματα μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν και μπορούν να αγοραστούν σε ένα φαρμακείο. Ενυδατώστε την γάζα ή ένα μαλακό καθαρό ύφασμα. Απαλά εφαρμόστε στην περιοχή που έχει  καεί από τον ήλιο για 15-20 λεπτά. Κάντε αλλαγή ή ανανεώσετε το ύφασμα και το διάλυμα κάθε 2-3 ώρες.
• ΔΕΝ ΙΣΧΥΟΥΝ βούτυρο ή λάδι ΣΕ ΚΑΝΕΝΑ ΕΓΚΑΥΜΑ.
• Κάντε ένα δροσερό ντους  (όχι παγωμένο) ή μπάνιο για να απαλύνει τον πόνο.  Αποφύγετε άλατα μπάνιου, τα έλαια και τα αρώματα, διότι αυτά μπορεί να προκαλέσουν αντιδράσεις ευαισθησίας. Αποφύγετε τρίψιμο του δέρματος ή το ξύρισμα του δέρματος. Χρησιμοποιήστε μαλακές πετσέτες να στεγνώσουν απαλά το σώμα. Μην τρίβετε. 
• Χρησιμοποιήστε ένα ελαφρύ ενυδατικό, χωρίς άρωμα,  του δέρματος. Μπορεί να προμηθευτείτε από το φαρμακείο.
• Αποφύγετε τις λοσιόν που περιέχουν τοπικό αναισθητικό.
• Μείνετε μακριά από τον ήλιο.
• Μείνετε ενυδατωμένοι για την αποφυγή αφυδάτωσης.
• Πάρτε παυσίπονο για την αντιμετώπιση του πόνου του ηλιακού εγκαύματος. Αν όμως ο πόνος είναι ισχυρότερος και δεν σας ανακουφίζουν τα κλασσικά παυσίπονα, επικοινωνήστε με ένα γιατρό ή πηγαίνετε στα επείγοντα.

Συμβουλές:


1. Το ηλιακό έγκαυμα μπορεί να προκαλέσει οίδημα. Εγκαύματα που συμβαίνουν στο πρόσωπο και τον λαιμό μπορούν να προκαλέσουν πρήξιμο και δυσκολία στην αναπνοή. Αν συμβεί καλέστε το 166.


2. Το ηλιακό έγκαυμα που μπορεί να έχει συμβεί σε χέρια ή πόδια, μπορεί να προκαλέσει τέτοια σοβαρά οιδήματα ώστε να περιορίσουν την ροή του αίματος. Αν από τον λόγο αυτό μουδιάζουν ή πολύ περισσότερο είναι κρύα ή γίνονται μπλε τότε πάρτε το 166.


3. Αν το έγκαυμα είναι υπό θεραπεία, φορέστε άνετα ρούχα όπως το φυσικό μετάξι ή ελαφρά βαμβακερά. Σκληρότερα υφάσματα μπορεί να ερεθίσουν το δέρμα ακόμα περισσότερο.


4. Από την πολύ έκθεση στον ήλιο, πέρα από το έγκαυμα, μπορεί να πάθετε και θερμοπληξία.

Πρόγνωση του ηλιακού εγκαύματος

• Σε απλές περιπτώσεις το ηλιακό έγκαυμα δεν έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες. Ένα άτομο μπορεί να περιμένει να αισθανθεί καλύτερα σε 24ώρες -7 ημέρες. Το προσβεβλημένο άτομο μπορεί να δει απολέπιση δέρματος. Αυτό συνδέεται συχνά με έντονο κνησμό, ιδιαίτερα τη νύχτα, μετά από εφίδρωση, ή μετά το ντους.
• Άλλα προβλήματα του δέρματος, όπως απλός έρπης, ο λύκος , και πορφυρία (μια κληρονομική διαταραχή της ευαισθησίας στο φως του ήλιου), μπορεί να επιδεινωθεί με την αυξημένη έκθεση στον ήλιο.
• Η χρόνια έκθεση στον ήλιο μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρη γήρανση, ρυτίδες σοβαρή χρώση ανάπτυξη βλάβη του δέρματος (κρεατοελιές ), καθώς και διάφορες κακοήθειες (καρκινικοί) όγκοι του δέρματος. Πρόωρος σχηματισμός καταρράκτη στο μάτι μπορεί επίσης να οδηγήσει.
• Φροντίστε να κάνετε το συντομότερο μια εξέταση δέρματος με ψηφιακή χαρτογράφηση για να εντοπιστεί έγκαιρα μια ελιά-σπίλος που έχει αλλάξει και πρέπει να αξιολογηθεί και να παρακολουθηθεί. Για την εξέταση που και πώς γίνεται διαβάστε σχετικά.
• Αντιμετωπίστε το έγκαυμα και μετριάστε την ζημιά που έχει επιφέρει ο ήλιος στο δέρμα ή ακόμα συντομεύστε την επούλωση και τον πόνο με την μέθοδο της φωτοδυναμικής θεραπείας. 

Διαβάστε επίσης:

Ηλιακό έγκαυμα. Πρώτες βοήθειες και τι πρέπει να προσέχουμε.

Αντηλιακά, πώς και πότε μπορεί να χρησιμοποιούνται;

Πηγές:  American Academy of Dermatology. Sunscreens. 

FDA.gov. FDA Sheds Light on Sunscreens.

MedicineNet.com. Sunburn and Sun Poisoning.

MedicineNet.com. Sun Protection and Sunscreens.

skincancer.org. Skin Cancer Facts.

WebMD.com. Sun Poisoning. medlab.gr, medispa.gr