Καθηγητής Παθολογίας: πότε μπορούμε να επιστρέψουμε στην κανονικότητα και να είμαστε «όπως ήμασταν πριν»

medlabnews.gr iatrikanea

*Γράφει ο Δημήτριος Π. Μπόγδανος, Καθηγητής Παθολογίας και Αυτοάνοσων Νοσημάτων στην Ιατρική Σχολή  του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη Λάρισα και Διευθυντής της Κλινικής Ρευματολογίας και κλινικής Ανοσολογίας στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο της Λάρισας

Με ρωτάνε συνέχεια άρρωστοι, φίλοι, συνεργάτες, πότε μπορούμε να επιστρέψουμε στην κανονικότητα και να είμαστε «όπως ήμασταν πριν».

Αν και οι απόψεις δεν έχουν και ιδιαίτερη σημασία για την διαμόρφωση της πολιτικής υγείας, οι προσωπικές μου σκέψεις στηρίζονται σε 10 βασικούς πυλώνες σκέψης.

1. Μια νέα μολυσματική ασθένεια προστέθηκε στον πληθυσμό μας, πιο μολυσματική και πιο σοβαρή από τη γρίπη, με περισσότερους θανάτους και μεγαλύτερες, αβάστακτες επιπτώσεις στην υγεία, την κοινωνία και την οικονομία. Ο κόσμος που ευαγγελιζόμαστε πριν από το 2020 δεν υπάρχει πια  ακόμη και αν διακαώς το επιδιώκουμε, το ονειρευόμαστε και το επιθυμούμε. Απλώς δεν υπάρχει, τελεία και παύλα.  Πρέπει επειγόντως να προσγειωθούμε στην νέα πραγματικότητα.
2. Τα εμβόλια είναι εξαιρετικά εργαλεία και βοήθησαν αρκετά την ανθρωπότητα όπως και στην πανδημία, ειδικά σε απώλειες ζωών και βαριές νοσηλείες. Ωστόσο εξασθενούν γρήγορα, δεν είναι τα πιο αποτελεσματικά και απαιτούν χωρίς λόγο πολλές αναμνηστικές δόσεις. Αν δεν βελτιωθούν δεν μπορούν να βοηθήσουν όσο απαιτείται και δεν έχουν προοπτική ως μοναδικά προληπτικά εργαλεία. Μόνο αν εξελιχθούν, ισχυροποιηθούν, και εξασφαλιστεί η εύκολη πρόσβασή τους μπορούν να γίνουν “game changers” – κυρίως έναντι της συμπτωματικής λοίμωξης.Μόνο αν καταφέρουν να προστατεύουν ενάντια στην μόλυνση στις παραλλαγές που προκύπτουν τότε θα μιλάμε για «μάνα εξ ουρανού».

3. Η ανοσία από τη μόλυνση μειώνεται επίσης. Σίγουρα η Όμικρον έχει αποδείξει ότι τα υψηλά επίπεδα αντισωμάτων στον πληθυσμό μας δεν αποτελούν εγγύηση για επαναμόλυνση από νέες παραλλαγές, όπως η προηγούμενη νόσηση με Δέλτα δεν προφύλαξε επαναμολύνσεις με Όμικρον. Ξέρω ανθρώπους εμβολιασμένους ή μη που κόλλησαν 2 και 3 φορές. Κάτω από αυτές τις συνθήκες και όσο εμφανίζονται νέες παραλλαγές (ακόμη και αν αυτές είναι λιγότερο θανατηφόρες) η “ανοσία της αγέλης” θα είναι όνειρο απατηλό για εσωτερική κατανάλωση που εξυπηρετεί εργαλεία τρομολαγνείας και εκφοβισμού.

5. Θα μπορούσαμε να ενεργήσουμε σαν να μην συμβαίνει τίποτα και να δεχτούμε εκατομμύρια ανθρώπους να αρρωσταίνουν μία ή δύο φορές το χρόνο, κάποιοι από αυτούς σοβαρά ή πολύ σοβαρά. Από την άλλη θα μπορούσαμε να μάθουμε από τα τεράστια λάθη στην διαχείριση και αντιμετώπιση της πανδημίας σε όλα τα επίπεδα (πολίτης, κοινωνία, πολιτεία, παγκόσμια). Δεν είναι εύκολο, αλλά είναι δυνατόν και ίσως να είναι πιο οικονομικό από τι κοστίζουν οι αλλοπρόσαλλοι αυτοσχεδιασμοί και τα ημίμετρα με γνώμονα το “βλέποντας και κάνοντας” που είδαμε αμέτρητες φορές τα τελευταία 2 έτη. Εξαιρετικά παραδείγματα που τα καταφέραμε υπάρχουν, το κάναμε με την πρόσβαση στο καθαρό νερό και την δημόσια υγεία, τις υποδομές στον ηλεκτρισμό, το τηλέφωνο, και την ευρυζωνική σύνδεση. Μπορούμε και πρέπει να το καταφέρουμε να εξασφαλίσουμε καθαρότερο αέρα εσωτερικών χώρων γνωρίζοντας ότι αποτελεί εχέγγυο και εγκυρότερο μέτρο είναι ενάντια σε οποιαδήποτε αερομεταφερόμενη ασθένεια. Μαθαίνοντας να το επιδιώκουμε και να το απαιτούμε θα βελτιώσουμε και την ποιότητα ζωής μας στην εργασία μας και στα σχολεία μας.
6. Εμβολιαζόμαστε το συντομότερο δυνατό – και συνεχίζουμε να εργαζόμαστε για εμβόλια που είναι πιο μακροχρόνια, πιο ασφαλή και πιο ανθεκτικά στις παραλλαγές, δίνοντας όσον το δυνατόν περισσότερες επιλογές και εξασφαλίζοντας την αποφυγή μονοπωλιακών πρακτικών και αισχροκέρδειας. Μπορούμε να ζητήσουμε το λόγο ή και να αποδώσουμε ευθύνες σε κάποιους που αρνούνται να εμβολιαστούν με αποδοτικά και ασφαλή εμβόλια αλλά δεν μπορούμε να επιζητούμε ευθύνες από μάζες πληθυσμού που καλούνται να κάνουν 4 αναμνηστικές δόσεις μέσα σε 12 μήνες με εμβόλια που δεν έχουν σχεδιαστεί για τις τρέχουσες παραλλαγές! Δεν επαναυπαυόμαστε σε ότι έχουμε αν είναι μέτρια αποδοτικό, απαιτούμε γρήγορη και συνεχή βελτίωση των ήδη υπαρχόντων εμβολίων, τα περισσότερα εκ των οποίων κοστίζουν πανάκριβα.
7. Επενδύουμε στην παγκόσμια υποστήριξη υποδομών για την επιτήρηση νέων παραλλαγών του SARS-CoV-2 και άλλων νέων μολυσματικών ασθενειών. Προσθέτουμε την μόνιμη επιτήρηση των ποσοστών μόλυνσης από τον SARS-CoV-2 στα υπάρχοντα προγράμματα πχ για τη γρίπη κ.α. στη δημόσια υγεία.Θα υπάρξουν περισσότερες στο μέλλον. Ο “στρουθοκαμηλισμός” και η εθελοτυφλία δεν είναι καλοί οδηγοί. Ωστόσο, δεν μπορούμε να αγνοούμε τις «παλιές»  μολυσματικές ασθένειες, όπως την φυματίωση, την γρίπη και τις ιογενείς ηπατίτιδες που μαστίζουν την υφήλιο.
8. Μπορεί να αυξήσαμε οξύμωρα την χρηματοδότηση για τις δαπάνες υγείας αλλά το κάναμε κατά ανάγκη, ασύγχρονα, ασυντόνιστα και χωρίς στρατηγική του άμεσου και απώτερου μέλλοντος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι μεγάλες επενδύσεις σε κρεβάτια εντατικής θεραπείας χωρίς ανάλογο σχεδιασμό για χρηματοδότηση σε εξειδικευμένο προσωπικό στις μονάδες εντατικής.Επενδύθηκαν δισεκατομμύρια εν μέσω πανδημίας, αλλά ωστόσο υπάρχουν μεγάλα περιφερειακά νοσοκομεία χωρίς ολοκληρωμένη και τακτική υποστήριξη από πνευμονολόγους και λοιμωξιολόγους, που έτσι και αλλιώς αποτελούν επένδυση ανεξαρτήτως πανδημίας.Αν θέλουμε να ελπίζουμε σε αποτελεσματική αντιμετώπιση σε επικείμενα κύματα πρέπει να υποστηριχτεί το ΕΣΥ συντονισμένα χωρίς καθυστερήσεις.
9. Το σχέδιο της επόμενης ημέρας πρέπει να συμπεριλαμβάνει μέτρα καταστολής που θα αντιμετωπίζουν συντονισμένα τα νέα κύματα και εξάρσεις του κορωνοιού. Πρέπει να έχουμε ένα σχέδιο για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις εξάρσεις – όπως κάνουμε για άλλες ασθένειες. Ένα σχέδιο που υποστηρίζεται από την ταχεία αναγνώριση της επιδημίας και την ταχεία κατανόηση της λοιμογόνου δράσης και της μετάδοσης.Το σχέδιο μπορεί να περιλαμβάνει απλά μέτρα όπως υποχρεωτικές μάσκες σε εσωτερικούς χώρους χωρίς εξαίρεση και μόνο  εάν εμφανιστούν εξαιρετικά μολυσματικές παραλλαγές νέα στοχευμένα μέτρα ιχνηλάτισης (στοχευμένη δοκιμή, ανίχνευση και απομόνωση). Η απειλή του λοκντάουν και η λογική των στοχευμένων μέτρων ανά περιοχή ή ανά κατηγόρια, έχει παντελώς αποτύχει και πρέπει να αποτραπεί .Ένα τέτοιο σχέδιο δεν πρέπει να σημαίνει μακρά εθνικά lockdown, τα οποία αντιπροσωπεύουν αποτυχία των συστημάτων δημόσιας υγείας και των επιτροπών που τις συστήνουν. Στην πραγματικότητα, η άρνηση να εκπαιδευτούμε στην κανονικότητα που επιβάλλει το «μαθαίνοντας να ζούμε με τον Covid» είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τέτοιες μελλοντικές καραντίνες.
10. Το σχέδιο της νέας πραγματικότητας πρέπει να βλέπει το “δάσος και όχι το δένδρο”. Χρειάζονται νέες πρακτικές. Πανευρωπαϊκή Επιτροπή Κρίσεων Αντιμετώπισης Μολυσματικών Ασθενειών που θα κατευθύνει Οδηγίες και Πρακτικές σε πολυεθνικό επίπεδο. Εθνική Ανεξάρτητη Επιτροπή Εμπειρογνομώνων που δεν θα απειλείται από μικροκομματικές επιδιώξεις και ημίμετρα που προσπαθούν με ημίμετρα που θα ικανοποιούν τους πάντες, δηλαδή κανέναν. Χρειάζονται επενδύσεις στην ανισότητα στην υγεία, στη πρόσβαση στα εμβόλια και στις δομές υγείας, στην στέγαση, στους χώρους εργασίας, στην εκπαίδευση. Τέτοια μέτρα δεν θα πρέπει να τα επιδιώξουμε μόνο με σκοπό την αντιμετώπιση μολυσματικών ασθενειών σαν τον COVID-19,αλλά σαν επένδυση για το μέλλον και την υγεία των παιδιών μας από κάθε μολυσματική ασθένεια που θα προκύψει στο μέλλον.
11. Οχυρωνόμαστε και θωρακίζουμε τώρα για να αμυνθούμε αποτελεσματικά στο μέλλον. Όποιος πει ότι αυτά θα στοιχίσουν ακριβά, δεν έχει κάνει τις προσθαφαιρέσεις του αλλοπρόσαλλου κόστους αντιμετώπισης της πανδημίας, σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Αυτά θα μας κάνουν πιο ισχυρούς και ασφαλείς σε μελλοντικές επιδημίες και θα ελαττώσουμε τις μολυσματικές ασθένειες (όπως κάναμε με την γρίπη) σε παγκόσμιο επίπεδο.

Παρεπιπτόντως η παραδοχή ότι είμαστε χειρότερα σήμερα από ότι ήμασταν πριν την πανδημία δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η επιστροφή στην προ της πανδημίας κατάσταση είναι σχέδιο επιστροφής σε ένα κόσμο και μια κοινωνία χωρίς προβλήματα, αγγελικά πλασμένη και ουτοπική.

Ο κόσμος μετά την COVID-19 δεν θα είναι ποτέ ο ίδιος. Ενεργώντας σπασμωδικά όπως κάνουμε συνήθως (δείτε τι κάναμε με το κλίμα), ο κόσμος μας θα γίνει χειρότερος για τα παιδιά μας, και τα παιδιά των παιδιών μας.  Υπάρχει χρόνος και διάθεση για ουσιαστικές αλλαγές και μακρόχρονη στρατηγική.

Πηγή larissanet.gr