Πόνος στο γόνατο. Ποιες οι αιτίες; Πώς αντιμετωπίζεται; Προτεινόμενες ασκήσεις. Ποια η σωστή διατροφή;

Αλέξανδρου Γιατζίδη

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Στο γόνατο υπάρχουν πολλοί μαλακοί ιστοί εντός και περιμετρικά της άρθρωσης. Τα γόνατα επιβαρύνονται καθώς σηκώνουν το βάρος του σώματος και έτσι μπορεί να επηρεαστούν από υπερφόρτωση ή γρήγορες κινήσεις.

Αν στο γόνατο ασκηθεί μη φυσιολογική πίεση, όπως σε περίπτωση που στρίψει ή λυγίσει πλάγια, αυτοί οι ιστοί μπορεί να υποστούν βλάβη και να προκληθεί διάστρεμμα ή ρήξη. Αυτό θα επιφέρει πόνο και οίδημα διαφόρων βαθμών στο γόνατο. Ο πόνος στα γόνατα, που μπορεί να είναι οξύς, θα μπορούσε να προκληθεί από ένα πρόσφατο, χρόνιο ή κακώς επουλωμένο τραύμα ή από άλλα προβλήματα υγείας.

Ο πόνος στο γόνατο συνήθως προκαλείται από αθλήματα, άλλους τραυματισμούς αλλά και από φθορά και ρήξη…

Αν αισθάνεστε πόνο στο γόνατο τότε μπορεί να οφείλεται σε έναν από τους παρακάτω λόγους:

Διάστρεμμα ή εξάρθρωση από απότομη περιστροφή στο γόνατο αλλά και από χτύπημα. Θα δημιουργηθεί οίδημα που θα υποχωρήσει σε λίγες ημέρες.

Τενοντίτιδα: Αν καταπονήσετε το γόνατο σας (ποδήλατο, σκάλες) μπορεί να υποστείτε τενοντίτιδα. Ο πόνος εμφανίζετε στο μπροστινό μέρος του γονάτου αφού οι τένοντες έχουν πάθει φλεγμονή.

Θυλακίτιδα (γόνατο της νοικοκυράς) Ενόχληση στο εσωτερικό του γονάτου ή το οστό της κνήμης, που γίνεται εντονότερη με τη σωματική δραστηριότητα, όπως το ανέβασμα σκάλας. Το γόνατο πονάει κατά την επαφή, «καίει» και εμφανίζει οίδημα.

Οστεοαρθρίτιδα: Φυσική φθορά των αρθρώσεων που αφορά κυρίως άτομα άνω των 50 ετών. Σε πιο νεαρά άτομα μπορεί να εμφανιστεί μετά από τραυματισμό στην περιοχή του γονάτου. Τα άτομα με οστεοαρθρίτιδα δεν μπορούν να λυγίσουν εύκολα το γόνατο, νιώθουν έντονο πόνο που επιδεινώνεται με την αλλαγή του καιρού.

Σκίσιμο χόνδρου ή συνδέσμων: Αφορά κυρίως μπασκετμπολίστες. Προκαλείται από την περιστροφή του γόνατος ή από χτύπημα.

Ρήξη μηνίσκου Οξύς πόνος στο κέντρο του γονάτου, ο οποίος χειροτερεύει όταν το γόνατο στρίβει. Είναι επίσης πιθανόν να «μπλοκάρει» και να μη λυγίζει ή τεντώνεται.

Κύστη Baker Οίδημα στο οπίσθιο τμήμα του γονάτου, ερυθρότητα που συνοδεύεται από πόνο στο υπόλοιπο γόνατο και πόδι.

Σε χαλαρά τμήματα του χονδρού ή της επιγονατίδας: Βρίσκονται γύρω από την άρθρωση και μπορούν να πιαστούν σε αυτή. Υπάρχει πιθανότητα η άρθρωση να κλειδώσει. Ο πόνος είναι έντονος.

Πώς αντιμετωπίζεται ο πόνος στο γόνατο

Για την αντιμετώπιση του πόνου στο γόνατο συνιστάται ξεκούραση και εφαρμογή πάγου στην πάσχουσα περιοχή. Ο γιατρός, μετά την κλινική εξέταση, μπορεί να προτείνει και κάποια φαρμακευτική αγωγή με βάση τη διάγνωση που έχει κάνει ή κάποιες συγκεκριμένες ασκήσεις. Αν ο πόνος στο γόνατο συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα επισκεφθείτε άμεσα έναν γιατρό. Η χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση του πόνου σπανίως εφαρμόζεται.

· Αφού ρωτήσετε τον ιατρό σας πάρτε αντιφλεγμονώδη φάρμακα για να μειωθεί το οίδημα

· Τεντώνετε και λυγίζετε το πόδι με απαλό τρόπο κάθε ημέρα. Αν δεν μπορείτε τις πρώτες μέρες του τραυματισμού ζητήστε τη βοήθεια κάποιου άλλου ατόμου.
· Μην κάθεστε με τέτοιο τρόπο που θα ασκείτε πίεση στο γόνατο
· Μη γονατίζετε και μην ανεβαίνετε ανηφόρες ή κατηφόρες
· Βάλτε αμέσως μετά τον τραυματισμό και για 72 ώρες, 4-5 φορές την ημέρα παγοθήκη για 7 λεπτά.
· Βάλτε ελαστικό επίδεσμο στην περιοχή του γονάτου μέχρι να υποχωρήσει το πρήξιμο. Μην σφίξετε πολύ τον επίδεσμο γιατί δε θα γίνεται καλή κυκλοφορία του αίματος.
· Όταν θα έχει φύγει το οίδημα κάντε ζεστές κομπρέσες για λίγες ημέρες προκειμένου να βελτιωθεί η ροή του αίματος αλλά και για πιο γρήγορη ανάρρωση.

Τι πρέπει να γνωρίζετε για τον πόνο στο γόνατο;

Για τη θεραπεία των ελαφρών τραυματισμών των ιστών στο γόνατο χρειάζονται συνήθως 3- 6 εβδομάδες. 

Συγκεκριμένοι μυς του γονάτου θα τεθούν «εκτός λειτουργίας» εάν υπάρχει πόνος και οίδημα στο γόνατο. Με τις ασκήσεις θα μπορέσετε να τους θέσετε ξανά σε λειτουργία. 

Η αποκατάσταση της σωστής τεχνικής του βαδίσματος από νωρίς είναι πολύ σημαντική για τη λειτουργία του γονάτου σας. 

Οι πρώτες 48-72 ώρες 

Η αρχική θεραπεία βασίζεται στις παρακάτω αρχές 

· Ανάπαυση – αποφύγετε δραστηριότητες που προκαλούν πόνο. Εάν δεν μπορείτε να στηριχθείτε άνετα στο πόδι σας, χρησιμοποιήστε πατερίτσες. 

· Πάγος – εφαρμόζετέ τον στο γόνατό σας κατά διαστήματα για 20 λεπτά το πολύ κάθε φορά. Παρεμβάλετε ένα νοτισμένο ύφασμα, όπως μία πετσέτα, ανάμεσα στον πάγο και το δέρμα σας. Οι παγοκύστες που κυκλοφορούν στο εμπόριο έχουν καλύτερο αποτέλεσμα γιατί παίρνουν τη φόρμα του δέρματός σας. 

Αν δεν έχετε παγοκύστες τύλιξε σε μία πετσέτα παγάκια ή ακόμα καλύτερα κατεψυγμένο αρακά. Ακουμπάτε το στο σημείο για όσο περισσότερη ώρα αντέξεις. Στη συνέχεια κάνε ένα ζεστό μπάνιο. Το κρύο θα βοηθήσει στη μείωση του πόνου, ενώ το ζεστό θα μειώσει τη δυσκαμψία.

· Συμπίεση – εάν χρησιμοποιείτε επίδεσμο/κάλτσα συμπίεσης στη διάρκεια της ημέρας μπορεί να περιοριστεί η δυσφορία που αισθάνεστε. 

· Ύψωση – όταν αναπαύεστε σηκώστε το πόδι σας (με μαξιλάρια) πάνω από το ύψος της καρδιάς για να περιορίσετε το οίδημα. 

· Αποφύγετε τη θερμότητα, το αλκοόλ, το τρέξιμο/σπορ και το μασάζ. 

Υπάρχουν τρόποι που μπορείτε να ενισχύσετε τον οργανισμό σας για να απαλύνετε τις ενοχλήσεις στα γόνατα:

Σωστή διατροφή

Υπάρχουν τροφές που πραγματικά βοηθούν σε τέτοιου είδους πόνους. Για την ενίσχυση των οστών εντάξτε στην διατροφή σας το γάλα, βιταμίνη C (που βρίσκεται σε φρούτα όπως το πορτοκάλι ή λαχανικά όπως η πιπεριά), σταφύλι και ginger.

Άσκηση

Με προσοχή βέβαια στο τι θα κάνετε, για να μην καταλήξετε τελικά να τα καταπονήσετε περισσότερο. Δηλαδή, σαφώς και αποφεύγετε γυμναστικές τύπου crossfit ή έντονο ποδήλατο. Αντίθετα το κολύμπι, το περπάτημα και σε κάποιες περιπτώσεις το ελλειπτικό, βοηθούν ιδιαίτερα στην εκγύμναση των τετρακέφαλων (οι μύες που στηρίζουν τα γόνατα), χωρίς να τα επιβαρύνουν.

Προτεινόμενες ασκήσεις για τον πόνο στο γόνατο

Έκταση του γόνατος ενώ είστε καθιστοί (με κίνηση)

Καθίστε ευθυτενείς σε μια καρέκλα και ακουμπήστε τα πόδια σας στο πάτωμα. Σιγά-σιγά σηκώστε και ισιώστε το πόδι που σας πονά μέχρι να νιώσετε τους μηρούς σας να σφίγγουν. Κρατήστε το πόδι σας σε αυτή τη θέση και ύστερα επιστρέψετε στην αρχική θέση. Επαναλάβετε την άσκηση 10 φορές.

Ενδυνάμωση τετρακεφάλων Σφίξτε τους μυς που βρίσκονται πάνω από το γόνατό σας πιέζοντας το πίσω μέρος των γονάτων σας στο κρεβάτι. Η πτέρνα θα πρέπει να σηκώνεται από το κρεβάτι. Τυχόν νάρθηκες μπορούν να παραμείνουν. Μείνετε για 10 δευτερόλεπτα. Επαναλάβετε 10 φορές, 3 φορές ημερησίως. 

Συντήρηση αστράγαλου Σχεδιάστε τα γράμματα της αλφαβήτου στο έδαφος χρησιμοποιώντας μόνο τον αστράγαλο και το πέλμα. Σχεδιάστε τα γράμματα από το Α έως το Ω. Επαναλάβετε τουλάχιστον 3 φορές την ημέρα. 

Ενδυνάμωση του γόνατος ενώ στέκεστε και κάμψη του ενός γόνατος

Σταθείτε ευθυτενείς στο πόδι που πονάει στην άκρη ενός σκαλιού και χρησιμοποιήστε μια καρέκλα για να στηρίζεστε. Λυγίστε το πονεμένο πόδι σας και σιγά-σιγά χαμηλώστε το άλλο πόδι κάτω από το ύψος του σκαλιού. Κανονικά πρέπει να αισθανθείτε ένα ελαφρύ τέντωμα στους μυς του γόνατός σας. Το χαμήλωμα πρέπει να διαρκέσει 3-5 δευτερόλεπτα. Το γόνατό σας πρέπει να είναι στραμμένο μπροστά.

Παραμείνετε σε αυτή τη θέση για 2 δευτερόλεπτα και επαναλάβετε την άσκηση 10-15 φορές 2 φορές την ημέρα. Με τις παραπάνω μεθόδους θα ανακουφιστείτε από τον πόνο στο γόνατο!

Ασκήσεις με βάρος Δοκιμάστε αυτές τις ασκήσεις όσο σας το επιτρέπει ο πόνος, μία εβδομάδα περίπου μετά τον τραυματισμό Σηκωθείτε στις μύτες των ποδιών σας. Επαναλάβετε 10 φορές, 3 φορές ημερησίως. 

Απώλεια περιττών κιλών

Αν έχετε παραπανίσια κιλά καλό θα ήταν να τα χάσετε. Το πρώτο που προκαλεί πόνους στα γόνατα είναι τα κιλά που το σώμα δεν μπορεί να αντέξει. 

Καλός ύπνος

Κοιμηθείτε καλά. Ειδικά αν βάλετε τα πόδια σας πάνω σε δύο μαξιλάρια, θα δείτε διαφορά.

Συμπληρωματική αγωγή 

Συμπληρωματική αγωγή με φυσιοθεραπείες σύμφωνα με τις οδηγίες του ιατρού στο τμήμα επειγόντων περιστατικών και εφόσον διατίθενται στην περιοχή σας. 

ΠΡΟΣΟΧΗ

Επισκεφτείτε άμεσα τον ιατρό αν:

Έχετε πολύ έντονο πόνο ακόμη και αν δεν πατάτε το πόδι

Το γόνατο είναι ασταθές και χαλαρό

Ανεβάσατε υψηλό πυρετό και το οίδημα δεν υποχωρεί μετά από λίγες ημέρες

Αν ο πόνος δεν υποχωρεί μετά από 7 ημέρες

Υπάρχει ήχος σπασίματος. Αν έχουν σκιστεί οι σύνδεσμοι θα χρειαστείτε χειρουργική επέμβαση το συντομότερο δυνατό. Αν το αμελήσετε μπορεί η επέμβαση να μην έχει 100% επιτυχή αποτελέσματα

Τα γόνατο κλειδώνει σε μια θέση

Διαβάστε επίσης

• Πόνος στο γόνατο από ιγνυακή κύστη ή κύστεις του baker.
• Πόνος στη φτέρνα, πελματιαία απονεύρωση, άκανθα πτέρνας. Θεραπευτική αντιμετώπιση και ασκήσεις για το σπίτι.
• 18 προβλήματα των ποδιών μας, που μας προειδοποιούν για τη συνολική μας υγεία;
• Ποιος ο λόγος που μπορεί να πονάνε τα πόδια σας; Όλες οι αιτίες από τις πιο απλές μέχρι τις πιο σοβαρές.
• Μελάνωμα στο νύχι. Σκούρες γραμμές στα νύχια μπορεί να οφείλονται σε αιμάτωμα ή καρκίνο. Τα διαγνωστικά κριτήρια ABCDEF
• Διατροφή και ασκήσεις για πρησμένα και κουρασμένα πόδια
• Πλατυποδία, για μικρούς και μεγάλους, αιτία για προβλήματα στο γόνατο και εκφυλιστική αρθροπάθεια.
• Πόνος στη φτέρνα, πελματιαία απονεύρωση, άκανθα πτέρνας. Θεραπευτική αντιμετώπιση και ασκήσεις για το σπίτι.
• Παθήσεις που αποκαλύπτουν τα νύχια σας. Ποια η κατάλληλη διατροφή για την υγεία των νυχιών σας;
• Τι πρέπει να κάνετε για τα πρησμένα πόδια το καλοκαίρι
• Αναγνωρίστε κοινά προβλήματα των ποδιών σας, όπως κάλοι, κότσι, μύκητες και διατηρήστε την υγεία τους.
• Αισθάνεστε έντονη φαγούρα ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών σας; Είναι πολύ πιθανό να έχετε κολλήσει μύκητες
• Τι προκαλεί την θρομβοφλεβίτιδα και ποια τα συμπτώματα της; Ποιοι οι παράγοντες κινδύνου και τι πρέπει να κάνετε για να την αντιμετωπίσετε;
• Τι να προσέξετε στην φλεβική θρόμβωση. Πώς σχηματίζεται ο θρόμβος;
• Κρυοθεραπεία, μοναδική για τα πρησμένα πόδια.

PhD
https://scholar.google.gr/citations?hl=el&user=x0_XklQAAAAJ

18 προβλήματα των ποδιών μας, που προειδοποιούν για τη συνολική υγεία του οργανισμού μας.

των Θάλεια Γούτου, αισθητικός - κοσμητολόγος, Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr iatrikanea

Τα πόδια μας είναι ίσως το σημείο του σώματος που καταπονείται περισσότερο καθώς κουβαλούν όλο μας το βάρος και μας στηρίζουν καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας. Τι μπορεί όμως να μας πει η υγεία των ποδιών μας για τη συνολική υγεία του οργανισμού;

Κρύα πόδια, ζεστή καρδιά;

Εάν τα πόδια σας είναι διαρκώς κρύα μπορεί να είναι αποτέλεσμα κακής κυκλοφορίας του αίματος. Η κακή κυκλοφορία πολλές φορές σχετίζεται με το κάπνισμα, την υψηλή αρτηριακή πίεση ή τα καρδιακά προβλήματα. Η νευρική βλάβη του μη ελεγχόμενου διαβήτη μπορεί επίσης να προκαλεί κρύα αίσθηση στα πόδια. Άλλα πιθανά αίτια είναι ο υποθυρεοειδισμός και η αναιμία. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας ώστε να εντοπίσετε οποιοδήποτε τυχόν υποβόσκον πρόβλημα.

Πόνος στα πόδια

Όταν αισθάνεστε πόνο στα πόδια σας μετά από μία δύσκολη μέρα πιθανότατα θα ρίξετε το φταίξιμο στα παπούτσια σας. Ωστόσο ο πόνος που δεν προκαλείται από δωδεκάποντα τακούνια ίσως οφείλεται σε ένα κάταγμα καταπόνησης, δηλαδή μία μικρή ρωγμή σε κάποιο κόκαλο. Πιθανά αίτια: η πολύ έντονη άσκηση, τα αθλήματα υψηλών κραδασμών (όπως το μπάσκετ) και το τρέξιμο αποστάσεων. Η εξασθένηση των οστών λόγω οστεοπόρωσης αυξάνει τον κίνδυνο για τέτοιου είδους κακώσεις.

Άσπρα, κόκκινα, μπλε δάχτυλα

Αν πάσχετε από το σύνδρομο Raynard μπορεί να παρατηρήσετε τα δάχτυλά σας να αλλάζουν απόχρωση από φυσιολογική σε άσπρη, μετά σε μπλε , σε κόκκινη και να επανέρχονται πάλι στο φυσιολογικό. Αυτό οφείλεται στο ξαφνικό στένεμα των αρτηριών, μία κατάσταση που ονομάζεται αγγειοσπασμός. Το στρες ή οι αλλαγές στη θερμοκρασία μπορεί να πυροδοτήσουν τους αγγειοσπασμούς αυτούς, που συνήθως δεν οδηγούν σε άλλα προβλήματα υγείας. Το σύνδρομο αυτό μπορεί επίσης να συνδέεται με ρευματοειδή αρθρίτιδα, σύνδρομο Sjögren ή προβλήματα θυρεοειδούς.

Πόνος στη φτέρνα

Η πιο κοινή αιτία για τον πόνο στη φτέρνα είναι η επονομαζόμενη planta faciitis, φλεγμονή του πελματιαίου ιστού. Ο πόνος μπορεί να είναι πιο έντονος όταν ξυπνάτε και ενώ σηκώνεστε ασκείτε πίεση στο οστό της πτέρνας. Άλλα αίτια μπορεί να είναι η αρθρίτιδα, η έντονη άσκηση, τα παπούτσια που δεν εφαρμόζουν καλά και η τενοντίτιδα. Σπανιότερα αίτια περιλαμβάνουν τα οστεόφυτα των οστών στο κάτω μέρος του ποδιού, την ύπαρξη φλεγμονής, κατάγματος ή όγκου στο οστό.

Σύρσιμο των ποδιών

Κάποιες φορές το πρώτο σημάδι ενός προβλήματος είναι η αλλαγή στον τρόπο που περπατάμε – ένα πιο πλατύ βάδισμα ή ένα ελαφρύ σύρσιμο των ποδιών. Το αίτιο μπορεί να είναι η αργή απώλεια της φυσιολογικής αίσθησης στα πόδια που προκαλείται από κάποια περιφερειακή νευρική βλάβη. Περίπου το 30% αυτών των περιπτώσεων συνδέεται με τον διαβήτη. Η νευρική βλάβη μπορεί επίσης να οφείλεται σε κάποια μόλυνση, σε ανεπάρκεια βιταμινών και σε αλκοολισμό. Σε αρκετές περιπτώσεις κανένας δεν γνωρίζει τι προκάλεσε τη βλάβη αυτή.

Πληκτροδακτυλία

 Στην πληκτροδακτυλία το σχήμα των δακτύλων των ποδιών (και συχνά και των χεριών) αλλάζει. Τα νύχια είναι πιο στρογγυλά στην κορυφή και καμπυλώνουν προς τα κάτω. Το πιο συχνό αίτιο της κατάστασης αυτής είναι η πάθηση των πνευμόνων αν και μπορεί να προκαλείται και από καρδιακές παθήσεις, ηπατικές και πεπτικές διαταραχές ή ορισμένες μολύνσεις. Κάποιες φορές η πληκτροδακτυλία εμφανίζεται ενδοοικογενειακά χωρίς να συντρέχει κάποια υποβόσκουσα ασθένεια.

Πρησμένα πόδια

 Συνήθως πρόκειται για μία προσωρινή ενόχληση που προκαλείται από την ορθοστασία ή την ακινησία, όπως σε περιπτώσεις μεγάλων πτήσεων, και κυρίως στις εγκυμονούσες. Αντιθέτως, όταν το πρήξιμο των ποδιών δεν υποχωρεί ίσως είναι σημάδι μία σοβαρής ιατρικής κατάστασης. Το επίμονο πρήξιμο των ποδιών μπορεί να οφείλεται σε κακή κυκλοφορία του αίματος, σε προβλήματα στο λεμφικό σύστημα ή στην ύπαρξη θρόμβου. Άλλοι παράγοντες είναι οι νεφρικές διαταραχές ή η υπολειτουργία του θυρεοειδούς. Αν παρατηρήσετε επίμονο πρήξιμο των ποδιών σας συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Κάψιμο στα πόδια

 Η αίσθηση καψίματος στα πόδια είναι συνηθισμένη στους διαβητικούς με περιφερειακή νευρική βλάβη. Μπορεί επίσης να προκληθεί από ανεπάρκεια Βιταμίνης Β, από το «πόδι του αθλητή», από χρόνιες νεφρικές παθήσεις, από κακή κυκλοφορία στα πόδια (περιφερειακές αρτηριακές παθήσεις) ή από υποθυρεοειδισμό.

Πληγές που δεν επουλώνονται

Τα έλκη στα πόδια που δεν επουλώνονται είναι ένα βασικό προειδοποιητικό σημάδι για την ύπαρξη διαβήτη. Ο διαβήτης μπορεί να επηρεάσει την αίσθηση των ποδιών, την κυκλοφορία και τη φυσιολογική επούλωση των πληγών με αποτέλεσμα ακόμα και μία απλή φουσκάλα να δημιουργεί πρόβλημα. Τα έλκη αυτά επίσης είναι επιρρεπή σε μολύνσεις. Οι διαβητικοί πρέπει να πλένουν και να στεγνώνουν τα πόδια τους και να τα ελέγχουν για τυχόν πληγές καθημερινά. Η αργή επούλωση των πληγών στα πόδια μπορεί επίσης να προκαλείται από κακή κυκλοφορία που οφείλεται σε καταστάσεις όπως οι περιφερειακές αρτηριακές παθήσεις.

Πόνος στο μεγάλο δάκτυλο

Η ουρική αρθρίτιδα είναι η βασική αιτία για τον ξαφνικό πόνο στο μεγάλο δάκτυλο που συνήθως συνοδεύεται από κοκκινίλα και πρήξιμο. Η οστεοαρθρίτιδα είναι επίσης ένας από τους ενόχους για την κατάσταση αυτή. Εάν η άρθρωση είναι άκαμπτη μπορεί να οφείλεται σε δυσκαμψία του μεγάλου δακτύλου (hallux), μία επιπλοκή της αρθρίτιδας κατά την οποία αναπτύσσεται μία επώδυνη άκανθος στο οστό. Αν πρόκειται για αθλητή, πολύ πιθανό ο πόνος να οφείλεται σε διάστρεμμα της 1ης Μεταταρσιοφαλαγγικής άρθρωσης (turf toe), μία κατάσταση που προκαλείται από βλάβη των συνδέσμων που περιβάλλουν την άρθρωση.

Πόνος στα μικρότερα δάκτυλα

Αν νιώθετε ότι περπατάτε πάνω σε κάτι σκληρό ή ο πόνος σας καίει στο μπροστινό σημείο του πέλματος και αντανακλάται στα δάκτυλα, ίσως πάσχετε από νεύρωμα του Morton, μία πάχυνση του ιστού γύρω από το νεύρο που εντοπίζεται συνήθως ανάμεσα από το τρίτο και το τέταρτο δάκτυλο. Είναι κατά οκτώ με δέκα φορές συχνότερο στις γυναίκες και οφείλεται σε τραυματισμό ή σε υπερβολική πίεση στα δάκτυλα.

Φαγούρα στα πόδια

 Η φαγούρα στα πόδια μπορεί να οφείλεται στο «πόδι του αθλητή», μία μυκητιασική μόλυνση που είναι πολύ συχνή κυρίως στους άνδρες ηλικίας 20-40 ετών. Επίσης μπορεί να οφείλεται σε δερματίτιδα, δηλαδή σε αντίδραση σε κάποιο χημικό ή προϊόν περιποίησης, και να συνοδεύεται από κοκκινίλα ή εμφάνιση ξηρών περιοχών. Εάν το δέρμα στην περιοχή που έχετε φαγούρα, είναι παχύ και μοιάζει να έχει εξανθήματα ίσως πρόκειται για ψωρίαση που οφείλεται σε υπεραντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος. Επιπλέον διαβάστε

Σπασμοί των ποδιών

Ένας ξαφνικός, οξύς πόνος στο πόδι είναι το σήμα κατατεθέν ενός μυϊκού σπασμού ή κράμπας που μπορεί να διαρκέσει αρκετά λεπτά. Η σωματική καταπόνηση και η μυϊκή κούραση είναι τα πιο κοινά αίτια εμφάνισής του. Άλλες αιτίες περιλαμβάνουν την κακή κυκλοφορία, την αφυδάτωση, καθώς και την ανεπάρκεια διάφορων στοιχείων στο σώμα όπως το Κάλιο, το Μαγνήσιο, το Ασβέστιο ή η Βιταμίνη D. Ρόλο επίσης μπορούν να παίξουν οι ορμονικές μεταβολές που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης ή όταν υπάρχουν διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Εάν οι σπασμοί είναι συχνοί ή έντονοι συμβουλευτείτε το γιατρό σας. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης μπορούν να βοηθήσουν στο πρόβλημα της μυϊκής κούρασης.

Σπίλος (ελιά) στην πατούσα

Οι περισσότεροι συγχέουμε τον καρκίνο του δέρματος με την υπερέκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία οπότε δεν δίνουμε ιδιαίτερη σημασία σε ασυνήθιστα σημάδια που μπορεί να υπάρχουν στις πατούσες μας. Παρόλαυτα το μελάνωμα, ο πιο επικίνδυνος δερματικός καρκίνος, εμφανίζεται κυρίως σε περιοχές που δεν εκτίθενται στον ήλιο, όπως οι πατούσες. Είναι μάλιστα πολύ σημαντικό να ελέγχουμε τις ελιές που υπάρχουν στις πατούσες καθώς τραυματίζονται εύκολα και είναι ιδιαίτερα επίφοβες στο να παρουσιάσουν πρόβλημα. Το μελάνωμα μπορεί να εμφανιστεί ακόμα και κάτω από το νύχι, όπου μπορεί να μοιάζει με μαύρο σημαδάκι.

ΨΗΦΙΑΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΜΕ ΕΛΕΓΧΟ 

ΤΩΝ ΣΠΙΛΩΝ (ΕΛΙΩΝ) ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

ΣΤΟ ΜΕDLAB IATΡΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Κίτρινα νύχια

Τα νύχια των ποδιών μπορούν να μας πουν πολλά για την υγεία μας. Μία μυκητιασική μόλυνση συχνά οδηγεί σε πάχυνση και κιτρίνισμα των νυχιών στα πόδια. Τα παχιά, κίτρινα νύχια μπορούν επίσης να είναι σημάδι μίας υποβόσκουσας ασθένειας όπως είναι το λεμφοίδημα (πρήξιμο που σχετίζεται με το λεμφικό σύστημα), οι πνευμονικές παθήσεις ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα.

Κοιλονυχία

Τα νύχια σε αυτή την περίπτωση γίνονται κοίλα με έπαρση στις άκρες τους σαν κουτάλι. Μπορεί να οφείλεται σε τραυματισμό ή στη συχνή έκθεση σε διαλύματα που έχουν ως βάση το πετρέλαιο αλλά συχνά προκαλείται από ανεπάρκεια σιδήρου στον οργανισμό (σιδηροπενική αναιμία).

Άσπρα Νύχια

Κάποιος τραυματισμός στο νύχι ή η ύπαρξη ασθένειας σε κάποιο σημείο του σώματος μπορεί να προκαλέσει την εμφάνιση άσπρων περιοχών στα νύχια. Εάν το νύχι ή μέρος αυτού διαχωριστεί από τη βάση του λόγω κάποιου τραυματισμού, μόλυνσης ή ψωρίασης, το νύχι μπορεί να φαίνεται άσπρο. Αν το νύχι είναι ανέπαφο αλλά το μεγαλύτερο μέρος του είναι άσπρο, μπορεί να είναι ένα σημάδι κάποιας πιο σοβαρής κατάστασης όπως ηπατική ασθένεια, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ή διαβήτης. Συζητήστε με τον γιατρό σας για οποιαδήποτε ανησυχία.

Σκασίματα στα νύχια

Σκασίματα ή κοιλώματα στην επιφάνεια των νυχιών προκύπτουν από την αναδιοργάνωση της φυσιολογικής ανάπτυξης του νυχιού. Αυτή η ανωμαλία στην επιφάνεια των νυχιών εμφανίζεται σχεδόν τους μισούς ανθρώπους που πάσχουν από ψωρίαση.

Διαβάστε επίσης

• Ποιος ο λόγος που μπορεί να πονάνε τα πόδια σας; Όλες οι αιτίες από τις πιο απλές μέχρι τις πιο σοβαρές.
• Μελάνωμα στο νύχι. Σκούρες γραμμές στα νύχια μπορεί να οφείλονται σε αιμάτωμα ή καρκίνο. Τα διαγνωστικά κριτήρια ABCDEF
• Διατροφή και ασκήσεις για πρησμένα και κουρασμένα πόδια
• Πλατυποδία, για μικρούς και μεγάλους, αιτία για προβλήματα στο γόνατο και εκφυλιστική αρθροπάθεια.

• Πόνος στη φτέρνα, πελματιαία απονεύρωση, άκανθα πτέρνας. Θεραπευτική αντιμετώπιση και ασκήσεις για το σπίτι.

• Πόνος στο γόνατο από ιγνυακή κύστη ή κύστεις του baker.

• Παθήσεις που αποκαλύπτουν τα νύχια σας. Ποια η κατάλληλη διατροφή για την υγεία των νυχιών σας;
• Τι πρέπει να κάνετε για τα πρησμένα πόδια το καλοκαίρι
• Αναγνωρίστε κοινά προβλήματα των ποδιών σας, όπως κάλοι, κότσι, μύκητες και διατηρήστε την υγεία τους.
• Αισθάνεστε έντονη φαγούρα ανάμεσα στα δάχτυλα των ποδιών σας; Είναι πολύ πιθανό να έχετε κολλήσει μύκητες
• Τι προκαλεί την θρομβοφλεβίτιδα και ποια τα συμπτώματα της; Ποιοι οι παράγοντες κινδύνου και τι πρέπει να κάνετε για να την αντιμετωπίσετε;
• Τι να προσέξετε στην φλεβική θρόμβωση. Πώς σχηματίζεται ο θρόμβος;
• Κρυοθεραπεία, μοναδική για τα πρησμένα πόδια.
• Δερματικά προβλήματα που μας προειδοποιούν για τη συνολική μας υγεία

ΨΗΦΙΑΚΗ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΜΕ ΕΛΕΓΧΟ 

ΤΩΝ ΣΠΙΛΩΝ (ΕΛΙΩΝ) ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

ΣΤΟ ΜΕDLAB IATΡΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή
MSc

Μύκητες σε νύχια και δέρμα. Προκαλούν κοκκίνισμα, φαγούρα, πόνο, δυσοσμία. Φυσικές θεραπείες

των Θάλειας Γούτου, ειδικής κοσμετολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Οι μυκητιάσεις είναι πολύ πιο συχνές τους καλοκαιρινούς μήνες, λατρεύουν την ζέστη και την υγρασία.  Οι μύκητες είναι μικροοργανισμοί που μπορεί να προσβάλουν το ανθρώπινο σώμα.

Οι λοιμώξεις που προκαλούν δεν απειλούν τη ζωή του ανθρώπου, εκτός αν το αμυντικό του σύστημα είναι ελαττωματικό, όπως σε αρρώστους με AIDS. Η ονυχομυκητίαση συχνότερα συμβαίνει σε άτομα που έχουν σακχαρώδη διαβήτη ή κυκλοφορικές διαταραχές (αγγειοπάθεια). Στα παιδιά η ονυχομυκητίαση είναι σπάνια. Οι λοιμώξεις αυτές παρά το γεγονός ότι δεν είναι σοβαρές, εντούτοις μπορεί να μας ταλαιπωρήσουν πάρα πολύ, γι` αυτό η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία θα μας γλιτώσει από πιθανή ταλαιπωρία. 

Οι μύκητες ευθύνονται για το 50% των βλαβών στα νύχια!

Υπάρχουν πολλά είδη μυκήτων που το καθένα προτιμά να προσβάλει συγκεκριμένες περιοχές του σώματος μας. Η πιο γνωστή μυκητιασική λοίμωξη είναι η επιδερμοφυτία των μεσοδακτύλιων πτυχών ή όπως όλοι την ξέρετε Athlete`s foot (κυρίως σε αθλητές που προπονούνται συχνά και ιδρώνουν πολύ). Οφείλεται σε μόλυνση είτε με candida είτε με δερματόφυτο. Εκτός από τη πολύωρη γυμναστική που ιδρώνει επίσης τα στενά παπούτσια που πιέζουν τα νύχια είναι επικίνδυνα γιατί δημιουργούν πληγές στο δέρμα των δαχτύλων και τρίβουν και εξασθενούν το νύχι κάνοντάς το ευάλωτο σε μολύνσεις.

Για να προσβάλουν οι μύκητες το δέρμα και να αναπτυχθεί μυκητίαση, αφενός απαιτείται θερμότητα καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν την ανάπτυξη των μυκήτων, αφετέρου μεγάλη εφίδρωση.

Οι δερματικές θερινές μυκητιάσεις μπορούν να χωριστούν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες, αναλόγως με τους μύκητες που τις προκαλούν: 

• σε αυτές που οφείλονται σε δερματόφυτα, 

• στην ποικιλόχρου πιτυρίαση και 

• στις μυκητιάσεις από candida (μονίλια).

Απλές καθημερινές συνήθειες μπορούν να βοηθήσουν στην εμφάνιση του μύκητα όπως η έκθεση με γυμνά πόδια σε κοινόχρηστους χώρους (γυμναστήρια, πισίνες, δωμάτια ξενοδοχείων). Υπάρχουν όμως  κι άλλες αιτίες υπεύθυνες για τους μύκητες στα πόδια όπως η εφίδρωση των ποδιών, η ζέστη, η υγρασία αλλά και τα ζώα καθώς ορισμένοι μύκητες μπορούν να μεταδοθούν από την επαφή με ένα ζώο, ακόμα κι οι κάλτσες από συνθετικό υλικό μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη του οργανισμού.

Ποια τα συμπτώματα για τους μύκητες στα πόδια;

Οι  μύκητες στα πόδια  έχουν διάφορα συμπτώματα που βοηθούν στην αναγνώριση τους όπως:

• Κοκκίνισμα, ερεθισμός, έντονη απολέπιση του δέρματος

• Κνησμός (φαγούρα) ανάμεσα στα δάκτυλα

• Αίσθημα καύσου και πόνου ανάμεσα στα δάχτυλα

• Δυσοσμία

• μαλάκωμα του δέρματος (πληγή) μεταξύ των δακτύλων, στα πέλματα και στις φτέρνες)

• Ξηρός φλοιός, οίδημα, φλύκταινες, κυστίδια

Η μυκητίαση μπορεί να εξαπλωθεί στα πέλματα και στα νύχια των ποδιών, αλλά και σε άλλα τμήματα του σώματος, ιδίως όταν ξύνεται ο πάσχων και εν συνεχεία αγγίζει άλλα σημεία του δέρματός του.

Διάγνωση

Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εξέταση από το γιατρό. Οι αλλοιώσεις του δέρματος και ο εντοπισμός τους είναι χαρακτηριστικά. Η διάγνωση γίνεται με άμεση μικροσκόπηση και καλλιέργεια του μύκητα ξύνοντας την προσβεβλημένη περιοχή με σκοπό να απομονωθούν ρινίσματα νυχιών που να περιέχουν αρκετές υφές μυκήτων για καλλιέργεια.

Για το σκοπό αυτό δεν πρέπει στα υπό καλλιέργεια νύχια να έχουν εφαρμοστεί αντισηπτικά (π.χ Betadine) , αντιμυκητιασικές κρέμες, πούδρες, λάκες για τουλάχιστον ένα μήνα, ενώ δεν πρέπει να έχουν ληφθεί αντιμυκητιασικά χάπια για 3 μήνες προ καλλιέργειας. Επίσης τα νύχια να έχουν ξεβαφτεί τουλάχιστον 10 ημέρες προ καλλιέργειας.

Θεραπεία

Για να αντιμετωπιστούν οι μύκητες στο πόδι χρειάζεται θεραπεία καθώς δεν γίνεται να εξαφανιστούν από μόνοι τους. Σήμερα, υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι φαρμακευτικών αγωγών για την αντιμετώπιση της ονυχομυκητίασης, οι τοπικές θεραπείες (θεραπεία με κρέμες ή spray  για τις μεσοδακτύλιες πτυχές) και οι από του στόματος θεραπείες. Υπάρχουν 3 κατηγορίες χαπιών- ιτρακοναζόλη, τερβιναφίνη και φλουκοναζόλη- ενώ υπάρχει και παλαιάς γενιάς αντιμυκητιασικό, η γκριζεοφουλβίνη, με σπάνιες ενδείξεις. Η θεραπεία εξαρτάται από την βαρύτητα της λοίμωξης και μπορεί να είναι μόνο τοπική, εάν η μήτρα του νυχιού δεν είναι προσβεβλημένη, ή συνδυασμός τοπικής και από του στόματος θεραπεία εάν η μήτρα του νυχιού είναι προσβεβλημένη. Και οι δύο θεραπείες σκοτώνουν τον μύκητα και αποτρέπουν την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό κάθε υπολειπόμενου μύκητα κάτω από τα νύχια, εφόσον ακολουθηθεί σωστά η θεραπεία. Για να θεραπευτεί η ονυχομυκητίαση, η λοίμωξη πρέπει να εξαλειφθεί εντελώς από το νύχι, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να ακολουθηθεί πιστά η θεραπεία για όσο καιρό χρειάζεται το νύχι να μεγαλώσει και να βγει καινούργιο.

Αυτό μπορεί να διαρκέσει έως 6 μήνες για τα νύχια των χεριών και 9-12 μήνες για τα νύχια των ποδιών, ανάλογα με τη βαρύτητα της ονυχομυκητίασης. Εάν δεν θεραπευτεί η ονυχομυκητίαση μπορεί να έχει επιβλαβείς συνέπειες. Τα μολυσμένα νύχια μπορεί να γίνουν πιο παραμορφωμένα και επώδυνα και οι ασθενείς μπορεί να δυσκολευτούν ακόμη και να περπατήσουν στην περίπτωση που είναι προσβεβλημένα τα νύχια των ποδιών.

Επίσης, η μόλυνση μπορεί να μεταδοθεί σε άλλα νύχια ή από άτομο σε άτομο ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας, π.χ. χρησιμοποιώντας κοινές πετσέτες σε κοινά μπάνια, κοινά εργαλεία για μανικιούρ ή πεντικιούρ. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να θεραπεύσει κανείς μία μυκητιασική λοίμωξη των νυχιών το συντομότερο δυνατό.

Τέλος υπάρχει θεραπεία μυκήτων στο δερματολόγο με λέιζερ και απαιτούνται 3-4 θεραπείες με μεσοδιάστημα 15 ημερών στα πάσχοντα νύχια.

Φυσικές θεραπείες

Υπάρχουν πολλές φυσικές θεραπείες που θα σας βοηθήσουν να βελτιώσετε την κατάσταση ή και να ξεφορτωθείτε εντελώς το πρόβλημα, καταλήγοντας επιτέλους με υγιή πόδια.

Το λευκό ξίδι έχει πολύ καλά αποτελέσματα στην θεραπεία προβλημάτων όπως το γνωστό «πόδι του αθλητή», τις μυκητιάσεις των νυχιών των ποδιών, τις φουσκάλες και άλλα προβλήματα των ποδιών. Απλώς ανακατέψτε σε ένα μπολ ίση ποσότητα χλιαρού νερού και λευκού ξιδιού και βάλτε μέσα τα πόδια σας για 15 λεπτά. Κάντε το ποδόλουτρο καθημερινά ή 2-3 φορές την εβδομάδα.

To έλαιο τεϊόδεντρου μπορεί να μειώσει αισθητά την έκταση των μυκητιάσεων των ποδιών. Απλώς εφαρμόστε λίγες σταγόνες στα πόδια κάθε μέρα ή βάλτε το σε νερό και βυθίστε τα πόδια μέσα στο μείγμα επί 10 λεπτά. Απλώστε 2 φορές την ημέρα το λάδι στο προβληματικό νύχι.

Το λεμόνι είναι άλλη μια τροφή με αντισηπτικές και απολυμαντικές ιδιότητες που μπορεί να καταπολεμήσει τους μύκητες. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να τρίψετε την προβληματική περιοχή με λίγο λεμόνι. Αφήστε το να δράσει για δέκα λεπτά και ξεπλύνετε με λίγο νερό.

Επαλείψεις με το γνωστό Vicks για το κρύωμα. Απλώστε το Vicks στο προβληματικό νύχι 2 φορές την ημέρα, όταν το νύχι αρχίσει να γίνεται σκούρο τότε σημαίνει ότι το vicks σκοτώνει τον μύκητα.

Τι να αποφύγετε: 

• Μην βάζετε οινόπνευμα ή Betadine απευθείας στο σημείο που αντιμετωπίζει μυκητίαση. Θα προκαλέσουν πολύ έντονο ερεθισμό, ισχυρό κνησμό (φαγούρα) που δύσκολα θα αντισταθείτε να ξύσετε και το αποτέλεσμα θα είναι με το ξύσιμο να επεκταθούν οι μύκητες σε γύρω περιοχές του δέρματος που προηγουμένως δεν ήταν μολυσμένες. Καλύτερα διαλύστε Betadine σε νερό κατά τη διάρκεια του ποδόλουτρου.

• Μειώστε ή κόψτε εντελώς τη ζάχαρη από τη διατροφή σας. Η ζάχαρη αποτελεί τροφή για τους μύκητες.

• Κόψτε σωστά τα νύχια σας. Χρησιμοποιήστε νυχοκόπτη τον οποίο κάθε φορά θα απολυμαίνετε με λίγο οινόπνευμα. Μη κόβεις τα νύχια πολύ κοντά ούτε στραβά και χρησιμοποιήστε λίμα για να λειάνετε τις μυτερές ακρούλες.

• Αποφύγετε το βαρύ ντύσιμο που προκαλεί εφίδρωση.

• Αποφύγετε τα κλειστά παπούτσια όσο περισσότερες ώρες της ημέρας μπορείτε. 

Πρόληψη

• Η καλή υγιεινή με καθημερινό πλύσιμο και συχνή αλλαγή καθαρών και σιδερωμένων εσωρούχων είναι σημαντική για την πρόληψη των μυκητιάσεων.

• Η απώλεια βάρους σε υπέρβαρους ή παχύσαρκους ανθρώπους και η καλή ρύθμιση του σακχάρου στους διαβητικούς ασθενείς έχει πρωταρχική σημασία για τα άτομα αυτά.

• Όσοι ιδρώνουν πάρα πολύ (δηλαδή έχουν υπεριδρωσία) μπορεί να χρειασθούν ειδική αγωγή, με διακοπτόμενη χρήση ειδικών λοσιόν και καθημερινή χρήση απορροφητικών σκευασμάτων σε μορφή πούδρας (με ή χωρίς αντιμυκητιασικά συστατικά).

• Για όσους έχουν ευπάθεια στην ανάπτυξη της μυκητίασης «πόδι του αθλητή», απαραίτητη είναι η χρήση επί πολλές ώρες την ημέρα υποδημάτων που εξασφαλίζουν τον καλό αερισμό του ποδιού. 

• Απαραίτητη είναι ακόμα η καλή υγιεινή των ποδιών: να πλένετε καθημερινά τα πόδια σας με σαπούνι και νερό, να τα στεγνώνετε προσεκτικά, ιδίως ανάμεσα στα δάκτυλα, και να αλλάζετε συχνά παπούτσια (και τον χειμώνα κάλτσες) για να μειώνετε την υγρασία και να εμποδίζετε τους μύκητες να μολύνουν τα πόδια σας. 

• Επιπλέον, δεν πρέπει να περπατούν ξυπόλητοι σε κοινόχρηστους χώρους, ενώ αν τα πόδια τους ιδρώνουν πάρα πολύ, καλό είναι να φορούν κάλτσες και το καλοκαίρι (αρκεί να τις αλλάζουν μέσα στην ημέρα). 

• Φόρατε σωστά παπούτσια. Τα παπούτσια δε πρέπει να πιέζουν ούτε τα νύχια σας αλλά ούτε και τα δάχτυλα των ποδιών σας. Δυστυχώς οι περισσότερες γυναίκες φοράνε λάθος παπούτσια (για παράδειγμα μπαλαρίνες, μυτερές γόβες κ.α.) με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν συχνά όσο περνάνε τα χρόνια προβλήματα με μύκητες και παραμορφώσεις των δαχτυλων τους, κάλους κ.λ.π.

• Φόρατε παπούτσια που αναπνέουν. Επιλξτε παπούτσια που είναι κατασκευασμένα από υλικό που αναπνέει έτσι ώστε να κυκλοφορεί ο αέρας στο εσωτερικό, να μην ιδρώνει το πόδι και να μην αναπτύσσονται μύκητες.

• Ειδικά, το καλοκαίρι, που πηγαίνετε στην παραλία, πρέπει οπωσδήποτε, να καθαρίζετε τα πόδια σας από την άμμο διότι αυτή συσπειρώνει ομάδες μυκήτων. Και όσο μπορείτε, καλό είναι να αποφεύγετε τα ντους στο γυμναστήριο και στα αποδυτήρια. 

Το πιο σημαντικό πάντως για να προφυλαχθείτε, είναι να πλένετε πολύ καλά τα πόδια σας σε καθημερινή βάση. Επίσης, πρέπει να τα σκουπίζετε πολύ καλά για να μην υπάρχουν εστίες μολύνσεων ειδικά στην περιοχή ανάμεσα στα δάχτυλα. Χρησιμοποιείτε πάντα μία συγκεκριμένη πετσέτα μόνο για τα πόδια σας: Είναι πολύ σημαντικό να έχετε μια προσωπική πετσέτα που χρησιμοποιείτε μόνο εσείς και μόνο για τα πόδια σας. Είναι απαραίτητη για την φροντίδα και την καθαριότητα των ποδιών σας. Κάθε φορά που τη χρησιμοποιείτε, απλώστε την για να στεγνώσει καλά, ούτως ώστε να μην απλωθούν οι μύκητες στην επιφάνειά της.

Διαβάστε επίσης

• 18 προβλήματα των ποδιών μας, που μας προειδοποιούν για τη συνολική μας υγεία;
• Αναγνωρίστε κοινά προβλήματα των ποδιών σας, όπως κάλοι, κότσι, μύκητες και διατηρήστε την υγεία τους.

• Παθήσεις που αποκαλύπτουν τα νύχια σας. Ποια η κατάλληλη διατροφή για την υγεία των νυχιών σας;