Επιστημονική εκδήλωση για τον ιό της γρίπης στο ΕΚΠΑ

Απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα σχετικά με τον ιό της γρίπης από τους πλέον ειδικούς σε θέματα Παθολογίας, Λοιμώξεων, Μικροβιολογίας, Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής, καθώς και χρήσιμες συμβουλές για την αντιμετώπιση του ιού ενόψει της χειμερινής περιόδου 2016-2017 δόθηκαν σήμερα σε ειδική επιστημονική εκδήλωση που οργάνωσε το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Αμφιθέατρο «Α. Αργυριάδης» του ιστορικού Κεντρικού του Κτηρίου.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Μ.-Α. Δημόπουλος, και ο Πρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ, Αναπλ. Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θ. Ρόζενμπεργκ, καθώς και οι προσκεκλημένοι εισηγητές, όπως και μέλη ΔΕΠ του ΕΚΠΑ, εμβολιάσθηκαν από ειδική ομάδα ιατρών και νοσηλευτών του ΚΕΕΛΠΝΟ, ενισχύοντας το μήνυμα της επιστημονικής κοινότητας για την αναγκαιότητα εμβολιασμών κατά του ιού της γρίπης αυτήν την περίοδο.

Στην εκδήλωση παρουσιάσθηκαν τα επιδημιολογικά δεδομένα που σχετίζονται με τον ιό της γρίπης, καθώς και οι διαδικασίες ταυτοποίησης όλων των τύπων του ιού της γρίπης στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας. Επίσης, έγινε εκτενής αναφορά στις μεθόδους ανίχνευσης του ιού. Όπως τονίσθηκε, υπάρχουν πλέον μοριακές μέθοδοι ανίχνευσης του ιού σε λιγότερο από 30 λεπτά και με μεγάλη ευαισθησία, χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος ψευδών αποτελεσμάτων. Σε άλλη ενότητα αναπτύχθηκαν οι στρατηγικές πρόληψης. Τονίσθηκε ότι το εμβόλιο κατά της γρίπης είναι ασφαλές και αποτελεί τον ισχυρότερο μηχανισμό άμυνας και πρόληψης. Ειδική αναφορά έγινε στην ανάγκη εμβολιασμού όλων των επαγγελματιών υγείας. Τέλος, έγινε αναφορά στη θεραπευτική αντιμετώπιση του ιού.

Κεντρικοί ομιλητές της εκδήλωσης ήταν οι: Σ. Τσιόδρας, Αναπλ. Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Ν. Σπανάκης, Αναπλ. Καθηγητής Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Μ. Καντζανού, Επικ. Καθηγήτρια Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Ε. Θηραίος, Γενικός Γραμματέας της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών, και Γ. Δαΐκος, Καθηγητής Παθολογίας-Λοιμώξεων της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ.

Την εκδήλωση συντόνισαν ο Πρύτανης του ΕΚΠΑ, Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Μ.-Α. Δημόπουλος και ο Πρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ, Αναπλ. Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Θ. Ρόζενμπεργκ. Ο κ. Δημόπουλος στον χαιρετισμό του αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες και τις δράσεις του ΕΚΠΑ για ευρύτερα κοινωνικά ζητήματα, όπως τα ζητήματα Υγείας με αφορμή την επιστημονική εκδήλωση για τον ιό της γρίπης. Ο Πρόεδρος του ΚΕΕΠΛΝΟ έδωσε έμφαση στην πρόληψη, την ανάγκη έγκαιρης αντιμετώπισης, ενώ ανακοίνωσε τη δωρεάν διάθεση εμβολίων στα νοσοκομεία για το προσωπικό υγείας χωρίς συνταγογράφηση. Στον χαιρετισμό του ο Πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ, Καθηγητής Π. Σφηκάκης, αναφέρθηκε στην ανάγκη έγκυρης ενημέρωσης για τα θέματα Υγείας, έτσι ώστε να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση τόσο του ευρύτερου κοινού, όσο και του προσωπικού υγείας. Η Πρόεδρος του Τμήματος Νοσηλευτικής του ΕΚΠΑ, Καθηγήτρια Χ. Λεμονίδου, αναφέρθηκε και εκείνη με τη σειρά της στην ανάγκη εμβολιασμού του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού.

Μετά τις εισηγήσεις των ειδικών παρουσιάσθηκαν 3 τηλεοπτικά μηνύματα που παρήγαγε το ΕΚΠΑ (Οπτικοακουστικό Εργαστήριο, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ) για την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση του γενικότερου πληθυσμού. Τα σχετικά βίντεο είναι διαθέσιμα για αναπαραγωγή στους εξής συνδέσμους:

• Full https://youtu.be/MzWNCIQqef8
• Short 1 https://youtu.be/dMA0OvmJ23Q
• Short 2 https://youtu.be/TpHDqNVoQvc

Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ερωτήσεις από τους δημοσιογράφους και το κοινό.

Περιεχόμενο τηλεοπτικών μηνυμάτων

• Η γρίπη είναι νόσος του αναπνευστικού συστήματος και δεν πρέπει να ταυτίζεται με το κοινό κρυολόγημα.
• Τη χρονιά 2015-2016 σημειώθηκε μεγάλος αριθμός σοβαρών κρουσμάτων επιβεβαιωμένης γρίπης.
• Πολύ μικρός αριθμός από τους ασθενείς με σοβαρά κρούσματα είχε εμβολιαστεί!
• Μεταδίδεται με τα σταγονίδια του αέρα και με την επαφή με μολυσμένα άτομα ή επιφάνειες.
• Αν παρατηρήσετε απότομη έναρξη συμπτωμάτων και συγκεκριμένα πυρετό, έντονη κόπωση, πονοκέφαλο, πόνο στους μύες και τις αρθρώσεις και βήχα επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας.
• Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται από τις ευπαθείς ομάδες, όπως τα άτομα άνω των 60, παιδιά και ενήλικες με χρόνια νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη ή άσθμα, καθώς και τις έγκυες.
• Επίσης, ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι εργαζόμενοι σε υγειονομικές υπηρεσίες.
• Φροντίστε για την υγιεινή των χεριών σας, αποφύγετε την επαφή με μολυσμένα άτομα και προφυλάξτε τους γύρω σας.
• Ο εμβολιασμένος λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας για τους γύρω του!
• Το αποτελεσματικότερο μέτρο προστασίας είναι ο εμβολιασμός.
• Λάβε τα μέτρα σου και πες όχι στη γρίπη.
• Μιλάω με τον γιατρό μου – Ενημερώνομαι – Εμβολιάζομαι - Προλαμβάνω

Εισήγηση του Υπουργού Υγείας Α. Ξανθού στη Σύνοδο στη Μπρατισλάβα

Εισήγηση του Υπουργού Υγείας Α. Ξανθού στη Σύνοδο του Άτυπου Συμβουλίου Υπουργών της 3^ης Οκτωβρίου 2016 στη Μπρατισλάβα

Θα θέλαμε να συγχαρούμε τη Σλοβακική προεδρία για την πρωτοβουλία της να ανοίξει έναν ευρωπαϊκό διάλογο για το θέμα των ελλείψεων στα φάρμακα, που έρχεται σε συνέχεια της συζήτησης για την πρόσβαση στη φαρμακευτική καινοτομία στη διάρκεια της Ολλανδικής Προεδρίας και των Συμπερασμάτων του Συμβουλίου της 17^ης Ιούνη.

Είναι γνωστό ότι το φαινόμενο αυτό είναι πολυπαραγοντικό και άρα οι πολιτικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση του οφείλουν  να είναι πολυεπίπεδες. Η βασική στρέβλωση όμως προέρχεται από το γεγονός ότι η η αγορά φαρμάκου αδυνατεί να λειτουργήσει με όρους ευρύτερου κοινωνικού συμφέροντος και ότι η προσέγγιση του φαρμάκου ως εμπορεύματος που διέπεται από τους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού, δημιουργεί πολλαπλές παρενέργειες και επιπτώσεις στη Δημόσια Υγεία.  

Οι ελλείψεις φαρμάκων έχουν 4 κρίσιμες πτυχές:

1. Προβλήματα στην παραγωγική διαδικασία (κυρίως αφορούν  εμβόλια) που απαιτούν  κοινή ευρωπαική διαχείριση ανάλογα με τις ανάγκες των χωρών.

2. Προβλήματα επάρκειας εισαγωγών (αφορούν κυρίως παλαιά φάρμακα και φάρμακα περιορισμένης χρήσης που δεν έχουν «εμπορικό ενδιαφέρον», αλλά και «ορφανά» φάρμακα), τα  οποία  εμφανίζονται σε χώρες που βρίσκονται σε οικονομική κρίση και εφαρμόζουν προγράμματα λιτότητας, έχοντας περιορισμένη αγοραστική δύναμη και αδυναμία μαζικών εισαγωγών. Στην Ελλάδα ο κρατικός φορέας που παρεμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις είναι το ΙΦΕΤ αλλά λόγω προβλημάτων ρευστότητας δυσκολεύεται στην έγκαιρη, επαρκή και οικονομικά προσιτή προμήθεια των αναγκαίων φαρμάκων  από άλλες χώρες.  Μια λύση είναι να ενθαρρυνθεί η παραγωγή αυτών των φαρμάκων από την εγχώρια φαρμακοβιομηχανία και η διασφάλιση βιώσιμων τιμών αποζημίωσης. Το αποτέλεσμα σε κάθε περίπτωση θα είναι πολύ συμφερότερο από την εισαγωγή τους.

3. Προβλήματα επάρκειας λόγω παράλληλου εμπορίου ή λόγω απόσυρσης προϊόντων εξ’αιτίας εξαιρετικά χαμηλών τιμών. Είναι πανευρωπαϊκό ζήτημα με αιχμή χώρες όπως η Ελλάδα που η τιμολογιακή πολιτική στοχεύει κυρίως σε συνεχείς μειώσεις τιμών φθηνών και αποτελεσματικών φαρμάκων (κυρίως γενοσήμων αλλά και off patend), οδηγώντας είτε σε παράλληλες εξαγωγές είτε σε υποκατάσταση από πολύ ακριβότερα φάρμακα χωρίς τεκμηριωμένη διαφορά στην κλινική αποτελεσματικότητα. Οι  λύσεις  εδώ πρέπει να αναζητηθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο (ανταλλαγή πληροφοριών και δεδομένων ανάμεσα στα κράτη-μέλη με ευθύνη του ΕΜΑ, κοινός ορισμός των κριτηρίων της «έλλειψης» και των «κρίσιμων-αναντικατάστατων» φαρμάκων), αλλά και σε εθνικό επίπεδο (θέσπιση καταλόγου των «κρίσιμων» φαρμάκων από τις Εθνικές Αρχές κάθε χώρας, σύστημα επιτήρησης και καταγραφής αναγκών, σταθερή συνεργασία  όλων των εμπλεκομένων φορέων, πρόβλεψη αυστηρότερων κυρώσεων σε περιπτώσεις κερδοσκοπικής συμπεριφοράς από παράγοντες της φαρμακευτικής αγοράς, αλλαγή τιμολογιακής πολιτικής).

4. Προβλήματα «τεχνητών ελλείψεων» με ευθύνη φαρμακευτικών εταιρειών προς χώρες με οικονομικά προβλήματα και δημοσιονομικούς περιορισμούς. Αυτή η πρακτική που θέτει σε κίνδυνο την πρόσβαση των ασθενών σε ζωτικής σημασίας φάρμακα (αντικαρκινικά, αντιρετροϊκά,  αντιαιμορροφιλικά, βιολογικοί παράγοντες κλπ) είναι επιστημονικά, ηθικά, κοινωνικά και πολιτικά απαράδεκτη. Η ΕΕ οφείλει  να αναζητήσει τρόπους αποτελεσματικής παρέμβασης σε τέτοιες περιπτώσεις, λειτουργώντας ως «μηχανισμός ύστατης καταφυγής» για την εγγυημένη κάλυψη μειζόνων φαρμακευτικών αναγκών των κρατών-μελών και την προστασία της Υγείας των ευρωπαίων πολιτών. Οι πρωτοβουλίες διακρατικής συνεργασίας και από κοινού διαπραγμάτευσης κοινωνικά αποδεκτών τιμών στα ακριβά και πραγματικά καινοτόμα φάρμακα, μπορούν επίσης να συμβάλλουν θετικά στην αποτροπή ελλείψεων αυτής της φύσης.

Η Ελλάδα έχει νομοθετήσει την τρίμηνη εμπεριστατωμένη προειδοποίηση και την υποχρέωση τρίμηνου stock, προβαίνοντας σε προσωρινή απαγόρευση παράλληλων εξαγωγών ή σε εισαγωγή μέσω ΙΦΕΤ όποτε κρίνεται απαραίτητο, ωστόσο το πρόβλημα των ελλείψεων παραμένει (υπάρχουν περίπου 70 κωδικοί φαρμάκων που παρουσιάζουν κατά διαστήματα ελλείψεις).

Συμπερασματικά, το ζήτημα της έλλειψης φαρμάκων δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με αυστηροποίηση του πλαισίου  απαγόρευσης των παράλληλων εξαγωγών αλλά με συνολικό επαναπροσδιορισμό των  πολιτικών  που οδηγούν σε στρεβλώσεις, αποκλεισμούς και ανισότητες στο πεδίο της διαθεσιμότητας, τιμολόγησης, αποζημίωσης και προμήθειας των αναγκαίων φαρμάκων.

Η διαμόρφωση κοινού ευρωπαϊκού πλαισίου στο θέμα των ελλείψεων φαρμάκων και γενικότερα στα κρίσιμα προβλήματα της φαρμακευτικής πολιτικής, συμβάλλει στην οικοδόμηση δίκαιων, βιώσιμων και αποτελεσματικών Δημόσιων Συστημάτων Υγείας, στην υπεράσπιση της κοινωνικής και δημοκρατικής παράδοσης της Ευρώπης αλλά και στην ενίσχυση της  πολιτικής συνοχής της ΕΕ.

Απαράδεκτη η αιφνίδια αλλαγή του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης

Απαράδεκτη η αιφνίδια αλλαγή του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης-Απαιτούμε την άμεση ανάκληση της εφαρμογής υποχρεωτικής αναγραφής ICD10

Το σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης αιφνιδίως και χωρίς προηγούμενη πληροφόρηση των Ιατρικών Συλλόγων τροποποιήθηκε, με αποτέλεσμα να είναι υποχρεωτική η αναγραφή του ICD10 για όλες τις εξετάσεις. Τούτο έχει ως αποτέλεσμά το σύστημα να λειτουργεί με μεγάλη βραδύτητα αλλά και να υφίσταται μεγάλη καθυστέρηση στην συνταγογράφηση, καθότι δεν έχει γνωστοποιηθεί στους ιατρούς ο νέος τρόπος συνταγογράφησης.  

Είναι τουλάχιστον άστοχη στην αρχή του μηνός η τροποποίηση αυτή, καθότι έχουμε πολλάκις αναφέρει ότι τέτοιου είδους αλλαγές πρέπει να γίνονται στο μέσο του μηνός, ώστε να μην υφίσταται τόσος φόρτος εργασίας και να υπάρχει η δυνατότητα ομαλής μετάβασης στον νέο τρόπο συνταγογράφησης. Επίσης ενώ η ομάδα εργασίας του ΙΣΑ για την ηλεκτρονική συνταγογράφηση έχει συνδράμει επιλύοντας τα ζητήματα που κατά καιρούς προκύπτουν, για άλλη μια φορά την αγνοήσατε με αποτέλεσμα σήμερα να έχουν αναστατωθεί όλοι οι ιατροί που προσπαθούν να συνταγογραφήσουν εξετάσεις και κατ’ επέκταση και οι ασθενείς.

Διαμαρτυρόμαστε έντονα για αυτό το τόσο σοβαρό πρόβλημα, εξαιτίας του οποίου έχει καταστεί δυσχερής η συνταγογράφηση  και σας καλούμε να αναστείλετε τη λειτουργία του νέου συστήματος δίδοντας μια χρονική περίοδο πιλοτικής εφαρμογής του, επισημαίνοντας ότι σε κάθε περίπτωση ο ΙΣΑ είναι υπέρ του ελέγχου των δαπανών μέσω του συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, χωρίς όμως τούτο να γίνεται με προχειρότητα. Τέλος θα είναι αναγκαίο να τροποποιηθεί έτσι το πρόγραμμα ώστε να υπάρξει αυτοματοποίηση του συστήματος.

Αναμένουμε την άμεση επίλυση του προβλήματος και την ενημέρωση μας.

ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΤΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Γ. ΠΑΤΟΥΛΗΣ  ΑΛΕΞ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

Εκπαίδευση Εθελοντών Ναυαγοσωστών Διασωστών Ε.Ε.Σ. στο Σχολείο Εκπαίδευσης Θαλάσσιας Επιβίωσης (Σ.Ε.Θ.Ε) της Πολεμικής Αεροπορίας

Με απόλυτη επιτυχία ολοκληρώθηκε η εκπαίδευση πέντε (5) Εθελοντών Ναυαγοσωστών Διασωστών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, που   πραγματοποιήθηκε για τις εθελοντικές οργανώσεις, από τις 26 έως τις 29 Σεπτεμβρίου 2016 στις εγκαταστάσεις τις 120 ΠΕΑ στην Καλαμάτα.

Οι Εθελοντές μας από τα Περιφερειακά Τμήματα Αθηνών, Ρεθύμνου, Κισσάμου και Πάτρας εκπαιδεύτηκαν στις  διαδικασίες επιβίωσης στο υγρό στοιχείο σε συνθήκες αναγκαστικής προσθαλάσσωσης αερομεταφερόμενου μέσου, καθώς και στις διαδικασίες ανεύρεσης και διάσωσης από ελικόπτερο S.A.R. της Πολεμικής Αεροπορίας.

Κατόπιν αξιολόγησης των Εκπαιδευτών του Σ.Ε.Θ.Ε., οι Εθελοντές μας κρίθηκαν ικανοί και πέρασαν με επιτυχία την εκπαίδευση.

Ο Τομέας Σαμαρειτών, Διασωστών & Ναυαγοσωστών και η Σχολή Αυτοδυτών Ναυαγοσωστών του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού ευχαριστούν θερμά τη Διοίκηση Αεροπορικής Εκπαίδευσης του Γ.Ε.Α., καθώς και το προσωπικό και τη Διοίκηση της 120 ΠΕΑ για τη συνεργασία και την εμπιστοσύνη τους.

ΕΛΣΤΑΤ: Μειώθηκε ο πληθυσμός της χώρας λόγω της υπογεννητικότητας και της αύξησης των θανάτων

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2015 οι γεννήσεις ανήλθαν σε 91.847 και μειώθηκαν κατά 0,3% σε σχέση με το 2014 Περαιτέρω μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας, κατά 29.365 άτομα, σημειώθηκε το 2015 λόγω της υπογεννητικότητας και της αύξησης των θανάτων και χωρίς τον συνυπολογισμό της μετανάστευσης των Ελλήνων λόγω της κρίσης.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τη φυσική κίνηση πληθυσμού (πηγή τα ληξιαρχεία της χώρας), πέρυσι οι γεννήσεις ανήλθαν σε 91.847 (47.294 αγόρια και 44.553 κορίτσια) και μειώθηκαν 0,3% σε σχέση με το 2014.

Σχετικά με την ιθαγένεια της μητέρας, καταγράφηκαν 79.904 γεννήσεις από Ελληνίδες (ποσοστό 87% από 86,8% το 2014) και 11.943 από αλλοδαπές (13% από 13,2% το 2014). Η μέση ηλικία της μητέρας ήταν 31,3 έτη από 31 έτη το 2014. Οι γεννήσεις εκτός γάμου ανήλθαν σε 7.393 (το 8% του συνόλου των γεννήσεων) έναντι 7.165 το 2014.

Οι θάνατοι ανήλθαν σε 121.212 (61.798 άνδρες και 59.414 γυναίκες) και αυξήθηκαν 6,6% έναντι του 2014. Η μέση ηλικία κατά το θάνατο ήταν 76,1 έτη για τους άνδρες (από 75,5 έτη το 2014) και 81,6 έτη για τις γυναίκες (από 81,2 έτη το 2014). Ο δείκτης βρεφικής θνησιμότητας (θάνατοι βρεφών κάτω του έτους ανά 1.000 γεννήσεις ζώντων) αυξήθηκε στο 3,96 το 2015 από 3,75 το 2014.

Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι γάμοι ανήλθαν σε 53.672 παρουσιάζοντας αύξηση 1,1% σε σχέση με το 2014 (οι πολιτικοί γάμοι ήταν 27.253 και οι θρησκευτικοί ήταν 26.419). Η μέση ηλικία των γυναικών κατά τον πρώτο γάμο ήταν 30,4 έτη (από 30,2 έτη το 2014) και των ανδρών 33,1 έτη (από 32,9 έτη το 2014). Αύξηση, τέλος, κατά 66% σημείωσαν τα σύμφωνα συμβίωσης.

1η Οκτωβρίου-Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων 2016

Τα στατιστικά στοιχεία και οι προοπτικές μελέτες για την εξέλιξη του πληθυσμού της Ελλάδας είναι δυσοίωνα και απολύτως απογοητευτικά. 

Ο πληθυσμός της χώρας μειώνεται σε απόλυτους αριθμούς ετησίως συνεχώς από το 2011, οπότε και για πρώτη φορά ο αριθμός των γεννήσεων και των μεταναστευτικών ροών προς τη χώρα υπολείπεται του αριθμού των θανάτων και της μετανάστευσης Ελλήνων στο εξωτερικό. 

Η υπογεννητικότητα είναι χρόνιο πρόβλημα για την πατρίδα μας. Ο μέσος όρος ολικής γονιμότητας, δηλαδή παιδιών ανά ζεύγος, είναι 1,30, σταθερός τα τελευταία χρόνια, όταν ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 1,49. Επισημαίνεται ότι για να διατηρηθεί σταθερός ο πληθυσμός πρέπει ο δείκτης γονιμότητας να είναι πάνω από 2,1.

Η Ελλάδα και η Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων (9‰) στην Ε.Ε., μετά τη Γερμανία (8,4‰) και την Πορτογαλία (8,5‰). Σαν αποτέλεσμα της υπογεννητικότητας και της γήρανσης του πληθυσμού αλλά και του αρνητικού ισοζυγίου μετανάστευσης, υπολογίζεται ότι θα έχουμε μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας από τα 11 εκατομμύρια το 2013 στα 8,3 έως 10 εκατομμύρια το 2050. Η ελάττωση του πληθυσμού θα κυμανθεί από 800 χιλιάδες μέχρι 2,5 εκατομμύρια άτομα. 

Ο πληθυσμός των παιδιών σχολικής ηλικίας (από 3 μέχρι 17 ετών) θα μειωθεί από 1,6 εκατομμύρια σήμερα σε 1,4 εκατομμύρια (αισιόδοξο σενάριο) έως 1 εκατομμύριο (απαισιόδοξο σενάριο) το 2050, αφού πρώτα όμως προηγηθεί μια έντονη διακύμανση τις δεκαετίες που θα μεσολαβήσουν. Εξάλλου, υπολογίζεται ότι το 2020 ένα στα 7 παιδιά που γεννιούνται θα έχουν έναν τουλάχιστον αλλοδαπό γονιό. 

Ο εν δυνάμει οικονομικά ενεργός πληθυσμός (δηλαδή όλοι οι πολίτες ηλικίας 20-69 ετών που δυνητικά θα μπορούσαν να δουλέψουν) θα μειωθεί από 7 εκατομμύρια το 2015 σε 4,8-5,5 εκατομμύρια το 2050. Ο πραγματικός οικονομικά ενεργός πληθυσμός θα μειωθεί από 4,7 εκατομμύρια το 2015 σε 3-3,7 εκατομμύρια. 

Τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών αντιπροσωπεύουν σήμερα στη χώρα μας ποσοστό πάνω από το 20,7% του πληθυσμού και σύμφωνα με τις προβλέψεις το 2030 θα είναι περίπου το 30% του πληθυσμού ενώ το 2050 θα πλησιάσουν το 1/3 του πληθυσμού! Αντίθετα, το αντίστοιχο ποσοστό των ατόμων ηλικίας 0-14 ετών είναι σήμερα περίπου 14% και αναμένεται να υποχωρήσει το 2050 στο 10-12%. Αντίστοιχα, η μέση ηλικία, που ήταν 26 έτη το 1951 και που είναι 44 έτη σήμερα, αναμένεται να αυξηθεί και να αγγίξει τα 50 έτη. Αυτή η δημογραφική γήρανση -κοινή σε όλες τις δυτικού τύπου χώρες- προκαλεί πολλά προβλήματα ιατρικά, κοινωνικά, οικογενειακά, οικονομικά, ασφαλιστικά, κ.ά. που θα προσλάβουν εκρηκτικές διαστάσεις στις προσεχείς δεκαετίες. 

Σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Έτος ενεργού γήρανσης 2012 (COM (210) 462/06.09.2010) και με βάση στοιχεία και προβλέψεις της Eurostat, υπολογίζεται ότι ενώ σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιστοιχούν 4 άτομα σε παραγωγική ηλικία (15-64 ετών) ανά 1 συνταξιούχο άνω των 65 ετών, το 2060 θα υπάρχουν μόνο 2 άτομα για κάθε 1 συνταξιούχο, αναλογία που αποτελεί τη δυσάρεστη πραγματικότητα για την πατρίδα μας σήμερα! Το πρόβλημα αυτό είναι γενικό για όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και θα προκαλέσει μεγάλα προβλήματα βιωσιμότητας στα ασφαλιστικά συστήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έτσι, η μέση ηλικία συνταξιοδότησης στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι θα αυξηθεί από τα 61 έτη το 2013 στα 64,9 έτη το 2020, τα 65,9 έτη το 2030 και τα 67,5 έτη το 2060 για τους άνδρες και αντίστοιχα για τις γυναίκες τα 61,2, 64,8, 65,5 και 67,1 έτη. 

Η Ελλάδα κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε γηράσκοντα πληθυσμό (ποσοστό αύξησης 21,4%) έναντι μέσου όρου της Ε.Ε. 17,2%. Συγκεκριμένα, οι έξι πρώτες χώρες σε παγκόσμια κλίμακα που γηράσκουν ταχύτατα είναι κατά σειρά η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ελλάδα και η Ιταλία. Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας το 2050 θα υπάρχουν 3 εκατομμύρια Έλληνες ηλικίας άνω των 60 ετών. 

Εξάλλου, δεδομένα από την ετήσια έκθεση της διεθνούς οργάνωσης Help Age International του 2015 για την ποιότητα της ζωής των ηλικιωμένων χαρακτηρίζει την Ελλάδα ως μια από τις χειρότερες χώρες για να ζουν οι πολίτες άνω των 60 ετών και κατατάσσει τη χώρα μας στην 79^η θέση μεταξύ 96 χωρών, όσον αφορά στην κοινωνικο-οικονομική ευημερία, κάτω από τη Βενεζουέλα και τη Νότια Αφρική!

Παρόλα αυτά όμως, σύμφωνα με την ίδια οργάνωση το προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων ηλικίας 60 ετών είναι 24 έτη και το προσδόκιμο ζωής με καλή υγεία τα 17,4 έτη, πολύ κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το προσδόκιμο ζωής χωρίς χρόνια νοσηρότητα στην ηλικία των 65 ετών, το 2011 ήταν 8,0 έτη για τους άνδρες και 7,7 έτη για τις γυναίκες, παρουσιάζοντας μείωση από το έτος 2005 κατά -0,6 έτη και -1,1 έτη, για άνδρες και γυναίκες, αντίστοιχα.

Υγεία και τρίτη ηλικία

Όπως αναφέρει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας, Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός, Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ, συνέπεια της βαθμιαίας γήρανσης του πληθυσμού είναι η αύξηση των ποσοστών των νόσων φθοράς όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, η χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια, η καχεξία, η άνοια και άλλες διαταραχές της μνήμης, η οστεοπόρωση και βέβαια η μεγάλη μάστιγα του καρκίνου.

• Υπολογίζεται ότι στη χώρα μας τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, αν και αποτελούν περίπου το 20,7% του πληθυσμού, καταναλώνουν δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό των κρατικών πόρων για την Υγεία. 
• Κάθε 5 χρόνια προστίθενται στην προχωρημένη ηλικία πάνω από 100.000 άτομα.
• Από τους ηλικιωμένους ασθενείς που νοσηλεύονται σε γενικά νοσοκομεία το 40% είναι χειρουργικοί ασθενείς.
• Τα άτομα άνω των 70 ετών, ενώ αποτελούν το 10% του πληθυσμού, απασχολούν το 50% των νοσοκομειακών κλινών και ειδικότερα το 25% των κλινών για οξέα περιστατικά.
• Οι υπερήλικες καλύπτουν το 25% των συνολικών ημερών νοσηλείας στα νοσοκομεία.
• Συννοσηρότητα: Το 70% των υπερηλίκων έχουν περισσότερες της μιας συνοδούς νόσους.
• Πολυφαρμακία: Το 25% των υπερηλίκων παίρνουν περισσότερα από 5 φάρμακα.

ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ

Η κολπική μαρμαρυγή (μια συνήθης μορφή καρδιακής αρρυθμίας όπου ο ρυθμός συστολής της καρδιάς είναι ταχύς, ανώμαλος και αποδιοργανωμένος) παρατηρείται σε ποσοστό 5% στα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών και σε 10% στους υπερήλικες άνω των 80 ετών και αποτελεί το κύριο αίτιο θρομβοεμβολικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Στην Ελλάδα καταγράφονται πάνω από 30.000 αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια κάθε χρόνο και με θνητότητα γύρω στο 30% τον πρώτο χρόνο.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Η επίπτωση του σακχαρώδους διαβήτη αυξάνεται ταχύτατα στην Ευρώπη και στη χώρα μας και υπολογίζεται σε 6-9% του ελληνικού πληθυσμού. Αποτελεί μαζί με την παχυσαρκία και την αρτηριακή υπέρταση βασικό παράγοντα θνησιμότητας. Οι οφειλόμενοι στο σακχαρώδη διαβήτη θάνατοι αγγίζουν το 1,5 εκατομμύριο ετησίως και 1 στους 20 θανάτους παγκοσμίως αποδίδεται άμεσα ή έμμεσα στο σακχαρώδη διαβήτη και τις επιπλοκές του.

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ

Η οστεοπόρωση πλήττει το 30% των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών και υπολογίζεται ότι πάσχουν από αυτή 200 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως. Οφείλεται στην κακή διατροφή, την έλλειψη άσκησης, τη μη επαρκή έκθεση στον ήλιο και την κληρονομικότητα, ενώ μελέτες στην Ελλάδα έδειξαν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D στο αίμα, που είναι απαραίτητη μαζί με το ασβέστιο για την υγεία των οστών, στο 60% των ενηλίκων ανδρών και στο 70% των γυναικών. Ένα οστεοπορωτικό κάταγμα συμβαίνει παγκοσμίως κάθε 3 δευτερόλεπτα (30% των οστεοπορωτικών ανδρών και γυναικών θα εμφανίσει ένα κάταγμα). Αξίζει να σημειωθεί ότι οι καταγματίες αυτοί έχουν πιθανότητα 85% να πάθουν και δεύτερο κάταγμα. Σοβαρότερες είναι οι επιπτώσεις από το κάταγμα του ισχίου. Ένα χρόνο μετά από κάταγμα του ισχίου η πιθανότητα θανάτου εξαιτίας του κατάγματος είναι 20%-25%, ανάλογα με το ιατρονοσηλευτικό επίπεδο, η δε πλήρης αποκατάσταση μετά από κάταγμα ισχίου δεν υπερβαίνει το 50%. Στην Ελλάδα το 2010 συνέβησαν περίπου 86.000 οστεοπορωτικά κατάγματα (εκ των οποίων τα 15.000 του ισχίου) και τα οποία κόστισαν 680 εκατομμύρια ευρώ. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το ετήσιο κόστος των καταγμάτων είναι 37 δισεκατομμύρια ευρώ και αναμένεται να αυξηθεί κατά 25% μέχρι το 2025. Δυστυχώς, η μεγάλη πλειοψηφία των οστεοπορωτικών ατόμων υποθεραπεύονται ή δεν λαμβάνουν καθόλου φαρμακευτική αγωγή, κυρίως λόγω οικονομικών δυσχερειών αλλά και της έλλειψης ορθής εκτίμησης της σοβαρότητας της πάθησης από τους πάσχοντες και το ιατρικό προσωπικό παγκοσμίως. Ακόμα και μετά το πρώτο οστεοπορωτικό κάταγμα, μόνο το 20% των ασθενών άνω των 50 ετών διεθνώς, αναγνωρίζονται ως ασθενείς με οστεοπόρωση και λαμβάνουν αγωγή πρόληψης νέου κατάγματος.

Το Υπουργείο Υγείας, με τη συνεργασία της Ελληνικής Γεροντολογικής και Γηριατρικής Εταιρείας, οργανώνει το πρόγραμμα ΗΠΙΟΝΗ 2016 για την πρόληψη και προαγωγή υγείας των ηλικιωμένων, με στόχο την αποφυγή πτώσεων και οστεοπορωτικών καταγμάτων. Οι δημόσιες δομές παροχής υπηρεσιών υγείας σε όλη τη χώρα θα εφαρμόσουν αυτό το πρόγραμμα πιλοτικά για το πρώτο χρονικό διάστημα και συντονισμένα κατόπιν, με στόχο την «άριστη κλινική πρακτική» για τα άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών.

ΑΝΟΙΑ

Από άνοια και άλλες διαταραχές της μνήμης πάσχουν 200.000 ασθενείς στη χώρα μας και λόγω της φύσης της νόσου συμπάσχει και ανάλογος αριθμός οικογενειών που φροντίζουν τους ασθενείς τους. Ο αντίστοιχος αριθμός για την Ευρώπη ανέρχεται σε 10.000.000 ενώ παγκοσμίως καταγράφονται 47.000.000 ασθενείς. 

Αν και φαίνεται να υπάρχει μία προοδευτική ελάττωση του αριθμού των πασχόντων στις αναπτυγμένες χώρες την τελευταία 20ετία, υπολογίζεται ότι το 2020 θα πάσχουν από άνοια 60 εκατομμύρια ασθενείς και κάθε 20 χρόνια ο αριθμός τους θα διπλασιάζεται. Σημασία έχει η πρόληψη με τη σωστή μεσογειακή διατροφή, τη σωματική και πνευματική άσκηση, ενώ μεγάλες εξελίξεις αναμένονται από την έρευνα για τη γονιδιακή επιβάρυνση της νόσου και τη φαρμακευτική αντιμετώπισή της σε πρώιμα στάδια. Ιδιαίτερα υποστηρικτικό ρόλο για τη φροντίδα των ασθενών παίζει το ευαισθητοποιημένο και εκπαιδευμένο οικογενειακό περιβάλλον, καθώς και οι ειδικές μονάδες φροντίδας χρονίως πασχόντων. 

ΚΑΡΚΙΝΟΣ

Οι περισσότερες μορφές καρκίνου διαγιγνώσκονται σε ηλικιωμένα άτομα: Πάνω από το 50% των κακοήθων όγκων στις ΗΠΑ και στην Ε.Ε. αφορά σε άτομα άνω των 65 ετών.

Η ετήσια επίπτωση των κακοήθων νεοπλασμάτων αυξάνει με ταχύτατο ρυθμό σε ηλικίες άνω των 65 ετών.

Την τελευταία 30ετία μειώθηκαν κατά 25% οι θάνατοι από νεοπλασίες σε άτομα κάτω των 55 ετών (νεότερες χημειοθεραπείες, λεμφώματα, λευχαιμίες, καρκίνος όρχεως), αλλά αυξήθηκε κατά 18% η θνητότητα από καρκίνο στους υπερήλικες ασθενείς.

Στις ΗΠΑ το 52% όλων των καρκίνων στις γυναίκες και το 59% στους άνδρες διαγιγνώσκεται σε άτομα άνω των 65 ετών.

Οι συχνότερες μορφές καρκίνου είναι ο καρκίνος του πνεύμονα, του προστάτη και του παχέος εντέρου για τους άνδρες και ο καρκίνος του μαστού, του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και των γεννητικών οργάνων για τις γυναίκες. Αύξηση παρουσιάζει τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας η επίπτωση του καρκίνου του παγκρέατος και του μελανώματος. Τα βασικοκυτταρικά καρκινώματα του δέρματος είναι συχνότατα νεοπλάσματα της προχωρημένης ηλικίας και για τα δύο φύλα και έχουν καλή πρόγνωση αν αντιμετωπιστούν σωστά και έγκαιρα. 

Όπως αναφέρει ο Πρόεδρος της Ε.Γ.Γ.Ε. Καθηγητής κ. Καραϊτιανός, πάνω από το 66% των θανάτων από καρκίνο συμβαίνει σε ασθενείς ηλικίας άνω των 65 ετών. Οι καρκίνοι είναι υπεύθυνοι σαν πρώτη αιτία θανάτου στο φάσμα ηλικίας μεταξύ 65 και 74 ετών και η δεύτερη αιτία θανάτου μετά τα 75 χρόνια. 

Έτσι προκύπτουν ηθικά και δεοντολογικά προβλήματα για την ιατρική περίθαλψη των ηλικιωμένων. Παρά τη σήμερα επικρατούσα άποψη ότι οι προληπτικές εξετάσεις για καρκίνο στα άτομα τρίτης ηλικίας στοιχίζουν δυσανάλογα στο Σύστημα Υγείας σε σχέση με το πιθανό όφελος, αυτό δεν φαίνεται να ισχύει. Έχει μείζονα σημασία η εφαρμογή εθνικών προγραμμάτων έγκαιρης διάγνωσης των συχνότερων μορφών καρκίνου (μαστού, παχέος εντέρου, προστάτη, τραχήλου μήτρας, δέρματος, κλπ.) ακόμα και σε άτομα προχωρημένης ηλικίας, τουλάχιστον μέχρι τα 75 έτη ανάλογα με τη βιολογική ηλικία αλλά και το προσδόκιμο επιβίωσης των ατόμων αυτών.

Η έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου σημαίνει εξάλλου: λιγότερες βαριές χειρουργικές επεμβάσεις, λιγότερες χημειοθεραπείες και ακτινοθεραπείες, λιγότερες ημέρες νοσηλείας και τελικά προσφέρει μεγάλες πιθανότητες ίασης ή μακρότερης επιβίωσης με ικανοποιητική ποιότητα ζωής.

Με βάση αυτά τα δεδομένα, η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία αγωνίζεται πάνω από τρεις δεκαετίες για τη θεσμοθέτηση της ειδικότητας της Γηριατρικής και στη χώρα μας που είναι η μοναδική χώρα στην Ευρώπη στην οποία δεν είναι αναγνωρισμένη η Γηριατρική ως ιατρική ειδικότητα ή εξειδίκευση. 

Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας των Ηλικιωμένων θέλουμε να ευαισθητοποιήσουμε την Πολιτεία και όλους τους αρμόδιους φορείς, αλλά και την κοινωνία μας γενικότερα, για την κατανόηση και αντιμετώπιση των πολλαπλών προβλημάτων των υπερηλίκων. Ωστόσο, η παρούσα οικονομική κρίση δυσχεραίνει την ανάληψη πρωτοβουλιών που θα συμβάλουν στην εν γένει καλύτερη αντιμετώπιση των πολύπλευρων αναγκών της ευαίσθητης αυτής κοινωνικής και ηλικιακής ομάδας. 

Θα πρέπει όλοι μαζί, κράτος, φορείς, κοινωνία, ΜΚΟ, να ενώσουμε τις δυνάμεις μας δημιουργικά ούτως ώστε οι ηλικιωμένοι να έχουν τη φροντίδα και τη στοργή που τους αξίζει. Στόχος όλων μας πρέπει να είναι η υγιής και ενεργή γήρανση και η αξιοπρεπής διαβίωση των ατόμων της Τρίτης Ηλικίας μέσα σε ένα φιλικό και στοργικό ευρύτερο περιβάλλον. Η ευχή μας για τους ηλικιωμένους πρέπει να είναι χρόνια πολλά, μα πάνω απ’ όλα χρόνια καλά!

Ο Πρόεδρος της Ε.Γ.Γ.Ε.

Ιωάννης Γ. Καραϊτιανός

Αμ. Επίκ. Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Διευθυντής Ογκολογικής Χειρουργικής Κλινικής

Αντικαρκινικού Νοσοκομείου «Αγ. Σάββας»

Τηλ. 6932401823 / Email: igkaraitianos@hotmail.com