Αλγοδυστροφία, αντανακλαστική Συμπαθητική Δυστροφία, σύνδρομο σύμπλοκου περιοχικού πόνου με έντονο πόνο, αίσθηση καψίματος σε πόδια ή χέρια

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Αντανακλαστική Συμπαθητική Δυστροφία (Αλγοδυστροφία) ή σύνδρομο σύμπλοκου περιοχικού πόνου COMPLEX REGIONAL PAIN SYNDROME (CRPS) είναι μια κατάσταση που συχνά η διάγνωση της γίνεται πολύ δύσκολα. Βασικό στοιχείο είναι ο πόνος που είναι συχνά καυσαλγικός. Συχνότερα  επηρεάζονται τα άκρα (χέρια, καρπός , γόνατα, κλπ). Μπορεί να προσβληθούν μία ή περισσότερες περιοχές.

Πρωτοεμφανίστηκε το 1864 στον Αμερικάνικο εμφύλιο πόλεμο σε στρατιώτες που τραυματίζονταν στα χέρια και στα πόδια από σφαίρες. Όσοι από αυτούς το είχαν γέμιζαν τις μπότες τους με νερό και τύλιγαν τα χέρια τους με κουρέλια για να σταματήσουν το αίσθημα του καψίματος στα μέλη τους. Το ονόμασαν καυσαλγία (causalgia) από τα Ελληνικά "Καύσος" και " Άλγος".

Επίσης ονομάζεται και ατροφία Suddeck, Raynaud, σύνδρομο ώμου-χειρός, οξεία οστική ατροφία, τραυματικός αγγειόσπασμος, συμπαθητικά διατηρούμενος πόνος. Στον όρο αντανακλαστική συμπαθητική δυστροφία (Reflex Sympathetic Dystrophy; RSD) ή σύνδρομο σύμπλοκου περιοχικού πόνου τύπου Ι (Complex Regional Pain Syndrome; CRPS-1) υπάγεται σύνολο συμπτωμάτων και εκδηλώσεων χαρακτηριζόμενων από πόνο, αισθητικές διαταραχές, αλλοδυνία, μεταβολές της θερμοκρασίας, διαταραχές της παραγωγής του ιδρώτα, οίδημα και μεταβολές της χροιάς του δέρματος σε μια περιοχή του σώματος μετά από βλαπτικό ερέθισμα.

 Συμπτώματα

• Πόνος
• Αλλοδυνία
• Υπερπάθεια
• Ευαισθησία στην αφή
• Αλλαγή στο χρώμα του δέρματος
• Αλλαγή στη θερμοκρασία της περιοχής
• Αλλαγή στο δέρμα
• Υπεριδρωσία
• Οίδημα
• Ελάττωση τριχοφυΐας. Είναι συχνή στην προσβληθείσα περιοχή, ενώ άλλοτε παρατηρείται υπερτρίχωση, η οποία και αυτή θεωρείται σημείο δυσλειτουργίας του συμπαθητικού.
• Εύκολη κόπωση, στα όψιμα στάδια της νόσου
• Ουρολογικές διαταραχές : Υπερρεφλεξία ή αρεφλεξία του εξωστήρα και ασυνέργεια εξωστήρα – εξωτερικού σφιγκτήρα, η οποία οδηγεί σε έπειξη για ούρηση, συχνουρία, ακράτεια ή κατακράτηση των ούρων

Το αρχικό σύμπτωμα είναι συνήθως αιφνίδιος ή προοδευτικά επιδεινούμενος πόνος σε μια αρθρική περιοχή, μετά από κάκωση ή χωρίς εμφανή αίτια. Ο πόνος μπορεί να είναι μέτριος και καλά ανεκτός που υποχωρεί με την ανάπαυση, έως πολύ έντονος ή ανυπόφορος με έντονη την παρουσία του και στην παραμικρή κίνηση ή σε επαφή με τα κλινοσκεπάσματα. Συχνά καταλαμβάνει όλο το μέλος. Ο πάσχων συνήθως τυλίγει το μέλος του με μια βρεγμένη πετσέτα ή επιθέματα, για να περιορίσει τον πόνο και να απαλύνει την αίσθηση καψίματος που διακατέχει το μέλος. Άλλοτε ο πόνος είναι "μηχανικού τύπου" και εκλύεται ή επιδεινώνεται με την πίεση, την κινητοποίηση, ή τη φόρτιση της πάσχουσας περιοχής. Κάποιες μπορεί να έχει "ψευδοφλεγμονώδη" χαρακτήρα, δηλαδή να εκλύεται αυτόματα και να επιδεινώνεται τη νύχτα, συνήθως δεν υποχωρεί με κοινά αναλγητικά, ανταποκρίνεται καλύτερα στα ΜΣΑΦ.

Επιδημιολογία

• Άτομα κάθε ηλικίας και φύλου μπορεί να προσβληθούν. 
• Η RSD είναι συχνότερη στα κορίτσια (67-84%), παρά τα αγόρια (αναλογία 2:1). 
• Η RSD παρατηρείται συνήθως σε άτομα ηλικίας 40-49 ετών. 
• Η CRPS-1 είναι πολύ λιγότερο συχνή στα παιδιά απ΄ ό,τι στους ενήλικες. Η μέση ηλικία προσβολής ανέρχεται σε 12.4-13.4 χρόνια (εύρος 7-17 χρόνια). Το χρονικό διάστημα από της έναρξης των συμπτωμάτων μέχρι την διάγνωση της RSD κυμαίνεται από 4-12 μήνες  (εύρος 1-60 μήνες) αν και ενίοτε δεν υπερβαίνει τις 12 ημέρες. Σε αντίθεση με τους ενήλικες, στα παιδιά η RSD προσβάλλει συχνότερα τα κάτω άκρα και, λιγότερο συχνά, προηγείται εκλυτικό γεγονός.

Είναι άγνωστη η αιτία που το προκαλεί, πολλοί παράγοντες εμπλέκονται. Μπορεί να εμφανιστεί μετά από τραυματισμό ή κάταγμα ενώ άλλοτε εμφανίζεται χωρίς προφανή αιτία.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΥΝΔΕΟΜΕΝΟΙ ΜΕ ΑΛΓΟΔΥΣΤΡΟΦΙΑ

•   Κακώσεις (ήπιες-σοβαρές) •   Κατάγματα (ιδιαίτερα Colles) •   Διαστρέμματα-εξαρθρήματα •   Πρωτοπαθή νοσήματα ΚΝΣ •   Μυοσκελετικές χειρουργικές επεμβάσεις •   Βλάβες νωτιαίου μυελού •   Νοσήματα αυχένα (αρθρίτιδα, δισκοπάθεια) •   Περιφερική νευροπάθεια •   Ερπητας ζωστήρας με μεθερπητική νευραλγία •   Πνευμονική φυματίωση •   Κύηση •   Φάρμακα (αντιφυματικά, βαρβιτουρικά άλλα αντισπασμωδικά) •   Προδιάθεση •   Υστερική προσωπικότητα •   Νοσήματα εκδηλούμενα με σπασμούς

Πιστεύεται  ότι εμπλέκεται μια ομάδα νευρικών ινών που καλείται Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα (Σ.Ν.Σ.).  Ανωμαλίες του Σ.Ν.Σ. επηρεάζουν  την αιματική ροή ή την θερμοκρασία του δέρματος.

Η αλγοδυστροφία οφείλεται σε δυσλειτουργία του συμπαθητικού νευρικού συστήματος.

Παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί αλγοδυστροφίας

΄Αλγος--->	Ευαισθητοποίηση μεγάλου μεγέθους μυελινοποιημένων νευρικών ινών	Ενεργοποίηση και δυσλειτουργία νευρικών ινών τύπου C (υπεραλγησία, διαταραχές αισθητικότητας )
Οίδημα --->	Απελευθέρωση νευροπεπτιδιών από νευρικές ίνες τύπου C	Ερεθισμός συμπαθητικού
Οστική βλάβη --->	Απελευθέρωση νευpοπεπτιδίων και υπεραιμία	Ερεθισμός συμπαθητικού
Υμενίτιδα--->	Απελευθέρωση νευροπεπτιδίων
Δυστροφία--->	Μηχανικές επιδράσεις, άγνωστοι μηχανισμοί

Διάγνωση

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

• Μικρή αύξηση ΤΚΕ (σε βαριές και εκτεταμένες περιπτώσεις)
• Ηπια υπερασβεστιουρία
• Μικρή αύξηση αλκαλικής φωσφατάσης
• Μικρή αύξηση υδροξυπρολίνης ούρων (ιδίως στο στάδιο Ι)
• Υπερτριγλυκεριδαιμία (στο 61% των ασθενών κυρίως με RSD των κάτω άκρων)
• Μικρή αύξηση κυττάρων στο αρθρικό υγρό
• Θετικό BW15 (σε διπλάσια συχνότητα)

ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ


Ακτινολογικά παρουσιάζεται με μείωση της οστικής πυκνότητας στην περιοχή του τραυματισμού και η θεραπεία συνίσταται σε μακροχρόνια φυσικοθεραπεία, χρήση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών ή και διήθηση στελεχών του συμπαθητικού νευρικού συστήματος.

Σε παιδιά με ευρήματα συμβατά με RSD, οι απλές ακτινογραφίες και το σπινθηρογράφημα των οστών βοηθούν σημαντικά στον αποκλεισμό άλλων καταστάσεων (π.χ. κατάγματα κόπωσης, οστεομυελίτιδα, οστεοειδές οστέωμα ή νεοπλάσματα) Τις 4-6 πρώτες εβδομάδες της νόσου οι ακτινογραφίες είναι φυσιολογικές. Μετά τον 1^ο-2^ο μήνα εμφανίζονται οι, σχεδόν παθογνωμονικές, ακτινολογικές αλλοιώσεις. Οι απλές ακτινογραφίες έχουν ευαισθησία και ειδικότητα 69% και 71%, αντίστοιχα.

Οι ακτινογραφίες μπορεί να δείξουν οστεοπόρωση στην περιοχή.

Μέτρηση οστικής πυκνότητας της προσβεβλημένης οστικής περιοχής.

Το Σπινθηρογράφημα Οστών μπορεί να βοηθήσει διαγνωστικά. Σπινθηρογράφημα 3 φάσεων. Είναι η εξέταση εκλογής, γιατί δίνει πληροφορίες για την διάχυση (φάση Ι) ή την σχετική αγγείωση (φάση ΙΙ) του πάσχοντος μέλους, χρήσιμες για την διάκριση της RSD από λοιμώξεις ή άλλες αλλοιώσεις

Θεραπεία

Η θεραπεία πρέπει να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατό και συνδυάζει φυσικά μέσα, αναλγητικά φάρμακα, αγωγή για τον νευροπαθητικό πόνο, ενέσεις , κλπ. 
Η θεραπεία αφορά κινησιοθεραπεία, δια δερματικά ηλεκτρικά ρεύματα, αναλγητικά - αντιφλεγμονώδη φάρμακα, καλσιτονίνη, κορτικοστεροειδή και χειρουργική συμπαθεκτομή ή συμπαθητική περιοχική γαγγλιοπληγική αγωγή. 

Βιβλιογραφία: Rheumatology Secrets, Arthritis Research Campaign

Wordliczek J et al, 2000.
Bernstein BH et al, 1978; Wilder RT et al, 1992; Kesler RW et al, 1988; Hassenbusch SJ et al, 1996

Murray CS et al, 2000

Jastaniah WA et al, 2003


Διαβάστε επίσης

• Πόνος στον αγκώνα. Εξω και έσω επικονδυλίτιδα. Αγκώνας τενιστών και αγκώνας γκόλφερ
• Πόνοι στον Αυχένα. Ασκήσεις για την αντιμετώπιση τους και οδηγίες για την πρόληψη τους
• Πόνος χαμηλά στο χέρι από τενοντίτιδα στον καρπό.
• Αιτίες που συμβαίνει, τρόποι αντιμετώπισης και πρόληψης
• Αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα, με πόνο στην μέση, πρωινή δυσκαμψία. Πώς γίνεται η διάγνωση, ποια η θεραπεία, υπάρχει πρόληψη;
• Πόνος στη φτέρνα από φλεγμονή (Αποφυσίτιδα πτέρνας - νόσος Sever)

Dr.
PhD

Ισχιαλγία, πόνος στο πόδι ψηλά, μούδιασμα, υπαισθησία, μυϊκή αδυναμία. Μύθοι και Αλήθειες; Θεραπευτική αντιμετώπιση.

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, Μ.D., medlabnews.gr iatrikanea

Αποτελεί μια από τις συχνότερες μορφές πόνου με κύριο ένοχο το σύγχρονο τρόπο ζωής, την καθιστική ζωή, τα περιττά κιλά αλλά και κάποιος ενδεχόμενος τραυματισμός.

Η ισχιαλγία (δηλ. η αίσθηση πόνου στο ισχιακό νεύρο) προκαλείται από την πίεση που υφίσταται το ισχιακό νεύρο κάπου στην περιοχή της μέσης και μπορεί να εμφανιστεί είτε ξαφνικά είτε να προϋπάρχει κάποιος πόνος ή ενόχληση στη μέση και να επιδεινωθεί.

Ο πόνος μπορεί να εντοπίζεται είτε σε ολόκληρο το πόδι είτε σε κάποια μόνο σημεία του (π.χ. στην κνήμη ή στα δάχτυλα) ενώ ενδέχεται ο ασθενής να νιώσει μούδιασμα ή αδυναμία του κάτω άκρου. Ως προς τη διάρκεια του δε, ο πόνος ενδέχεται να είναι συνεχής ή διαλείπων.

Η ισχιαλγία παρουσιάζεται συνήθως ξαφνικά ή σταδιακά σε διάστημα λίγων ημερών μετά από κίνηση ή σήκωμα βάρους αλλά και πολλές φορές χωρίς καμία φαινομενική αιτία. Ο πόνος συνοδεύεται συχνά και από άλλα προβλήματα όπως μούδιασμα ή υπαισθησία (ελάττωση της αισθητικότητας του δέρματος) στο πόδι και μυϊκή αδυναμία που μπορεί να προκαλέσει δυσκολία ή ‘σύρσιμο’ του ποδιού στο βάδισμα.

Συμπτώματα

•   Πόνος που ανακλάται από την κατώτερη περιοχή της ράχης προς τα κάτω μέσω των γλουτών προς το κατώτερο μέρος σκέλους και ο οποίος χειροτερεύει όταν καθίσετε, όταν κάνετε κάμψη προς τα εμπρός ή προς τα πίσω, όταν φτερνιστείτε, όταν βήξετε ή όταν τεντωθείτε. Συνήθως προσβάλλει τη μία μόνο πλευρά του σώματος.

•   Kάψιμο ή μούδιασμα

•   Oξύς πόνος που μπορεί να δυσκολέψει το σήκωμα στην όρθια στάση.

•   Aδυναμία μυός, μούδιασμα ή δυσκολία κίνησης σκέλους ή ποδιού.

Προσοχή: Αν παράλληλα με τον πόνο/ μούδιασμα/ αδυναμία στο πόδι υπάρχει και δυσκολία στην ούρηση τότε ο ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί αμέσως στον γιατρό γιατί υπάρχει η πιθανότητα να υπάρχει μεγάλη (‘κεντρική’) κήλη ενός μεσοσπονδυλίου δίσκου με πίεση των νεύρων που είναι απαραίτητα για σημαντικές λειτουργίες όπως η ούρηση και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές μόνιμες βλάβες.

Αιτίες της ισχιαλγίας

Διάφορες καταστάσεις μπορούν να την προκαλέσουν.

Aυτές περιλαμβάνουν:

•   Κακή στάση του σώματος

•   Εγκυμοσύνη

•   Παχυσαρκία

•   Ύπνο σε πολύ μαλακό στρώμα

•   Χρήση ψηλών τακουνιών

•   Ολίσθηση δίσκου

Μύθοι

Συχνά πιστεύεται ότι η ισχιαλγία συμβαίνει λόγω ‘κάκωσης’, όπως όταν κάποιος σηκώσει απότομα ένα μεγάλο βάρος. Ωστόσο γνωρίζουμε ότι η κήλη ενός μεσοσπονδυλίου δίσκου συμβαίνει σε δίσκους στους οποίους προϋπάρχει σημαντικού βαθμού φθορά, συχνά χωρίς σοβαρά συμπτώματα και χωρίς να το γνωρίζει ο ασθενής. Οι στατιστικές επίσης δείχνουν ότι προβλήματα οξείας ισχιαλγίας μπορεί να παρουσιαστούν τόσο σε άτομα που ασχολούνται με βαριά’ χειρωνακτικά επαγγέλματα όσο και σε άτομα που δεν έχουν ιστορικό.

Αν και υπάρχει η γενική εντύπωση ότι η οξεία ισχιαλγία είναι πάθηση της μεγάλης ηλικίας ή συμβαίνει μόνο σε άτομα με μακροχρόνιο ιστορικό προβλημάτων στη μέση αυτό δεν είναι σωστό: η οξεία ισχιαλγία συμβαίνει πιο συχνά σε μικρότερες ηλικίες, συνήθως σε άτομα από 25 έως 40 ετών και μπορεί να παρουσιαστεί σε άτομα χωρίς κανένα προηγούμενο ιστορικό προβλημάτων στη μέση.

Αλήθειες

Ευτυχώς, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οξείας ισχιαλγίας η αποκατάσταση (ελάττωση ή και πλήρης εξαφάνιση του πόνου) συμβαίνει μέσα σε μερικές εβδομάδες από την στιγμή που εκδηλώνεται το πρόβλημα. Στις περιπτώσεις αυτές ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ιδιαίτερη θεραπεία (εκτός από απλά παυσίπονα) και ο ασθενής δεν πρέπει να περιορίζεται στο κρεβάτι για περισσότερο από μία με δύο ημέρες το πολύ, πριν τη σταδιακή επιστροφή του στις φυσιολογικές του δραστηριότητες (ωστόσο, βαριές χειρωνακτικές εργασίες θα πρέπει να αποφεύγονται για κάποιο χρονικό διάστημα!). Σε τέτοιες ευνοϊκές περιπτώσεις αναμένουμε πλήρη αποκατάσταση αν και θα παραμένει η πιθανότητα υποτροπής (επανεμφάνισης του προβλήματος νέο επεισόδιο ισχιαλγίας) σε ποσοστό 10% έως 20%.

ΠΡΟΣΟΧΗ

Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις όμως, που τα πράγματα δεν πηγαίνουν τόσο καλά. Ο ασθενής με πρόβλημα ισχιαλγίας θα πρέπει να αναζητήσει την βοήθεια ειδικού στις παθήσεις σπονδυλικής στήλης γιατρού (Νευροχειρουργού ή Ορθοπαιδικού) όταν:

•   Ο πόνος είναι έντονος, παρατεταμένος (περισσότερο από τρεις μήνες χωρίς ιδιαίτερα σημάδια βελτίωσης) ή επιδεινώνεται σταδιακά,

•   συνυπάρχουν άλλα συμπτώματα που επιδεινώνονται (όπως μούδιασμα ή μυϊκή αδυναμία στο κάτω άκρο).

Διαγνωστικές μέθοδοι

Μια μη επείγουσα αξιολόγηση για τον έλεγχο της ισχιαλγίας περιλαμβάνει φυσική εξέταση και έλεγχο της δύναμης των μυών, των αντανακλαστικών και των αισθήσεών τους προκειμένου να προσδιορισθεί κατά πόσο το πρόβλημα προέρχεται από συμπιεσμένο νεύρο. Πιθανό είναι επίσης να χρειαστεί ακτινογραφία, μαγνητική ή αξονική τομογραφία ή ηλεκτρομυογραφία (μελέτη αγωγιμότητας του νεύρου).

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Κλινοστατισμός: σε μερικές περιπτώσεις μπορούν να συστηθούν από τον γιατρό σας μία έως δύο ημέρες παραμονή στο κρεβάτι για να βοηθηθεί ο περιορισμός της φλεγμονής γύρω από τις ρίζες του νεύρου. Δεν συστήνεται μεγαλύτερης διάρκειας παραμονή στο κρεβάτι, διότι αυτή μπορεί να επιβραδύνει την ανάρρωση.

Παυσίπονα: οπιοειδή ή κορτικοστεροειδή, παυσίπονα όπως ακεταμινοφαίνη  μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου, καθώς και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ασπιρίνη μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του πόνου και της φλεγμονής. O γιατρός σας μπορεί να συνταγογράψει ένα αντιφλεγμονώδες και μερικές φορές ένα μυοχαλαρωτικό φάρμακο.

Φυσικοθεραπεία: όταν ο πόνος γίνει σχετικά υποφερτός και η φλεγμονή υποχωρήσει, είναι σημαντικό να αρχίσετε ασκήσεις και φυσικοθεραπεία για επανάκτηση της κινητικότητας.

Εγχείρηση: ενδείκνυται όταν ο πόνος είναι δυνατός και δεν μειώνεται με φαρμακευτική αγωγή, όταν υπάρχει αδυναμία στα πόδια κι όταν υπάρχει πρόβλημα στο έλεγχο της κύστης ή του εντέρου. Η σύγχρονη χειρουργική θεραπεία της οξείας ισχιαλγίας λόγω κήλης ενός μεσοσπονδυλίου δίσκου της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης είναι η μικροδισκεκτομή. Αυτή η χειρουργική επέμβαση συνίσταται στην αφαίρεση του τμήματος του μεσοσπονδυλίου δίσκου που δημιουργεί το πρόβλημα (όχι ολόκληρου του δίσκου) και την άρση της πίεσης της νευρικής ρίζας με χρήση ειδικού μικροσκοπίου με πολύ μικρή τομή χαμηλά στην μέση και βραχύ χρόνο νοσηλείας και μετεγχειρητικής αποκατάστασης. Τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά (πλήρης αποκατάσταση και ανακούφιση του πόνου) στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων.

Πρόληψη 

•   Χρησιμοποιείτε σκληρό στρώμα για τον ύπνο και κοιμηθείτε ανάσκελα ή στο πλάι έχοντας τα πόδια λυγισμένα.

•   Ακουμπάτε τα πόδια στο πάτωμα και μην τα σταυρώνετε.

•   Φροντίστε να στηρίζετε καλά την πλάτη σας όταν κάθεστε και προτιμήστε την όρθια στάση της.

Διαβάστε επίσης 

• Ποιος ο λόγος που μπορεί να πονάνε τα πόδια σας; Όλες οι αιτίες από τις πιο απλές μέχρι τις πιο σοβαρές.
• 18 προβλήματα των ποδιών μας, που μας προειδοποιούν για τη συνολική μας υγεία;
• Πόνος στη φτέρνα, πελματιαία απονεύρωση, άκανθα πτέρνας. Θεραπευτική αντιμετώπιση και ασκήσεις για το σπίτι.

Αλέξανδρου Γιατζίδη
Dr.
PhD
https://scholar.google.gr/citations?hl=el&user=x0_XklQAAAAJ

Αιτίες κύριες αλλά και πολύ πιο σοβαρές, που μπορεί να πονούν τα πόδια σας;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Το πόδι αποτελείται από οστά, αρθρώσεις, μύες, νεύρα και αγγεία. Κάθε ένα από αυτά μπορεί να προκαλέσει πόνο.

Ο πόνος στο πόδι συνήθως οφείλεται σε μια απλή κάκωση πχ ένα διάστρεμμα. Ωστόσο υπάρχουν πολλά άλλα αίτια για τον πόνο στο πόδι, μερικά από τα οποία αποτελούν και ενδείξης σοβαρής βλάβης. 

Συνήθως κατηγορούμε την πολύωρη ορθοστασία, το περπάτημα ή τα στενά παπούτσια για τους πόνους στα πόδια μας. Αυτές είναι οι πιο απλές εκδοχές. O πόνος στα πόδια μπορεί να οφείλεται σε πολλές αιτίες, άλλες απλές και άλλες πιο σύνθετες.

Ειδικά όταν ο πόνος κρατάει πάνω από 24 έως 48 ώρες θα πρέπει υποχρεωτικά να ελεγχθεί από τον γιατρό. Αν μάλιστα συνοδεύεται και από πρήξιμο, η επίσκεψη στον ειδικό πρέπει να είναι άμεση.

Οι κύριες αιτίες που μπορεί να πονούν τα πόδια είναι:

1. Ένας τραυματισμός μπορεί επίσης να προκαλέσει πόνο στο πόδι από:

•   Διάστρεμμα

•   Κάταγμα καταπόνησης

•   Τενοντίτιδα

•   Έσω κνημιαίο σύνδρομο - πόνος στο μπροστινό μέρος της κνήμης που σχετίζεται με υπερβολική χρήση ή επαναλαμβανόμενο χτύπημα

•   Μυϊκή θλάση, ρήξη συνδέσμων

2. Πρόβλημα στη σπονδυλική στήλη ή τη μέση. Σε αυτή την περίπτωση ο πόνος μπορεί να συνοδεύεται από μούδιασμα και κράμπες κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου. 

3. Οστεοαρθρίτιδα όπου πρόκειται για καταστροφή του χόνδρου των αρθρώσεων, που οφείλεται σε ορθοστασία ή σε κληρονομικούς παράγοντες και μπορεί να εμφανιστεί στα ισχία και τα γόνατα.

4. Ρευματικές νόσοι, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή ο λύκος, μπορεί να συνοδεύονται και από πόνους στα πόδια.

5. Ουρική αρθρίτιδα, η οποία προσβάλλει κυρίως τις αρθρώσεις κοντά στα δάχτυλα (ποδάγρα).

6. Αρθρίτιδα (φλεγμονή στην άρθρωση) που μπορεί να δημιουργηθεί μετά από λοίμωξη, π.χ. αμυγδαλίτιδα, προστατίτιδα, κολπίτιδα.

7. Τενοντίτιδες, δηλαδή φλεγμονές των τενόντων συνήθως εξαιτίας της χρήσης φλάτ παπουτσιών (αχίλλειος τενοντίτιδα).

Άλλα κοινά αίτια του πόνου στο πόδι περιλαμβάνουν:

•   Αθηροσκλήρωση που αποφράσσει τη ροή του αίματος στις αρτηρίες (αυτός ο τύπος πόνου, που ονομάζεται χωλότητα, γίνεται γενικά αισθητός κατά την άσκηση ή το βάδισμα και ανακουφίζεται με ξεκούραση) 

•   Αγγειοπάθεια εξαιτίας αρτηριοσκλήρυνσης ή διαβήτη. Ο πόνος σε αυτή την περίπτωση παρουσιάζεται ύστερα από προσπάθεια (π.χ. περπάτημα) και μοιάζει με κράμπα. 

•   Διαβητική νευροπάθεια (επηρεασμός του νευρικού συστήματος από το διαβήτη) που μπορεί να προκαλέσει ακόμα και πάρεση των νεύρων.

•   Περιφερική αρτηριακή νόσος. Προκαλείται από την χρόνια στένωση των αρτηριών στα πλαίσια της αθηροσκλήρωσης.

•   Οσφυϊκή νόσος

•   Θρόμβοι (εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση) από παρατεταμένη παραμονή στο κρεβάτι

•   Λοίμωξη οστού (οστεομυελίτιδα) ή δέρματος και μαλακών ιστών (κυτταρίτιδα)

•   Φλεγμονή των αρθρώσεων του ποδιού 

•   Χρόνια εκφυλιστική νόσος σε μια άρθρωση πχ οστεοαρθρίτιδα του ισχίου, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα 

•   Νευρική βλάβη - κοινή στο διαβήτη, τον καρκίνο, την έλλειψη βιταμινών, σε καπνιστές και αλκοολικούς (τα συμπτώματα περιλαμβάνουν αιμωδία, μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα). Συνήθως προσβάλλει και τα δύο πόδια. 

•   Πίεση πάνω σε μεμονωμένα νεύρα πχ παραισθητική μηραλγία, νεύρωμα Morton, νευραλγία της εγκυμοσύνης κλπ. 

•   Κιρσοί

Άλλες αιτίες

Ο πόνος στα πόδια μπορεί να οφείλεται σε απλές αιτίες όπως η ορθοστασία αλλά και σε πιο σοβαρές όπως οι ρευματικές νόσοι, γι’ αυτό πρέπει να διερευνάται, ειδικά αν επιμένει.

1. Κάποιες φορές η ακινησία μπορεί να δημιουργήσει φλεβική θρόμβωση που προκαλεί πόνο στα πόδια και χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. 

2. Το υπερβολικό στρες και η κατάθλιψη είναι πιθανό να δημιουργήσουν μυϊκούς πόνους στην περιοχή.

3. Έντονη φυσική δραστηριότητα.

4.Η παραμόρφωση των ποδιών (κότσι) σε συνδυασμό με στενά παπούτσια.

5. Μυϊκή κράμπα  Τα κοινά αίτια κράμπας περιλαμβάνουν: Αφυδάτωση ή χαμηλά επίπεδα καλίου, νατρίου, ασβεστίου ή μαγνησίου στο αίμα. Φάρμακα όπως:

α) Διουρητικά, που μπορούν να προκαλέσουν σημαντική απώλεια υγρών ή μεταλλικών στοιχείων

β) Στατίνες, που μειώνουν τη χοληστερόλη και μπορούν να προκαλέσουν μυϊκό τραυματισμό

Μυϊκή κόπωση ή καταπόνηση από υπερβολική χρήση, υπερβολική άσκηση ή διατήρηση του μυ στην ίδια θέση για μεγάλο διάστημα

6.Η ορθοστασία αλλά και το υπερβολικό σωµατικό βάρος µπορούν να έχουν συνέπεια τον έντονο πόνο στη φτέρνα (άκανθα πτέρνας).

Λιγότερο συχνά αίτια περιλαμβάνουν:

•   Καλοήθεις όγκους ή κύστες του μηριαίου οστού ή της κνήμης (οστεοειδές οστέωμα)

•   Φάρμακα όπως αλλοπουρινόλη και κορτικοστεροειδή

•   Νόσος Legg-Calve-Perthes - φτωχή αιματική ροή στο ισχίο που μπορεί να σταματήσει ή να επιβραδύνει τη φυσιολογική ανάπτυξη του ποδιού

•   Κακοήθεις όγκοι των οστών (οστεοσάρκωμα, σάρκωμα Ewing)

•   Ισχιαλγία (πόνος που ακτινοβολεί προς τα κάτω στο πόδι), που προκαλείται από κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου.

•   Επιφυσιολίσθηση της άνω μηριαίας επίφυσης - συνήθως παρατηρείται σε αγόρια και υπέρβαρα παιδιά μεταξύ 11 και 15 ετών

Η διάγνωση γίνεται με:

Την λήψη ατομικού και ιατρικού ιστορικού και την κλινική εξέταση

1. Η κλινική εξέταση για τον πόνο στο πόδι περιλαμβάνει: 

•   έλεγχος της κινητικότητας του ποδιού 

•   αντανακλαστικά 

•   έλεγχος της αισθητικότητας του ποδιού 

•   έλεγχος των μυών και των αρθρώσεων του ποδιού 

•   έλεγχος των σφύξεων του ποδιού 

•   έλεγχος της οσφύος (μέσης), αν υπάρχει υποψία «κεντρικού πόνου» 

•   έλεγχος των άνω άκρων ή ακόμα και πλήρης νευρολογική εξέταση (κρανιακά νεύρα κλπ) αν το ιστορικό υποδηλοί αίτιο από τον εγκέφαλο. 

2. Τις διαγνωστικές εξετάσεις:

•   Ακτινογραφία της μέσης ή των ποδιών

•   Αρτηριογράφημα για τον έλεγχο της αιματικής ροής

•   Αιματολογικές εξετάσεις για συγκεκριμένες νόσους

•   Βιοψία οστού εάν παρατηρηθεί όγκος στη μαγνητική, που μπορεί να είναι κακοήθης

•   Σπινθηρογράφημα οστών

•   Duplex Doppler/υπέρηχος για τη διερεύνηση της ύπαρξης θρόμβου

•   Μαγνητική τομογραφία εάν υπάρχει υποψία κακοήθους όγκου

Πότε πρέπει να επισκεφτείτε τον γιατρό;

Επισκεφτείτε το γιατρό σας αν:

•   Το πόδι που πονά είναι πρησμένο ή κόκκινο

•   Έχετε πυρετό

•   Ο πόνος επιδεινώνεται όταν περπατάτε ή ασκείστε και βελτιώνεται με την ξεκούραση

•   Το πόδι είναι μαύρο ή μελανό 

•   Το πόδι είναι κρύο ή ωχρό

•   Λαμβάνετε φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν πόνο στο πόδι. ΜΗΝ σταματήσετε ή αλλάξετε τα φάρμακα που παίρνετε συνήθως χωρίς να συμβουλευτείτε πρώτα το γιατρό σας

Θεραπεία – Αντιμετώπιση

Η θεραπεία είναι ανάλογη του αιτίου που προκαλεί τον πόνο στο πόδι. Έτσι βασικό ρόλο έχει η σωστή αξιολόγηση για να βρεθεί το αίτιο και να γίνει η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας.

Τα φάρμακα μπορεί να περιλαμβάνουν:

•   αναλγητικά, 

•   αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ),

•   αντιπηκτικά όπως βαρφαρίνη  αν υπάρχει θρόμβος, 

•   Η κυτταρίτιδα και η οστεομυελίτιδα αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά. Η οστεομυελίτιδα απαιτεί εκτεταμένη χρήση αντιβιοτικών.

Για κάποια αίτια πόνου στα πόδια, μπορεί να συστηθεί φυσικοθεραπεία από το γιατρό σας. 

Πρόληψη

Για την πρόληψη της χωλότητας και της νευρικής βλάβης:

•   Μην καπνίζετε.

•   Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ.

•   Διατηρήστε το επίπεδο σακχάρου στο αίμα σας υπό καλό έλεγχο εάν έχετε διαβήτη.

•   Μειώστε τους καρδιακούς παράγοντες κινδύνου, περιλαμβανομένου της υψηλής χοληστερόλης και της υψηλής αρτηριακής πίεσης.

Για την πρόληψη των τραυματισμών από υπερβολική χρήση, όπως το πρόσθιο κνημιαίο σύνδρομο, οι μυϊκές κράμπες και άλλα αίτια πόνου στα πόδια:

• Προθερμανθείτε πριν τη σωματική δραστηριότητα και κάνετε αποθεραπεία μετά.
• Κάνετε εκτάσεις.
• Καταναλώστε επαρκή υγρά σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, ιδιαίτερα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση.

Διαβάστε επίσης:

• 18 προβλήματα των ποδιών μας, που μας προειδοποιούν για τη συνολική μας υγεία;
• Πόνος στη φτέρνα, πελματιαία απονεύρωση, άκανθα πτέρνας. Θεραπευτική αντιμετώπιση και ασκήσεις για το σπίτι.
• Τι είναι το Λεμφοίδημα και σε ποιές παθήσεις παρουσιάζεται; Ποιά τα συμπτώματα εκτός από το έντονο πρήξιμο; Τι μπορείτε να κάνετε για την αντιμετώπιση του;
• Τι είναι το ουρικό οξύ; Τι προκαλεί η αύξησή του και ποιοι κινδυνεύουν; Πώς μπορεί να προληφθεί η ουρική αρθρίτιδα και η νεφρική βλάβη; Η σημασία της σωστής διατροφής.
• Αρθρίτιδες. Οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ποδάγρα ή ουρική αρθρίτιδα. Τι να κάνετε για να ζείτε καλά με την αρθρίτιδα.
• Τι να προσέξετε στην φλεβική θρόμβωση. Πώς σχηματίζεται ο θρόμβος;