Γνωρίζετε ότι ο κοροναϊός δεν είναι ζωντανός οργανισμός και δεν κινείται; Τι είναι και πώς μεταδίδεται;

του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Ο κοροναϊός δεν είναι κάτι ζωντανό που περπατάει, όπως πολλοί πιστεύουν.

Δεν κινεί χέρια - πόδια, δεν επιλέγει κόσμο, δεν σκέπτεται. Ας λέμε ότι ζει, πέθανε. Στην πραγματικότητα δεν συμβαίνει τίποτα από αυτά. 

Δεν είναι βακτήριο ή μικρόβιο. 

Ο ιός είναι ΜΟΡΙΟ ΠΡΟΤΕΪΝΗΣ που καλύπτεται από ένα προστατευτικό στρώμα λιπιδίου (λίπος), το οποίο όταν απορροφάται από τα κύτταρα του οφθαλμικού, ρινικού ή στοματικού βλεννογόνου και αλλάζει τον γενετικό τους κώδικα (μετάλλαξη) μετατρέποντάς τα επιθετικά, πολλαπλασιαζόμενα κύτταρα. Μεταφέρεται (δεν μπορεί να κινείται μόνος του) μέσω σταγονιδίων. Με βάση τα σημερινά δεδομένα 20/4 διαβάστε τι γνωρίζουμε.

Τι είναι ο SARS- CoV 2

Στα τέλη Δεκεμβρίου 2019 εμφανίστηκε ένα νέο στέλεχος άνθρωπο με συμπτώματα πνευμονίας στην πόλη Wuhan της Κίνας με τα περισσότερα κρούσματα να έχουν επιδημιολογική συσχέτιση με την ψαραγορά της πόλης στην οποία πραγματοποιείται εμπόριο κοτόπουλων, τρωκτικών και άλλων άγριων ζώων.
Από τότε μέχρι τώρα, μετράμε περίπου 2.470.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και περισσότερους από 160.000 θανάτους παγκοσμίως, με τα νούμερα να αυξάνουν εκθετικά κυρίως στην Ευρώπη. O Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στις 11/03/2020 λόγω των ανησυχητικών επίπεδων εξάπλωσης και σοβαρότητας του νέου ιού διακήρυξε πανδημία θέτοντας σε υγειονομική επαγρύπνηση και ετοιμότητα όλα τα έθνη για ένα νόσημα που το ανθρώπινο είδος δεν έχει ανοσία.




Ο νέος κορωνοϊός-2019 ονοματίστηκε SARS-CoV-2από τη Διεθνή Επιτροπή για την Ταξινόμηση των Ιών, ενώ η ασθένεια που προκαλεί ονομάζεται COVID-19. Η ονοματοδοσία βάσει των κανονισμών δεν πρέπει να αναφέρεται σε γεωγραφική θέση, ζώο, άτομο ή ομάδα ανθρώπων, ενώ σχετίζεται άμεσα με τη συγκεκριμένη νόσο και δίνει έναν τυποποιημένο μορφότυπο για χρήση σε τυχόν μελλοντικές μεταλλάξεις του ιού.


Ο κοροναϊός ανήκει στην ομάδα beta των ιών Corona και δύναται να προσβάλει το αναπνευστικό, γαστρεντερολογικό και νευρικό σύστημα του ανθρώπου και των θηλαστικών. Συγκαταλέγεται στους RNA ιούς με περίβλημα και σχετικά μεγάλο μέγεθος και ανήκει στην οικογένεια των Coronaviridae της τάξης των Nidovirales που δύναται να προσβάλουν τόσο τα ζώα όσο και τον άνθρωπο με διαφορετική νοσηρότητα και θνητότητα κάθε φορά. 

Η γενετική αλληλουχία του ιού σε ποσοστό 96% ανευρέθηκε ομόλογος με στέλεχος των bat SARS-κορονοϊών, θεωρώντας πιθανόν ότι οι νυχτερίδες είναι η «φυσική δεξαμενή». 

Η διάμετρος ποικίλει από 40-60nm, ενώ τα ιϊκά σωματίδια παρουσιάζουν διακριτές ακίδες, περίπου 9 έως 12 nm, που προσδίδουν στα βίρια την εμφάνιση ηλιακής στεφάνης με κορωνοειδές σχήμα απεικόνισης στο μικροσκόπιο. 

Η απομόνωση του ιού πραγματοποιήθηκε μετά 96 ώρες στα επιθηλιακά κύτταρα του πνεύμονα, ενώ στις κυτταρικές σειρές Vero e6και Huh-7ο ιός ανιχνεύτηκε μετά 6 ημέρες. Σε κυτταρικό επίπεδο προσβάλλονται πρωτίστως τα επιθηλιακά κύτταρα του αναπνευστικού συστήματος με τις σοβαρότερες και θανατηφόρες μορφές του κοροναϊού να εκφράζονται με την φυσιοπαθολογία της σοβαρής πνευμονίας, ARDS, καθώς και συνδρόμου πολυοργανικής ανεπάρκειας.

Από τα μέσα Δεκεμβρίου 2019 έως τα τέλη Φεβρουαρίου 2020 είχαν απομονωθεί 104 στελέχη τα οποία είναι ομόλογα κατά 99.9% χωρίς ιδιαίτερες μεταλλάξεις. Ενα χρόνο μετά έχουμε πανω από 4000 μεταλλαξεις

Ο ιός είναι ευαίσθητος στην υπεριώδη ακτινοβολία και στην υψηλή θερμοκρασία των 56°C για διάρκεια 30 λεπτών, φονεύεται με τη χρήση απολυμαντικών διαλυμάτων χλωρίνης, καθώς και εκείνων με 65% περιεκτικότητα αιθανόλης. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, ο θα επηρεαστεί από την αύξηση της θερμοκρασίας, αλλά η αποφυγή των κλειστών χώρων και του συγχρωτισμού, καθώς και ο συνδυασμός επιπέδων υγρασίας 47-79% θα αποτελέσουν παράγοντες ικανούς να μειώσουν τη διασπορά στην κοινότητα.

Τρόπος μετάδοσης και κλινική εικόνα

Μέχρι στιγμής, η μετάδοση του  γίνεται μέσω των στενών επαφών, των σταγονιδίων που προκαλούνται από τον βήχα, τον πταρμό, το δυνατό γέλιο ή την ομιλία, αλλά και τεχνικές ικανές να δημιουργήσουν εκνέφωμα ή αερόλυμα. Επίσης, η μετάδοση με την κοπρανοστοματική οδό δεν έχει αποκλειστεί, ενώ ο ιός έχει ανιχνευτεί σε βιολογικά υγρά όπως δάκρυα, ούρα, σίελο κλπ. 

Η περίοδος επώασης εκτιμάται έως 14 ημέρες, αν και έχει παρατηρηθεί παρατεταμένη περίοδος επώασης 28 ημερών που όμως δεν αποτελεί τον κανόνα, με το ιϊκό φορτίο να είναι σημαντικά υψηλό στους ασθενείς με σοβαρότερα συμπτώματα και επιβαρυμένη κλινική εικόνα. Έχει καταγραφεί μετάδοση από ασυμπτωματικούς φορείς του ιού, χωρίς να είναι πλήρως κατανοητός ο μηχανισμός μετάδοσης, με το ιϊκό φορτίο να ανιχνεύεται 2-4 ημέρες πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Βάσει δεδομένων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και βασιζόμενος σε μελέτες από την Κίνα, θεωρεί ότι το 75% των ασυμπτωματικών ασθενών θα εμφανίσει συμπτώματα συνήθως 2-3 ημέρες από τη μόλυνση του και κατά συνέπεια δίνεται ο αδρός υπολογισμός των ασυμπτωματικών φορέων στο ποσοστό 1-3%.

Η πλειοψηφία των κρουσμάτων παρουσιάζει ελαφρά συμπτώματα ανάλογα με αυτά της εποχικής γρίπης χωρίς ανάπτυξη επιπλοκών σε ποσοστό που ξεπερνά το 80% με ποσοστό 15-20% των προσβληθέντων να εκτιμάται ότι θα χρειαστούν νοσηλεία.Τα κύρια συμπτώματα της νόσου περιλαμβάνουν τα παρόμοια συμπτώματα γριπώδους συνδρομής με εμφάνιση πυρετού (88%), μη παραγωγικός βήχα(68%), αιμόπτυση (7%), πονόλαιμος(14%), κεφαλαλγία(14%), αρθραλγίες- μυαλγίες(15%) και δύσπνοια(19%). 

Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι η κλινική εικόνα παρουσιάζει ευρεία διακύμανση από την ήπια μορφή της νόσου, που είναι και η συνηθέστερη, μέχρι τη βαρέαηοποία δύναται να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο. 

Η δύσπνοια, είναι κυρίως το σύμπτωμα που θορυβεί τους ασθενείς και προσέρχονται στους χώρους παροχής υγείας προς εκτίμηση, η οποία δύναται να εμφανιστεί άμεσα ή ακόμα και μετά από επτά ημέρες. Συνήθως, συνδυάζεται με υψηλό πυρετό, κεφαλαλγία, έντονη καταβολή και αδυναμία. Συμπτωματολογία δύναται να υπάρχει από το ανώτερο αναπνευστικό με ρινική καταρροή, ανοσμία, αγευσία και τους οφθαλμούς με επιπεφυκίτιδα, καθώς και κοιλιακό άλγος, έμετος -ναυτία (5%) και διαρροϊκές κενώσεις (4%) ως επί της προσβολής του γαστρεντερικού.

Οι ασθενείς με ήπια συμπτωματολογία, χωρίς εμφάνιση αναπνευστικών συμπτωμάτων όπως δύσπνοιας, υψηλού πυρετού, επίμονου βήχα, αυξημένης συχνότητας αναπνοών, δύναται να αντιμετωπιστούν με κατ’ οίκον περιορισμό για το χρονικό διάστημα των 14 ημερών. Ο ασθενής θα πρέπει να απομονώνεται σε ξεχωριστό καλά αεριζόμενο δωμάτιο με ιδιαίτερο χώρο και είδη προσωπικής υγιεινής. 

Η τήρηση απόστασης από τον ασθενή τουλάχιστον δύο μέτρων από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας είναι σημαντική. Σε διαφορετική περίπτωση, θα πρέπει να τηρούνται αυστηρά τα μέτρα ατομικής υγιεινής και προστασίας τόσο από τον ασθενή όσο και από τα μέλη της οικογένειας του και ο φροντιστής του να είναι άτομο χωρίς ιατρική ευαλωτότητα.

Γιατί ο ιός προκαλεί σε ορισμένες περιπτώσεις το θάνατο;

Σε μερικούς ασθενείς ο ιός μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ιός κινείται προς τα κάτω στην αναπνευστική οδό και μολύνει τους πνεύμονες, οι οποίοι είναι ακόμη πιο πλούσιοι σε κύτταρα ACE-2 υποδοχείς.

Όπως τονίζουν οι επιστήμονες, πολλά από αυτά τα κύτταρα καταστρέφονται, δημιουργώντας συμφόρηση στους πνεύμονες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ασθενείς απαιτείται να λάβουν θεραπεία στη μονάδα εντατικής θεραπείας.

Αν νοσήσει κανείς αποκτά προστασία για την υπόλοιπη ζωή του;

Οι γιατροί που έχουν εξετάσει ασθενείς του νέου κοροναϊού που ανάρρωσαν, διαπίστωσαν ότι είχαν δημιουργήσει αντισώματα σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο.

«Είναι σαφές ότι οι ανοσολογικές αποκρίσεις είναι σημαντικές στα μολυσμένα άτομα ενάντια στον Covid-19» υπογραμμίζει ο ιολόγος Μάικ Σκίνερ του Imperial College του Λονδίνου. «Και τα αντισώματα που δημιουργούνται θα παρέχουν προστασία από μελλοντικές λοιμώξεις. Αλλά θα πρέπει να σημειώσουμε ότι είναι απίθανο αυτή η προστασία θα είναι για τη ζωή» προσθέτει.

Όπως επισημαίνει ο Σκίνερ, αυτή η προστασία θα διαρκέσει για δύο με τρία χρόνια, όπως συνέβει και στις προηγούμενες περιπτώσεις κοροναϊών. «Αυτό σημαίνει ότι ακόμα κι αν οι περισσότεροι άνθρωποι τελικά να εκτεθούν στον ιό, θα έχουμε πάλι εποχιακές κορυφώσεις της λοίμωξης αυτής της ασθένειας» προσθέτει.

Όπως σημειώνουν οι επιστήμονες, ο ιός θα είναι μαζί μας για κάποιο χρονικό διάστημα.

Πότε θα έχουμε ένα εμβόλιο;

Σύμφωνα με το περιοδικό Nature, μέχρι τις 9 Απριλίου είχαν ξεκινήσει τη μελέτη για την παρασκευή εμβολίου συνολικά 78 επιστημονικές ομάδες. Παράλληλα, άλλες 37 μελέτες βρίσκονται στο στάδιο της μελέτης και της ανάπτυξης.

Οι περισσότερες από αυτές, αναμένεται να ξεκινήσουν τις δοκιμές σε ανθρώπους μέσα στο έτος. Ωστόσο, η διαδικασία ελέγχου και αποτελεσματικότητας ενός εμβολίου είναι αρκετά χρονοβόρα.

Για το λόγο αυτό, αρκετοί επιστήμονες προτείνουν μια διαφορετική προσέγγιση στον έλεγχο του εμβολίου, με σκοπό την επιτάχυνση της διαδικασίας: να εκθέσουν σκοπίμως στον ιό τους εθελοντές. «Η προσέγγιση αυτή δεν είναι ακίνδυνη, αλλά έχει τη δυνατότητα να επισπεύσει τις δοκιμές του εμβολίου κατά πολλούς μήνες», λέει ο Νιρ Ιγιάλ, καθηγητής βιοηθικής στο Πανεπιστήμιο Rutgers.

«Η υγεία τους θα πρέπει επίσης να παρακολουθούνται στενά και θα έχουν πρόσβαση σε μονάδα εντατικής θεραπείας και κάθε διαθέσιμο φάρμακο» προσθέτει και τονίζει πως το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι ένα εμβόλιο που θα σώσει εκατομμύρια ζωές με το να είναι έτοιμο για χρήση σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα από ό,τι ένα που πέρασε τυπική φάση τριών δοκιμών.

 Πηγή Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας 
Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία