Μεταβολικό σύνδρομο. Τρόποι για την αποτελεσματική αντιμετώπισή του

Tο μεταβολικό σύνδρομο, είναι ένα επικίνδυνο οργανικό σύνδρομο, που χαρακτηρίζεται από ένα σύνολο επιμέρους μεταβολικών διαταραχών, οι οποίες συχνά υποτιμούνται από τους πάσχοντες ασθενείς.
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα με κυριότερους παράγοντες κινδύνου την υπέρταση, την αυξημένη «κακή» χοληστερίνη και τη μειωμένη «καλή», το σακχαρώδη διαβήτη και την παχυσαρκία αποτελούν μια «ομπρέλα» παραγόντων που ορίζουν το μεταβολικό σύνδρομο.

Με το σύνδρομο αυτό συνδέεται μια σειρά σοβαρών διαταραχών όπως είναι η υπερουριχαιμία, το λιπώδες ήπαρ, η υπνική άπνοια, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, η αυξημένη πηκτικότητα του αίματος κ.α.

Συγκεκριμένα στο μεταβολικό σύνδρομο υπάρχουν ταυτόχρονα τρεις ή περισσότερες από τις διαταραχές που αναφέρονται παρακάτω:

• Περιφέρεια μέσης πάνω από 102cm στον άνδρα ή 88cm στην γυναίκα
• Επίπεδα τριγλυκεριδίων αίματος πάνω από 150mg/dl.
• Επίπεδα 'καλής χοληστερίνης' HDL κάτω από 40mg/dl στον άνδρα και κάτω από 50 mg/dl στην γυναίκα
• Αρτηριακή πίεση αίματος τουλάχιστον 130 και 85 mmHg η συστολική και διαστολική αντιστοίχως
• Γλυκόζη (ζάχαρο) αίματος νηστείας τουλάχιστον 110mg/dl.

Αξίζει να αναφέρουμε πώς, αν κάποιος πάσχει από μεταβολικό σύνδρομο, είναι δύο φορές πιο πιθανό να εκδηλώσει καρδιακές παθήσεις και 5 φορές πιο πιθανό να αναπτύξει διαβήτη, σε σύγκριση με τα άτομα που δεν έχουν διαγνωστεί με μεταβολικό σύνδρομο.

Η βασική διαταραχή πίσω από το μεταβολικό σύνδρομο είναι η ινσουλινοαντίσταση. Η ινσουλινοαντίσταση δεν θεωρείται νόσος αλλά αποτελεί μια κεντρική μεταβολική διαταραχή που αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης των καταστάσεων που συναποτελούν το μεταβολικό σύνδρομο.

Υπάρχουν και άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες που θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπ’οψιν όπως η κληρονομικότητα, η παχυσαρκία, η μειωμένη σωματική δραστηριότητα, το χαμηλό βάρος γέννησης, η αύξηση της ηλικίας και το συστηματικό κάπνισμα. Ειδικά στην περίπτωση της παχυσαρκίας, είναι πολύ χαρακτηριστική η αυξημένη εναπόθεση λίπους στην περιοχή της κοιλιάς και ενδοκοιλιακά.

Η Λιπώδης Nόσος του Ήπατος συνδέεται στενά με το μεταβολικό σύνδρομο και τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Το 70% των πασχόντων από λιπώδη νόσο (στεάτωση) του ήπατος θα εκδηλώσουν κάποια στιγμή και μεταβολικό σύνδρομο, ενώ το 33% του παγκόσμιου πληθυσμού παρουσιάζει απεικονιστικές ενδείξεις στεάτωσης.

Να υπενθυμίσουμε ότι η Λιπώδης Νόσος του Ήπατος ορίζεται από την υπερβολική συσσώρευση λίπους στο ήπαρ (>5% των ηπατοκυττάρων ιστολογικά),  αποτελεί την ηπατική εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου και  αναδεικνύεται ως η κυριότερη αιτία χρόνιας νόσου του ήπατος παγκοσμίως, αφού επηρεάζει ένα ποσοστό μεταξύ 20%-30% του παγκόσμιου ενήλικου πληθυσμού. 

Τι πρέπει να γνωρίζω για την αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου;

Το πρώτο και ουσιαστικό βήμα για την αντιμετώπιση του συνδρόμου είναι η άμεση απώλεια βάρους καθώς βελτιώνει τόσο τις επιμέρους μεταβολικές διαταραχές (σάκχαρο, πίεση, λιπίδια) αλλά κυρίως βελτιώνει την ινσουλινοαντίσταση. Η διατροφή που θα σας συστήσει ο γιατρός στηρίζεται κυρίως στην κατανάλωση φυτικών προϊόντων όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής άλεσης, ξηρούς καρπούς και ελαιόλαδο. Η κατανάλωση κόκκινου κρέατος και πουλερικών δεν αποκλείεται αλλά συστήνεται με μέτρο. Οι λιπαρές και ανθυγιεινές τροφές θα πρέπει να απουσιάζουν από την διατροφή καθώς εμποδίζουν την απώλεια βάρους.

Εκτός από την βελτίωση των διατροφικών συνηθειών, συστήνεται και η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας σε τακτική βάση. Eίναι σημαντικό να ειπωθεί πως, πριν από την έναρξη κάποιου αθλητικού προγράμματος, θα πρέπει να συμβουλευθείτε τον γιατρό σας.

Αν υπάρχουν ήδη σημαντικά προβλήματα με το βάρος, η άσκηση θα πρέπει να είναι σχεδιασμένη και προσαρμοσμένη στη κατάσταση του ανθρώπου που πάσχει από το μεταβολικό σύνδρομο. Γενικά, οι ήπιες μορφές άσκησης όπως το περπάτημα προτιμώνται για αρχή.

Η περίπτωση όπου πρέπει κάποιος να λάβει φαρμακευτική αγωγή είναι κάτι που αποφασίζεται μόνο από τον ειδικό καθώς ορισμένα φάρμακα που αντιμετωπίζουν το διαβήτη, την υπέρταση, τη δυσλιπιδαιμία, μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε κάποιες περιπτώσεις.

Σε αυτό όμως που καταλήγουν όλοι οι ειδικοί είναι πως όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να αποφευχθούν όταν υπάρχει σωστή και έγκαιρη πρόληψη που στηρίζεται στην υγιεινή διατροφή και στην άσκηση, δηλ. τους κύριους παράγοντες που κρατάνε μακριά την παχυσαρκία, την υπερλιπιδαιμία, την υπέρταση και τον διαβήτη.

Διαβάστε επίσης

• Οι καλοήθεις όγκοι του ήπατος επηρεάζουν κυρίως τις γυναίκες. Πόσο επικίνδυνοι είναι και πώς αντιμετωπίζονται;
• Πώς η διατροφή επηρεάζει τον σχηματισμό των χολολίθων; Ποιες τροφές αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης χολολιθίασης και ποιές τις μειώνουν;
• Οι αυξημένες τιμές τρανσαμινασών, στις εξετάσεις αίματος, τι μπορεί να σημαίνει; Τι πρέπει να κάνουμε;
• Η ηπατομεγαλία (αύξηση του μεγέθους του συκωτιού), που μπορεί να οφείλεται και ποιες εξετάσεις είναι απαραίτητες;