Παραμένουν στις θέσεις τους 16 διοικητές και αναπληρωτές διοικητές των νοσοκομείων

Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας αξιολόγησης το υπουργείο Υγείας ανακοινώνει ότι παραμένουν στις θέσεις τους 16 διοικητές και αναπληρωτές διοικητές των νοσοκομείων της χώρας. Οι υπόλοιποι είτε παύονται είτε έχουν γίνει δεκτές οι παραιτήσεις τους.

Πιο συγκεκριμένα από τους συνολικά 127 διοικητές και αναπληρωτές διοικητές που υπηρετούσαν στα νοσοκομεία της χώρας το Νοέμβριο του 2015, παραμένουν στις θέσεις τους οι κάτωθι:

Α/Α	ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ	ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
	ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΕΙΡΗΝΗ	Πα.Γ.Ν. ΠΑΤΡΩΝ
	ΧΑΤΖΗΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ	ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Γ.Ν.-Κ.Υ. ΚΥΜΗΣ
	ΜΠΑΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ	ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Γ.Ν. ΒΟΛΟΥ
	ΜΙΧΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ	ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Γ.Ν.-Κ.Υ. ΚΑΡΥΣΤΟΥ
	ΣΕΡΙΔΗΣ ΠΕΤΡΟΣ	ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Γ.Ν.Θ. «ΑΓ. ΠΑΥΛΟΣ»
	ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΥΔΟΚΙΑ	Γ.Ν. ΣΠΑΡΤΗΣ
	ΒΑΒΒΑΣ ΦΩΤΗΣ	Πα.Γ.Ν.Ι.
	ΔΕΡΔΕΜΕΖΗΣ ΣΠΥΡΟΣ	Γ.Ν. ΦΙΛΙΑΤΕΣ
	ΠΑΠΑΣΑΒΒΑΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ	Γ.Ν. ΠΑΙΔΩΝ «ΑΓ.ΣΟΦΙΑ» & Γ.Ν. ΠΑΙΔΩΝ «Π. & ΑΓΛ.ΚΥΡΙΑΚΟΥ»
	ΜΗΤΣΑΚΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ	Γ.Ν.Α. ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ
	ΠΕΤΡΟΧΕΙΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ	Γ.Ν.Α "ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΕΙΟ-ΜΠΕΝΑΚΕΙΟ"
	ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΣ ΧΡΗΣΤΟΣ	Γ.Ν.Π. ΤΖΑΝΕΙΟ
	ΤΟΥΡΟΥΤΣΙΚΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ	ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ∆ΙΟΙΚΗΤΗΣ Γ.Ν.Α  «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ»
	ΘΕΟΧΑΡΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ	ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Ψ.Ν.Α «ΔΡΟΜΟΚΑΪΤΕΙΟ»
	ΜΠΕΖΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ	Γ.Ν. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
	ΚΩΣΤΑΚΗ ΗΛΙΑΝΝΑ	ΑΝΑΠΛ/ ΔΙΟΙΚΗΤΡΙΑ Πα.Γ.Ν.Ι

Επισημαίνεται ότι για πρώτη φορά οι διοικητές και αναπληρωτές διοικητές των νοσοκομείων που είχαν οριστεί από προηγούμενη κυβέρνηση, πέρασαν από διαδικασία αξιολόγησης και ορισμένοι από αυτούς διατήρησαν τις θέσεις τους.

Μέσα στις επόμενες μέρες το υπουργείο Υγείας θα προχωρήσει σε προκήρυξη για την κάλυψη των θέσεων με ανοιχτή πρόσκληση. Τα τυπικά προσόντα  θα είναι ακριβώς τα ίδια με τις ανάλογες προκηρύξεις του παρελθόντος ενώ  θα συνεκτιμηθούν για πρώτη φορά  προσόντα όπως οι μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί τίτλοι οι οποίοι θα είναι συναφείς με το αντικείμενο.

Οι άνθρωποι που ζουν με ηπατίτιδα C, πιο μακριά από ποτέ από την θεραπεία

Σε καθημερινή βάση δεχόμαστε καταγγελίες από ασθενείς που ζουν με ηπατίτιδα  C, σχετικά με τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν στην πρόσβαση για τα καινούργια φάρμακα για την αντιμετώπιση της ηπατίτιδας C.

Τα κριτήρια πρόσβασης που έχει θέσει ο ΕΟΠΥΥ, είναι περιοριστικά και σαφώς δεν συνάδουν με τα νεότερα επιστημονικά δεδομένα, τις Ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες, ούτε καν με τις προτάσεις που εισηγήθηκε η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης του Ήπατος, ο μοναδικός επιστημονικός φορέας για τα νοσήματα του ήπατος που έχουμε την Ελλάδα. Συγκεκριμένα, μέχρι στιγμής, με βάση τα κριτήρια του ΕΟΠΥΥ, έχουν μόνο οι ασθενείς που βρίσκονται σε τελικό στάδιο κίρρωσης!!!

Με βάση τα κριτήρια, χωρίς ΚΑΜΙΑ θεραπευτική επιλογή έχουν μείνει οι ασθενείς που βρίσκονται στα πρωιμότερα στάδια της νόσου ενώ ταυτόχρονα πάσχουν και από άλλα σοβαρά νοσήματα όπως, μεσογειακή αναιμία, ψυχιατρικά νοσήματα (πχ. ανεξέλεγκτη κατάθλιψη, ψύχωση), ή/και από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα (πχ. αυτοάνοση θυρεοειδική ασθένεια, ρευματοειδή αρθρίτιδα) καθώς και όλοι οι ασθενείς που δυστυχώς τα παλιότερα θεραπευτικά σχήματα απέτυχαν να τους θεραπεύσουν. 

Επίσης, στα κριτήρια του ΕΟΠΥΥ, δεν υπάρχει ΚΑΜΙΑ πρόβλεψη ούτε για τις περιπτώσεις που παρατηρείται αυξημένος κίνδυνος μετάδοσης της HCV όπως γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, ασθενείς υπό αιμοκάθαρση, σεξουαλικά ενεργοί ομοφυλόφιλοι άνδρες, ενεργοί χρήστες ναρκωτικών και έγκλειστοι. 

Τέλος, ο ΕΟΠΥΥ δεν έχει ΚΑΜΙΑ πρόβλεψη ούτε για τους ασθενείς με συλλοίμωξη HCV+HIV, την στιγμή μάλιστα που η συγκεκριμένη κατηγορία ασθενών αποτελεί προτεραιότητα στις διεθνείς επιστημονικές κατευθυντήριες οδηγίες!

Όλες οι παραπάνω κατηγορίες κατά τον ΕΟΠΥΥ είναι ασθενείς “ολίγον άρρωστοι για καινούργια θεραπεία” και τους καταδικάζει να πρέπει να φτάσουν στο στάδιο της κίρρωσης ώστε να αποκτήσουν το δικαίωμα πρόσβασης στην θεραπεία. 

Ο Σύλλογος Ασθενών Ήπατος Ελλάδος “Προμηθέας” έχει θέσει στην πρώτη γραμμή των διεκδικήσεων του, την αναζήτηση οριστικής λύσης για την αντιμετώπιση του προβλήματος της πρόσβασης των ασθενών στις καινούργιες θεραπείες. Για το συγκεκριμένο θέμα εδώ και από τις αρχές του 2014, έχουμε επανειλημμένα λάβει τις δεσμεύσεις από τις εκάστοτε ηγεσίες του Υπουργείου Υγείας με πιο πρόσφατη αυτή του Γενικό Γραμματέα Δημόσιας Υγείας κ. Γιάννη Μπασκόζου, τον Οκτώβριο του 2015, για την επίσπευση των διαδικασιών διαπραγμάτευσης του κόστους των θεραπειών με την φαρμακοβιομηχανία.  

Ο Σύλλογος Ασθενών Ήπατος Ελλάδος “Προμηθέας”, καλεί το Υπουργείο Υγείας και την φαρμακοβιομηχανία σε άμεση διαπραγμάτευση, ώστε όλοι οι ασθενείς που έχουν ανάγκη, να έχουν την δυνατότητα να θεραπευτούν άμεσα.

Ο Σύλλογος Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας» ιδρύθηκε και δραστηριοποιείται από το 2012 και είναι ο πρώτος σύλλογος ασθενών με νόσους του ήπατος. Μέσα από την εμπειρία μας ως ασθενείς παρέχουμε υποστήριξη στους ανθρώπους που ζουν με ιογενείς Ηπατίτιδες Β και C ή άλλα νοσήματα του ήπατος, καθώς και τεκμηριωμένη πληροφόρηση σε θέματα ηπατιτίδων.

Πολλά υποσχόμενο νέο φάρμακο, στην θεραπευτική Αγκυλοποιητικής Σπονδυλαρθρίτιδας και Ψωριασικής Αρθρίτιδας

• Η Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα (ΑΣ) είναι μια επώδυνη, προοδευτική νόσος που προκαλείται από φλεγμονή της σπονδυλικής στήλης και μπορεί να προκαλέσει αναπηρία. Η ΑΣ εκδηλώνεται σε περίπου 1,8 εκατομμύρια άτομα στην Ευρώπη1,2 και συνήθως προσβάλλει νέους άνδρες και γυναίκες3. 

• Η Ψωριασική Αρθρίτιδα (ΨΑ) είναι μια φλεγμονώδης νόσος των αρθρώσεων και συχνά σχετίζεται με μια δερματική νόσο που προκαλεί αποφολίδωση και ονομάζεται ψωρίαση. Η ΨΑ εκδηλώνεται σε πάνω από 3 εκατομμύρια άτομα στην Ευρώπη1,4. 

• Η Σεκουκινουμάμπη εμφανίζει γρήγορα και παρατεταμένα κλινικά οφέλη στην Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα (ΑΣ) και την Ψωριασική Αρθρίτιδα (ΨΑ). Οι ασθενείς υπό θεραπεία με σεκουκινουμάμπη εμφανίζουν περί το 80% απουσία επιδείνωσης της βλάβης στη σπονδυλική στήλη των ασθενών με ΑΣ και στη βλάβη των αρθρώσεων των ασθενών με ΨΑ, με βάση μετρήσεις μέσω ακτινογραφιών σε διάστημα δύο ετών 5-8 

Με αφορμή την πρόσφατη έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της Σεκουκινουμάμπης για τη θεραπεία ατόμων που πάσχουν από Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα (ΑΣ) και Ψωριασική Αρθρίτιδα (ΨΑ), η εταιρεία Novartis Hellas πραγματοποίησε σήμερα, υπό την αιγίδα της «Επιστημονικής Εταιρείας για τη Μυοσκελετική Υγεία» (ΕΠΕΜΥ), Συνέντευξη Τύπου κατά την οποία παρουσιάστηκαν φλέγοντα θέματα για την υγεία και την ποιότητα ζωής των ασθενών που πάσχουν από ΑΣ και ΨΑ, καθώς και νεότερα δεδομένα για τις θεραπευτικές επιλογές στα νοσήματα αυτά. 

Από αριστερά προς τα δεξιά ο κ. Γεώργιος Τουσίμης, Διευθυντής Επιχειρησιακής Μονάδας Δερματολογίας & Ανοσολογίας της Novartis Hellas, o κ. Γεώργιος Κήτας, Καθηγητής Ρευματολογίας στα Πανεπιστήμια του Manchester και Birmingham της Μεγάλης Βρετανίας, και Δ/ντης του Ρευματολογικού τμήματος στο Νοσοκομείο Υγεία, η κα. Φωτεινή Μπαμπανάρα, Διευθύντρια Επικοινωνίας της Novartis Hellas και ο κ. Παναγιώτης Τρόντζας, Πρόεδρος της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας και της Επαγγελματικής Ένωσης Ρευματολόγων Ελλάδος

Στο πλαίσιο της συνέντευξης τύπου, ο κ. Παναγιώτης Τρόντζας, Πρόεδρος της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας και της Επαγγελματικής Ένωσης Ρευματολόγων Ελλάδος (ΕΡΕ-ΕΠΕΡΕ), δήλωσε: «Η Ελληνική Ρευματολογική Εταιρεία θεωρεί σημαντική την ενημέρωση του κοινού και την ευαισθητοποίησή του για τις Ρευματικές Παθήσεις, δεδομένου ότι η πρώιμη διάγνωση και η έγκαιρη και ορθή αντιμετώπισή τους μπορεί να αποτρέψει σοβαρά προβλήματα τα οποία μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε αναπηρία. Η αναγνώριση των συμπτωμάτων των Ρευματικών Παθήσεων και η γρήγορη επίσκεψη στο Ρευματολόγο των ασθενών προλαμβάνει τις συνέπειες των νοσημάτων αυτών που αφορούν τόσο την ποιότητα ζωής, όσο και την επιβάρυνση του συστήματος υγείας με νοσηλείες, χειρουργεία, αναπηρικές συντάξεις κλπ». 

Ο κ. Τρόντζας επισήμανε ότι: «οι φλεγμονώδεις σπονδυλαρθρίτιδες, όπως η ΑΣ και η ΨΑ, προσβάλλουν πάνω από 50.000 Έλληνες9, οι οποίοι τις περισσότερες φορές είναι νέα άτομα κάτω των 40 ετών. Εκδηλώνονται με συνεχή πόνο στη μέση που βελτιώνεται με την κίνηση και επιδεινώνεται με την ανάπαυση, με πόνο και διόγκωση μεγάλων αρθρώσεων ή/και με επανειλημμένες φλεγμονές τενόντων και συνδέσμων (ενθεσοπάθεια). Αν δεν αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τους πρώτους μήνες μετά την εκδήλωση των συμπτωμάτων, μπορούν να προκαλέσουν μη αναστρέψιμες βλάβες στη σπονδυλική στήλη και στις αρθρώσεις με αποτέλεσμα το χρόνιο πόνο, τη μείωση της λειτουργικότητας και της παραγωγικότητας και ορισμένες φορές την αναπηρία12. Πολλοί ασθενείς δεν ανταποκρίνονται καλά στις υπάρχουσες θεραπείες, όπως είναι τα αντιφλεγμονώδη και τα τροποποιητικά φάρμακα, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών δεν ανταποκρίνονται επαρκώς ούτε στις μέχρι τώρα διαθέσιμες βιολογικές θεραπείες (αντι-TNF μονοκλωνικά αντισώματα)6. Επομένως χρειαζόμαστε νέα φάρμακα δραστικά και ασφαλή για την αντιμετώπιση των ασθενών με Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα ή με Ψωριασική Αρθρίτιδα. Η Σεκουκινουμάμπη είναι το πρώτο από την καινούρια γενιά βιολογικών φαρμάκων που έρχεται στη χώρα μας». 

Η ΑΣ και η ΨΑ είναι φλεγμονώδεις νόσοι των αρθρώσεων που συναντώνται συχνά και προσβάλλουν περίπου πέντε εκατομμύρια άτομα στην Ευρώπη, αλλά εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από ελλιπή διάγνωση και ελλιπή θεραπεία1,2,3,10,11. 

Η Σεκουκινουμάμπη είναι το πρώτο από μια νέα κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται αναστολείς της ιντερλευκίνης-17A (IL-17A) το οποίο κυκλοφορεί στην Ευρώπη για την ΑΣ και την ΨΑ13. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η Σεκουκινουμάμπη παρείχε σημαντική μείωση των σημείων και των συμπτωμάτων της (ΑΣ) ή της (ΨΑ) ήδη από την Εβδομάδα 1-3 και αυτά τα αποτελέσματα διατηρήθηκαν για διάστημα δύο ετών5,6. Έως και 80% των ασθενών με ΑΣ που έλαβαν θεραπεία με Σεκουκινουμάμπη δεν εμφάνισαν επιδείνωση της βλάβης της σπονδυλικής στήλης σύμφωνα με μετρήσεις μέσω ακτινογραφιών σε διάστημα δύο ετών7. Στην ΨΑ, το 84% των ασθενών δεν εμφάνισαν επιδείνωση της βλάβης των αρθρώσεων στις ακτινογραφίες σε διάστημα δύο ετών8. 

Ο κ. Γεώργιος Κήτας, Καθηγητής Ρευματολογίας στα Πανεπιστήμια του Manchester και Birmingham της Μεγάλης Βρετανίας, και Δ/ντης του Ρευματολογικού τμήματος στο Νοσοκομείο Υγεία, δήλωσε: «Αυτές οι εγκρίσεις σημαίνουν ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα και Ψωριασική Αρθρίτιδα σε όλη την Ευρώπη μπορούν να ωφεληθούν από τη νέα θεραπεία. Στις μελέτες αναδεικνύεται ότι η Σεκουκινουμάμπη βελτιώνει σημαντικά τα συμπτώματα αυτών των νοσημάτων στους περισσότερους ασθενείς αλλά μπορεί να δίνει και την ευκαιρία να σταματήσει η επιδείνωση της νόσου σε πολλούς από αυτούς σε βάθος χρόνου». 

Συνεχίζοντας ο κ. Κήτας τόνισε ότι: «Οι ασθενείς με Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα & Ψωριασική Αρθρίτιδα έχουν ανάγκη από θεραπείες που μπορούν να προλάβουν την εξέλιξη αυτών των νόσων που δύνανται να προκαλέσουν αναπηρία. Η Σεκουκινουμάμπη έχει αναδείξει την δυνατότητα μείωσης της δομικής βλάβης της σπονδυλικής στήλης στους ασθενείς με ΑΣ σε διάστημα δύο ετών. Επίσης, η Σεκουκινουμάμπη έδειξε αναστολή της περαιτέρω εξέλιξης της βλάβης των αρθρώσεων σε ποσοστό άνω του 80% των ασθενών με ΨΑ με παράλληλη διατήρηση της βελτίωσης των αρθρικών και δερματικών εκδηλώσεων, της σωματικής λειτουργίας και της ποιότητας ζωής. Υπάρχει επείγουσα ανεκπλήρωτη ανάγκη για νέα φάρμακα καθώς σημαντικός αριθμός ασθενών δεν ανταποκρίνονται καλά στις υπάρχουσες θεραπείες. Η Σεκουκινουμάμπη θέτει λοιπόν υποψηφιότητα να καταστεί ένα νέο πολλά υποσχόμενο όπλο στη θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα και Ψωριασική Αρθρίτιδα». 

Περισσότεροι από 9.600 ασθενείς έχουν λάβει θεραπεία με Σεκουκινουμάμπη σε κλινικές μελέτες για πολλαπλές ενδείξεις και πάνω από 12.500 ασθενείς έχουν λάβει θεραπεία μετά την κυκλοφορία του φαρμάκου στην αγορά. Το προφίλ ασφάλειας της Σεκουκινουμάμπης αποδείχτηκε σύμφωνο με το προφίλ ασφάλειας που παρατηρήθηκε σε πολλαπλές κλινικές μελέτες για διαφορετικές πιθανές ενδείξεις5-8. 

Η Σεκουκινουμάμπη έχει προς το παρόν εγκριθεί για την Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα και την Ψωριασική Αρθρίτιδα σε ενήλικες ασθενείς που έχουν αποτύχει στις κλασικές συμβατικές θεραπείες. Στη μεν ΑΣ αυτές συνίστανται στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και η Σεκουκινουμάμπτη έλαβε έγκριση για αυτούς τους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται επαρκώς στις παραπάνω θεραπείες. Στη δε ΨΑ συνίστανται σε τροποιητικά της νόσου αντιρευματικά φάρμακα και η Σεκουκινουμάμπη έλαβε έγκριση με ή χωρίς τη συγχορήγηση μεθοτρεξάτης για όσους ασθενείς απέτυχαν στις προαναφερθείσες θεραπείες. 

Οι άδειες κυκλοφορίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Σεκουκινουμάμπη ισχύουν για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου. Στην Ελλάδα, η Σεκουκινουμάμπη αναμένεται να κυκλοφορήσει στις αρχές του 2016. 

Βιβλιογραφία: 

1. United Nations. World Population Prospects - The 2012 Revision. Last accessed October 2015 at http://esa.un.org/unpd/wpp/Publications/Files/WPP2012_Volume-I_Comprehensive-Tables.pdf. 

2. Dean LE, Jones GT, MacDonald AG, et al. Global prevalence of ankylosing spondylitis. Rheumatology (Oxford). 2014; 53(4): 650–7. 

3. Feldtkeller E, Khan M, Van Der Heijde D, et al. Age at disease onset and diagnosis delay in HLA-B27 negative vs. Positive patients with ankylosing spondylitis. Rheum Int. 2003; 23(2): 61–66. 

4. Lai-Shan Tam, Ying-Ying Leung and Edmund K. Li. Psoriatic arthritis in Asia. Last accessed October 2015 at http://rheumatology.oxfordjournals.org/content/early/2009/08/27/rheumatology.kep230.full.pdf. 

5. Sieper J, Braun J, Baraliakos X, et al. Secukinumab, a monoclonal antibody to interleukin-17A, significantly improves signs and symptoms of active ankylosing spondylitis: results of a phase 3, randomized, placebo-controlled trial with subcutaneous loading and maintenance dosing. ACR/ARHP Annual Meeting, Boston, MA, USA, 2014. Poster presentation number 536. 

6. Mease, PJ, McInnes, IB, Kirkham, B, et al. Secukinumab, a human anti-interleukin-17A monoclonal antibody, in patients with psoriatic arthritis (FUTURE 2): a randomised, double-blind, placebo-controlled, phase 3 trial. The Lancet. 2015; 386(9999): 1137–1146. 

7. Baraliakos X, Deodhar A, Braun J et al. Effect of interleukin-17A inhibition on spinal radiographic changes through 2 years in patients with active ankylosing spondylitis: results of a phase 3 study with secukinumab. Late breaking abstract presented at the 2015 ACR/ARHP Annual Meeting, San Francisco, USA, November 10. Oral presentation number 6L. 

8. Mease P, McInnes IB, Kirkham B, et al. Secukinumab provides sustained improvements in psoriatic arthritis: 2-year efficacy and safety results from a phase 3 randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Presented at the 2015 ACR/ARHP Annual Meeting, San Francisco, USA, November 9. Oral presentation number 2148. 

9. Trontzas P, Andrianakos A, Miyiakis S, et al. Seronegative spondyloarthropathies in Greece: a population-based study of prevalence, clinical pattern and management. The ESORDIG study. Clinical Rheumatology 2005;24:583-9. 

10. Mease PJ, Gladman DD, Papp KA, et al. Prevalence of rheumatologist-diagnosed psoriatic arthritis in patients with psoriasis in European/North American dermatology clinics. J Am Acad Dermatol. 2013; 69(5): 729–735. 

11. Shaikh SA. Ankylosing spondylitis: recent breakthroughs in diagnosis and treatment. J Can Chiropr Assoc. 2007; 51(4): 249–260. 

12. Schett et al. Structural damage in rheumatoid arthritis, psoriatic arthritis, and ankylosing spondylitis: traditional views, novel insights gained from TNF blockade, and concepts for the future. Arthritis Res Ther. 2011; 13: S4. 

13. Arthritis Research UK. The inflammatory arthritis pathway. Last accessed November 2015 at http://www.arthritisresearchuk.org/arthritis-information/inflammatory-arthritis-pathway.aspx 

Πρόληψη της μηνιγγιτιδοκοκκικής μηνιγγίτιδας τύπου Β. Εκστρατεία Ευαισθητοποίησης και Ενημέρωσης Κοινού

Η εκστρατεία «Παιδικά Χαμόγελα», μια σημαντική πρωτοβουλία της GlaxoSmithKline, ανακοινώθηκε, σε ειδική εκδήλωση. Η εκστρατεία στοχεύει στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τη πρόληψη της μηνιγγίτιδας από μηνιγγιτιδόκοκκο τύπου Β και περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επικοινωνιακών ενεργειών στα παραδοσιακά και ψηφιακά μέσα. 

Την δέσμευση της GlaxoSmithKline στην καινοτομία και στην κυκλοφορία νέων και καινοτόμων θεραπευτικών επιλογών για την πρόληψη και αντιμετώπιση σοβαρών και απειλητικών για τη ζωή ασθενειών σημείωσε ο Πρόεδρος Δ.Σ. και Διευθύνων Σύμβουλος GSK Ελλάδος, κύριος Roberto Greco. «Είναι πολύ σημαντικό για εμάς στην GSK που προσφέρουμε ένα εμβόλιο που προστατεύει από μια τόσο επικίνδυνη ασθένεια που απειλεί πολλές αθώες ζωές στην Ελλάδα κάθε χρόνο. Και είμαστε υπερήφανοι που είμαστε επικεφαλής μιας εκστρατείας που θα διευκολύνει το ρόλο των παιδιάτρων στην ευαισθητοποίηση των γονέων σχετικά τον εμβολιασμό. Ας ελπίσουμε ότι, την επόμενη φορά που θα συναντηθούμε, θα είμαστε σε θέση να ανακοινώσουμε ότι το Bexsero είναι διαθέσιμο σε όλα τα παιδιά που το χρειάζονται. Άλλωστε έχουμε δεσμευτεί για τη βελτίωση της ποιότητας της ανθρώπινης ζωής βοηθώντας τους ανθρώπους να κάνουν περισσότερα, να αισθάνονται καλύτερα και να ζουν περισσότερο», τόνισε κλείνοντας την ομιλία του ο κ. Greco.

Την επικινδυνότητα της νόσου τόνισε ο Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής, Πρόεδρος Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας και Πρόεδρος Παγκόσμιας Παιδιατρικής Εταιρείας, κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος. Η μηνιγγιτιδοκοκκική μηνιγγίτιδα και σηψαιμία είναι μία νόσος χωρίς διακρίσεις και μπορεί να προσβάλει κάθε ηλικιακή ομάδα, με τα βρέφη, νήπια, έφηβους και νεαρούς ενήλικες να αποτελούν τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς. Το 75% των περιπτώσεων μηνιγγιτιδοκοκκικής μηνιγγίτιδας στη χώρα μας προκαλείται από μηνιγγιτιδόκοκκο  τύπου Β. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο καταγράφονται από το Eθνικό Kέντρο Aναφοράς Mηνιγγίτιδας περίπου 60- 70 περιστατικά μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου, τα περισσότερα από αυτά σε παιδιά. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), περίπου 1 στα 10 άτομα που προσβάλλονται καταλήγει, παρά τη θεραπεία. Από αυτούς που επιβιώνουν, 1 στα 5 άτομα εμφανίζει σοβαρές μόνιμες αναπηρίες, όπως εγκεφαλική βλάβη, επιληπτικούς σπασμούς, απώλεια της ακοής και μαθησιακές δυσκολίες, ενώ είναι δυνατό να υποστεί μέχρι και ακρωτηριασμό άκρων. «Ο καλύτερος τρόπος να προληφθεί η μηνιγγίτιδα είναι ο εμβολιασμός. Αυτό έχει αποδειχθεί περίτρανα με τον εμβολιασμό για την οροομάδα C, ο οποίος έφερε την επίπτωση της νόσου από την οροομάδα αυτή σε πολύ χαμηλά επίπεδα, αφήνοντας πλέον την οροομάδα Β να κυριαρχεί. Είναι πολύ σημαντικό το ότι σήμερα το εμβόλιο για την οροομάδα Β είναι πραγματικότητα και δίνει τη δυνατότητα στην παιδιατρική κοινότητα να συμβάλλει δραστικά στη μείωση της νόσου », τόνισε ο κύριος Κωνσταντόπουλος.

Η κυρία Αναστασία Νάτσιου, Παιδίατρος, αναφέρθηκε στις τεράστιες επιπτώσεις που μπορεί να έχει η νόσηση από μηνιγγιτιδόκοκκο στο ίδιο το παιδί και στο περιβάλλον του,  παρουσιάζοντας ένα περιστατικό που αντιμετώπισε πρόσφατα, μία έφηβη κοπέλα 16 ετών. «Όλα αυτά θα τα είχαμε αποφύγει, εάν απλά είχε εμβολιασθεί το παιδί», σχολίασε κλείνοντας την ομιλία της. 

Την καμπάνια «Παιδικά Χαμόγελα», που περιλαμβάνει tv & radio spot, καταχωρήσεις και την ιστοσελίδα www.paidikahamogela.gr, παρουσίασε αναλυτικά η κυρία Τζούλια Βασιλειάδου, Ιατρική Διευθύντρια GSK Ελλάδας. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά: «Στόχος της καμπάνιας ‘’Παιδικά Χαμόγελα’’ είναι να ενημερώσει το κοινό πως ο εμβολιασμός αποτελεί την αποτελεσματικότερη πρόληψη και προστασία έναντι της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου. O εμβολιασμός είναι αποδεδειγμένα ένα από τα πιο οικονομικώς αποδοτικά επιστημονικά επιτεύγματα της σύγχρονης εποχής για τη δημόσια υγεία και αποτελεί μία από τις ελάχιστες υπηρεσίες υγείας που κοστίζει πολύ λίγο συγκριτικά με τα τεράστια οφέλη που προσφέρει στην ευημερία των πληθυσμών».

Χρυσή διάκριση της HK Strategies στα European Excellence Awards με την εκστρατεία της Novartis «ΑΝΑΠΝΕΩ»

Μια «χρυσή» διάκριση απέσπασε η HK Strategies στα European Excellence Awards, έναν από τους μεγαλύτερους θεσμούς βράβευσης έργων στρατηγικής επικοινωνίας και συγκεκριμένα δημιουργικών καμπανιών PR, με την ενημερωτική εκστρατεία «ΑΝΑΠΝΕΩ» της Novartis Hellas, η οποία ολοκλήρωσε το δεύτερο χρόνο της πετυχημένης πορείας της.

Πιο συγκεκριμένα, το ελληνικό γραφείο της HK Strategies, μέλος του γνωστού διεθνούς δικτύου, ξεχώρισε στην κατηγορία Greece & Cyprus, με το «ΑΝΑΠΝΕΩ», τη Ηolistic Μulti-channel εκστρατεία Ευαισθητοποίησης Κοινού για τη ΧΑΠ (Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια),  η οποία περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επικοινωνιακών ενεργειών στα παραδοσιακά αλλά και ηλεκτρονικά μέσα, καθώς και Κοινωνικό Πρόγραμμα δωρεάν σπιρομετρήσεων σε όλη την Ελλάδα, πάντα με την επιστημονική υποστήριξη της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ). Το 2015, η εκστρατεία «Αναπνέω» προχώρησε σε μία σημαντική καινοτομία και υποστήριξε το ΣΕΓΑΣ στις μεγάλες αθλητικές εκδηλώσεις «Run Greece»,  Ημιμαραθώνιο και Αυθεντικό Μαραθώνιο της Αθήνας, δίνοντας την ευκαιρία σε πολίτες σε όλη τη χώρα να ενημερωθούν για τη νόσο. Υπολογίζεται ότι η συγκεκριμένη ασθένεια είναι υπεύθυνη για το 5% περίπου όλων των θανάτων παγκοσμίως ενώ επιβαρύνει σημαντικά τα δημόσια συστήματα υγείας.

«Είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι για τη διάκριση αυτή καθώς το πρόγραμμα αποτελούσε εξαρχής για εμάς μια μεγάλη πρόκληση», σημείωσε η Ελένη Κωνσταντινίδη, CEO HK Strategies και συνέχισε τονίζοντας: «Κληθήκαμε να προβάλλουμε με τον πλέον δημιουργικό τρόπο μια σημαντική πρωτοβουλία της Novartis Hellas, η οποία προβάλλει την αξία της έγκαιρης διάγνωσης και της σωστής αγωγής. Αναμφισβήτητη επιτυχία μας αποτελεί το γεγονός ότι το πρόγραμμα αυτό μέχρι σήμερα έχει καταφέρει να αγγίξει πάνω από 1.000.000 Έλληνες ενώ, ο θεσμός των European Excellence Awards έρχεται να επιβραβεύσει τόσο την ολιστική μας προσέγγιση όσο και την δημιουργικότητά της, στην οποία επενδύουμε με όλες μας στις δυνάμεις».

Από την πλευρά της η Φωτεινή Μπαμπανάρα, Διευθύντρια Επικοινωνίας Novartis Hellas, σχολίασε σχετικά: «Ευχαριστώ θερμά την ομάδα  της H+K Strategies, για την τεράστια πανευρωπαϊκή επιτυχία της Novartis Hellas. Η εκστρατεία «Αναπνέω» εκφράζει έμπρακτα τη δέσμευση της Novartis να προσφέρει καινοτόμες λύσεις και πρόσβαση στην υγεία για τους ασθενείς και την κοινωνία, με υψηλή ευθύνη και ακεραιότητα. Είμαστε εδώ και θα παραμείνουμε εδώ, για να παρέχουμε τη σωστή θεραπεία, στο σωστό ασθενή, τη σωστή στιγμή το συντομότερο δυνατόν». 

Σωματείο Υποστήριξης Γονιμότητας ΚΥΒΕΛΗ: Κωφεύει το ΥΥΚΑ

Σε μια  επίδειξη αναλγησίας, το Υπουργείο Υγείας αρνείται να μας κοινοποιήσει και να συζητήσει μαζί μας, το υπό έκδοση προεδρικό διάταγμα, που αναμένεται να ολοκληρώσει (επί τέλους) το νομικό πλαίσιο της ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής (ΙΥΑ) στη χώρα μας.

Μετά την ψήφιση των νόμων 3089/02 και 3305/05, η χώρα μας είχε αποκτήσει ένα σύγχρονο, φιλελεύθερο νομικό πλαίσιο για την εφαρμογή των μεθόδων ΙΥΑ και μια ανεξάρτητη διοικητική αρχή, την Εθνική Αρχή ΙΥΑ, επιφορτισμένη με το έργο του ελέγχου και της καταγραφής των δραστηριοτήτων της ΙΥΑ στην Ελλάδα. Με τη διαφορά, ότι ο νόμος παρέμεινε ανενεργός, αφού ουδέποτε εκδόθηκαν τα προεδρικά διατάγματα εφαρμογής του: 

• προδιαγραφές των Μονάδων ΙΥΑ και των Τραπεζών Σπέρματος 
• εθνική καταγραφή των αποτελεσμάτων
• ασφαλιστική κάλυψη της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής 

Μάλιστα, η Εθνική Αρχή αφέθηκε χωρίς υπαλλήλους και χωρίς δυνατότητα εκταμίευσης πόρων, με συνέπεια τη αναστολή των εργασιών της το 2010. Πέρυσι, η κυβέρνηση, σε μια συνήθη επίδειξη οσφυοκαμψίας υπό τις πιέσεις των ισχυρών και απόλυτης απαξίωσης της Εθνικής Αρχής ΙΥΑ, την οποία μόλις είχε ανασυστήσει, τροποποίησε τη νομοθεσία που η ίδια δεν είχε φροντίσει να εφαρμόσει (νόμος 4272/14), απαλύνοντας κυρώσεις και αφαιρώντας ασφαλιστικές δικλείδες με κύριο στόχο την αύξηση του αναπαραγωγικού τουρισμού προς τη χώρα, συνεχίζοντας όμως να μην φροντίζει για την έκδοση των διαταγμάτων εφαρμογής, τα οποία η Εθνική Αρχή ΙΥΑ είχε ήδη συντάξει από το 2006!

Η νέα διακυβέρνηση έδειξε άλλο πρόσωπο, προσωρινά. Τον περασμένο Ιούνιο, ο Υπουργός Υγείας ανάρτησε το κείμενο του υπό έκδοση π.δ. σε δημόσια διαβούλευση (http://www.opengov.gr/yyka/?p=1253), μας δέχθηκε σε ακρόαση και μας κάλεσε να συμμετάσχουμε, σε συνεργασία με υπηρεσιακούς παράγοντες, στην τελική διαμόρφωση του κειμένου. Το π.δ. όμως και πάλι δεν πρόλαβε να εκδοθεί, λόγω των πρόωρων εκλογών του Σεπτεμβρίου και της αλλαγής υπουργού. 

Μαθαίνουμε ότι ο σημερινός Υπουργός έχει στείλει το π.δ. στο Συμβούλιο της Επικρατείας προς τελικό έλεγχο, φαίνεται όμως ότι το κείμενο έχει και πάλι αλλάξει στο μεσοδιάστημα… Τι πιο λογικό, ζητήσαμε να δούμε το κείμενο για τελευταία φορά και να διατυπώσουμε τις παρατηρήσεις μας. Απέναντί μας όμως βρήκαμε ξαφνικά, για άλλη μια φορά, το γνώριμο, σκληρό πρόσωπο του κράτους που υπεκφεύγει (“α, δεν γίνεται, αφού το έχει ήδη υιοθετήσει το Σ.τ.Ε.”), που κωλυσιεργεί (“α, ο Υπουργός δεν μπορεί να σας συναντήσει άμεσα”).

Δυστυχώς, φαίνεται ότι η τύχη μας αποφασίζεται ερήμην μας και η άποψή μας δεν κρίνεται σκόπιμο να ακουστεί αυτή την ύστατη ώρα. Δεν έχουμε άλλο περιθώριο από το να καταγγείλουμε τον Υπουργό Υγείας για κοινωνική αναλγησία και αυταρχισμό, κάτι που δεν θα έπρεπε να συμβαίνει, αφού ο κ. Υπουργός είναι ο ίδιος ιατρός, μάλιστα δε με μακρά συνδικαλιστική θητεία. Κυρίως όταν το Σωματείο μας έχει παρακολουθήσει διαχρονικά την πολύπαθη διαμόρφωση της νομοθεσίας από το 1995 (συμμετοχή του νομικού μας συμβούλου στην ειδική επιτροπή του ΚεΣΥ για την κωδικοποίηση των προς νομοθέτηση θεμάτων), από τα χρόνια της πρώτης σύνθεσης της Εθνικής Αρχής ΙΥΑ (η πρώτη Πρόεδρός μας υπήρξε τακτικό μέλος της Αρχής), έως την παρέμβασή μας το 2014 για την εσπευσμένη τροποποίηση της νομοθεσίας και τη φετινή μας συμβολή στην τελική διαμόρφωση ενός κειμένου που μας αφορά ευθέως. Σε κανέναν πολιτικό δεν ευχόμαστε να βρεθεί στη θέση χιλιάδων ζευγαριών που δεν μπορούν να αποκτήσουν παιδιά. Απαιτούμε όμως τον ελάχιστο σεβασμό και την αναγνώριση της εικοσαετούς προσφοράς μας. Δεν αξίζουμε τέτοια μεταχείριση από τη σημερινή πολιτεία.

H ανοσο-ογκολογία φέρνει νέα δεδομένα στη μάχη κατά του καρκίνου

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ Κ.Ε.Φ.Ι.

Εδώ και αρκετές δεκαετίες, επιστήμονες από όλο τον κόσμο μελετούν το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει το ανοσοποιητικό σύστημα στη μάχη κατά του καρκίνου. Ωστόσο, μόλις πρόσφατα επιβεβαιώθηκε ότι οι ανοσο-ογκολογικές αγωγές παρέχουν αντικαρκινικά οφέλη που διαρκούν, σε ασθενείς οι οποίοι μέχρι τώρα είχαν πολύ λίγες επιλογές. 

Η ενημέρωση των ασθενών αλλά και του ευρύτερου κοινού στη χώρα μας για αυτές τις νέες θεραπείες, η κατανόηση των διαφορών τους από τις άλλες υπάρχουσες θεραπείες και του ρόλου που θα διαδραματίσουν τα επόμενα χρόνια, ήταν ο στόχος της Επιστημονικής Ημερίδας για την Ανοσο-ογκολογία, που διοργάνωσε με επιτυχία και μεγάλη συμμετοχή ο Σύλλογος Καρκινοπαθών – Εθελοντών – Φίλων – Ιατρών «Κ.Ε.Φ.Ι.», τη Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου στον Πολυχώρο IANOS. 

Όπως εξήγησε κατά τον χαιρετισμό της, στην έναρξη της εκδήλωσης, η πρόεδρος του Συλλόγου Κ.Ε.Φ.Ι. κα Ζωή Γραμματόγλου, η ανοσο-ογκολογία ως νέος τρόπος θεραπευτικής αντιμετώπισης του καρκίνου, που στόχο έχει να βελτιώσει το προσδόκιμο ζωής και τον τρόπο με τον οποίο βιώνουν οι ασθενείς τον καρκίνο, εξελίσσεται με ταχείς ρυθμούς, «γι’ αυτό και είναι σημαντικό οι ασθενείς να έχουν ακριβή, σύγχρονη ενημέρωση και πληροφορίες που θα τους βοηθήσουν να έχουν έναν ουσιαστικό διάλογο με τους γιατρούς τους σχετικά με το ρόλο που αυτές οι θεραπείες έχουν στην αντιμετώπιση της ασθένειας τους».

Όπως είπε η κα Γραμματόγλου, «ο Σύλλογος Κ.Ε.Φ.Ι. αγωνίζεται για ένα σύγχρονο και βιώσιμο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης στην Ελλάδα, το οποίο θα παρέχει στους ασθενείς ισότιμη και έγκαιρη πρόσβαση στις καλύτερες και ασφαλέστερες θεραπείες και φάρμακα, θα στηρίζει την καινοτομία, ενισχύοντας παράλληλα την έρευνα και την ανάπτυξη νέων καινοτόμων θεραπειών και φαρμάκων, θα μαθαίνει τους πολίτες μέσω της σωστής και εμπεριστατωμένης πληροφόρησης να λαμβάνουν τις κατάλληλες αποφάσεις για την υγεία τους και να διασφαλίζει τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια του δικτύου διανομής φαρμάκων». Για το λόγο αυτό κάλεσε τους γιατρούς και τους νοσηλευτές «να ενωθείτε μαζί μας και να υποστηρίξετε τις δράσεις μας», ενώ απηύθυνε πρόσκληση στους εκπροσώπους των μέσων μαζικής ενημέρωσης «γιατί η δική σας συμβολή, μέσα από τη δύναμη της επικοινωνίας που έχετε στα χέρια σας, μπορεί  να δημιουργήσει ένα νέο αύριο στην αντίληψη της κοινωνίας για τον καρκίνο και τους ασθενείς με καρκίνο». 

Ένα νέο θεραπευτικό standard

Στην πρώτη θεματική ενότητα της Ημερίδας, ο κ. Ιωάννης Μούντζιος, Παθολόγος-Ογκολόγος στο 251 Γενικό Νοσοκομείο Αεροπορίας, εξήγησε τί είναι η Ανοσο-ογκολογία και αναφέρθηκε στη σχετική έρευνα, κάνοντας λόγο για κατοχύρωση ενός νέου θεραπευτικού standard στη θεραπεία δεύτερης γραμμής του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα. Όπως είπε, «το φετινό συνέδριο Κλινικής Ογκολογίας της Αμερικανικής Ογκολογίας σηματοδοτήθηκε από δυο σημαντικές μελέτες  ανοσοθεραπείας στον καρκίνο του πνεύμονα, και ειδικότερα στη δεύτερη γραμμή θεραπείας στον προχωρημένο μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, όπου οι θεραπευτικές επιλογές είναι περιορισμένες και το προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών περιορισμένο. Στην πρώτη από αυτές, τη μελέτη Checkmate-057, 582 ασθενείς με προχωρημένο μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα που είχαν εμφανίσει πρόοδο νόσου μετά από θεραπεία πρώτης γραμμής με βάση την πλατίνα, τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν θεραπεία δεύτερης γραμμής, είτε με το μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του παράγοντα programmed death receptor-1 (PD-1)  σε δόση 3 mg/kg BΣ ανά δυο εβδομάδες είτε την κλασσική χημειοθεραπεία με Δοσεταξέλη σε δόση 75 mg/m2 κάθε τρεις εβδομάδες μέχρι την πρόοδο της νόσου.  Οι ασθενείς που έλαβαν ανοσοθεραπεία με  nivolumab εμφάνισαν σημαντικά υψηλότερη διάμεση επιβίωση της τάξης των 12,2 μηνών, ενώ οι ασθενείς στο σκέλος της χημειοθεραπείας είχαν διάμεση επιβίωση 9,4 μήνες. H  ανοσοθεραπεία υπερείχε και σε ό,τι αφορά  το διάστημα μέχρι την πρόοδο της νόσου (4,2 έναντι 2,3 μήνες), την επιβίωση ενός έτους (50,5% έναντι 39%)  και τις αντικειμενικές ανταποκρίσεις (19,2% έναντι 12,4%). Ενδιαφέρον παρουσίαζε η ανοσοϊστοχημική έκφραση του PD-L1, η οποία σχετιζόταν με το επίπεδο της ανταπόκρισης». 

Σύμφωνα με τον κ. Μούντζιο, «αντίστοιχα θετικά αποτελέσματα εμφάνισε και η μελέτη Checkmate -017, η οποία είχε παρόμοιο σχεδιασμό  με την Checkmate -057, με τη διαφορά ότι ο  ο υπό μελέτη πληθυσμός αφορούσε ασθενείς με πλακώδες καρκίνωμα: 272 τυχαιοποιήθηκαν με τον ίδιο ακριβώς σχεδιασμό και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι ασθενείς στο σκέλος του Nivolumab είχαν στατιστικά σημαντική παράταση της επιβίωσης, από τους 6 στους 9,2 μήνες. Αντίστοιχα, το πειραματικό σκέλος είχει 20% ανταποκρίσεις έναντι 9% για τη Δοσεταξέλη και πολύ καλύτερο προφίλ τοξικότητας, ενώ το όφελος ήταν σταθερό ανεξάρτητα από το μέγεθος της έκφρασης του PD-L1».

Βιοδείκτες και παθολογία του όγκου

Στη δεύτερη θεματική ενότητα, που αφορούσε το ρόλο των βιοδεικτών και της παθολογίας του όγκου στην Ανοσο-ογκολογία, η κα Κωνσταντίνα Φραγκιά-Τσίβου, M.D., Ph.D., Παθολογοανατόμος, Επιστημονική Διευθύντρια Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου HistoBio Diagnosis (HBD) και πρόεδρος του Οργανισμού Πρόληψης & Αντιμετώπισης Μελανώματος ΜΕΛΑΜΠΟΥΣ, επισήμανε ότι «ο καρκίνος αποτελεί μια μορφή πολέμου που διαδραματίζεται στο πεδίο του ανθρώπινου σώματος, με αντιπάλους το καρκινικό κύτταρο και το αμυντικό σύστημα. Η στρατηγική της άμυνας του οργανισμού διαθέτει πολλά εναλλακτικά σενάρια, καθένα των οποίων αφορά σε διαφορετική τακτική και ελιγμούς του εχθρού». 

Όπως εξήγησε, «η παθολογική ανατομική ιατρική επιστήμη έχει αποσαφηνίσει σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο ανάπτυξης, οργάνωσης αλλά και επέκτασης της νόσου, καθορίζοντας ταυτόχρονα, με τη βοήθεια ειδικών τεχνικών, όπως η ανοσοϊστοχημεία, τα κριτήρια που ταυτοποιούν καθένα των υποτύπων του καρκίνου αλλά και καθορίζουν την εστία αφετηρίας τους. Η μελέτη των χαρακτηριστικών του καρκινικού ιστού συνέβαλε στην αναγνώριση μετρήσιμων παραμέτρων, των βιοδεικτών, που καθορίζουν τον κίνδυνο ανάπτυξης ή την παρουσία της νόσου και  που προκαθορίζουν την επιθετική συμπεριφορά ενός όγκου. Οι συγκεκριμένοι προγνωστικοί δείκτες, μπορεί να σχετίζονται με τον ίδιο τον πάσχοντα και το γενετικό του υλικό ή και με τον ίδιο τον όγκο, το ρυθμό ανάπτυξής του και την ικανότητά του για μεταστατική επέκταση. Έτσι, για παράδειγμα, το πάχος του μελανώματος, ο βαθμός  πολλαπλασιασμού του και η παρουσία ή απουσία πληγής στην επιφάνειά του, αναγνωρίσθηκαν ως παράμετροι που καθορίζουν το μέλλον του μελανοπαθούς».

Η κα Φραγκιά-Τσίβου τόνισε ότι «η κατά βάθος μελέτη του γενετικού υλικού του καρκινικού κυττάρου κατέδειξε διαφοροποιήσεις του από το αρχικό κύτταρο που το δημιούργησε. Οι συγκεκριμένες μεταβολές, καλούμενες μεταλλάξεις, είναι χαρακτηριστικές και διαφορετικές για τα κύτταρα διαφόρων υποτύπων καρκίνων, γεγονός που οδήγησε στη δημιουργία φαρμάκων-πυραύλων, απόλυτα εξειδικευμένων στην αναγνώριση των κυττάρων συγκεκριμένου καρκίνου και προγραμματισμένων για την καταστροφή τους με απόλυτη ακρίβεια, ανεξάρτητα της θέσης τους στο ανθρώπινο σώμα [στοχευμένη θεραπεία]. Επιπρόσθετα, μετά την καταγραφή στο μικροσκόπιο των αλληλοεπιδράσεων του καρκινικού κυττάρου με το μικροπεριβάλλον του και το αμυντικό σύστημα, κατανοήθηκαν οι μηχανισμοί διαφυγής του καρκίνου από την επιτήρηση της άμυνας. Έτσι, αναπτύχθηκε η ανοσο-ογκολογία, νέος κλάδος της ογκολογίας που στοχεύει στην ανάπτυξη θεραπευτικών εφαρμογών που βελτιώνουν εκ των έσω την αποτελεσματικότητα της ανοσιακής απάντησης στον καρκίνο».

Ανοσοθεραπεία στο μελάνωμα

Στην τρίτη θεματική ενότητα, για την ανοσοθεραπεία στο μελάνωμα, ο κ. Μαρίνος Τσιατάς, Παθολόγος-Ογκολόγος στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, επισήμανε ότι το κακόηθες μελάνωμα του δέρματος αποτελεί την κυριότερη αιτία θανάτου από καρκίνο του δέρματος, με την επίπτωσή του να αυξάνει σταθερά τις τελευταίες δεκαετίες, προσθέτοντας ότι «παρ’ όλο που η πλειοψηφία των ασθενών αρχικά έχει εντοπισμένη νόσο, η οποία μπορεί να ιαθεί με χειρουργική εξαίρεση, ποσοστό 2%-5% παρουσιάζεται με εξ αρχής μεταστατική νόσο, ενώ ορισμένοι άλλοι που αρχικά είχαν τοπική νόσο τελικά θα υποτροπιάσουν συστηματικά, με τον κίνδυνο να μεγιστοποιείται όσο αυξάνει το βάθος διήθησης του νεοπλάσματος ή εάν υπάρχουν διηθημένοι επιχώριοι λεμφαδένες». Σημείωσε, ωστόσο, ότι «τα τελευταία έτη, η διαλεύκανση των μοριακών μονοπατιών που διέπουν το κακόηθες μελάνωμα και η ανάπτυξη στρατηγικών άρσης της προκαλούμενης από τον όγκο ανοσοδιαφυγής και ανοσοκαταστολής έχουν δώσει ώθηση στη θεραπευτική του μεταστατικού μελανώματος, με τα αποτελέσματα να είναι ήδη απτά στην κλινική πράξη». 

Ειδικότερα, ο κ. Τσιατάς ανέφερε ότι «ο πρώτος αναστολέας CTLA-4 που εγκρίθηκε για χρήση στο μεταστατικό μελάνωμα ήταν το μονοκλωνικό αντίσωμα ιπιλιμουμάμπη (ipilimumab), καθώς σε μελέτες φάσης ΙΙΙ διαπιστώθηκαν ενθαρρυντικά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, σε 676 προθεραπευμένους με χημειοθεραπεία ή IL-2, HLA-A*0201 θετικούς ασθενείς χορηγήθηκε είτε ιπιλιμουμάμπη 3 mg/kg με ή χωρίς το πεπτιδικό εμβόλιο gp100 είτε το εμβόλιο μόνο. Η ολική επιβίωση ήταν 10, 10,1 και 6,4 μήνες στις τρεις ομάδες, αντίστοιχα, ενώ το ποσοστό ελέγχου της νόσου ανήλθε στο 20,1%, 28,5% και 11%, διαφορές που ήταν στατιστικά σημαντικές. Επίσης, φάνηκε ότι επί προόδου νόσου μετά από αρχική ανταπόκριση στην ιπιλιμουμάμπη η επαναχορήγησή της οδήγησε σε εκ νέου έλεγχο της νόσου στα 2/3 των ασθενών. Σε 502 μη προθεραπευμένους ασθενείς χορηγήθηκε δακαρβαζίνη με ή χωρίς ιπιλιμουμάμπη 10 mg/kg. Οι διαφορές στη συνολική επιβίωση (11,2 έναντι 9,1 μήνες) και στην τριετή επιβίωση (20,8% έναντι 12,2%) υπέρ του συνδυασμού ήταν στατιστικά σημαντικές, ενώ τα δύο σχήματα ήταν ισοδύναμα ως προς το ποσοστό ελέγχου της νόσου (33,2% έναντι 30,2%). Σχετικά με την ιπιλιμουμάμπη, θα πρέπει να τονιστεί ότι η τοξικότητα είναι δυνητικά σημαντική...»

Σε ό,τι αφορά τους αναστολείς της πρωτεΐνης programmed death-1 (PD-1), που αποτελεί υποδοχέα των Τ-λεμφοκυττάρων, ο κ. Τσιατάς τόνισε ότι «μονοκλωνικά αντισώματα κατά της PD-1 και του PD-L1 έχουν ήδη δοκιμαστεί σε μελέτες φάσης Ι σε ποικιλία συμπαγών όγκων, όπως το μελάνωμα, ο καρκίνος του νεφρού και ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμονα, με σχετική επιτυχία. Το μονοκλωνικό αντίσωμα κατά της PD-1, η νιβολουμάμπη (nivolumab), χορηγήθηκε σε διάφορες δόσεις ανά δύο εβδομάδες έως και για δύο έτη σε 107 ασθενείς με προθεραπευμένο μεταστατικό μελάνωμα σε μια μελέτη φάσης Ι/ΙΙ. Η συνολική επιβίωση ήταν 17 μήνες και οι ανταποκρίσεις (με βάση τα κριτήρια RECIST) ανήλθαν στο 31%.  Αντίθετα με ό,τι συμβαίνει με την ιπιλιμουμάμπη, οι ανταποκρίσεις ήταν εμφανείς σε σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ 43% των ασθενών επιβίωναν μετά από 2 έτη. Ένα δεύτερο αντίσωμα κατά της PD-1, η πεμπρολιζουμάμπη (pembrolizumab), ελέγχθηκε σε μια μελέτη φάσης Ι σε ποικίλα δοσολογικά σχήματα σε προθεραπευμένους και μη ασθενείς με μεταστατικό μελάνωμα. Το ποσοστό των ανταποκρίσεων με βάση τα κριτήρια RECIST ανήλθαν στο 38%, ενώ τα καλύτερα αποτελέσματα προέκυψαν με το σχήμα των 10 mg/kg ανά δύο εβδομάδες (...) Σχετικά με την αναστολή PD-1/PD-L1, θα πρέπει να τονιστεί ότι καταβάλλεται προσπάθεια να βρεθούν βιοδείκτες που προβλέπουν ανταπόκριση στους εν λόγω παράγοντες». 

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο συνδυασμός αντισωμάτων κατά του CTLA-4 και του PD-1/PD-L1 (double immune checkpoint inhibition), αφού όπως τόνισε ο κ. Τσιατάς  «το θεωρητικό πλεονέκτημα έγκειται στο γεγονός ότι, καθώς προκαλούν άρση της ανοσοκαταστολής μέσω διαφορετικών στόχων, ενδεχομένως να έχουν αθροιστική ή και συνεργική δράση όταν συγχορηγούνται. Σε μια μελέτη φάσης Ι, η νιβολουμάμπη και η ιπιλιμουμάμπη χορηγήθηκαν ταυτόχρονα ή διαδοχικά. Η ταυτόχρονη θεραπεία συνδυάστηκε με ένα ποσοστό αντικειμενικής ανταπόκρισης της τάξης του 40%, έναντι 20% της διαδοχικής, με τις περισσότερες ανταποκρίσεις να είναι μεγάλης διάρκειας. Ωστόσο, η μεγαλύτερη δραστικότητα συνοδεύεται και από μεγαλύτερη τοξικότητα».

Κλείνοντας, ο κ. Τσιατάς εκτίμησε ότι «στο άμεσο μέλλον αναμένεται να βελτιστοποιηθεί η κλινική εφαρμογή των καινοτόμων θεραπειών, με αποτέλεσμα το μελάνωμα να αποτελέσει πράγματι το πρότυπο της εξατομικευμένης ογκολογικής θεραπείας, όπως είχαν προβλέψει πριν από 4 έτη οι Smalley και Sondak52 σε άρθρο σύνταξης στο New England Journal of Medicine, και το μεταστατικό μελάνωμα από ταχέως θανατηφόρο πιθανόν να μετατραπεί σε χρόνιο νόσημα».

Ανοσοθεραπεία στον καρκίνο του πνεύμονα 

Στην τέταρτη θεματική ενότητα, ο κ. Πάρις Α. Κοσμίδης, Παθολόγος-Ογκολόγος και Διευθυντής Β’ Παθολογικής-Ογκολογικής Κλινικής, ΔΘΚΑ «ΥΓΕΙΑ», μίλησε για την ανοσοθεραπεία στον καρκίνο του πνεύμονα, τονίζοντας ότι «ο καρκίνος του πνεύμονος θεωρείται η πρώτη αιτία θανάτου από κακοήθειες στους άνδρες και η δεύτερη στις γυναίκες σε όλο τον πλανήτη».

Όπως είπε, «η ανοσοθεραπεία έχει μπει πλέον στην κλινική πράξη, αν και διανύει τα πρώτα της βήματα. Έχει ορισμένα χαρακτηριστικά τόσο στην δράση όσο και στις παρενέργειες της. Κατ’αρχήν είναι πιο αποτελεσματική στους καρκίνους που έχουν πολλές μεταλλάξεις, όπως συχνά προκαλεί το κάπνισμα. Είναι ενδιαφέρον ότι στην αρχή της θεραπείας μπορεί να υπάρξει αύξηση του όγκου (ψευδοεπιδείνωση), που θα βελτιωθεί στην πορεία. Όσον αφορά τις παρενέργειες, συνήθως προκαλεί φλεγμονώδεις αντιδράσεις όπως πνευμονίτιδα, δερματίτιδα, κολίτιδα κ.λπ.»

Όσον αφορά τη δυνατότητα επιλογής ασθενών με βάση βιολογικούς δείκτες για πιο στοχευμένη αντιμετώπιση, ο κ. Κοσμίδης ξεκαθάρισε ότι «δεν έχει υπάρξει ξεκάθαρη απάντηση. Η ύπαρξη ή μη PD-L1 στον ιστό του καρκίνου από την βιοψία δεν έχει συσχετισθεί απόλυτα με την αποτελεσματικότητα της ανοσοθεραπείας.

Το Nivolumab είναι ένα ήδη εγκεκριμένο ανοσοθεραπευτικό φάρμακο που έχει δοκιμασθεί στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο. Σε σύγκριση με το Docetaxel σε ασθενείς που είχαν λάβει πριν χημειοθεραπεία, έδειξε υπεροχή στην αποτελεσματικότητα με λιγότερη τοξικότητα. Σε μια άλλη μελέτη το Nivolumab συνδυάσθηκε με το Ipilimumab, που είναι διαφορετικής δράσης ανοσοθεραπευτικό φάρμακο που χρησιμοποιείται στο μελάνωμα. Ο συνδυασμός δοκιμάσθηκε σε διάφορες δόσεις. Τα αποτελέσματα ήταν ενθαρρυντικά. Οι ασθενείς δεν είχαν λάβει άλλη θεραπεία πριν. Οι ανταποκρίσεις έφθασαν στο 39% και ο χρόνος χωρίς υποτροπή στους 10,6 μήνες. Η τοξικότητα ήταν διαχειρήσιμη».

Για το Pembrolizumab, ένα άλλο ανοσοθεραπευτικό φάρμακο με δραστηριότητα στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονος, ο κ. Κοσμίδης είπε ότι «χορηγήθηκε και σε ασθενείς που είχαν εγκεφαλικές μεταστάσεις, με ιδιαίτερα ικανοποιητικά αποτελέσματα. Το Pembrolizumab έχει δοκιμασθεί στο μεσοθηλίωμα και οι ανταποκρίσεις έφθασαν το 28% –ικανοποιητικό ποσοστό, εάν ληφθεί υπ’όψιν ότι οι ασθενείς είχαν λάβει στο πρόσφατο παρελθόν χημειοθεραπεία. Ο χρόνος χωρίς επιδείνωση της νόσου ήταν 5-8 μήνες, ιδιαίτερα ενθαρρυντικό. Η τοξικότητα ήταν ανεκτή και συνήθης».

Τέλος, για το Atezolizumab, ένα νεότερο ανοσοθεραπευτικό φάρμακο (αντι-PD-L1), με αναστολή διαφορετικού στόχου, σημείωσε ότι «βρίσκεται υπό έρευνα στον καρκίνο του πνεύμονα, με κατ’αρχήν ενδιαφέροντα αποτελέσματα ακόμη και σε εγκεφαλικές μεταστάσεις».   

Το νέο I-O Portal της ECPC

Κλείνοντας τις εργασίες της Ημερίδας, η κα Καίτη Αποστολίδου, Πρόεδρος της Διασωματειακής Επιτροπής για την Προάσπιση των Δικαιωμάτων των Ασθενών με Καρκίνο (ΔΕ.ΔΙ.ΔΙ.ΚΑ.), Αντιπρόεδρος του ECPC – European Cancer Patient Coalition και αναπληρωματικό μέλος Δ.Σ. του Συλλόγου Κ.Ε.Φ.Ι., παρουσίασε τη  HYPERLINK "http://iop.ecpc.org/" νέα πύλη ενημέρωσης της ECPC για την ανοσο-ογκολογία και τις ανοσοθεραπείες στον καρκίνο, η οποία στόχο έχει να καλύψει το κενό ενημέρωσης που υπάρχει και να γίνει η πρώτη ευρωπαϊκή πύλη με ασθενο-κεντρική και διαμορφωμένη από ασθενείς ενημέρωση για την ανοσο ογκολογία και τις ανοσοθεραπείες στον καρκίνο.