Υγεία και άσκηση, με την καταγραφή δραστηριότητας από έξυπνα gadget και κινητά

του Γιάννη Καριψιάδη, mHealth, medlabnews.gr

Tα τελευταία χρόνια τα κινητά τηλέφωνα έχοντας την δυνατότητα να τρέχουν ειδικές εφαρμογές, μπήκαν και στο χώρο της άσκησης και της δίαιτας. Όσο το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται και όλο και περισσότεροι από εμάς επιλέγουμε να ζήσουμε στην πόλη, η υγεία και η ευεξία μας γίνονται ολοένα και πιο σημαντικές στην καθημερινή μας ζωή. Με ελάχιστο ελεύθερο χρόνο για να μπορέσουμε να στριμώξουμε στο πρόγραμμά μας πολύωρες προπονήσεις στο γυμναστήριο, και τους προσωπικούς γυμναστές να είναι μια μάλλον ακριβή λύση, πρέπει να σκεφτούμε έναν άλλο τρόπο να μένουμε υγιείς.

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι παρατεταμένες περίοδοι ακινησίας, όπως όταν καθόμαστε στο γραφείο, μειώνουν την παραγωγή ενζύμων που καίνε το λίπος. Μπορούμε να το ανατρέψουμε αυτό αν ενσωματώσετε στην καθημερινότητα μας μικρά διαλείμματα περπατήματος.

Μπορεί ο ηλεκτρονικός υπολογιστής να ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την καθιστική ζωή μας, όμως στη βιομηχανία της κινητής τηλεφωνίας και των περιφερειακών συσκευών ανθούν εντυπωσιακές πρωτοβουλίες, που παρέχουν σύγχρονα κίνητρα για καλύτερη υγεία.

Μέχρι πρότινος, κανείς δεν θα σκεφτόταν ποτέ ότι η παιχνιδομηχανή μπορεί να γίνει ο προσωπικός γυμναστής μας ή πως το κινητό μας τηλέφωνο μπορεί να λειτουργήσει ως προσωπικός μας προπονητής ή ακόμα πως ένα φουτουριστικό βραχιόλι θα μας παρακινούσε να καταγράψουμε την ποιότητα του ύπνου και της διατροφής μας. Όλα αυτά δεν προέρχονται από κάποιο μακρινό σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Κυκλοφορούν ήδη στην αγορά...

Η καθημερινή χρήση του Internet μας καθηλώνει μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή στο γραφείο ή στο κρεβάτι, με το laptop και το tablet για χάζεμα ή για chatting με τους φίλους. Και εκεί που το υποσυνείδητό μας γνωρίζει πως θα ήταν καλύτερο να τα πούμε από κοντά με τους φίλους μας για ελαφρύ τρέξιμο στο κοντινό άλσος, οι ρυθμοί της καθημερινότητας μας ωθούν και πάλι στις κακές, καθιστικές μας συνήθειες. Αλλά ήρθε ο καιρός που η ίδια η βιομηχανία, η οποία μας καθηλώνει στο γραφείο και τον καναπέ καθημερινά, πήρε την πρωτοβουλία να μας ξεσηκώσει και να επαναφέρει το σώμα μας στην υγιή... τάξη.

Με την εισαγωγή των τεχνολογιών ανίχνευσης της κίνησης στις παιχνιδομηχανές-κονσόλες, δεν άργησαν να έρθουν και τα «παιχνίδια» γυμναστικής και χορού. Οι εξελιγμένες ζυγαριές, μετρούν βάρος και ποσότητα σωματικού λίπους με ηλεκτρόδια και τελικώς εξάγουν το Δείκτη Μάζας Σώματος. Είναι πια δυνατό η ζυγαριά να συνδέεται με το ασύρματο οικιακό σας δίκτυο και περνά τις προσωπικές σας μετρήσεις στο κινητό και τον υπολογιστή σας. Επίσης να συνεργάζεται με πάνω από 100 διαφορετικές εφαρμογές για το smartphone σας, από όπου επιτρέπει την εντατική παρακολούθηση των στατιστικών σας, ενώ το ίδιο μπορείτε να κάνετε και μέσα από εφαρμογές για ηλεκτρονικούς υπολογιστές.

Τελευταία έχουν μεγάλη ανάπτυξη τα ηλεκτρονικά βραχιόλια. Τα ηλεκτρονικά βραχιόλια είναι ήδη πολλά και προέρχονται από μια ποικιλία κατασκευαστών με διαφορετική προσέγγιση προς τον τελικό καταναλωτή. Υπάρχουν βραχιόλια που απλώς καταγράφουν την ποιότητα και την ποσότητα της άσκησής σας στο τρέξιμο. Άλλα πάλι καταγράφουν ένα σύνολο από παραμέτρους, όπως οι κινήσεις σας κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας, οι διατροφικές σας συνήθειες (μέσω σχετικής εφαρμογής), ενώ έχουν και τη δυνατότητα να σας ειδοποιούν με τη χρήση δόνησης.

Τα βραχιόλια επικοινωνούν με το κινητό σας τηλέφωνο και την αντίστοιχη εφαρμογή τους, για να κρατήσουν αρχείο της δραστηριότητάς σας και να εξαγάγουν χρήσιμα και καλοσχεδιασμένα στατιστικά, που μπορείτε να παρακολουθείτε καθημερινά, ώστε να θέτετε νέους στόχους προσωπικής βελτίωσης. Τέλος υπάρχουν και κάποια που είναι παράλληλα και ρολόι, παροτρύνοντας σας έτσι να το έχετε πάντα στον καρπό σας.

Αν οι περιφερειακές συσκευές δεν σας ενδιαφέρουν και θέλετε να αρκεστείτε αποκλειστικά και μόνο στο κινητό σας, υπάρχουν δεκάδες εφαρμογές εξαιρετικής ποιότητας, οι οποίες αξιοποιούν τους ενσωματωμένους αισθητήρες του κινητού σας, για να καταγράφουν την άσκησή σας και όχι μόνο. Ένα καλό smartphone διαθέτει GPS, γυροσκόπιο και συστήματα ηχητικής και κινητικής ειδοποίησης. Αξιοποιώντας τα εν λόγω χαρακτηριστικά, οι σχεδιαστές εφαρμογών έχουν εξασφαλίσει όλα όσα χρειάζεστε για καλύτερη υγεία, από μια μόνο συσκευή.

Τέλος το Apple Watch, που παρουσιάστηκε πρόσφατα από την Apple θα δίνει τη δυνατότητα αποστολής άμεσων μηνυμάτων, ενώ θα διαθέτει βασικές εφαρμογές, όπως προβολή εικόνων, χάρτες, πρόγραμμα αναπαραγωγής μουσικής. H συσκευή θα διαθέτει μεταξύ άλλων και αισθητήρα καρδιακών παλμών, θα επιτρέπει την αποστολή των παλμών του χρήστη σε πραγματικό χρόνο. Οι ειδικοί αισθητήρες, θα μπορούν να αξιοποιηθούν και σε εφαρμογές εκγύμνασης με τη συσκευή να προβάλει πληροφορίες για τη φυσική κατάσταση του χρήστη. Το Apple Watch θα διαθέτει λειτουργία δόνησης, η οποία θα μπορεί να αξιοποιηθεί με διάφορους τρόπους. Για παράδειγμα όταν τρέχουμε εφαρμογή πλοήγησης, η συσκευή θα μας ενημερώνει με την ανάλογη δόνηση, εάν πρέπει να στρίψουμε αριστερά ή δεξιά.

Το μόνο που μένει να σκεφτούμε από την χρήση όλων αυτών των συσκευών είναι ότι πέρα από ότι μπορούν να βοηθήσουν στην υγεία μας, μπορούν να βοηθήσουν και κάποιους να παρακολουθούν και να καταγράφουν την δραστηριότητά μας, με ότι συνεπάγεται αυτό. Απλά μπορούμε να το έχουμε στην άκρη του μυαλού μας αυτό και να χρησιμοποιήσουμε την νέα τεχνολογία για το καλό της σωματικής μας υγείας. 
Διαβάστε επίσης

Κινητά έξυπνα τηλέφωνα και υγεία (mHealth)

Αντιεπιστημονικές, απάνθρωπες, αλλά και ασύμφορες οικονομικά, είναι οι νέες εξαγγελίες του Yπουργείου Υγείας

Αντιεπιστημονικές,  απάνθρωπες, αλλά και ασύμφορες οικονομικά, είναι οι νέες

εξαγγελίες του ΕΟΠΥΥ για την κατάργηση συγκεκριμένων  προληπτικών διαγνωστικών εξετάσεων στην πρωτοβάθμια περίθαλψη.

Αντιεπιστημονικές,  επειδή πάνε να εφαρμόσουν μέτρα και σταθμά άλλων προηγμένων χωρών (ΗΠΑ,& Μεγάλης Βρετανίας), στις οποίες έχει αυξηθεί το μεσοδιάστημα των ελέγχων του πληθυσμού. Αυτό φυσικά έγινε μετά από μακροχρόνια συμμετοχή των γυναικών, οι οποίες για δεκαετίες συμμετείχαν σε  προληπτικά προγράμματα  για την πρόληψη  του καρκίνου του μαστού και του καρκίνο του τραχήλου της μήτρας  και δεν αντιμετωπίζουν τη σημερινή οικονομική κατάσταση των Ελλήνων.

Απάνθρωπες:  Eπειδή μάλλον στοχεύουν στην εξόντωση των ασθενέστερων οικονομικά και σωματικά αλλά και μεγαλύτερων σε ηλικία συνανθρώπων μας. Κι αυτό γιατί οι εξετάσεις που δεν θα χορηγούνται για την πρόληψη  παθήσεων όπως του καρκίνου του  μαστού, προστάτη, ωοθηκών  και  τραχήλου της μήτρας, είναι καρκίνοι που σκοτώνουν χιλιάδες συνανθρώπους μας κάθε χρόνο. Επίσης  και για πολλές  άλλες παθήσεις όπως π.χ  καρδιοπάθειες.

Είναι αδιανόητο για έναν θεράποντα ιατρό να μη μπορεί να γράψει ένα τρίπλεξ καρδιάς σε καρδιοπαθή  ή  χειρουργημένο στην καρδιά ασθενή όταν εκείνος το κρίνει.

 Ασύμφορες οικονομικά, αφού η πρόληψη του καρκίνου του μαστού, των ωοθηκών, του προστάτη κ.ά. είναι 10 φορές τουλάχιστον φθηνότερη από ότι  κοστίζει η αντίστοιχη   θεραπευτική  αγωγή σε περίπτωση εμφάνισης καρκίνου.

Με γνώμονα μόνον τη μείωση του κόστους ,  δυστυχώς το Υπουργείο Υγείας εκδίδει και εφαρμόζει οδηγίες, που συμβουλεύτηκε  από άλλα συστήματα υγείας,  βασιζόμενα σε αλλότρια και ξένα προς εμάς δημογραφικά και πληθυσμιακά στοιχεία αλλά και νομικά πλαίσια, αφού η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση που δεν διαθέτει Αρχείο Καταγραφής  Νεοπλασιών (καρκίνων), για να γνωρίζουμε  τα πλήρη επιδημιολογικά στοιχεία και τον επιπολασμό των νοσημάτων αυτών. Δηλ. χωρίς να υπάρχει επιστημονική τεκμηρίωση ή μεθοδολογία που να βασίζεται στα Ελληνικά δημογραφικά και πληθυσμιακά στοιχεία. 

Συμφωνούμε απόλυτα στο να εξυγιανθεί ο χώρος της Υγείας, να ελέγχονται η συνταγογράφηση και οι παρακλινικές εξετάσεις και μάλιστα σε Ιατρικά Κέντρα που διαθέτουν «προστάτες» αλλά όχι να στερούμε από  τους πολίτες το δικαίωμα τους για πρόληψη.

Επιστημονικά είναι τεκμηριωμένο ότι η νεα κοπέλα θα πρέπει να υποβάλλεται  σε τεστ Παπανικολάου  ένα χρόνο μετά την έναρξη της σεξουαλικής της δραστηριότητας. Δυστυχώς στην εποχή μας   οι κοπέλες αρχίζουν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα πολύ νωρίς,  από τα 14 ή 15 τους χρόνια και μάλιστα δεν έχουν μόνον έναν σύντροφο (επιβαρυντικός παράγοντας για την ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας).

Σήμερα έχει μειωθεί πολύ ο αριθμός των περιπτώσεων καρκίνου του τραχήλου της μήτρας στις νέες γυναίκες στην Ελλάδα,  χάρη στο  τεστ Παπανικολάου και στις πολύχρονες προσπάθειες της Ελληνικής Κυτταρολογικής Εταιρείας.   

Αν το Υπουργείο προωθήσει την άποψη ότι το τεστ Παπανικολάου  θα ξεκινάει στα 21 έτη  τότε  σίγουρα θα αρχίζουν να χάνονται περιστατικά καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Σε μια τέτοια εξέλιξη ποιος θα αναλάβει την ευθύνη; Μέχρι σήμερα κάναμε αγώνα με την Ελληνική Εταιρεία Μαστολογίας για  να μπει στα Λύκεια το μάθημα προαγωγής της Υγείας για να ευαισθητοποιηθούν οι νέοι και νέες στον τομέα της πρόληψης και τώρα θα καταργήσουμε τις προληπτικές εξετάσεις;

Μέχρι σήμερα ο γιατρός είχε την πλήρη ευθύνη για τον ασθενή. Αυτό σημαίνει ότι αποφάσιζε για τα πάντα και είχε και τη νομική ευθύνη. Όταν ο γιατρός υποχρεούται πλέον να ακολουθήσει τις εισαγόμενες οδηγίες του ΕΟΠΥΥ, ποιος θα έχει την ευθύνη για τον καρκίνο που δεν θα διαγνωστεί έγκαιρα ή για τις συνέπειες σε έναν καρδιολογικό ασθενή; Το Βρετανικό και το Αμερικανικό σύστημα υγείας ή ο ίδιος ο Υπουργός;

Διάβασα ότι στο Υπουργείο Υγείας «υπολογίζουν στο ότι ένας καρκίνος θέλει τρία χρόνια για να εμφανιστεί». Εγώ θα τους πω ότι μπορεί να  χρειαστεί και 5 χρόνια, άλλος όμως να χρειάζεται μόνον έναν χρόνο, αφού η εξέλιξη του κάθε καρκίνου είναι συνδεδεμένη με τη βιολογική του συμπεριφορά και πάντοτε είναι πιο επιθετική στις νεώτερες ηλικίες.

Την δεκαετία του 1980 στο Διαγνωστικό Κέντρο Μαστού του ΙΚΑ, σε κάθε 3 καρκίνους του μαστού, ο ένας ήταν σε ανεγχείρητο Στάδιο δηλ. πολύ προχωρημένος και οι καρκίνοι Σταδίου  Ο και Ι  ήταν ελάχιστες οι περιπτώσεις.

Σταδιακά και με τις άοκνες προσπάθειες της Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας, -που σχετίζονται με τις ενημερωτικές Ημερίδες που διοργάνωσε όλα αυτά τα χρόνια για το κοινό, τις δωρεάν εξετάσεις μαστού ανά την Επικράτεια που πραγματοποίησε,- είχαν ως αποτέλεσμα οι ανεγχείρητοι καρκίνοι μαστού να περιοριστούν σημαντικά. Ταυτόχρονα βοηθήσαμε να αυξηθεί η έγκαιρη διάγνωση, δηλ. καρκίνοι μαστού Στάδιο Ι που σημαίνει,  ιάσιμο καρκίνο  κατά 90%. 

Στις αρχές της δεκαετίας του 21^ου αιώνα το Στάδιο Ι έφθασε στο 25 %. Πολύ σημαντική βελτίωση για την Ελλάδα.  Το αντίστοιχο όμως ποσοστό για το Στάδιο Ι στις ΗΠΑ, -που θέλουμε δήθεν να αντιγράψουμε-, την ίδια περίοδο   ήταν 67%. Καταλαβαίνετε τι προσπάθεια πρέπει να γίνει για να ανεβάσουμε τα ποσοστά του πρώιμου καρκίνου μαστού Σταδίου Ι στην Ελλάδα στα επίπεδα της Αμερικής; Σίγουρα η λύση δεν είναι η κατάργηση του ετήσιου ελέγχου των μαστών… 

Δυστυχώς την τελευταία τριετία, με την δυσμενή οικονομική κατάσταση που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά, όλο και συχνότερα διαπιστώνουμε καρκίνους του μαστού προχωρημένων Σταδίων, γεγονός που έρχεται σε απόλυτη συμφωνία με την έρευνα του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών και σχετίζεται με την υποβάθμιση του επιπέδου υγειονομικής γενικότερα φροντίδας των κατοίκων της Πρωτεύουσας.

Το χειρότερο όμως είναι ότι θα περάσει στον κόσμο το μήνυμα ότι δεν χρειάζεται  η γυναίκα να εξετάζεται μια φορά το χρόνο επειδή το προτείνει  το Υπουργείο  και όχι ότι το Υπουργείο το εφαρμόζει για να κάνει ¨δήθεν¨ οικονομία. Λέω το ¨δήθεν¨ επειδή η θεραπεία στη συνέχεια θα κοστίσει πολύ περισσότερο στον κρατικό προϋπολογισμό.

Εκτός εάν,  λέω εκτός εάν, εκτελούμε εντολές προς εξαφάνιση των Ελλήνων.

Δρ Λυδία Ιωαννίδου-Μουζάκα

ε Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Παν/μιου Αθηνών

Γυναικολόγος - Χειρουργός- Μαστολόγος Ογκολόγος

Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Μαστολογίας

Εθνικός Εκπρόσωπος της Ελλάδας για τον

καρκίνο και τα Κέντρα Μαστού στην Ε.Ε

Ενεργό Μέλος του Συνδυασμού «Έλληνες Ευρωπαίοι Πολίτες» 

Όλες οι ιατρικές εξετάσεις που κόβει ο ΕΟΠΥΥ

Μακρύς είναι ο κατάλογος των εξετάσεων που δεν θα γράφονται, σε ασφαλισμένους,  καθώς δεν είναι μόνο το τεστ ΠΑΠ και ο έλεγχος του προστάτη (PSA), που κόβονται από τον ΕΟΠΥΥ. Η λίστα με τις εξετάσεις τις οποίες θα πρέπει πια να πληρώνουν από την τσέπη τους οι ασθενείς είναι τεράστια και αφορά σχεδόν το σύνολο των προληπτικών εξετάσεων.

Οι εξετάσεις που κόβονται αφορούν μεταξύ αλλων τον θυρεοειδή, τον καρκίνο, τα οστά, την αναιμία καθώς και δεκάδες άλλες ασθένειες. 

Δείτε τον πλήρη κατάλογο με τις κομμένες εξετάσεις:
Φερριτίνη ορού

Δεν δικαιολογείται έλεγχος ολόκληρου του πληθυσμού
Δικαιολογείται έλεγχος σε:

• Διερεύνηση υποχρωμίας στη γενική αίματος ή αποδεδειγμένης αναιμίας ή ενδαγγειακής αιμόλυσης
• Κλινική υπόνοια σιδηροπενίας: Απόπτωση τριχών, δυσανεξία στο ψύχος, εύκολη κόπωση
• Γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας
• Έγκυες – θηλάζουσες
• Παιδιά
• Υποθρεψία – Αποκλειστική φυτοφαγία
• Αλκοολισμός – Ηλικία > 75 ετών
• Αθλήματα αντοχής
• Παθήσεις πεπτικού που διαταράσσουν την πρόσληψη σιδήρου
• Φάρμακα που διαταράσσουν την πρόσληψη σιδήρου
• Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Σίδηρος Τρανσφερρίνη ορού Ολική σιδηροδεσμευτική ικανότητα ορού
Δικαιολογείται έλεγχος σε:

• Παθολογικές τιμές φερριτίνης

Δεν δικαιολογείται έλεγχος ολόκληρου του πληθυσμού

Στους ενήλικες δικαιολογείται έλεγχος σε:

• Ευρήματα στη γενική αίματος συμβατά με μακροκυττάρωση (MCV>100 fL) ή νορμόχρωμη αναιμία, συνυπάρχουσα με μειωμένη φερριτίνη ορού. Διαταραχή ωρίμανσης κυττάρων λευκής σειράς, δυσμεγακαρυοποίηση ή παγκυτταροπενία
• Απότομη αλλαγή της διανοητικής κατάστασης ή της συμπεριφοράς, διαταραχές μνήμης.
• Περιφερική νευροπάθεια
• Γλωσσίτιδα Hunter με ή χωρίς βαρειές εξελκώσεις του στοματικού βλεννογόνου
• Ηλικία > 75 ετών
• Υποθρεψία, αποκλειστική φυτοφαγία
• Παθήσεις πεπτικού που προκαλούν δυσαπορρόφηση Β12
• Φάρμακα που προκαλούν δυσαπορρόφηση: μακροχρόνια χρήση αναστολέων υποδοχέων Η2, αναστολέων αντλίας πρωτονίων (> 12 μήνες) ή μετφορμίνης (> 4 μήνες)
• Νεοπλάσματα

Φυλλικό ορού

Δεν δικαιολογείται έλεγχος ολόκληρου του πληθυσμού
Σε ενήλικες δικαιολογείται έλεγχος σε:

• Ευρήματα στη γενική αίματος συμβατά με μακροκυττάρωση (MCV>100 fL) ή νορμόχρωμη αναιμία, συνυπάρχουσα με μειωμένη φερριτίνη ορού.
• Διαταραχή ωρίμανσης κυττάρων λευκής σειράς, δυσμεγακαρυοποίηση ή παγκυτταροπενία
• Γλωσσίτιδα Hunter με ή χωρίς βαρειές εξελκώσεις του στοματικού βλεννογόνου
• Υποθρεψία, αλκοολισμό
• Κύηση και προγραμματισμό κυήσεως, μητρικό θηλασμό
• Παχυσαρκία (ΒΜΙ >35)
• Ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη
• Επιληψία
• Νεοπλάσματα
• Παθήσεις πεπτικού συστήματος (π.χ. νηστιδεκτομή, φλεγμονώδεις εντεροπάθειες)
• Φάρμακα που προκαλούν δυσαπορρόφηση ή φάρμακα που προκαλούν κατανάλωση φυλλικών (π.χ. φαινυτοΐνη, τριμεθοπρίμη, πυριμεθαμίνη. μεθοτρεξάτη, αντισυλληπτικά, σουλφασαλαζίνη)

Αντιπυρηνικά αντισώματα

Ενδεικνυόμενες εξετάσεις:

• Αντιπυρηνικά αντισώματα
• Avti-SSA
• Avti-Jo1
• Ενδεικνυόμενες εξετάσεις μόνο επί θετικών αντιπυρηνικών αντισωμάτων:
• Avti-DNA ds
• Αντι-Sm
• Avti-RNP
• Αντι-SSB
• Αντι-Scl 70
• Αντικεντρομεριδιακό

Ορμόνες θυρεοειδικής λειτουργίας

• Δεν δικαιολογείται πληθυσμιακός έλεγχος (screening) σε ασυμπτωματικούς ενήλικες.

Έλεγχος ενδείκνυται σε ομάδες υψηλού κινδύνου και σε ασθενείς με συμπτώματα συμβατά με θυρεοειδοπάθεια.

Σε ενηλίκες με υψηλό κίνδυνο για θυρεοειδοπάθεια:

• Ατομικό ή ισχυρό οικογενειακό ιστορικό θυρεοειδοπάθειας
• Γυναίκες >50 ετών και άνδρες >70 ετών
• Έως 6 μήνες μετά τον τοκετό
• Διεγνωσμένα αυτοάνοσα νοσήματα
• Ιστορικό ακτινοθεραπείας τραχήλου
• Φαρμακευτική αγωγή, όπως με λίθιο ή αμιοδαρόνη

Για τον έλεγχο του θυρεοειδούς στις ομάδες υψηλού κινδύνου ή και επί παρουσίας σημείων και συμπτωμάτων συμβατών με θυρεοειδοπάθεια συνιστάται ως εξέταση εκλογής η TSH.

Αν η TSH είναι φυσιολογική, δεν ενδείκνυται περαιτέρω έλεγχος, εκτός αν οι τιμές δεν συμφωνούν με τα κλινικά ευρήματα, οπότε ο περαιτέρω έλεγχος ζητείται μόνο από ειδικό ενδοκρινολόγο.
Αν η TSH είναι εκτός φυσιολογικών ορίων:

ενδείκνυται μέτρηση ελεύθερης θυροξίνης (fT4) για επιβεβαίωση της διάγνωσης αν η TSH είναι μειωμένη με φυσιολογική fT4, ενδείκνυται και μέτρηση fT3.

Αντίθετα, δεν ενδείκνυται fT3 επί υποθυρεοειδισμού.  Δεν ενδείκνυται πλέον διενέργεια ολικής Τ3 και Τ4.
Παρακολούθηση θυρεοειδικής λειτουργίας (εξετάσεις ζητούνται μόνο από ειδικό ενδοκρινολόγο):
Υποθυρεοειδισμός: Επί αλλαγής φαρμακευτικής αγωγής ή δοσολογίας,

συνιστάται επανέλεγχος ανά 6-12 εβδομάδες. Σε σταθερά ρυθμισμένη θυρεοειδική λειτουργία, επανέλεγχος ανά έτος. o Υπερθυρεοειδισμός: Επί αλλαγής φαρμακευτικής αγωγής ή δοσολογίας, η TSH επαναλαμβάνεται μετά τρίμηνο. Για το ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, μετράται η fT4 ή και η fT3. Μετά τη σταθεροποίηση της ρύθμισης της θυρεοειδικής λειτουργίας, επανέλεγχος TSH ανά έτος.Έλεγχος αντιθυρεοειδικών, αντιμιτοχονδριακών κτλ. αντισωμάτων ενδείκνυται επί ενδείξεων και μόνο από ενδοκρινολόγο.
Για να υπάρνει δυνατότητα διενέργειας fT4 ή και fT3, τα εργαστήρια καλούνται σε κάθε ε£έταση TSH να διατηρούν δείγμα ορού για έως 7 ημέρες, προκειμένου να προβαίνουν σε περαιτέρω έλεγγο επί παθολογικής TSH.

Πρόληψη καρκίνου ωοθηκών
Ca-125 δικαιολογείται σε γυναίκες που παρουσιάζουν:

• Συχνό ή επίμονο μετεωρισμό ή αίσθημα πληρότητας κοιλίας (ιδιαίτερα >12 ημέρες το μήνα)
• Συχνό ή επίμονο πυελικό άλγος (ιδιαίτερα >12 ημέρες το μήνα)
• Συχνουρία χωρίς ευρήματα στη γενική ούρων
• Γυναίκες άνω των 50 ετών που πρωτοεμφανίζουν συμπτώματα ευερέθιστου εντέρου
• Ευρήματα από υπερηχογράφημα κάτω κοιλίας, ύποπτα για κακοήθεια.
• Σε γυναίκες < 40 ετών με κλινική υπόνοια καρκίνου ωοθηκών, δικαιολογείται, πέραν του Ca- 125, και έλεγχος Β-χοριακής γοναδοτροπινης (li-hCG) και α-Φετοπρωτεΐνης (tt-FP) (μη επιθηλιακή νεοπλασία ωοθηκών)

Αν οι καρκινικοί δείκτες είναι θετικοί (Ca-125 > 35 IU/ml), ενδείκνυται υπερηχογράφημα άνω και κάτω κοιλίας.
Υπερηχογράφημα πυελικών οργάνων ενδείκνυται και σε:

• ψηλαφητή διόγκωση μήτρας/εξαρτημάτων
• διαταραχές εμμήνου ρύσεως

Αν το υπερηχογράφημα δείξει καρκίνο ωοθηκών, επόμενη εξέταση είναι η αξονική τομογραφία άνω και κάτω κοιλίας ή/και θώρακος. Μαγνητική τομογραφία κοιλίας δεν ενδείκνυται.

Δοκιμασία τραχηλικού επιχρίσματος κατά Παπανικολάου
Δεν ενδείκνυται σε:

• Γυναίκες < 21 ετών
• Γυναίκες > 65 ετών με αρνητικούς προηγούμενους ελέγχους1
• Γυναίκες μετά από ολική υστερεκτομή με αρνητική βιοψία τραχήλου

Ενδείκνυται σε:

• Γυναίκες ηλικίας 21-65 ετών, με συχνότητα μία φορά ανά τριετία.
• Κάθε γυναίκα με προηγούμενη τραχηλική ενδοεπιθηλιακή δυσπλασία CIN2, CIN3 ή αδενοκαρκίνωμα in situ, τακτικός επανέλεγχος για τουλάχιστον 20 έτη (ακόμη και μετά την ηλικία των 65 ετών).
• Προηγούμενος εμβολιασμός για HPV δεν αναιρεί την ανάγκη για δοκιμασία Παπανικολάου

1. Αρνητικός προηγούμενος έλεγχος: τουλάχιστον 3 διαδοχικές αρνητικές κυτταρολογικές εξετάσεις

PSA με δακτυλική εξέταση

Δεν δικαιολογείται εξέταση σε:

• Γυναίκες
• Άνδρες ηλικίας < 40 ετών και > 75 ετών
• Βαρειές συνυπάρχουσες νόσους με προσδόκιμο επιβίωσης < 10 ετών

Δικαιολογείται εξέταση σε:

• Άνδρες άνω των 50 ετών
• Άνδρες 45-50 ετών, εφόσον έχουν πατέρα ή αδελφό που έχει προσβληθεί από καρκίνο προστάτη σε ηλικία κάτω των 65 ετών
• Άνδρες 40-45 ετών, εφόσον έχουν πολλαπλούς συγγενείς που έχουν προσβληθεί από καρκίνο προστάτη σε ηλικία κάτω των 65 ετών.
• Αν οι τιμές είναι φυσιολογικές, η εξέταση γίνεται
• κάθε χρόνο, εφόσον η προηγηθείσα PSA έχει τιμές > 2 ng/mL.
• ανά διετία για τιμές < 2 ng/mL.
• Επί διαπιστωθείσας αύξησης της τιμής της PSA, δικαιολογείται επανάληψη όσο συχνά απαιτείται, ζητούμενη μόνο από ειδικό ουρολόγο.

Καρκινικοί δείκτες
Δικαιολογούνται μόνο στις εξής περιπτώσεις:

• PSA, με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στο σχετικό κεφάλαιο
• Ca-125, με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στο κεφάλαιο περί πρόληψης καρκίνου ωοθηκών (γυναίκες με κλινική υπόνοια καρκίνου ωοθηκών)
• β-hCG και α-FP, σε γυναίκες < 40 ετών με κλινική υπόνοια καρκίνου ωοθηκών
• Κάθε καρκινικός δείκτης σε περίπτωση διαγνωσμένου καρκίνου, για παρακολούθηση της πορείας της νόσου
• Στις υπόλοιπες περιπτώσεις δεν δικαιολογείται η ζήτησή τους (γνωμοδότηση ΚΕΣΥ από 02.06.2008).

Μέτρηση οστικής πυκνότητας

Μετρήσεις οστικής πυκνότητας μπορούν να γίνονταν ανά διετία καν πλέον στις εξής ομάδες:
Έναρξη θεραπείας που επηρεάζει την οστική πυκνότητα, π.χ. γλυκοκορτικοειδή, ορμονοθεραπεία για καρκίνο προστάτη
Παρακολούθηση ανταπόκρισης στην αγωγή με αντιοστεοπορωτικά φάρμακα
Γυναίκες άνω των 65 ετών και άνδρες άνω των 75 ετών
Γυναίκες 50-64 ετών και άνδρες 50-74 ετών με παράγοντες κινδύνου για οστεοπόρωση ή οστεοπορωτικά κατάγματα:

• τo προηγηθέν κάταγμα ευθραυστότητας, περιλαμβανομένων και συμπιεστικών σπονδυλικών παραμορφώσεων,  
• ιστορικό πτώσεων,
• ιστορικό κατάγματος ισχίου στους γονείς, 
• ρευματοειδής αρθρίτιδα,
• χρήση κορτικοστεροειδών > 5 mg/d πρεδνιζόνης για > 3 μήνες, στο παρόν ή παλαιότερα 
• άλλα αίτια δευτεροπαθούς οστεοπόρωσης, 
• χαμηλό σωματικό βάρος (ΒΜΙ < 18,5 kg/m2) 
• κάπνισμα (στο παρόν)
• μεγάλη κατανάλωση οινοπνευματωδών (> 3 ποτά ημερησίως)

Άτομα 40-49 ετών βάσει FRAX για παράγοντες κινδύνου – πιθανότητα κατάγματος εντός δεκαετίας:

• ισχίου > 3%,
• μειζόνων οστεοπορωτικών καταγμάτων >20%
• Άτομα άνω των 65 χωρίς παράγοντες κινδύνου και με φυσιολογική οστική πυκνότητα: επανεξέταση ανά πενταετία.

Triplex καρδιάς

Δικαιολογείται έλεγχος στις ακόλουθες περιπτώσεις:
Ως αρχικός έλεγχος καρδιάς:

• σε ασθενείς με καρδιακά συμπτώματα 
• επί παθολογικών ηλεκτροκαρδιογραφικών ευρημάτων 
• σε πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη ηλικίας > 40 ετών 
• επί περιφερικής αρτηριοπάθειας
• σε άτομα με ετήσια πιθανότητα καρδιακών επεισοδίων > 2%.

Ως επόμενος έλεγχος καρδιάς:

• εφόσον υπάρχει μεταβολή στην κλινική εικόνα 
•  > 5 έτη μετά από αορτοστεφανιαία παράκαμψη 
•  > 2 έτη μετά από αγγειοπλαστική

Σε κάθε περίπτωση το Triplex καρδιάς δικαιολογείται μόνο εφόσον τα αποτελέσματα της εξέτασης δύνανται να επηρεάσουν τις θεραπευτικές αποφάσεις.

Triplex αορτικού τόξου
Δικαιολογείται έλεγχος:

μόνο σε περιπτώσεις σοβαρής υπερτασικής νόσου, η οποία δημιουργεί υπόνοιες ανευρυσματικής διάτασης της ανιούσης αορτής, καθώς και σε σπανιότερες παθήσεις της καρδιάς, όπως συγγενείς ανωμαλίες.
Απόφαση ΚΕΣΥ 7377/31.12.97

Triplex κοιλιακής αορτής

Δικαιολογείται έλεγχος σε:

• Γενικός πληθυσμιακός έλεγχος (screening):
• Ηλικία > 60 ετών με συγγενή πρώτου βαθμού με ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής Ηλικία > 65 ετών με ιστορικό καπνίσματος
• Παρουσία ύποπτων συμπτωμάτων/σημείων
• Διαλείπουσα χωλότητα κάτω άκρων
• Σφύζουσα ψηλαφητή κοιλιακή μάζα
• Μείωση ή απουσία ψηλαφητού σφυγμού μηριαίας
• Φύσημα κοιλίας ή μηρού
• Υπόνοια αρτηριακής εμβολής κάτω άκρων
• Υπόνοια ανευρύσματος κοιλιακής αορτής από ακτινογραφίες
• Ανεύρυσμα θωρακικής αορτής ή ανεύρυσμα μηριαίας ή ιγνυακής αρτηρίας
• Έλεγχος μηριαίας αρτηρίας ενδεικτικός ανευρύσματος κοιλιακής αορτής
• Παρακολούθηση διεγνωσμένου ανευρύσματος κοιλιακής αορτής
• Νέα συμπτώματα ή επιδείνωση συμπτωμάτων
• Σταθερά συμπτώματα, ανεύρυσμα διαμέτρου 3,0-3,9 cm: ανά έτος (επί ταχείας επιδείνωσης μετά το πρώτο έτος, να γίνεται ανά εξάμηνο) o Σταθερά συμπτώματα, ανεύρυσμα διαμέτρου 4,0-5,4 cm: σε 6-8 μήνες και ακολούθως ανά έτος (επί ταχείας επιδείνωσης μετά το πρώτο έτος, να γίνεται ανά εξάμηνο)
• Σταθερά συμπτώματα, ανεύρυσμα διαμέτρου >5,5 cm: σε 3-5 μήνες και ακολούθως ανά εξάμηνο.
• Μετεγχειρητική παρακολούθηση (μετά από ενδομόσχευμα ή αορτολαγόνια αγγειοπλαστική)
• Εντός του πρώτου μετεγχειρητικού μήνα (σε ενδομόσχευμα ή αγγειοπλαστική) 
• Επί επιδείνωσης συμπτωμάτων (σε ενδομόσχευμα ή αγγειοπλαστική) 
• Επί σταθερών συμπτωμάτων, μετά από ενδομόσχευμα, 6 μήνες μετεγχειρητικά και ακολούθως ανά έτος (ανά εξάμηνο, εφόσον αναδεικνύεται διαρροή)

Triplex αρτηριών κάτω άκρων και δείκτης πίεσης σφυρών- βραχιονίου (ΑΒΙ)

Έλεγχος με Triplex αρτηριών κάτω άκρων και ΑΒΙ δικαιολογείται σε:

• Παρουσία ύποπτων συμπτωμάτων/σημείων
• Διαλείπουσα χωλότητα κάτω άκρων ή άλγος ανάπαυσης κνήμης-ποδός- δακτύλων
• Εξέλκωση ή γάγγραινα άκρου ποδός ή δακτύλου 
• Λοίμωξη κνήμης/ποδός χωρίς ψηλαφητές σφύξεις o Υπόνοια οξείας ισχαιμίας κάτω άκρου
• Παρακολούθηση διεγνωσμένης αρτηριοπάθειας κάτω άκρων, εφόσον υπάρχει επιδείνωση ενοχλήσεων ή νέα ενοχλήματα

Μετεγχειρητική παρακολούθηση σε επεμβάσεις επαναγγείωσης (αγγειοπλαστική ή παράκαμψη):
Ένα μήνα μετά την επαναγγείωση 

6-8 μήνες μετεγχειρητικά και ακολούθως ανά έτος
Έλεγγος σε Triplex αρτηριών κάτω άκρων και ΑΒΙ δεν δικαιολογείται σε:

• Νυχτερινές κράμπες με φυσιολογικές σφύξεις κάτω άκρων
• Απώλεια τριχοφυΐας στη ράχη δακτύλου ή του ποδός με φυσιολογικές σφύξεις
• Οίδημα κάτω άκρου με φυσιολογικές σφύξεις
• Διαβήτη με περιφερική νευροπάθεια με φυσιολογικές σφύξεις
• Διεγνωσμένη αρτηριοπάθεια χωρίς συμπτώματα ή με σταθερά συμπτώματα

Έλεγνος »όνο »ε ΑΒΙ δικαιολογείται σε:

• Μείωση σφύξεων κάτω άκρου
• Φύσημα μηριαίας αρτηρίας
• Ηλικία >50 ετών με ιστορικό καπνίσματος ή και διαβήτη
• Ηλικία >70 ετών

Oxy/oc uovo αε Triplex αρτηριών κάτω άκρων δικαιολογείται σε:

• Σφύζουσα βουβωνική μάζα
• Φύσημα ή ροίζο στη βουβωνική χώρα
• Σημαντικό αιμάτωμα στη μηροβουβωνική χώρα
• Έντονο άλγος βουβωνικής χώρας μετά από επέμβαση.

Triplex αρτηριών άνω άκρων

Δικαιολογείται έλεγχος μόνο σε:

• Παρουσία ύποπτων συμπτωμάτων ή σημείων:
• Διαλείπουσα χωλότητα άνω άκρου
• Δυσχρωμία ή εξέλκωση δακτύλων, ψυχρό επώδυνο χέρι 
• Κακώσεις άνω άκρου με υπόνοια αγγειακής βλάβης
• Εικόνα αρτηριακής απόφραξης λόγω θέσης (π.χ σύνδρομο θωρακικής εξόδου)
• Προεγχειρητικά όταν προγραμματίζεται λήψη κερκιδικής αρτηρίας 
• Φύσημα ή σφύζουσα μάζα ή ισχαιμία άκρας χειρός μετά από εισαγωγή αρτηριακής γραμμής.
• Μετεγχειρητική παρακολούθηση μετά από επεμβάσεις επαναγγείωσης
• Εντός του πρώτου μετεγχειρητικού μήνα o Επί επιδείνωσης συμπτωμάτων
• Επί σταθερών συμπτωμάτων, μετά από επεμβάσεις παράκαμψης, 6 μήνες μετεγχειρητικά και ακολούθως ανά έτος

Δεν δικαιολογείται έλεγχος σε:

• Φαινόμενο Raynaud
• Διαφορά αρτηριακής πίεσης μεταξύ των δύο άνω άκρων
• Περικλειδικό φύσημα

Triplex καρωτίδων και σπονδυλοβασικών αρτηριών
Δικαιολογείται έλεγχος σε:

• Νέα ή επιδεινούμενα νευρολογικά συμπτώματα (διερεύνηση παροδικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου)
• Σημεία συμβατά με εμβολή από τη βυθοσκόπηση (πλάκα Hollenhorst)
• Συγκοπτικό επεισόδιο αδιευκρίνιστης αιτιολογίας μετά την αρχική καρδιαγγειακή εκτίμηση
• Υπόνοια διαχωρισμού καρωτίδος
• Σφύζων τραχηλικός όγκος
• Φύσημα τραχηλικής χώρας χωρίς προηγηθείσα εξέταση καρωτίδος
• Ζάλη ή διαταραχές όρασης κατά την εξέταση του άνω άκρου (πιθανό σύνδρομο υποκλοπής σπονδυλικής-υποκλειδίου)
• Συμπτώματα συμβατά με απόφραξη σπονδυλοβασικού συστήματος (π.χ. ίλιγγος, αταξία, διπλωπία, δυσαρθρία, δυσφαγία)
• Αθηρωμάτωση σε άλλα αγγεία
• Σε διαγνωσμένη στένωση καρωτίδας >50% (ανά έτος από 50% έως 69%, ανά εξάμηνο από 70% και άνω)
• Μετά από επεμβάσεις στην καρωτίδα (ενδαρτηρεκτομή ή αγγειοπλαστική), επανέλεγχος 1 μήνα μετεγχειρητικά, 6-8 μήνες μετεγχειρητικά, και ακολούθως ανά έτος. Επί παθολογικών ευρημάτων, βλ.

Triplex νεφρικών αρτηριών

Δικαιολογείται έλεγχος μόνο σε:

• Υπέρταση, κακοήθη, ανθεκτική ή επιδεινούμενη ή σε άτομα < 35 ετών
• Οξεία νεφρική ανεπάρκεια επί ρήξης ανευρύσματος αορτής.
• Επιγαστρικό φύσημα
• Αύξηση κρεατινίνης, ανεξήγητη ή μετά από λήψη αναστολέων μετατρεπτικού ενζύμου
• Ανθεκτική καρδιακή ανεπάρκεια
• Επεμβάσεις επαναγγείωσης νεφρών, επί υποτροπής ή επιδείνωσης συμπτωμάτων

Triplex μεσεντερίων αρτηριώνΔικαιολογείται έλεγχος σε:

• Πόνο μετά τα γεύματα και απώλεια βάρους, αφού έχει προηγηθεί γαστρεντερολογικός έλεγχος
• Επεμβάσεις επαναγγείωσης, επί υποτροπής ή επιδείνωσης συμπτωμάτων

Triplex φλεβών κάτω άκρων

Δικαιολογείται έλεγχος για:
1. Διάγνωση πιθανής φλεβικής θρομβοεμβολικής νόσου επί συμπτωμάτων ή σε άτομα υψηλού κινδύνου χωρίς συμπτώματα
2. Πνευμονική εμβολή
3. Ασθενείς με ανοικτό ωοειδές τρήμα και αρτηριακή εμβολή
4. Φλεβική ανεπάρκεια και κιρσούς κάτω άκρων
5. Προεγχειρητικά επί επεμβάσεων όπου θα απαιτηθεί λήψη φλεβικών μοσχευμάτων.
6. Πρώιμα μετεγχειρητικά επί εvδoφλεβικής εξάλειψης κιρσών (ablation)
7. Παρακολούθηση ασθενών με γνωστή φλεβική θρόμβωση επί αντενδείξεων αντιπηκτικής αγωγής (εντός 2 εβδομάδων από τη διάγνωση) ή επί υποτροπής/επιδείνωσης των συμπτωμάτων παρά την αντιπηκτική αγωγή.
8. Δεν δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
1. Ασυμπτωματικά άτομα (συμπεριλαμβανομένης και της παρατεταμένης νοσηλείας σε ΜΕΘ/ΜΑΦ ή μετά από ορθοπαιδικές επεμβάσεις)
2. Επί συγγενούς θρομβοφιλίας ή επί θετικής δοκιμασίας D-dimers.

Triplex λαγονίων φλεβών και κάτω κοίλης φλέβας
Δικαιολογείται έλεγχος μόνο:

1. Μετά από θετικό triplex φλεβών κάτω άκρων
2. Σε τοποθέτηση φίλτρου κάτω κοίλης φλέβας, προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά επί πιθανής απόφραξης.

Triplex φλεβών άνω άκρων

Δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:

1. Συμπτώματα συμβατά με θρομβοφλεβίτιδα άνω άκρου
2. Υποτροπή συμπτωμάτων επί γνωστής εν τω βάθει θρομβοφλεβίτιδας άνω άκρου
3. Προεγχειρητικά, όπου απαιτείται λήψη φλεβικών μοσχευμάτων από το άνω άκρο, επί απουσίας διαθέσιμων μοσχευμάτων στο κάτω άκρο
4. Προεγχειρητικά επί σχεδιασμού αρτηριοφλεβικής επικοινωνίας (fistula) που θα πραγματοποιηθεί εντός τριμήνου από την εξέταση και
5. Μετεγχειρητικά μετά από τοποθέτηση fistula, επί δυσχέρειας καθετηριασμού ή επί σημείων δυσλειτουργίας κατά την αιμοδιάλυση, ή επί κλινικών σημείων αποτυχίας ωρίμανσης (> 6 εβδομάδες μετεγχειρητικά), θρόμβωσης ή συνδρόμου υποκλοπής.
Δεν δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
3. Ασυμπτωματικά άτομα (συμπεριλαμβανομένης και της παρατεταμένης νοσηλείας σε ΜΕΘ/ΜΑΦ)
4. Προ της εμφύτευσης βηματοδότη ή απινιδωτή
5. Επί συγγενούς θρομβοφιλίας ή επί θετικής δοκιμασίας D-dimers.

Triplex νεφρικών φλεβών
Δικαιολογείται μόνο επί οξείας νεφρικής ανεπάρκειας
Triplex ηπατοπυλαίου φλεβικού συστήματος
Δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
1. Κίρρωση ήπατος με ή χωρίς ασκίτη
2. Πυλαία υπέρταση
3. Υπερηχογραφικά επιβεβαιωμένη ηπατομεγαλία ή σπληνομεγαλία
4. Μετεγχειρητική παρακολούθηση επί διασφαγιτιδικής ηπατοσυστηματικής αποσυμπίεσης πυλαίας (TIPS)
Δεν δικαιολογείται έλεγχος στις εξής περιπτώσεις:
1. Αρχική διερεύνηση ικτέρου
2. Πυρετός αγνώστου αιτιολογίας
3. Καρδιακή ανεπάρκεια ή πνευμονική εμβολή

Πρόληψη καρκίνου μαστού

Μαστογραφία:
Γυναίκες άνω των 40 ετών: Μαστογραφία κάθε χρόνο και για όσο χρόνο δεν πάσχουν από βαρέα, χρόνια νοσήματα, όπως συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια κτλ.
Κλινική ε£έταση μαστού:
Γυναίκες 20-40 ετών: Κάθε τρία χρόνια
Γυναίκες > 40 ετών: Κάθε χρόνο

ΥπερηχογράΦημα μαστού:
Δεν αποτελεί εργαλείο πληθυσμιακού ελέγχου (screening)
Για τη διαφοροδιάγνωση μεταξύ κύστης και συμπαγούς όγκου
Μαγνητική τομογραφία μαστού:
Δεν αποτελεί εργαλείο γενικού πληθυσμιακού ελέγχου (screening)
Μαζί με μαστογραφία μόνο σε γυναίκες υψηλού κινδύνου:

• Μετάλλαξη γονιδίων BRCA-1 ή BRCA-2 
• Ακτινοθεραπεία θώρακος σε ηλικίες 10-30 ετών
• Μετά τη μαστογραφία, επί παθολογικών ευρημάτων που χρήζουν διερεύνησης ή για προεγχειρητική σταδιοποίηση – σχεδιασμό.

MRI οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης επί οσφυαλγίας
Δικαιολογείται στις εξής περιπτώσεις:
Α. Μετά από ακτινογραφία οσφυϊκής μοίρας σπονδυλικής στήλης με ασαφή ευρήματα:

• Πρόσφατη σημαντική κάκωση
• Γνωστή οστεοπόρωση
• Παρατεταμένη χρήση υψηλών δόσεων κορτικοστεροειδών
• Ηλικία > 70 ετών
• Παιδιά
• Διάρκεια συμπτωμάτων > 6 εβδομάδες

Β. Ως πρώτη εξέταση:

• Εντοπισμένα ή πολυεστιακά νευρολογικά ελλείμματα, προϊόντα νευρολογικά ελλείμματα ή ιππουριδική συνδρομή
• Ιστορικό νεοπλασίας
• Πρόσφατη ανεξήγητη απώλεια βάρους
• Πυρετός αγνώστου αιτιολογίας ή πρόσφατη μικροβιακή λοίμωξη
• Ανοσοανεπάρκεια ή ανοσοκαταστολή, σακχαρώδης διαβήτης ή χρήση ενδοφλεβίων φαρμάκων-ουσιών
• Προεγχειρητικός έλεγχος
• Προηγηθείσες επεμβάσεις σπονδυλικής στήλης
• Τονίζεται ότι σε απλή οσφυαλγία ή και ισχιαλγία χωρίς νευρολογικό έλλειμμα, χωρίς υποψία φλεγμονής ή νεοπλασίας, με διάρκεια συμπτωμάτων < 6 εβδομάδων, που δεν είναι υποψήφια για χειρουργική αποκατάσταση, δεν απαιτείται καμμία απεικονιστική εξέταση.

Απεικονιστικός έλεγχος αυχενικής μοίρας σπονδυλικής στήλης επί χρόνιας αυχεναλγίας
Πρώτη εξέταση σε κάθε περίπτωση χρόνιας αυχεναλγίας, ακόμη και επί ιστορικού κακοήθειας ή προηγηθείσας χειρουργικής επέμβασης, είναι η κλασσική ακτινογραφία.
MRI ΑΜΣΣ δικαιολογείται στις εξής περιπτώσεις χρόνιας αυχεναλγίας:

• Παρουσία νευρολογικών ελλειμμάτων
• χωρίς ευρήματα στις απλές ακτινογραφίες, ή 
• με ευρήματα εκφυλιστικών αλλοιώσεων ή 
• με ευρήματα παλαιάς κάκωσης στις ακτινογραφίες

Ακτινογραφικά ευρήματα καταστροφής της τελικής πλάκας ή ενδεικτικά λοίμωξης ή κακοήθειας.
CT ΑΜΣΣ δικαιολογείται σε προηγηθείσα χειρουργική επέμβαση με ακτινογραφίες χωρίς ευρήματα και σε κάθε περίπτωση όπου ενδείκνυται MRI ΑΜΣΣ αλλά υπάρχει αντένδειξη.

Απεικονιστικός έλεγχος σε οξύ άλγος ώμου

Σε κάθε περίπτωση οξέος άλγους ώμου πρέπει να προηγείται κλασσική ακτινογραφία.
Υπερηχογράφημα ή MRI ώμου δικαιολογείται όταν η κλασσική ακτινογραφία δεν δίνει σαφή ευρήματα, σε:
Κλινική υπόνοια ρήξης επιχειλίου χόνδρου, σε άτομα ηλικίας < 35 ετών, με ή χωρίς κλινικά σημεία αστάθειας
Κλινική υπόνοια πλήρους ρήξεως στροφικού πετάλου.

Συρραφείσα ρήξη στροφικού πετάλου και υπόνοια νέας ρήξης
Υπόνοια σηπτικής αρθρίτιδας (υπερηχογράφημα)
Σε υπόνοια μερικής ρήξεως στροφικού πετάλου το υπερηχογράφημα και η MRI δεν έχουν αποδειχθεί αξιόπιστα. Δεν έχει αποδειχθεί η διαγνωστική αξία του μαγνητικού αρθρογραφήματος ώμου σε περιπτώσεις μερικής ρήξης στροφικού πετάλου.