Πονοκέφαλος και ημικρανία. Ποιες καταστάσεις πυροδοτούν την κεφαλαλγία; Τι ΔΕΝ κάνει να τρώτε;

του Ξενοφώντα Τσούκαλη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

O πονοκέφαλος ταλαιπωρεί πολύ κόσμο. Σήμερα είναι εύκολο να αντιμετωπιστεί αρκεί να εντοπίσουμε τι τον προκαλεί! Οι κυριότερες αιτίες που τον προκαλούν έχουν να κάνουν με την καθημερινότητα μας.

Οι κεφαλαλγίες είναι το πιο συχνό σύμπτωμα για το οποίο οι άνθρωποι απευθύνονται στον γιατρό. Εκτιμάται ότι στην Ελλάδα η ημικρανία, που είναι και η πιο βασανιστική μορφή κεφαλαλγίας, ταλαιπωρεί το 10% του γενικού πληθυσμού, ενώ το 30% υποφέρουν από πονοκέφαλο τάσεως.  Οι περισσότεροι άνθρωποι βιώνουν τουλάχιστον περιστασιακούς πονοκεφάλους κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα ο ασθενής είναι εξαιρετικά ανήσυχος, καθώς μπορεί να υπάρχει ο φόβος πως η αιτία του πονοκεφάλου μπορεί να είναι μία πολύ σοβαρή παθολογική οντότητα που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο ακόμα και την ίδια του τη ζωή.

H ημικρανία δεν είναι ένας απλός πονοκέφαλος. Είναι μία πολύ συχνή νευρολογική νόσος, που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής του ασθενή, την επαγγελματική, αλλά και την οικονομική του κατάσταση και να οδηγήσει σε πραγματική αναπηρία σε σοβαρές περιπτώσεις. Οι ημικρανίες συνήθως παρουσιάζονται με έντονο πόνο στο μισό της κεφαλής και διάρκεια από μερικά λεπτά έως και μερικές ώρες. Η συχνότητα των επεισοδίων κεφαλαλγίας διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο. Μπορεί να εμφανίζεται αραιά (ακόμη και ένα επεισόδιο κάθε χρόνο) αλλά και πολύ συχνά (σχεδόν κάθε μέρα). Ακόμη, μπορεί ώρες πριν την κρίση της ημικρανίας ο ασθενής να είναι ευερέθιστος, να αισθάνεται γενικευμένη ατονία, υπνηλία και ζάλη να παραμένει κλινήρης και να αδυνατεί να προβεί σε οποιαδήποτε δραστηριότητα. Ο πόνος είναι σοβαρός και συνοδεύεται από ναυτία, τάση για έμετο, αλλά και υπερευαισθησία στο φως (φωτοφοβία) και προκαλεί ανικανότητα. Περιγράφεται επίσης ως σφύζων, ο ασθενής συνήθως πιάνει το ένα ημιμόριο της κεφαλής, ενώ μπορεί να συνοδεύεται από οπτικές διαταραχές (ο πάσχων μπορεί να βλέπει φώτα, λάμψεις) και σπανιότερα μπορεί να μουδιάσει ή και να παραλύσει το ένα χέρι και πόδι (ημικρανιακή ημιπληγία). Τα χαρακτηριστικά αυτά φαινόμενα είναι παροδικά, προηγούνται συνήθως της ημικρανίας και χαρακτηρίζονται ως «αύρα».

Αν υποφέρετε από συνεχείς πονοκεφάλους, το να ανακαλύψετε την αιτία που τους προκαλεί μπορεί να σας βοηθήσει να βρείτε κάποια θεραπεία ή ακόμα και ένα προληπτικό μέτρο προκειμένου να κρατήσετε μακριά τον πόνο.

Υπάρχουν ορισμένες καταστάσεις που πιθανόν να πυροδοτούν την ημικρανία:

• Η έκθεση του ασθενούς σε πολύ έντονα φώτα ή δυνατούς θορύβους Εξαρτάται από τον άνθρωπο και το πόσο ευαίσθητος είναι στο φως. Άλλοι έχουν ευαισθησία στον ήλιο, άλλοι στους υπολογιστές και άλλοι σε λάμπες φθορίου. Ακούγοντας μουσική σε υψηλή ένταση για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να χαρακτηριστεί ως αιτία εμφάνισης ημικρανίας. Μάλιστα, ο πόνος θα είναι τόσο έντονος που μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 72 ώρες ή και περισσότερο. Φροντίστε, λοιπόν, να κρατήσετε τη μουσική σε χαμηλή ένταση!
• Το αίσθημα της υπερκόπωσης
• Οι ορμονικές αλλαγές στις γυναίκες. Πολλές γυναίκες παραπονιούνται ότι έχουν πονοκεφάλους κατά τη διάρκεια της περιόδου, της εγκυμοσύνης και της εμμηνόπαυσης. Αυτό συμβαίνει λόγω της πτώσης των οιστρογόνων.
• Η στέρηση ύπνου. Τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης ενεργοποιούν το κύριο νεύρο που είναι υπεύθυνο για την ημικρανία
• Oι περισσότερες ώρες ύπνου: Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας οι περισσότεροι από εσάς δεν κοιμάστε όσο θα θέλατε. Έτσι, τα Σαββατοκύριακα ή μέρες που δεν έχετε δουλειά αποφασίζετε να κοιμηθείτε περισσότερες ώρες, συνήθεια που μπορεί να προκαλέσει ημικρανία. Η ξαφνική αλλαγή οδηγεί σε ημικρανίες και κόπωση, καθώς το σώμα είναι συνηθισμένο σε συγκεκριμένες ώρες ύπνου.
• Κάποια “βαριά” μυρωδιά Το νεύρο που συνδέεται με τη μύτη όταν εντοπίζει άσχημες μυρωδιές (κολώνια, καθαριστικά κ.ά.), μπορεί να απελευθερώσει ουσίες που προκαλούν τους πονοκεφάλους.
• Λάθος διατροφικές συνήθειες Η μειωμένη κατανάλωση νερού και οι παραλήψεις γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορούν να προκαλέσουν πονοκεφάλους.
• Ορισμένα τρόφιμα όπως η σοκολάτα και κάποια τυριά
• Μερικές προσθετικές ουσίες (nitrites, nitrates, monosodium glutamate). Καπνιστά κρέατα, λουκάνικα, μπέικον και έτοιμα φαγητά: Όλα αυτά περιέχουν νιτρώδη άλατα (συντηρητικά) και προκαλούν πονοκέφαλο. MSG (μονονατριούχο άλας γλουταμινικού οξέος): Έχει σαν στόχο να ενισχύσει τη γεύση των τροφίμων. Την προσθετική αυτή ουσία την βρίσκουμε στο Κινέζικο φαγητό, σε κάποια πατατάκια, στα καρύδια, και σε άλλα επεξεργασμένα τρόφιμα.
• Ορισμένα αλκοολούχα ποτά. Περιέχουν αιθανόλη, η οποία προκαλεί αφυδάτωση και διαστέλλει τα αγγεία του αίματος, οδηγώντας σε πονοκέφαλο.
• Τροφές που περιέχουν άλατα: κρασί, αποξηραμένα φρούτα και κάποια οστρακοειδή.
• Η έντονη άσκηση
• Το κάπνισμα
• Καφεΐνη: Μολονότι την βρίσκουμε σε πολλά παυσίπονα, γιατί βοηθά στην βελτίωση της εντερικής απορρόφησης αυτών των φαρμάκων, μπορεί επίσης να αποτελέσει την αιτία ενός πονοκεφάλου (εξαιτίας της υπερβολικής κατανάλωσής της ή της απότομης έλλειψής της). Επειδή η καφεΐνη συμπιέζει τα αγγεία του αίματος, μια παρατεταμένη έλλειψή της, από τη στιγμή που το σώμα έχει συνηθίσει σε μία τακτική δόση, μπορεί να κάνει τα αγγεία του αίματος να διασταλούν, κάτι που θα οδηγήσει σε πονοκέφαλο.
• Το στρες. Tο 80% των περιπτώσεων ημικρανίας τις προκαλεί το άγχος! Αυτό συμβαίνει λόγω των διακυμάνσεων της κορτιζόλης και της αδρεναλίνης που οδηγούν όχι μόνο σε πόνο αλλά και σε ναυτία
• Καιρικές μεταβολές. Την περίοδο που αλλάζει ο καιρός είναι πιο συχνές οι ημικρανίες λόγω της αλλαγής στις βαρομετρικές πιέσεις. Η συχνή έκθεση στον ήλιο μπορεί να αποτελέσει παράγοντα εμφάνισης ημικρανιών. Συγχρόνως, οι ψηλές θερμοκρασίες καθώς και τα ψηλά ποσοστά υγρασίας χαρακτηρίζονται ως «συνήθεις ύποπτοι» για τους έντονους πονοκεφάλους. Κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο και καλύπτετε το κεφάλι σας με καπέλο!
• Αυχενογενής πονοκέφαλος
• Παρακολουθείτε το σάκχαρό σας Η μείωση των επιπέδων σακχάρου, επειδή προκαλεί αύξηση της πίεσης, αποτελεί συνηθισμένο αίτιο πρόκλησης ημικρανίας. Καλό θα είναι να μη μένετε νηστικοί για πάνω από τέσσερις ώρες και να προτιμάτε τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη, όπως φρούτα, λαχανικά και λίγων λιπαρών ή άπαχο γιαούρτι και τυρί.
• Η υπερβολική κατανάλωση τροφών που περιέχουν μεγάλο ποσοστό ζάχαρης καθώς και η συχνή κατανάλωση ζυμαρικών έχει ως αποτέλεσμα την πρόκληση ημικρανίας. Το σώμα παράγει επιπλέον ινσουλίνη, η οποία διασπά τη ζάχαρη βοηθώντας στη μείωση των επιπέδων σακχάρου στον οργανισμό. Η αύξηση ή και η μείωση του σακχάρου στο αίμα προκαλεί σοβαρές κεφαλαλγίες .
• Η μειωμένη πρόσληψη μαγνησίου πιστεύεται ότι μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη παροχή αίματος στον εγκέφαλο και χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα – και τα δύο σχετίζονται με τις ημικρανικές κρίσεις. Καλές πηγές μαγνησίου είναι τα σκουροπράσινα λαχανικά, ο πολτός τομάτας, τα καρύδια, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, τα φασόλια, ο αρακάς, οι πατάτες, οι μπανάνες και η μαγιά.
• Η συχνή χρήση (πάνω από μία δόση την εβδομάδα) αναλγητικών για τον πονοκέφαλο μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση χρόνιας ημικρανίας

Δεν μπορούμε να αποφύγουμε ορισμένους από τους παραπάνω παράγοντες –οι γυναίκες δεν μπορούν να αποφύγουν την περίοδό τους– και στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να αποφεύγουμε τουλάχιστον άλλα επιβαρυντικά ερεθίσματα, όπως η έντονη άσκηση ή η κατανάλωση αλκοόλ.

Οι ημικρανίες οφείλονται και σε γενετικούς παράγοντες που μελετώνται

Υπάρχουν γονίδια που προδιαθέτουν ένα άνθρωπο για πονοκεφάλους,

Οριστική θεραπεία για την ημικρανία δεν υπάρχει, ωστόσο δείτε τις συμβουλές, προκειμένου να αποφύγετε, κατά το δυνατόν, τις ανυπόφορες κρίσεις.

Εντοπίστε τι φταίει

Κρατήστε ημερολόγιο, προκειμένου να καταφέρετε να εντοπίσετε τους παράγοντες εκείνους που πυροδοτούν τις κρίσεις ημικρανίας, ώστε να τους αποφεύγετε. Συνήθεις αιτίες μπορεί να είναι το κάπνισμα, η έντονη γυμναστική, το στρες, οι αλλαγές στο πρόγραμμα του ύπνου, το «πιάσιμο» του αυχένα και τα οδοντικά προβλήματα. Παράλληλα, παρακολουθώντας έτσι την ασθένειά τους, μπορούν να αντιληφθούν καλύτερα ποια είναι τα φάρμακα που τους βοηθούν και ποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής τους επιδρούν θετικά στην εξέλιξη της ασθένειάς τους.

Αυξήστε την πρόσληψη σε μαγνήσιο

Γνωρίστε την πιπερόριζα

Σύμφωνα με μελέτες, όταν μασάμε ωμή πιπερόριζα, περιορίζουμε τη ναυτία και τα τα πεπτικά προβλήματα, που πολλές φορές συνοδεύουν την ημικρανία.

Μην ξεχνάτε τις πρωτεΐνες

Πολλοί πάσχοντες από ημικρανία έχουν στον εγκέφαλό τους χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης. Τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες είναι το κοτόπουλο, η γαλοπούλα, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, οι μπανάνες, τα φασόλια, ο αρακάς, τα καρύδια, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί.

Πίνετε άφθονο νερό

Η αφυδάτωση είναι βασικός παράγοντας πρόκλησης ημικρανίας. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, οι ιστοί γύρω από τον εγκέφαλο αποτελούνται κυρίως από νερό, το οποίο όταν χάνουν, συρρικνώνονται, με συνέπεια να προκαλείται ερεθισμός και πόνος.

Πάρτε συμπληρώματα

Το συνένζυμο Q10 μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη των ημικρανιών.

Διαβάστε επίσης

Απλά μέτρα που μπορεί να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε την ημικρανία

Έχετε πονοκέφαλο ή ημικρανία; Μάλλον φταίει η υγρασία.

Παραπονιέται το παιδί σας για πονοκεφάλους; Πόσο σοβαρό μπορεί να είναι και πότε πρέπει να πάτε στον γιατρό;

Αυχενογενής πονοκέφαλος. Πονοκέφαλος στην βάση του κρανίου. Αιτίες, Συμπτώματα και αντιμετώπιση

Πονοκέφαλος, ξηροφθαλμία, θολή όραση, κουρασμένα μάτια, πόνος στον αυχένα οφείλονται στο Computer Vision Syndrome. Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται;

Κόπωση, πονοκέφαλος, ξηροστομία, ζάλη μπορεί να οφείλονται στην αφυδάτωση. Διάγνωση και τρόποι αντιμετώπισης 

Αντιμετωπίστε τον πονοκέφαλο-ημικρανία με παρακεταμόλη. Η υγρασία φέρνει πονοκέφαλο.

Γνωρίστε μερικές από τις αιτίες που σας φέρνουν πονοκέφαλο

Ο πονοκέφαλος που σας ταλαιπωρεί, μπορεί να οφείλεται σε ιγμορίτιδα.