Φάρμακα που υπερκαταναλώθηκαν στην αρχή της πανδημίας. Συνέβη στην Ελλάδα

medlabnews.gr iatrikanea

Σοκαριστικές τιμές που δεν μπορούν να ερμηνευτούν με τις γνώσεις και τη λογική που έχουμε σήμερα γύρω από τη νόσο Covid-19 εμφανίζουν τα στατιστικά για την κατανάλωση συγκεκριμένης κατηγορίας φαρμάκων κατά την αρχή της πανδημίας στην Ελλάδα. Αποτυπώνοντας έτσι τόσο την άγνοια της επιστημονικής  κοινότητας όσο και το φόβο των πολιτών που μάλλον οικειοθελώς προχώρησαν σε περιττές ίσως και… επικίνδυνες λήψεις φαρμάκων, όπως η υδροξυχλωροκίνη, τα αντιιικά αλλά και η παρακεταμόλη και τα αντιβιοτικά φάρμακα.

Όλες οι πληροφορίες που δημοσιεύτηκαν προήλθαν από τα μοτίβα κατανάλωσης φαρμακευτικών ουσιών κατά το πρώτο κύμα της COVID-19 στην Αθήνα μέσα από την ανάλυση λυμάτων που πραγματοποίησε μια διεπιστημονική ομάδα του ΕΚΠΑ, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Αναλυτικής Χημείας Νικόλαου Θωμαΐδη.

Η συγκεκριμένη έρευνα δημοσιεύτηκε στο διεθνούς φήμης και μεγάλης απήχησης περιοδικό «Science of The Total Environment» και σύμφωνα με τους συντάκτες της (Αικατερίνη Γαλάνη, Νικηφόρο Αλυγιζάκη, Reza Aalizadeh, Ευστάθιο Καστρίτη, Θάνο Δημόπουλο) αναφέρει πως:

Η χρήση αντιικών φαρμάκων κατά το πρώτο lockdown αυξήθηκε κατά 170%, με την ουσία υδροξυχλωροκίνη να εκτοξεύεται σε πρωτοφανή επίπεδα σημειώνοντας 387% αύξηση.  

Επιπλέον οι προσπάθειες των γιατρών να βρουν αποτελεσματική θεραπεία κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, που ελάχιστα ήταν γνωστά για την καταπολέμηση της νόσου, συνοψίζεται και στην αύξηση της χρήσης αντιβιοτικών ουσιών (57%) αλλά και στην ταυτοποίηση αντιικών και αντιβιοτικών ουσιών το 2020 που δεν ανιχνεύονταν στα λύματα μέχρι το 2019. 

Αξιοσημείωτη είναι επίσης η αύξηση στη χρήση της παρακεταμόλης κατά 198%. Τα ευρήματα της έρευνας, όπως προκύπτουν από την Επιδημιολογία Λυμάτων, αντικατοπτρίζουν σε σημαντικό βαθμό τον τρόπο που επηρέασε η υγειονομική κρίση τη σωματική υγεία του πληθυσμού της Αττικής και παρέχει εξαιρετική πληροφόρηση και
προσφορά στην επιστημονική κοινότητα.

Η επεξεργασία των λυμάτων που έδειξε κατανάλωση πληθώρας φαρμακευτικών ουσιών σημειώθηκε κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας (Μάρτιος 2020).

Το άρθρο έχει τίτλο «Patterns of pharmaceuticals use during the first wave of COVID-19 pandemic in Athens, Greece as revealed by wastewater-based epidemiology

Το άρθρο έγινε δεκτό για δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό Science of The Total Environment, που είναι ένα από τα πιο έγκριτα περιβαλλοντικά περιοδικά με παγκόσμια απήχηση.

(https://authors.elsevier.com/c/1dTZFB8ccqy-b)

Στην εργασία διερευνήθηκαν λύματα προ κορωνοϊού και λύματα κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown από το κέντρο επεξεργασίας λυμάτων της Ψυττάλειας.

Τα δείγματα διερευνήθηκαν για χιλιάδες οργανικούς χημικούς ρύπους χρησιμοποιώντας εξελιγμένα αναλυτικά όργανα και υπολογιστικά εργαλεία.

Μεταξύ των ουσιών που διερευνήθηκαν ήταν:

-βιομηχανικές ουσίες (δισφαινόλες, φθαλικοί εστέρες, πολυφθοριωμένες ουσίες), -επιφανειοδραστικές ουσίες που περιέχονται στα απορρυπαντικά,

-αντιμικροβιακές ουσίες που περιέχονται στα αντισηπτικά προϊόντα,

-φυτοπροστατευτικές ουσίες,

-πρόσθετα τροφίμων,

-ουσίες που σχετίζονται με το κάπνισμα,

-την κατανάλωση ναρκωτικών και,

-την ψυχική υγεία (αντικαταθλιπτικά).

Τα ευρήματα της έρευνας ήταν εντυπωσιακά:

- Οι ουσίες που περιέχονται στα απορρυπαντικά παρουσίασαν κατακόρυφη αύξηση (οι επιφανειοδραστικές ουσίες αυξήθηκαν κατά +196%, κατιονικά τασιενεργά τεταρτοταγούς αμμωνίου αυξήθηκαν κατά +331%).

- Οι ουσίες που περιέχονται στα αντισηπτικά προϊόντα παρουσίασαν κατακόρυφη αύξηση στις συνθήκες του lockdown με αύξηση της τάξης του +152%

- Οι βιομηχανικές ουσίες παρουσίασαν αξιοσημείωτη πτώση (-52%), η οποία αποδίδεται στο πάγωμα της βιομηχανικής παραγωγής και κυρίως της χημικής βιομηχανίας

- Οι πολίτες αποδείχθηκε πως ελάττωσαν το κάπνισμα (-33%), πιθανώς επηρεαζόμενοι από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τις πρώτες επιστημονικές μελέτες, οι οποίες υποστήριζαν ότι το κάπνισμα σχετίζεται με υψηλό κίνδυνο λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος

- Το lockdown, τουλάχιστον κατά τις πρώτες εβδομάδες του πρώτου lockdown, φάνηκε να έχει μικρή αρνητική επίδραση στην ψυχολογία των πολιτών (αύξηση ψυχοδραστικών ουσιών κατά +20%)

- Ανάμικτες τάσεις για τα ναρκωτικά: δραστική μείωση της έκστασης (κύρια αιτία το κλείσιμο των νυχτερινών κέντρων διασκέδασης), δραστική μείωση της ηρωίνης, μικρή μείωση για την κάνναβη και αυξητικές τάσεις για διεγερτικά ναρκωτικά όπως αμφεταμίνη, μεθαμφεταμίνη και κοκαΐνη.

- Αύξηση της συγκέντρωσης των τεχνικών γλυκαντικών και των συμπληρωμάτων διατροφής, που πιθανώς σχετίζεται με την αύξηση της κατανάλωσης τροφίμων λόγω της συνεχούς παραμονής στο σπίτι.

Το ερευνητικό πεδίο της επιδημιολογίας λυμάτων είναι ένα ανερχόμενο πεδίο της επιστημονικής έρευνας.

Η ερευνητική ομάδα του Καθηγητή Αναλυτικής Χημείας Νικόλαου Θωμαΐδη συμβάλει σημαντικά με τη πρωτοποριακή έρευνα στο πεδίο αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι συγγραφείς εκφράζουν τις θερμές ευχαριστίες τους στους διαχειριστές του κέντρου επεξεργασίας λυμάτων Σπυρίδων Δημουλά (ΕΥΔΑΠ), Ηρακλή Καραγιάννη (ΕΥΔΑΠ), καθώς και το προσωπικό της ΕΥΔΑΠ και τους εργαζομένους στην Ψυττάλεια για την άψογη συνεργασία.