Πώς καταφέρνουν οι Φιλανδοί να είναι οι πιο ευτυχισμένοι στον κόσμο; Γιατί εδώ δεν είμαστε ευτυχισμένοι; Τι λέει ο Θάνος Ασκητής;

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Τα τελευταία χρόνια η Φινλανδία παραμένει σταθερά πρώτη στη λίστα με τις πιο ευτυχισμένες χώρες του κόσμου, οπότε δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι και φέτος για έβδομη συνεχόμενη χρονιά, κρατά τα σκήπτρα της κατάταξης.

Αντίθετα, σύμφωνα με την Παγκόσμια Εκθεση για την Ευτυχία του 2024, η Ελλάδα κατρακύλησε έξι θέσεις και από την 58η, που βρισκόταν το 2023, καταλαμβάνοντας φέτος την 64η θέση, αμέσως μετά την Κροατία και πριν από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Αν λάβει, δε, κανείς υπόψη τις έξι παραμέτρους που αξιολογούνται για τη διαμόρφωση του δείκτη ευτυχίας, δεν είναι καθόλου απίθανο του χρόνου να πέσουμε ακόμα πιο χαμηλά.

Ποιες είναι αυτές οι παράμετροι;

Εισόδημα, υγεία και προσδόκιμο ζωής, γενναιοδωρία, κοινωνικό πλαίσιο στήριξης, ελευθερία και διαφθορά. Και στον αντίποδα της Ευτυχίας βρίσκεται η Δυστοπία, μια φανταστική χώρα με τους πιο δυστυχισμένους κατοίκους του κόσμου και τους χαμηλότερους δείκτες στις έξι παραμέτρους.

Επιπλέον, με βάση την μεταβολή της ευτυχίας την περίοδο 2021-2023 σε σχέση με την περίοδο 2006-2010, η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη πιο χαμηλά, στην 94η θέση ανάμεσα σε 134 χώρες. Το γιατί, εξηγείται αρκεί να θυμηθούμε την μεγάλη οικονομική κρίση, που μεσολάβησε.

Η Εκθεση δημοσιεύεται κάθε χρόνο κατά την Παγκόσμια Ημέρα Ευτυχίας, η οποία καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20 Μαρτίου. Βασίζεται σε δεδομένα διεθνών ερευνών με συμμετέχοντες σε περισσότερες από 140 χώρες και είναι αποτέλεσμα συνεργασίας της εταιρίας ερευνών Gallup, του Ερευνητικού Κέντρου Ευημερίας της Οξφόρδης, του Δίκτυου Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και μιας συντακτικής επιτροπής, που αποτελείται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες.

Η φετινή έκθεση είναι η πρώτη που περιλαμβάνει ξεχωριστές κατατάξεις ανά ηλικιακή ομάδα, με τους νέους να εμφανίζονται λιγότερο ικανοποιημένοι από τη ζωή τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των ΗΠΑ, όπου οι νέοι είναι λιγότερο ευτυχισμένοι από τους ηλικιωμένους με αποτέλεσμα, η χώρα να πέσει κάτω από την 20άδα στην γενική κατάταξη, για πρώτη φορά από το 2012, που άρχισε να δημοσιεύεται η έκθεση. Στην κατάταξη αυτή στην Ελλάδα οι νέοι είναι πιο ευτυχισμένοι (53η θέση) σε σχέση με τους ηλικιωμένους (67η θέση).

Πέρυσι η Φινλανδία αποφάσισε να διοργανώσει τα πρώτα «Σεμινάρια Ευτυχίας» στο θέρετρο Κούρου, ένα ησυχαστήριο στις όχθες μιας λίμνης στα νότια της χώρας.

Για τέσσερις ημέρες, άνθρωποι από όλο τον κόσμο είδαν από κοντά και ενημερώθηκαν για το «μυστικό της επιτυχίας» των Φινλανδών.

Το πρότζεκτ στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία και γι΄αυτό συνεχίζεται και φέτος. Η σκανδιναβική χώρα λοιπόν, προσκαλεί όσους αναζητούν την ευτυχία να ταξιδέψουν μέχρι εκεί και να ζήσουν μία μοναδική εμπειρία.

Συγκεκριμένα, το Visit Finland και οι Helsinki Partners θα υποδεχθούν τους τυχερούς επισκέπτες σε ένα πενθήμερο masterclass ευτυχίας στο Ελσίνκι από τις 9 έως τις 14 Ιουνίου, υπό την καθοδήγηση των Helsinki Happiness Hackers.

Κι αν αναρωτιέσαι για τα έξοδα, οι διοργανωτές το έχουν προβλέψει και αυτό. Όλο το ταξίδι, συμπεριλαμβανομένων των αεροπορικών εισιτηρίων, καλύπτεται από τους ίδιους!

Τι χρειάζεται για να κάνεις apply;

«Κάθε χρόνο η Φινλανδία επιλέγεται ως η πιο ευτυχισμένη χώρα στον κόσμο. Ως εκ τούτου, έχουμε θέσει ως αποστολή μας να μοιραστούμε τις μεθόδους της ευτυχίας μας με όλους. Πιστεύουμε ότι η αξιοποίηση του “εσωτερικού σας Φινλανδού” είναι το κλειδί για να ξεκλειδώσετε την ευτυχία σας. Φέτος, αυτό θα συμβεί στην πρωτεύουσα της πιο ευτυχισμένης χώρας του κόσμου, το Ελσίνκι.

Φωλιασμένο στις γραφικές ακτές της Βαλτικής Θάλασσας, το Ελσίνκι είναι μια πολυσύχναστη μητρόπολη που ξεχειλίζει από ενέργεια και δημιουργικότητα, όπου η απλότητα κυριαρχεί και η χαρά βρίσκεται στις καθημερινές στιγμές. Εδώ, ο ρυθμός της ζωής είναι συντονισμένος με τη ροή των εποχών, κάθε μία από τις οποίες προσφέρει τη δική της μοναδική παλέτα χρωμάτων και εμπειριών», διαβάζουμε στο site, όπου οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να κάνουν αίτηση μέχρι τις 4 Απριλίου.

Όσον αφορά τις προϋποθέσεις, το μόνο χρειάζεται είναι οι συμμετέχοντες να έχουν κλείσει τα 18 τους χρόνια και να γνωρίζουν αγγλικά.

Οι Happiness Hackers αποτελούνται από τη Lena Salmi, μια 70χρονη πρώην κολυμβήτρια και αθλητική δημοσιογράφο που κάνει σκέιτμπορντ στο Ελσίνκι, την Adela Pajunen, βιολόγο και συγγραφέα που υποστηρίζει την ευεξία με επίκεντρο τη φύση, και τον Luka Bala, έναν εστιάτορα του οποίου το ήθος είναι βαθιά ριζωμένο στη βιωσιμότητα.

Αν θέλει κάποιος να μάθει περισσότερα για την ευτυχία, φαίνεται ότι αυτή είναι η κατάλληλη ομάδα για να του το διδάξει. Γιατί όχι και εσύ;

Και τι λένε οι ίδιοι οι Φιλανδοί;

Παρά τις επαναλαμβανόμενες νίκες τους, οι περισσότεροι Φινλανδοί είναι μπερδεμένοι και διασκεδάζουν με την διάκριση, γράφει στην Telegraph η Σάρα Μάρσαλ, παρατηρώντας ότι, σε τελική ανάλυση, είναι οι ίδιοι άνθρωποι που κουνάνε το κεφάλι τους στον ρυθμό της heavy metal και αρνούνται (επανειλημμένα) την ιδέα να δώσουν τη θέση τους στο λεωφορείο αν χρειαστεί να το κάνουν. Μελαγχολικοί και θορυβώδεις, απολαμβάνουν την απαισιοδοξία τους, ενώ συχνά μαστίζονται από δυσπιστία και αμφιβολίες για τον εαυτό τους. Επιφανειακά, οι Φιλανδοί απέχουν πολύ από το να είναι χαρούμενοι κατασκηνωτές, οπότε πώς είναι δυνατόν μια χώρα που φημίζεται για τη συνοφρυωμένη έκφραση των πολιτών της, να καταφέρει να είναι η πιο ευτυχισμένη στη Γη;

«Υπάρχει κάτι πολύ ιδιαίτερο στα δάση μας», ισχυρίζεται ο Λάσι Καταγιαρίνε, λάτρης των υπαίθριων δραστηριοτήτων και γυμναστής, ο οποίος διοργανώνει δραστηριότητες στο εθνικό πάρκο Nuuksio, 35 λεπτά με το αυτοκίνητο από το Ελσίνκι. «Οποτε έρχομαι εδώ, χαμογελώ», λέει στην Telegraph.

Να σημειωθεί ότι η Φινλανδία καλύπτεται από δάση σε ποσοστό μεγαλύτερο του 75% –περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα– και διαθέτει 41 προστατευόμενα εθνικά πάρκα. Στα δάση της υπάρχουν χαλαρωτικά soundtracks ένα για κάθε εποχή, από το φτερούγισμα μιας κουκουβάγιας μέχρι το θρόισμα των φθινοπωρινών φύλλων, που συνοδεύονται από τα προφανή οφέλη για την υγεία, του καθαρού αέρα που αναπνέει κανείς, της μείωσης των επιπέδων του άγχους και της τόνωσης της διάθεσης. «Το περπάτημα στο δάσος βελτιώνει σημαντικά τη σωματική υγεία και τη στάση του σώματος», τονίζει ο Λάσι και εξηγεί: «Περνώντας πάνω από κορμούς και ανώμαλες επιφάνειες, κάνουμε πιο μικρά βήματα, λυγίζουμε τα γόνατά μας και κατανέμουμε το βάρος μας πιο ομοιόμορφα». Στο βόρειο τμήμα της Λαπωνίας, εξάλλου, οι μακρές καλοκαιρινές ημέρες διαρκούν περισσότερες ώρες, παρέχοντας την ευκαιρία για περισσότερη βιταμίνη D, που βελτιώνει επίσης τη διάθεση.

Αλλά ακόμη και τον χειμώνα, όταν ο ήλιος μόλις που αιωρείται πάνω από τον ορίζοντα, οι αστραφτερές χιονισμένες επιφάνειες σε συνδυασμό με το Βόρειο Σέλας και τα εξαίσια πολύχρωμα ρευστά σχήματα, που εμφανίζονται στον ουρανό από τις ηλεκτρικές εκκενώσεις κατά τη διάρκεια του φαινομένου, απομακρύνουν τις σκοτεινές σκέψεις, τονίζει στην Telegraph η ταξιδιωτική συντάκτρια της βρετανικής εφημερίδας.

Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid και του lockdown, οι Φινλανδοί έκαναν ακόμη μεγαλύτερη χρήση των χώρων πρασίνου της χώρας τους, ασκώντας το «Jokamiehen oikeudet» (είναι το δικαίωμα κάθε ανθρώπου να απολαμβάνει τη φύση). Είχαν την ελευθερία να περιφέρονται και να κατασκηνώνουν στην άγρια φύση, να συναντούν άλκες, λύγκες, λύκους και αλεπούδες, και να αναζητούν φρέσκα τρόφιμα.

Σύμφωνα με τη βοτανολόγο και βιολόγο Αννα Νίμαν, η οποία μπορεί εύκολα να αναγνωρίσει τα 200 βρώσιμα μανιτάρια, που φύονται στη Φινλανδία, το «κίνημα της άγριας τροφής» επέτρεψε στους ανθρώπους να αναπτύξουν μια βαθύτερη σύνδεση με τη φύση, η οποία τους έφερε κυριολεκτικά πιο κοντά στις γήινες, δασικές ρίζες τους. Γεμίζοντας το καλάθι της με κίτρινες βουτυράτες κανθαρέλες και παχουλά πορτσίνι, η Νίμαν υπερασπίζεται την αυτάρκεια την οποία προσφέρει «η ικανότητα της επιβίωσης αν ποτέ καταρρεύσει το σύστημα τροφίμων». «Ποτέ δεν πηγαίνω σε σούπερ μάρκετ», ισχυρίζεται περήφανα, τονίζοντας την αξία της αναβίωσης των ξεχασμένων δεξιοτήτων. «Δεν πρέπει ποτέ να χάσουμε την καταπληκτική γνώση που μας άφησαν οι γιαγιάδες μας», τονίζει.

Με περίπου 22 εκατ. κορμούς να απλώνουν τα κλαδιά τους προς τον ουρανό, αναλογούν 4.500 δέντρα σε κάθε άτομο στον πληθυσμό των 5,5 εκατ. κατοίκων της Φινλανδίας και αναμφίβολα υπάρχει αρκετός χώρος για να κινούνται όλοι ελεύθερα και μακριά ο ένας από τον άλλο. Σε ένα μέρος όπου η κοινωνική απόσταση ήταν μια μορφή τέχνης πολύ πριν από την πανδημία Covid, ο προσωπικός χώρος είναι ιερός. Η απουσία χαοτικού πλήθους και θορυβώδους κίνησης βελτιώνει αμέσως τη διάθεση του κόσμου. Αξιοσημείωτη εξαίρεση, ωστόσο, αποτελεί η φιλανδική σάουνα, ένας τόπος τόσο σημαντικός πολιτιστικά, που τυγχάνει μεγαλύτερης ευλάβειας από μια εκκλησία.

Οι άνθρωποι κουτσομπολεύουν, συζητούν και διηγούνται ιστορίες σε καμπίνες δίπλα στη λίμνη, αποκαλύπτοντας εκεί μέσα πολύ περισσότερα από όσα θα έλεγαν ποτέ αλλού στην καθημερινή ζωή τους. Αναζωογονητική όσο μια βουτιά στο παγωμένο νερό, η αίσθηση της ελευθερίας ενδυναμώνει και εξηγεί γιατί υπάρχουν περισσότερες από δύο εκατ. σάουνες σε δημόσια θέρετρα, εξοχικά σπίτια και ιδιωτικές κατοικίες. Η ικανότητα να «κλείνει» κανείς τους διακόπτες του, παύοντας να σκέπτεται τη δουλειά ή τα προβλήματα γενικώς, είναι το πραγματικό κλειδί, που ξεκλειδώνει την ευτυχία και επιτρέπει στους Φινλανδούς να απολαμβάνουν μια υγιή ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά και τη διασκέδαση. Μπορεί να τους λείπει το θράσος των θορυβωδών Βραζιλιάνων ή το πάθος των Ιταλών και να αποφεύγουν τις ακρότητες. Αντίθετα, έχουν χτυπήσει διακριτικά φλέβα χρυσού, βρίσκοντας παρηγοριά στη σιωπή και ικανοποίηση στις πιο φίνες λεπτομέρειες της ζωής. «Οποιος είναι ευτυχισμένος πρέπει να το κρύβει», έγραφε τον 19ο αιώνα ο Εϊνο Λέινο, ένας από τους πρωτοπόρους της φινλανδικής ποίησης. Και μέχρι στιγμής, οι ταπεινοί Φινλανδοί ακολουθούν πιστά τη συμβουλή του, παρατηρεί στην Telegraph η Σάρα Μάρσαλ. Και αυτό τα εξηγεί όλα.

Γιατί δεν είμαστε ευτυχισμένοι; Τι λέει ο Θάνος Ασκητής, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας και Διδάκτωρ Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών,

«Η λέξη ευτυχία είναι μια ιδανική λέξη. Είναι μια απόλυτη λέξη που δείχνει την τελειότητα» επισήμανε αρχικά στο δημοσιογράφο συμπληρώνοντας παράλληλα το εξής «στην πραγματικότητα όμως, η ευτυχία είναι συνάρτηση πολλών παραμέτρων, όπως είναι για παράδειγμα, ο δικός μας εσωτερικός κόσμος, το πώς δηλαδή αισθάνομαι εγώ με τον εαυτό μου από τις προσδοκίες, τις ελπίδες, τις ανάγκες μου, τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνω το καθημερινό μου φάσμα, το περιβάλλον μου, που είναι οι ανθρώπινες συνδέσεις οι οποίες και είναι σε πολύ μεγάλη κρίση τα τελευταία 20 χρόνια. Οι άνθρωποι είμαστε πιο φοβικοί, πιο απομονωμένοι, πιο κλεισμένοι με ένα ψηφιακό δίκτυο που μας περιορίζει ακόμη περισσότερο το βαθμό της επικοινωνίας. Το άλλο κομμάτι είναι οι συνθήκες της ζωής. Πιο συγκεκριμένα, οι άνθρωποι σήμερα νιώθουν πιο φοβισμένοι και απελπισμένοι για το αύριο. Ο τρόπος που ζουν δεν τους δίνει την ικανοποίηση της ασφάλειας και η μεγάλη λέξη ασφάλεια ταυτίζεται με την κοινωνική ευθύνη. Και από την άλλη είναι η προσδοκία της οικονομικής και κοινωνικής στάθμης της ζωής. Με άλλα λόγια, πόσο νοιώθουμε καλά στο επίπεδο που είμαστε σε σχέση με αυτό που προσδοκούσαμε και με αυτό που τελικά βλέπουμε να έχουμε σε μια κοινωνία που ζει σε μια πολύ ωραία χώρα. Η αντίφαση δηλαδή είναι ότι ενώ δεν είμαστε καλά στη λίστα της ευτυχίας-και αυτό είναι σχετικό, τι είναι λίστα-στην πραγματικότητα όμως, αυτή η ωραία χώρα δεν μας δίνει τη χαρά και την απόλαυση να ζήσουμε καλά με τον εαυτό μας».

«Υπάρχει ένας υπέρμετρος θυμός χωρίς αιτία»

Όπως χαρακτηριστικά υπογράμμισε στο δημοσιογράφο «ο άνθρωπος σήμερα είναι θυμωμένος διότι δεν ικανοποιείται ψυχικά μέσα του, όπως και στο σπίτι του δεν ικανοποιείται και στο κοινωνικό του περιβάλλον. Μετά φοβάται ότι υπάρχει διαφθορά. Στη μελέτη που βγήκε για τη λίστα της ευτυχίας, ο Έλληνας είναι βαθιά καχύποπτος για το πολιτικό του σύστημα. Πιστεύει ότι στην Ελλάδα τα πάντα είναι πληρωμένα. Δηλαδή ότι κάνεις πρέπει να πληρώσεις, πρέπει να έχεις πολιτικό μέσον. Δεν εμπιστεύεται την πολιτεία του, δεν εμπιστεύεται τον ρόλο του μέσα στο κοινωνικό δίκτυο. Αυτό δυστυχώς είναι ένα πρόβλημα και στην Ελλάδα αλλά και έξω από την Ελλάδα».

«Η κοινωνική παιδεία στη χώρα μας είναι χαμηλή»

Όπως επισήμανε ο κ. Ασκητής στο τέλος της συνομιλίας του με το δημοσιογράφο «οι δυτικές κοινωνίες έδωσαν πολύ μεγάλη ευμάρεια, έφεραν μεγάλη χαρά και ελευθερία στις ανθρώπινες σχέσεις και κυρίως στις προσωπικές ανθρώπινες σχέσεις. Δυστυχώς όμως, αυτή η διαχείριση της ελευθερίας, που είναι το ύψιστο αγαθό του ανθρώπου, να είσαι δηλαδή ελεύθερος, να αισθάνεσαι ότι δεν σε ενοχλεί κάνεις, ότι κάνεις ό,τι θέλεις, μέσα σε ένα δίκτυο, σε ένα μέτρο. Αυτό είναι επίσης μια άλλη παράμετρος που λέγεται κοινωνική παιδεία. Δεν είμαστε ένας λαός με καλή κοινωνική παιδεία. Έχουμε μορφωθεί σε πάρα πολλά επίπεδα. Η κοινωνική μας όμως ενσυναίσθηση, η παιδεία μας εξακολουθεί να είναι χαμηλή και έχουμε απαξιώσει πολλούς θεσμούς, δηλαδή ακόμα και το σχολείο που πηγαίνουμε ακόμη και η επιστήμη που εκπαιδευόμαστε, παρότι έχουμε καλά πανεπιστήμια. Οι σχέσεις όμως καθηγητή-φοιτητή, καθηγητή-μαθητή έχουν χάσει το δίκτυο της αμοιβαιότητας που είναι ο σεβασμός, η αναγνώριση, η οριοθέτηση και κυρίως η αξιοπρέπεια. Λέξεις που έχουν μια σημαντικότητα αν κανείς διαχειριστεί το νόημα της ζωής του μέσα από αυτές τις συνδέσεις. Είμαστε πιο φοβικοί, περισσότερο καχύποπτοι, πιο κλεισμένοι, έχουμε περισσότερη κοινωνική φοβία. Σήμερα λοιπόν, οι άνθρωποι είναι δειλοί να φλερτάρουν, να εκφραστούν και υπάρχει μια τοξικότητα, μια καταγγελία, μια απειλή, ένας κακός τρόπος σκέψης. Μέσα στην κοινωνία μας διαμορφώνεται μια διάχυση που υπερπληροφορείται το κοινό αίσθημα ότι δηλαδή το κακό πουλάει πιο πολύ από το καλό. Και αυτό δημιουργεί μια φοβική κατάσταση».

Διαβάστε επίσης

• Μπορεί να έχετε κατάθλιψη; Τι θα μπορούσατε να κάνετε για την θεραπεία της κατάθλιψης;
• Τι μπορείτε να κάνετε, για να απολαύσετε τις εορταστικές μέρες όσο γίνεται καλύτερα ξεφεύγοντας από την κατάθλιψη και την μελαγχολία.
• Τι προκαλεί τις αυτοκτονίες; Μύθοι και αλήθειες και ποια τα προειδοποιητικά σημεία για μια απόπειρα;