Έρχονται πολύ δύσκολες μέρες, από Τρία Διαφορετικά κύματα ταυτόχρονα! Μήπως θα πρέπει να κινητοποιηθούν οι ιδιώτες γιατροί;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, διευθυντή σύνταξης, medlabnews.gr iatrikanea

Πυρετώδεις έρευνες πραγματοποιούνται για να καθοριστεί το πόσο έχουν διαδοθεί τα νέα στελέχη του ιού, το πόσο διαφέρει η ασθένεια που προκαλείται από τα νέα στελέχη και το κατά πόσο επηρεάζονται οι διαθέσιμες θεραπείες, τα εμβόλια αλλά και τα διαγνωστικά εργαλεία.

Το πρώτο κύμα, Το τρίτο κύμα και η γρίπη

Σε κάθε περίπτωση ο αρχικός ιός παραμένει ενεργός που σημαίνει ότι αυτή τη στιγμή είμαστε αντιμέτωποι με τον αρχικό ιό αλλά και με τα νέα στελέχη του. Προετοιμαζόμενοι για το «τρίτο κύμα» της πανδημίας, δεν γνωρίζουμε ακόμα εάν αυτό το κύμα θα είναι δυνατότερο και πιο περίπλοκο λόγω της εμφάνισης των νέων στελεχών, ή αν μπορεί να θεωρηθεί ότι είμαστε ταυτόχρονα στο «πρώτο κύμα» μίας πιο σοβαρής πανδημίας που θα προκαλέσουν τα νέα στελέχη. 

Αυτό σημαίνει ότι ταυτόχρονα θα βιώσουμε τρία κύματα. 

1. Το πρώτο κύμα του νέου στελέχους του κοροναϊού για το οποίο γνωρίζουμε ότι μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα αλλά δεν το πιάνουν τα εμβόλια και τα μονοκλωνικά αντισώματα. 

2. Το τρίτο κύμα του κοροναϊού για το οποίο πλέον γνωρίζουμε πολλά. Έχουμε εμβόλια και θεραπευτικά σχήματα. 

3. Και τέλος είναι η εποχή της γρίπης οπότε τους επόμενους δύο μήνες έχουμε το ετήσιο κύμα γρίπης που όμως φαίνεται φέτος ότι θα είναι αρκετά αποδυναμωμένο λόγω τον προφυλακτικών μέτρων που λαμβάνουμε για τον κοροναϊό.

Το σίγουρο είναι ότι τα νέα στελέχη βάζουν νέα εμπόδια στη μάχη κατά του κοροναϊού, προκαλώντας προβληματισμό στους επιστήμονες και παρατείνοντας πιθανότατα την πανδημία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Με τα σημερινά δεδομένα τα εμβόλια δεν κάνουν για τις μεταλλάξεις του ιού, κυρίως το βρετανικό και το νοτιοαφρικανικό στέλεχος. Γι'αυτό απαιτείται επικαιροποίηση των εμβολίων. Αυτή θα γίνει μετά το καλοκαίρι, οπότε και όλοι θα πρέπει να εμβολιαστούν ή να ξαναεμβολιαστούν στα νέα στελέχη του κοροναϊού. 

Φαίνεται διεθνώς αλλά τις τελευταίες ημέρες και στην χώρα μας ότι ο κοροναϊός μεταδίδεται πολύ πιο εύκολα και μεταδίδεται και στα παιδιά. Την περασμένη εβδομάδα είχαμε τον θάνατο παιδιού (του πρώτου από την αρχή της πανδημίας) στη χώρα μας. Επίσης νοσοκομεία γεμίζουν και από παιδιά.

Με αυτήν την εξέλιξη τα πράγματα στο επόμενο διάστημα αναμένονται πολύ πιο δύσκολα. Πιο δύσκολα και από πέρσι. 

Τις επόμενες εβδομάδες ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) αναμένεται να εκδώσει νέες κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με την αντιμετώπισης της λοίμωξης COVID-19 και την περαιτέρω ανάπτυξη εμβολίων έναντι του SARS-CoV-2, καθώς τα δεδομένα δείχνουν ότι τα διαθέσιμα εμβόλια είναι μεν αποτελεσματικά αλλά σε μικρότερο βαθμό έναντι των νέων στελεχών του ιού.

Η προσαρμογή της θεραπευτικής προσέγγισης έναντι της COVID-19 στους τομείς των φαρμάκων, των διαγνωστικών δοκιμασιών και των εμβολίων αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα.

Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ (NIH) συνεργάζεται στενά με τουλάχιστον δύο παρασκευαστές εμβολίων ώστε εντός του μήνα να ξεκινήσουν κλινικές μελέτες που θα αξιολογούν την αποτελεσματικότητα ειδικά σχεδιασμένων εμβολίων έναντι των νέων στελεχών του SARS-CoV-2. Η γιατρός και αναπληρώτρια επίτροπος του FDA Janet Woodcock σημείωσε ότι ο FDA υποστηρίζει ένθερμα αυτές τις προσπάθειες και με τη δημιουργία κατευθυντήριων γραμμών θα συνεισφέρει ουσιαστικά στην προσπάθεια της επιστημονικής κοινότητας, ενώ παράλληλα αναμένει κριτική ανατροφοδότηση από τους εμπλεκόμενους φορείς.

Ειδικοί δημόσιας υγείας επισημαίνουν ότι η στρατηγική εμβολιασμού έναντι της εποχικής γρίπης μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο οδηγό για την αντίστοιχη στρατηγική έναντι του SARS-CoV-2.

Κάθε χρόνο οι εμβολιαστικές δόσεις έναντι του ιού της γρίπης βασίζονται σε ένα θεμελιώδες εμβόλιο που στη συνέχεια τροποποιείται ανάλογα με τα στελέχη που αναμένεται να κυριαρχήσουν την εκάστοτε εποχή της γρίπης. Η υιοθέτηση μιας τέτοιας προσέγγισης θα ήρε την ανάγκη διενέργειας πολύμηνων κλινικών μελετών κάθε φορά που ένα νέο στέλεχος SARS-CoV-2 θα εμφανιζόταν.

Αντίθετα, η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια ενός τροποποιημένου εμβολίου που έχει λάβει προηγουμένως έγκριση κυκλοφορίας θα μπορούσε να αποδειχθεί από μικρές μελέτες που συμπεριλαμβάνουν μερικές εκατοντάδες εθελοντές και μπορούν να ολοκληρωθούν σε διάστημα λίγων εβδομάδων.

Επιπλέον, η διενέργεια μιας κλινικής μελέτης για τον έλεγχο της αποτελεσματικότητας έναντι ενός συγκεκριμένου στελέχους καθίσταται δυσχερής καθώς όλο και περισσότεροι πολίτες εμβολιάζονται με τα υπάρχοντα εμβόλια και αποκτούν ανοσία. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε να διασφαλιστεί ο έγκαιρος και αποτελεσματικός εμβολιασμός και να ανακοπεί η μετάδοση των νέων στελεχών του SARS-CoV-2.

Μια επιπλέον προσέγγιση για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των τροποποιημένων εμβολίων έναντι των νέων στελεχών έγκειται στη σύγκριση των επιπέδων της αντισωματικής απάντησης μετά τον εμβολιασμό με την αντισωματική απάντηση μετά τη φυσική νόσηση και ανάρρωση από ένα νέο στέλεχος όπως το Β.1.351.

Η πιθανότητα προσθήκης μιας επιπλέον αναμνηστικής δόσης έναντι νέων στελεχών σε ήδη εμβολιασμένους με τα υπάρχοντα εμβόλια διερευνάται ισχυρά.

Σε κάθε περίπτωση, η ιχνηλάτηση των νέων μεταλλάξεων με τη διενέργεια γονιδιωματικής ανάλυσης των δειγμάτων ασθενών με COVID-19 καθίσταται απαραίτητη για να προσδιοριστεί η διασπορά των νέων στελεχών και να ληφθούν έγκαιρα μέτρα περιχαράκωσης και αποτροπής της ευρείας μετάδοσης των νέων στελεχών.

Μήπως έστω και τώρα θα πρέπει να επιστρατευτούν εθελοντές, να κινητοποιηθεί η Πρωτοβάθμια με τους ιδιώτες γιατρούς (όλων των ειδικοτήτων) και να δοθεί έμφαση στο να εντοπίζονται οι μολύνσεις άμεσα;

Μήπως θα πρέπει να δοθεί έμφαση η αντιμετώπιση των ασθενών στο σπίτι ενεργοποιώντας προληπτικά μέτρα και τα απλά φάρμακα που φέρνουν αποτέλεσμα;