Έχω κοροναϊό, τι κάνω αν είμαι εμβολιασμένος και τι ανεμβολίαστος; Οδηγίες από την Πνευμονολογική Εταιρεία και τον ΕΟΔΥ

επιμέλεια Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου,  medlabnews.gr iatrikanea

Τι πρέπει να κάνουμε αν νοσήσουμε οι ίδιοι ή κάποιο μέλος της οικογένειάς μας και εμφανίσουμε τα πρώτα ήπια συμπτώματα; 

Τι γίνεται αν κάποιο από τα μέλη τεθεί σε καραντίνα; 

Τι ισχύει με τα κατοικίδια;

Αναλυτικές οδηγίες για την πρόληψη της διάδοσης της νόσου του κοροναϊού στο σπίτι, σε περίπτωση εμφάνισης ήπιων συμπτωμάτων σε κάποιο μέλος της οικογένειας, έδωσε με ανακοίνωσή τους ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών και 

η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία 

Για τους ανεμβολίαστους

Προτείνουν τα παρακάτω, σχετικά με τη διαχείριση κατ` οίκον ασθενούς ύποπτου ή επιβεβαιωμένου με COVID-19 

1. Aσθενής που παρουσιάζει συμπτώματα συμβατά με COVID-19 (εμπύρετο, βήχας,κεφαλαλγία, φαρυγγοδυνία, δύσπνοια, ανοσμία, αγευσία, κόπωση, μυαλγίες, διάρροιες,ρινόρροια/συμφόρηση, θωρακαλγία) θα πρέπει άμεσα να υποβάλλεται σε μοριακό τεστ ανίχνευσης (PCR) του RNA του ιού μέσω λήψης ρινοφαρυγγικού επιχρίσματος. η επιβεβαίωση με PCR είναι η μόνη διαγνωστική μέθοδος που τεκμηριώνει τη λοίμωξη από SARS-CoV-2. Εν αναμονή του αποτελέσματος, ο ασθενής θα πρέπει να απομονώνεται στην οικία του και από τα άλλα μέλη της οικογένειάς του. Για την απομόνωσή κατ` οίκον και την προστασία του περιβάλλοντός τους οι ασθενείς θα πρέπει να ακολουθούν τις σχετικές οδηγίες του ΕΟΔΥ.

2. Εάν το αποτέλεσμα του μοριακού ελέγχου είναι αρνητικό, συστήνεται η επανάληψη ελέγχου με PCR (μέσα σε 1-2 μέρες) επί ισχυρής κλινικής/επιδημιολογικής υποψίας ή/και κινδύνου για σοβαρή νόσο σε άτομα του άμεσου περιβάλλοντός. Ο έλεγχος για άλλες μικροβιακές λοιμώξεις δε θα πρέπει να παραλείπεται όπως βακτηριδιακή πνευμονία, λοιμώξεις ουροποιητικού κ.ά) ή άλλες νόσους που μπορεί να εξηγούν τα συμπτώματα.

3. Σημειώνεται ότι παράγοντες κινδύνου για σοβαρή COVID-19 πνευμονία αποτελούν η μεγαλύτερη ηλικία και ιδίως και τα παρακάτω συνοδά νοσήματα: Χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος όπως η ΧΑΠ, το σοβαρό άσθμα, οι Διάμεσες Πνευμονοπάθειες, κλπ, σοβαρές καρδιακές παθήσεις συμπεριλαμβανόμενης της υπέρτασης, ανοσοκαταστολή (καρκίνοι υπό ενεργό θεραπεία, μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων ή αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων, ανοσοανεπάρκειες, μη καλώς ελεγχόμενη HIV λοίμωξη, κορτικοστεροειδή ή άλλα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα), σακχαρώδης διαβήτης, νεφρική ανεπάρκεια, ηπατική ανεπάρκεια, νοσογόνος παχυσαρκία (ΒΜΙ >40) είναι αυξημένου κινδύνου για επιδείνωση και πρέπει να παρακολουθούνται στενά μέχρι να αναρρώσουν. Η εγκυμοσύνη δεν αποτελεί παράγοντα κινδύνου.

4. Σε όλους τους ασθενείς με διάγνωση COVID-19 οι οποίοι ευρίσκονται σε απομόνωση κατ`οίκον, συστήνεται αυτο-παρακολούθηση σε ότι αφορά τη συμπτωματολογία τους, τακτική θερμομέτρηση, συνέχιση της λοιπής φαρμακευτικής αγωγής τους και τακτική επικοινωνία με τον ιατρό τους. Επίσης, προτείνεται η προμήθεια κατ`οίκον συσκευής παλμικής οξυμετρίας, ως αντικειμενικός δείκτης κινδύνου σοβαρής COVID-19 πνευμονίας. H οξυμετρία θα πρέπει να μετράται και στα δύο άνω άκρα, να εφαρμόζεται για 20 δευτερόλεπτα και επί απυρεξίας

5. Οι ιατροί που εξετάζουν ασθενείς με COVID-19 κατ` οίκον, θα πρέπει να λαμβάνουν όλα τα μέτρα ατομικής προστασίας (ΜΑΠ) όπως ορίζονται από τον ΕΟΔΥ και συγκεκριμένα, αδιάβροχη ποδιά, μάσκα FFP2, προστατευτικά γυαλιά ή προσωπίδα, γάντια , ενώ ο ασθενής και το περιβάλλον του υποχρεωτικά μάσκα. Πρέπει η όλη διαδικασία ένδυσης και κυρίως αφαίρεσης να γίνεται με ιδιαίτερη σχολαστικότητα.

6. Ασθενείς ασυμπτωματικοί ή με ήπια συμπτώματα ΔΕΝ θα πρέπει να υποβάλλονται σε περαιτέρω εργαστηριακό και ακτινολογικό έλεγχο. Συστήνεται απομόνωση κατ` οίκον για 10 ημέρες και καθημερινή επικοινωνία με τον ιατρό τους προκειμένου να γίνει έγκαιρα αντιληπτή πιθανή επιδείνωση των συμπτωμάτων. Η επικοινωνία μπορεί να είναι τηλεφωνική ή να περιλαμβάνει εφαρμογές τηλεϊατρικής.

7. Οι αιτίες παραπομπής για εργαστηριακό έλεγχο και πιθανή νοσηλεία περιλαμβάνουν κυρίως: εμπύρετο >38 oC από 7-ημέρου, δύσπνοια, θωρακαλγία, ταχύπνοια >25 αναπνοές /λεπτό, SaO2<94%, ενδείξεις αφυδάτωσης, επηρεασμένο επίπεδο συνείδησης, αίσθημα παλμών. Η μεγάλη ηλικία και η παρουσία υποκείμενων νοσημάτων που συνιστούν παράγοντες κινδύνου αποτελούν λόγους για παραπομπή.

8. Θα πρέπει να τονίζεται στους ασθενείς το ενδεχόμενο ταχείας επιδείνωσης της κατάστασής της υγείας τους, ιδίως πέραν των 7 ημερών νόσησης, όπως επίσης και το ενδεχόμενο σχετιζόμενων επιπλοκών (οξεία καρδιακή ανεπάρκεια, οξεία θρομβοεμβολική νόσος) που χρήζουν εκτίμησης από τον ιατρό τους ή στο Νοσοκομείο αναφοράς.

9. Καμία εγκεκριμένη ή υπό έρευνα από τους διεθνείς οργανισμούς θεραπεία ειδική έναντι της COVID-19 πνευμονίας δεν συνιστάται να χορηγείται κατ` οίκον. Οι παρεμβάσεις θα πρέπει να στοχεύουν στην ανακούφιση από τα συμπτώματα και περιλαμβάνουν ανάπαυση, χορήγηση αντιπυρετικών για πυρετό και πόνο, καθώς και επαρκή διατροφή και κατάλληλη ενυδάτωση. ΔΕΝ συνιστάται η προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικών, εκτός εάν υπάρχει κλινική υποψία για βακτηριδιακή λοίμωξη. Εφ` όσον έχει πραγματοποιηθεί ακτινογραφία θώρακος με ευρήματα συμβατά με πνευμονία, συστήνεται θεραπεία ως πνευμονία της κοινότητας βάσει τρεχουσών οδηγιών, εάν ο ασθενής δεν πληροί τα κριτήρια παραπομπής σε νοσοκομείο.

10. Ασθενείς που λαμβάνουν χρονίως οξυγονοθεραπεία κατ` οίκον λόγω χρόνιας πνευμονοπάθειας θα πρέπει να τη συνεχίζουν κανονικά, παρακολουθώντας οι ίδιοι και ενημερώνοντας τον ιατρό τους τυχόν επιδείνωση στον κορεσμό του περιφερικού αίματος. Σε ασθενείς που δεν ελάμβαναν οξυγονοθεραπεία κατ`οίκον και έχουν διαγνωσθεί με νόσο COVID-19 θα πρέπει να αποφεύγεται η συνταγογράφηση και χορήγηση οξυγονοθεραπείας κατ`οίκον ως μέτρο αντιμετώπισης της υποξυγοναιμίας.

11. H σταθερή αγωγή για ΧΑΠ ή βρογχικό άσθμα θα πρέπει να συνεχίζεται κανονικά. Δεν υπάρχουν ενδείξεις για διακοπή λήψης των βιολογικών παραγόντων.

12. Η απουσία υποστηρικτικού περιβάλλοντος για κατ`οίκον φροντίδα, μπορεί να επιβάλλει, κατά περίπτωση, την νοσηλεία του ασθενούς σε δομή υγείας.

Φορέστε μια μάσκα προσώπου 

Εάν έχετε εμφανίσει ήπια συμπτώματα, θα πρέπει να φοράτε μάσκα 

•  όταν βρίσκεστε κοντά σε άλλους ανθρώπους (π.χ. σε ένα δωμάτιο ή όχημα) 

•  ή μαζί με κατοικίδια ζώα, 

•  και ιδιαίτερα πριν μπείτε σε δημόσιο χώρο, χώρο ιατρικών υπηρεσιών, ιατρείο, διαγνωστικό κέντρο ή νοσοκομείο. 

Αν δεν μπορείτε να φορέσετε μάσκα (για παράδειγμα, επειδή προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή), τότε οι άνθρωποι που μένουν μαζί σας 

•  δεν πρέπει να μένουν στο ίδιο δωμάτιο μαζί σας, ή 

•  θα πρέπει να φορούν μάσκα όταν μπαίνουν στο δωμάτιό σας. 

Καλύψτε τον βήχα σας και το φτέρνισμα με χαρτομάντιλο

 •  Καλύψτε το στόμα και τη μύτη σας με χαρτομάντιλο όταν βήχετε ή φτερνίζεστε. 

•  Ρίξτε τα χρησιμοποιημένα χαρτομάντιλα σε ένα δοχείο απορριμμάτων. 

•  Πλύνετε αμέσως τα χέρια σας με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα 

Καθαρίζετε τα χέρια σας συχνά 

Πλένετε συχνά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα ή καθαρίστε τα χέρια σας με αλκοολούχο απολυμαντικό χεριών που περιέχει αλκοόλ 60% έως 95%, καλύπτοντας όλες τις επιφάνειες των χεριών σας και τρίβοντάς όλα τα σημεία μέχρι να στεγνώσουν. Το σαπούνι και το νερό πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά προτίμηση εάν τα χέρια είναι ορατά βρώμικα. 

Αποφύγετε να αγγίζετε τα μάτια, τη μύτη και το στόμα σας. 

Αποφύγετε να μοιράζεστε προσωπικά είδη οικιακής χρήσης 

Αν έχετε εμφανίσει συμπτώματα, δεν πρέπει να μοιράζεστε 

○  φαγητά 

○  ποτά 

○  κύπελλα 

○  σκεύη 

○  πετσέτες 

○  ή κλινοσκεπάσματα 

○  με άλλους ανθρώπους 

○  ή κατοικίδια ζώα στο σπίτι σας. 

Μετά τη χρήση αυτών των αντικειμένων, πρέπει να πλυθούν καλά με σαπούνι και νερό. Καθαρίζετε όλες τις μεταλλικές και σκληρές επιφάνειες κοινής χρήσης καθημερινά 

Οι επιφάνειες όπου ο Covid-19 επιβιώνει είναι, κατ’ αρχάς, οι σκληρές και μεταλλικές επιφάνειες, όπως υπολογιστές, tabletop, πόμολα, είδη μπάνιου, τουαλέτες, τηλέφωνα, πληκτρολόγια, τάμπλετ, σκεύη κουζίνας, όπως και τα κομοδίνα. 

Καθαρίζετε επίσης και τις επιφάνειες που μπορεί να έχουν αίμα, κόπρανα ή σωματικά υγρά. 

•  Χρησιμοποιήστε οικιακό σπρέι καθαρισμού ή χλωρίνη, ακολουθώντας πάντα τις οδηγίες του προϊόντος, και λάβετε υπ’ όψιν τις όποιες προφυλάξεις συστήνονται για την εφαρμογή του προϊόντος, όπως τη χρήση γαντιών 

•  Βεβαιωθείτε ότι έχετε καλό αερισμό κατά τη χρήση του προϊόντος.

Διαχωριστείτε από τα κατοικίδια: 

Θα πρέπει να περιορίζετε την επαφή με κατοικίδια ζώα και άλλα ζώα ενώ είστε άρρωστοι με Covid-19, κατά τον τρόπο που διαχωρίζεστε από τους ανθρώπους. Παρ’ όλο που δεν έχουν αναφερθεί κρούσματα Covid-19 στα κατοικίδια ζώα, συνιστάται οι ασθενείς να μην έρχονται σε επαφή με τα ζώα, μέχρι να γίνουν γνωστές περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον ιό. 

 Αν είναι δυνατόν, ένα άλλο μέλος του νοικοκυριού σας να φροντίζει τα ζώα σας ενώ είστε άρρωστοι. 

• Αν είστε άρρωστοι με το Covid-19, αποφύγετε την επαφή με το κατοικίδιο ζώο σας, όχι μόνο στα παιχνίδια και τα χάδια με τον σκύλο ή τη γάτα σας, αλλά και στο τάισμά τους, στον καθαρισμό τους κ.λπ. 

• Εάν δεν μπορείτε παρά να φροντίσετε εσείς το κατοικίδιο ζώο σας ή βρίσκεστε αναγκαστικά σε χώρο με ζώα ενώ είστε άρρωστοι, 

• πλένετε τα χέρια σας πριν και μετά από την αλληλεπίδραση με τα κατοικίδια ζώα και 

• φορέστε μάσκα προσώπου. 

Για τους εμβολιασμένους 

Τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των ΗΠΑ έχουν εκδώσει ειδικές οδηγίες σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης εμβολιασμένων ατόμων που θα έρθουν σε επαφή με τον κοροναϊό.

Ήδη, υπάρχει ένα μικρός αριθμός καταγεγραμμένων ατόμων που έχουν κάνει το εμβόλιο και μολύνονται από τον κοροναϊό. Αυτό δεν εκπλήσσει τους επιστήμονες, καθώς τα εμβόλια έχουν σχεδιαστεί κυρίως για να αποτρέπουν τις νοσηλείες και τη θανατηφόρα έκβαση. Επίσης, καθώς κρατούν χαμηλά το ιικό φορτίο των εμβολιασμένων μειώνουν τον κίνδυνο της περαιτέρω εξάπλωσης.

Γι’ αυτό άλλωστε οι πλήρως εμβολιασμένοι συνεχίζουν σε όλο τον κόσμο να τηρούν τα μέτρα προσωπικής υγιεινής για την αποφυγή της μετάδοσης.

Τα Κέντρα Λοιμώξεων ωστόσο, σταμάτησαν να καταγράφουν πλέον τα περιστατικά μολύνσεων μετά από εμβολιασμό, καθώς διαπιστώθηκε ότι οι εμβολιασμένοι είχαν ήπια συμπτώματα, ενώ ο πραγματικός αριθμός μπορεί να είναι και πολύ μεγαλύτερος αφού κάποιοι δεν έχουν καθόλου συμπτώματα και δεν το αντιλαμβάνονται καν.

Τι θα πρέπει να κάνει όποιος έχει εμβολιαστεί και κολλήσει κορονοϊό

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, τα άτομα που έχουν εμβολιαστεί δεν μπαίνουν σε καραντίνα 10 ημερών, ακόμη και αν είναι θετικά στον κοροναϊό.

Κι αυτό διότι έχουν εξαιρετικά χαμηλό ιικό φορτίο και δεν μεταδίδουν τον κοροναϊό.

Αυτό που θα πρέπει να κάνουν είναι η αυτοπαρακολούθηση για τις επόμενες 14 ημέρες, μήπως και εκδηλώσουν κάποιο σύμπτωμα.

“Τα πλήρως εμβολιασμένα άτομα ή άτομα με επιβεβαιωμένη λοίμωξη από SARS-CoV-2 τους προηγούμενους έξι μήνες που είχαν έκθεση υψηλού κινδύνου σε ασθενή με Covid-19 και παραμένουν ασυμπτωματικά, δεν χρειάζεται να μπουν σε καραντίνα, γιατί ο κίνδυνος λοίμωξης είναι πολύ χαμηλός”, αναφέρει χαρακτηριστικά ο ΕΟΔΥ στην ανακοίνωσή του.

Όμως, εάν εμφανίσουν βήχα, ρινική συμφόρηση (βουλωμένη μύτη), ή έστω και δεκατική πυρετική κίνηση, θα πρέπει να επικοινωνήσουν με τον γιατρό τους, ώστε να λάβουν οδηγίες. Όμως και σε αυτήν την περίπτωση δεν τίθενται σε κατ’ οίκον περιορισμό.

Τι θα πρέπει να κάνουν τα άτομα που μένουν στο ίδιο σπίτι

Διαφοροποιήσεις υπάρχουν για τους άτομα που συγκατοικούν με επιβεβαιωμένο κρούσμα του κοροναϊού, το οποίο είχε υποβληθεί προηγουμένως σε πλήρη εμβολιασμό.

Σύμφωνα με τα CDC, η συγκατοίκηση με άτομο που έχει εμβολιαστεί και έχει μολυνθεί με κοροναϊό θεωρείται εξαιρετικά στενή επαφή. Από τον ΕΟΔΥ δεν υπάρχουν ακόμη οδηγίες για τέτοιου είδους περιστατικά.

Στις ΗΠΑ, ωστόσο, συστήνεται αν κάποιος πλήρως εμβολιασμένος διαγνωστεί με Covid-19, να κοιμάται σε διαφορετικό δωμάτιο και να χρησιμοποιεί ξεχωριστό μπάνιο.

Επίσης, όταν ο θετικός στον κοροναϊό μοιράζεται κοινόχρηστους χώρους με άλλα άτομα της οικογένειας μέσα στο ίδιο σπίτι, να φροντίζει να τηρεί αποστάσεις ασφαλείας. Αυτό συστήνεται καθώς υπάρχουν πιθανότητες ο εμβολιασμένος με Covid-19 να μεταδώσει τον ιό σε άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί, αν και το ιικό του φορτίο είναι εξαιρετικά χαμηλό.

Τα CDC επισημαίνουν, επίσης, ότι ο κοροναϊός μπορεί να μεταδοθεί σε άτομα που βρίσκονται στον ίδιο κλειστό χώρο, όταν κάποιος μιλάει, βήχει ή φτερνίζεται. Και υπογραμμίζουν ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό στους κλειστούς χώρους τώρα που είναι καλοκαίρι, τα παράθυρα να μένουν ανοιχτά και να μη χρησιμοποιούνται κλιματιστικά.

Πόσο σοβαρά συμπτώματα μπορεί να εκδηλώσει ο εμβολιασμένος με Covid-19

Ένα άτομο που έχει εμβολιαστεί πλήρως, μπορεί να έχει είτε ήπια συμπτώματα, είτε κανένα σύμπτωμα.

Τα πιο σοβαρά συμπτώματα που μπορεί κάποιος εμβολιασμένος να εκδηλώσει είναι ρινική συμφόρηση (μπούκωμα) και πόνοι στους μύες, υποστηρίζουν Αμερικανοί επιστήμονες, δηλαδή συμπτώματα που θυμίζουν περισσότερο κοινό κρυολόγημα, παρά κοροναϊό, διευκρινίζει ο ίδιος.

Ωστόσο, η βαρύτητα των συμπτωμάτων μπορεί να είναι διαφορετική σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα, ή ηλικιωμένους ή ασθενείς με χρόνιες παθήσεις. Αυτές οι κατηγορίες του πληθυσμού συνήθως δεν αναπτύσσουν μεγάλο τίτλο αντισωμάτων μετά τον εμβολιασμένο και αυτό τους καθιστά πιο ευάλωτους σε βαρύτερα συμπτώματα.

Ωστόσο, κι αυτή η κατηγορία των ατόμων, ακόμα και στη χειρότερη περίπτωση που θα χρειαστεί νοσηλεία, θα έχει καλή έκβαση και εξαιρετικά σπάνια θανατηφόρα κατάληξη.

Οι οδηγίες έχουν συνταχθεί από την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία ΕΠΕ

Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία τιμά όλους τους Ιατρούς σε όλες τις βαθμίδες υγείας για την προσφορά τους στην πανδημική κρίση του COVID-19. Θεωρεί ότι η φροντίδα των ασθενών στο σπίτι είναι βαρύνουσας σημασίας για τους ασθενείς. Θεωρεί ότι η ειδικότητα της Πνευμονολογίας έχει σημαντικό ρόλο στη διαχείριση αυτή. Θα είναι πολύ χρήσιμο η παρακολούθηση κατ’ οίκον να γίνει μετά από κατάλληλο σχεδιασμό με την επίβλεψη των κρατικών δομών και τη συμμέτοχή της ΠΦΥ.

Ομάδα Εργασίας:

ΔΣ της ΕΠΕ.

Συντονισμός : Ι Καλομενίδης, Καθηγητής Πνευμονολογίας Ιατρικής σχολής ΕΚΠΑ- Νοσοκομείο Ευαγγελισμός & Γ Χειλάς, Επιμελητής Α` ΕΣΥ Πνευμονολόγος ΝΝΘΑ “Η Σωτηρία”.

Ομάδα Εργασίας Ι Παπανικολάου, Πνευμονολόγος Δ/ντης ΕΣΥ Νοσοκομείο Κέρκυρας, Ευαγγελία Φούκα, Δντρια ΕΣΥ Πνευμονολόγος Γενικό Νοσοκομείο Παπανικολάου, Μαρία Μανιάτη, Πνευμονολόγος Ιδιώτης Ιατρός Ιωάννινα, Γαβριήλ Ισαακίδης, Πνευμονολόγος Ιδιώτης Ιατρός Αθήνα, Ευαγγελία Παπαγεωργίου, Πνευμονολόγος Ιδιώτης Ιατρός Βόλος.

Ομάδα Εργασίας κριτικής αναθεώρησης: Κοσμάς Καζάνας, Πνευμονολόγος Ιδιώτης Ιατρός Θεσσαλονίκη, Ελένη Γάκη, Πνευμονολόγος Ιδιώτης Ιατρός Τρίκαλα. 

Ακολουθήστε το medlabnews.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις