Η ξηρασία φέρνει σοβαρή έλλειψη πατάτας στην Ευρώπη. Τέρμα οι τηγανίτες πατάτες;

επιμέλεια medlabnews.gr

Στη μικρότερη σοδειά πατάτας εδώ και χρόνια, προβλέπεται να οδηγήσει το «απειλητικά θερμό» καλοκαίρι που έζησε φέτος όλη η Ευρώπη, με την εμφάνιση της χειρότερης ξηρασίας των τελευταίων 500 ετών, τους καύσωνες και τις θερμοκρασίες «ρεκόρ».

Η ανομβρία στη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία και το Βέλγιο, τις βόρειες χώρες που αντιστοιχούν στο μεγαλύτερο μέρος της ευρωπαϊκής παραγωγής, θα μπορούσε να μειώσει την παραγωγή σε ιστορικό χαμηλό, κάτω από τα επίπεδα που καταγράφηκαν στην ξηρασία του 2018, προειδοποιούν αναλυτές του συνδέσμου World Potato Markets.

Και αυτό την ώρα που οι αυξήσεις τιμών στα τρόφιμα και την ενέργεια τροφοδοτούν εκτίναξη του πληθωρισμού, ο οποίος έχει φτάσει στην ευρωζώνη το 9%, το μεγαλύτερο επίπεδο εδώ και μισό αιώνα.

Οι εκτιμήσεις για τη φετινή σοδειά είναι προσωρινές και η κατάσταση δεν θα αποσαφηνιστεί πλήρως μέχρι να αρχίσει η συγκομιδή τον Σεπτέμβριο. Οι πρώτες βροχές και η πτώση της θερμοκρασίας ίσως φέρουν ανακούφιση για κάποιους αγρότες, για άλλους όμως η κατάσταση είναι ήδη δραματική.

Στο Γιούλιχ της δυτικής Γερμανίας, ο Έριχ Γκούσεν διαμαρτύρεται ότι η μισή σοδειά του χάθηκε λόγω της ξηρασίας και οι βροχές δεν πρόκειται να βοηθήσουν. «Τίποτα δεν θα συνεχίσει να φυτρώνει εδώ» λέει καθώς επιθεωρεί το ξερό χωράφι του.

Στις 26 Αυγούστου, το γερμανικό υπουργείο Γεωργίας προειδοποίησε ότι οι προοπτικές για τη σοδειά πατάτας είχαν «επιδεινωθεί δραματικά».

Η Γαλλία επίσης αναμένεται να δεχτεί πλήγμα, με τον σύνδεσμο παραγωγών UNPT να εκτιμά ότι η συγκομιδή θα είναι τουλάχιστον 20% χαμηλότερη σε σχέση με τον μέσο όρο εικοσαετίας. Σύμφωνα με την Ναυτεμπορική οι περαιτέρω αυξήσεις τιμών βρίσκονται προ των πυλών, με τους καταναλωτές, που είδη προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τον αυξανόμενο πληθωρισμό, αλλά και την ανατιμήσεις στο λάδι, να αναγκάζονται να αποχωριστούν τελείως το δημοφιλές συνοδευτικό και το αγαπημένο πιάτο των παιδιών, όπως είναι οι πατάτες τηγανιτές ή τα πατατάκια.

Βασικό προϊόν για τα νοικοκυριά, είτε αγοράζονται φρέσκες είτε προτηγανισμένες, συγκαταλέγονται στις καλοκαιρινές καλλιέργειες, οι οποίες φέτος έχουν υποφέρει από θερμοκρασίες πολύ άνω των φυσιολογικών.

Σύμφωνα με αναλυτές, οι υψηλές θερμοκρασίες σε Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία και Βέλγιο - τη βορειοδυτική ζώνη που αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής πατάτας στην Ευρωπαϊκή Ένωση - θα μπορούσαν να ρίξουν την παραγωγή της ΕΕ στο χαμηλότερο ιστορικό της, ακόμη και κάτω από εκείνο που είχε παρατηρηθεί στο παρόμοιο πλήγμα από την ξηρασία το 2018.

Παράλληλα, η άνοδος των τιμών της ενέργειας και των τροφίμων γενικά, έχει πυροδοτήσει μια απότομη άνοδο του πληθωρισμού, ο οποίος έχει ανέλθει στο 9% στην Ευρωζώνη, επίπεδα που είχαμε ξανά παρατηρήσει πριν μισό αιώνα.

Δυσοίωνες φαίνεται να είναι οι προβλέψεις

Την ίδια στιγμή, οι Ευρωπαίοι παραγωγοί επισημαίνουν ότι οι εκτιμήσεις των καλλιεργειών θα παγιωθούν κατά την κύρια συγκομιδή που θα ξεκινήσει τον Σεπτέμβριο, ενώ τονίζουν ότι οι βροχοπτώσεις και οι πρόσφατες χαμηλότερες θερμοκρασίες, ενδέχεται να φέρουν μια καθυστερημένη ανακούφιση. Ωστόσο, σε ορισμένες φάρμες, οι προβλέψεις δεν είναι ευοίωνες.

Καλλιεργητής στη δυτική Γερμανία, αναφέρει ότι η μισή σοδειά μπορεί να χαθεί λόγω ξηρασίας και ότι είναι πολύ αργά, ακόμη και εάν σημειωθούν βροχοπτώσεις. «Τίποτα δεν θα συνεχίσει να αναπτύσσεται εδώ», δήλωσε χαρακτηριστικά, ενώ το γερμανικό υπουργείο Γεωργίας απέφυγε να κάνει πρόβλεψη στην έκθεση καλλιέργειας που εξέδωσε στις 26 Αυγούστου, αναφέροντας μόνο ότι οι προοπτικές για την καλλιέργεια της πατάτας «έχουν επιδεινωθεί δραματικά».

Στο ίδιο μήκος κύματος και η υπηρεσία παρακολούθησης των καλλιεργειών της ΕΕ, μείωσε τις μηνιαίες προβλέψεις της για την απόδοση της πατάτας κατά 2,5%.

Στη Γαλλία η κατάσταση είναι ακόμη πιο ανησυχητική. Οι αποδόσεις εκεί μπορεί να είναι τουλάχιστον 20% κάτω από τον μέσο όρο των 20 ετών, σύμφωνα με την ομάδα γαλλικών παραγωγών UNPT, με βάση τις τελευταίες κλαδικές μελέτες. «Τη λειψυδρία μπορούμε να τη χειριστούμε, με τη θερμική καταπόνηση όμως δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα», υπογραμμίζουν οι καλλιεργητές. «Αυτό είναι πρωτόγνωρο», αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Τονίζουν μάλιστα ότι η θερμότητα θεωρείται απαγορευτική τόσο για τις αποδόσεις όσο και για την ποιότητα, με το σχήμα και το χρώμα των βολβών να κινδυνεύει να αλλοιωθεί από τις υψηλές θερμοκρασίες. Όπως είναι αναμενόμενο, κάτι τέτοιο θα σήμαινε καταστροφή για τους καλλιεργητές, καθώς τα συμβόλαιά τους ορίζουν συγκεκριμένα κριτήρια, όπως είναι η διάρκεια του προϊόντος. «Θα κοστίσει περισσότερο στη βιομηχανία, περισσότερο στον καταναλωτή, αλλά το μεγαλύτερο κόστος θα το επωμισθούν οι αγρότες», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος του βελγικού βιομηχανικού ομίλου Belgapom, εκτιμώντας ταυτόχρονα ότι η σοδειά της χώρας μπορεί να μειωθεί έως και 30%.

Ο υποδιευθυντής του Maison Antoine, ενός από τα πιο διάσημα σημεία των Βρυξελλών που πωλούν τις φημισμένες πατάτες του Βελγίου, υπογραμμίζει ότι οι λιγότερο ποιοτικές πατάτες, θα εκτοξεύσουν κι άλλο τις τιμές. «Είναι πολύ νωρίς για να πούμε πόσο, αλλά το σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται να κατέβουν», είπε.

Τι γίνεται στην Ελλάδα; Πώς μπορεί να υπάρξει έλλειψη;

Η καλλιεργήσιμη έκταση πατάτας στην Ελλάδα ανήλθε το 2020 σε 106.000 στρέμματα με μερίδιο 0,6% επί του συνολικού ευρωπαϊκού. Η παραγωγή ανήλθε σε 316.400 τόνους, που αντιστοιχεί στο 0,6% της συνολικής ευρωπαϊκής παραγωγής. 

Οι εισαγωγές - παραλαβές πατατών στη χώρα μας ανέρχονταν το 2020 σε 169.968 τόνους και το 2021 σε 155.741 τόνους, ενώ συγκεκριμένα από την Αίγυπτο, έχουμε μείωση των εισαγωγών από 97.291 τόνους το 2020 σε 68.849 τόνους το 2021, δηλαδή παρατηρείται μείωση της τάξεως περίπου του 30%. Οι εξαγωγές – αποστολές πατατών από τη χώρα μας ανέρχονταν το 2020 σε 88.646 τόνους και το 2021 σε 62.468 τόνους.

Ενα πρόβλημα που μπορεί να υπάρξει είναι η έλλειψη πατάτας στην υπόλοιπη Ευρώπη θα αυξήσει την ζήτηση και φυσικά την τιμή. Αυτό θα δώσει τη δυνατότητα να εξάγουμε πατάτες σε πολύ καλές τιμές με αποτέλεσμα να υπάρξει έλλειψη στην Ελληνική αγορά