Η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη είναι δύναμη. Δύναμη που μοιράζεται

Εν έτει 2017 πάνω από 2000 εργαζόμενες στην ισπανική εταιρεία λιανεμπορίου “ Mercadona” έμειναν έγκυες και επέλεξαν να παρατείνουν κατά 30 ημέρες τη νόμιμη τετράμηνη άδεια μητρότητας. Γιατί είχαν αυτή την επιλογή; Διότι η ίδια η εταιρεία τούς έδωσε τη δυνατότητα να μείνουν έναν μήνα παραπάνω δίπλα στο νεογέννητο παιδί τους, στο πλαίσιο του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ) που εφαρμόζει. 

Η εταιρεία “ Accessibility Partners” πραγματοποιεί -για λογαριασμό τρίτων- δοκιμές και αξιολογήσεις προϊόντων, που κάνουν τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών προσβάσιμες σε άτομα με αναπηρία. Αποφάσισε ότι τα άτομα που τελικά επωφελούνται από τις υπηρεσίες της, δικαιούνται μια θέση εργασίας στην εταιρεία. Σήμερα, πάνω από το 70% των εργαζομένων στην “ Accessibility Partners” έχει κάποιο είδος αναπηρίας.

Η “ Elephant Pants”, όπως χιλιάδες άλλες επιχειρήσεις ανά τον κόσμο, πουλάει ρούχα. Μόνο που τα συγκεκριμένα ρούχα είναι “ φοδραρισμένα” με τη δύναμη ενός διπλού κοινωνικού σκοπού. Πρώτον, οι άνθρωποι που τα ράβουν, στην Chiang Mai στην Ταϊλάνδη, λαμβάνουν διπλάσιο μισθό από τον κατώτατο στη χώρα τους. Δεύτερον, για κάθε ένα προϊόν που πωλείται, ένα δολάριο πηγαίνει σε προγράμματα διάσωσης ελεφάντων. 

Η νεοφυής επιχείρηση μόδας “ Juntos”, για κάθε ζευγάρι παπούτσια που πουλάει, δωρίζει σε ένα παιδί στην Αφρική έναν σάκο πλάτης γεμάτο με σχολικά είδη, ενώ η “ Love your Melon”, που πουλάει καπέλα και φουλάρια, έχει διαθέσει πάνω από 2,8 εκατ. δολάρια για την έρευνα πάνω στον παιδικό καρκίνο...

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη στην Ελλάδα

Και στην Ελλάδα, τα παραδείγματα πληθαίνουν: η ΔΕΘ-Helexpo ΑΕ διέθεσε φέτος μέρος των εσόδων από τα εισιτήρια της 83ης ΔΕΘ στους πυρόπληκτους στο Μάτι Αττικής, μέσω του προγράμματος act4Greece, που δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία της Εθνικής Τράπεζας. Μέχρι τον Ιανουάριο του 2018, όμιλος πετρελαιοειδών δώρισε για τη χειμερινή περίοδο 2017-2018 πάνω από 317.000 λίτρα πετρελαίου θέρμανσης σε συνολικά 174 σχολεία της χώρας και περισσότερα από148.000 λίτρα σε 27 κοινωνικούς φορείς και οργανώσεις. Γνωστή εταιρεία επίπλων δημιούργησε στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΚΕ που εφαρμόζει δέκα βιβλιοθήκες σε ακριτικές περιοχές της χώρας το 2014-2016, σε συνεργασία με το δίκτυο εθελοντών  “ Δημοσιογράφοι σε δράση” κι αναβάθμισε νηπιαγωγεία. Μεγάλη φαρμακευτική εταιρεία διοργάνωσε για άλλη μια χρονιά την Ημέρα Εθελοντισμού “ Happy Kids”. Στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΚΕ που υλοποιεί, οι 150 εργαζόμενοι της εταιρείας συμμετείχαν στον εξωραϊσμό των σχολικών εγκαταστάσεων του Ειδικού Σχολείου Κωφών & Βαρήκοων του Δήμου Λυκόβρυσης -Πεύκης. Εταιρεία αναψυκτικών προχώρησε σε ριζική ανακαίνιση χώρων σχολείων.  Εταιρεία που κατασκευάζει πισίνες στο πλαίσιο προγράμματος ΕΚΕ έδωσε ως κίνητρο αύξηση 2% στον μισθό υπαλλήλων που θα έκοβαν το κάπνισμα και πρόσφερε δωρεάν τριήμερα ταξίδια σε όσους εργαζομένους της έπρεπε να χάσουν βάρος και τα κατάφερναν. Εταιρεία σούπερ μάρκετ έριξε σημαντικό βάρος στην ανακύκλωση, ενώ άλλη επιχείρηση του κλάδου αντικατέστησε τους λαμπτήρες πυρακτώσεως με λαμπτήρες LED, επιτυγχάνοντας σημαντική εξοικονόμηση ενέργειας.

Οι επιχειρηματίες και στην Ελλάδα έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται την αξία της ΕΚΕ, παρότι οι ίδιοι θεωρούν ότι δράσεις όπως οι παραπάνω είναι μάλλον η εξαίρεση, παρά ο κανόνας.  Σύμφωνα με πρωτογενή έρευνα της ICAP (2016), οι ελληνικές επιχειρήσεις κατανοούν τη σπουδαιότητα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης: η συνεισφορά των σχετικών δράσεων στο κοινωνικό σύνολο αξιολογήθηκε ως «πολύ» ή «πάρα πολύ» σημαντική από το 93% των εταιρειών του δείγματος. Την ίδια στιγμή όμως, η πλειονότητα των ελληνικών εταιρειών (ποσοστό 53%) θεωρούν ότι ο βαθμός εφαρμογής των πρακτικών ΕΚΕ, από το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων, εξακολουθεί να κυμαίνεται σε μέτρια επίπεδα.

Επένδυση, όχι κόστος...

Η ΕΚΕ στην Ελλάδα παραμένει, λοιπόν, κατά πολλούς σε μέτρια επίπεδα, αλλά όπως προκύπτει από την ετήσια έρευνα του Κέντρου Αειφορίας (CSE), σχεδόν μία στις δύο εταιρείες (ποσοστό 48%) που έχουν εκδώσει Έκθεση Εταιρικής Υπευθυνότητας και έχουν σχετική στρατηγική για την ΕΚΕ σημείωσαν αύξηση του κύκλου εργασιών τους το 2016, σε σχέση με το 2015, γεγονός που αποδεικνύει έμμεση συσχέτιση  με τα  οικονομικά αποτελέσματα. Από την έρευνα προκύπτει επίσης ότι συνδυασμός σωστής στρατηγικής ΕΚΕ με ποσοτικούς στόχους, μαζί με την κουλτούρα διαφάνειας και την Έκθεση Εταιρικής Ευθύνης συμβάλλει στην ανάπτυξη των οικονομικών αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων και πλέον θεωρείται επένδυση και όχι κόστος. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το 2017 εκδόθηκαν 36,7% περισσότερες Εκθέσεις Εταιρικής Υπευθυνότητας στην Ελλάδα σε σχέση με την περίοδο 2012. Η έρευνα αποτυπώνει ακόμη μια σημαντική τάση: στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς, οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, γνωστοί με το αρκτικόλεξο SDGs εντάσσονται πλέον στις Εκθέσεις Εταιρικής Υπευθυνότητας και κατ’ επέκταση στη στρατηγική των εταιρειών.

Για ορισμένους, η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (κατά αρκετούς ο ορθότερος όρος είναι η Εταιρική Κοινωνική Υπευθυνότητα) είναι ακόμη μια φούσκα που θα σκάσει, μια τάση «του συρμού». Για άλλους, είναι ακριβή πολυτέλεια εν μέσω των απόνερων της οικονομικής κρίσης ή απλά μία μορφή υποκρισίας, από πλευράς πολυεθνικών κολοσσών, που χρηματοδοτούν κοινωνικά προγράμματα με κονδύλια δυσανάλογα μικρά σε σχέση με τα κέρδη τους. Πολλοί, όμως, τη θεωρούν πλέον όχι μόνο αναγκαία κίνηση, αλλά και αποδοτική επιλογή, ακόμη και σε περιόδους ισχνών αγελάδων, καθώς έρευνες δείχνουν ότι οι καταναλωτές αναγνωρίζουν και επιβραβεύουν τις υπεύθυνες εταιρίες, ενώ τιμωρούν τις ανεύθυνες. 

Πόσο σημαντικό λοιπόν είναι για μια σύγχρονη επιχείρηση να ασχοληθεί σοβαρά  με την ΕΚΕ; Από ό,τι φαίνεται, ουδείς χάνει από τα προγράμματα ΕΚΕ. Ούτε οι κοινωνίες, ούτε οι επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικά είναι τα ευρήματα παγκόσμιας διαδικτυακής έρευνας της Nielsen πριν από λίγα χρόνια, στην οποία συμμετείχαν 30.000 καταναλωτές από 60 διαφορετικές χώρες. Η έρευνα έδειξε ότι οι καταναλωτές είναι πρόθυμοι να πληρώσουν περισσότερα χρήματα για ένα προϊόν ή μια υπηρεσία που προέρχεται από μια επιχείρηση, η οποία δηλώνει ότι στοχεύει στο να έχει ένα θετικό κοινωνικό ή περιβαλλοντολογικό αντίκτυπο. 

Παράλληλα άλλη έρευνα, της εταιρείας Regus σε δείγμα 40.000 ανθρώπων έδειξε ότι πάνω από τέσσερις στους δέκα ερωτηθέντες (ποσοστό 43%), αν τους προσφέρονταν δύο ισοδύναμα καλές θέσεις εργασίας, θα προτιμούσαν ως εργοδότη την εταιρεία που «νοιάζεται περισσότερο».  

Τέσσερις τρόποι εφαρμογής της ΕΚΕ

Οι τρόποι για να εφαρμόσει μια εταιρεία προγράμματα ΕΚΕ είναι πολλοί και διάφοροι, αλλά οι κυρίαρχοι είναι τέσσερις: 

• Η προστασία του περιβάλλοντος, από τη μείωση του αποτυπώματος διοξειδίου του άνθρακα της επιχείρησης (πχ, με αντικατάσταση λαμπτήρων) μέχρι τη χρηματοδότηση προγραμμάτων για την προστασία των δασών ή απειλούμενων ειδών.
• Η προστασία χρημάτων σε ευπαθείς ομάδες και ιδρύματα. Η εταιρεία cadence, για παράδειγμα, προσφέρει κάθε χρόνο 100 δολάρια ανά εργαζόμενο σε ένα ίδρυμα ή οργανισμό που ο/η ίδιος/α ο/η  εργαζόμενος/η επιλέγει.
• Ηθική αντιμετώπιση των εργαζομένων. Η δίκαιη, ηθική και δεοντολογική αντιμετώπιση των εργαζομένων, π.χ., με προσφορά υψηλότερων μισθών και καλών συνθηκών εργασίας, συνιστά ΕΚΕ.
• Εθελοντισμός. Π.χ, δίνεται στους εργαζόμενους της εταιρείας ρεπό -πέραν των ήδη συμφωνημένων-  σε συγκεκριμένο αριθμό ημερών ετησίως, ώστε να το διαθέσουν για την προσφορά εθελοντικής εργασίας. 

Πάντως, οι επιχειρηματίες πρέπει να γνωρίζουν ότι η χάραξη στρατηγικής ΕΚΕ δεν είναι κάτι που το κάνεις μία φορά και ξεμπέρδεψες. Απαιτεί συνέχεια, συνέπεια, πάθος, δέσμευση και μακροχρόνια αφοσίωση και δέσμευση από όσους εμπλέκονται σε αυτήν: επιχειρηματικούς εταίρους, εργαζόμενους -τελικά ακόμη και τους πελάτες. Είναι μια δυναμική και συνεχής διαδικασία.

Οι φωτογραφίες είναι από βιβλιοθήκες που φτιάχτηκαν στα Ορέστεια Καστοριάς και στα Δίκαια Έβρου από γνωστή εταιρεία επίπλων σε συνεργασία με το δίκτυο εθελοντών «Δημοσιογράφοι σε Δράση»