Βρούβες, βρούβα, σινάπι χόρτα χωνευτικά με πολλά οφέλη. Πώς βγήκε η φράση «τον στείλαμε για βρούβες»;

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Με το όνομα βρούβα υπάρχουν αρκετά άγρια χόρτα. Τα συναντάμε με διάφορα ονόματα όπως αγριόβρουβα, ραπανόβρουβα, λαψανόβρουβα, σκυλόβρουβα, γλυκόβρουβα, μαυρόβρουβα.

Η βρούβα ανήκει στην οικογένεια των Σταυρανθών ή Κραμβοειδών. και είναι από τα πιο κοινά και δημοφιλή άγρια χόρτα στην Ελλάδα. Φυτρώνουν παντού και επειδή δεν έχει νόημα να καλλιεργηθούν όπως οι ζοχοί, συλλέγονται και πουλιούνται στις λαϊκές αγορές σαν άγρια χόρτα.

Οι βρούβες έχουν ζωηρά κίτρινα άνθη, που σχηματίζουν ταξιανθίες και τα φύλλα, που είναι μετρίου μεγέθους, εναλλάσσονται.  Τα άνθη σχηματίζουν βότρυ και αποτελούνται από τέσσερα πέταλα σε σχήμα σταυρού. 

Οι βρούβες είναι αυτοφυείς στην Ελλάδα και επιστημονικά ονομάζονται Sinapis. Υπάρχουν τρία υποείδη, η Sinapis Alba (άσπρη), η Sinapis Nigra (μαύρη) και Sinapis Arvensis (άγρια). Η διαφορά τους βρίσκεται στο χρώμα των νευρώσεων που έχουν τα φύλλα τους, στο αρχικό στάδιο βλάστησης όταν σχηματίζουν ροζέτα.

Συγγενές και πολύ όμοιο με το Sinapis είναι και το είδος Brassica. Στην οικογένεια των φυτών αυτών (Cruciferae - Σταυρανθή) ανήκει και η βιολέτα.

Οι βρούβες φυτρώνουν σε ηλιόλουστα και ασβεστώδη εδάφη. Δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις σε νερό και τα βρίσκουμε, ιδιαίτερα το μαύρο, σε χωράφια, ερειπωμένους τοίχους, υποβαθμισμένα και μπαζωμένα εδάφη, σκουπιδότοπους και σαν ζιζάνιο στους σπαρμένους με στάρι αγρούς. Και φυσικά βλασταίνει μέσα στην Αθήνα, αρκεί να βρει ελεύθερο έδαφος. Ανθίζει από τον Μάϊο έως τον Οκτώβριο.

Από την αρχαιότητα οι σπόροι του σιναπιού πιστεύεται ότι έχουν διεγερτικές ικανότητες. Τα είδη S. alba, S. nigra και S. juncea καλλιεργούνται στην Ουγγαρία, Γαλλία, Βρετανία, Καναδά και Η.Π.Α για τα καυτερά τους σπόρια από τα οποία παρασκευάζεται το γνωστό καρύκευμα μουστάρδα. Οι σπόροι αυτοί περιέχουν φυτικά έλαια και ένα ισχυρό υδρολυτικό ένζυμο που ονομάζεται μυροσίνη. Από τη λευκή βρούβα παρασκευάζεται η λευκή μουστάρδα, από τη μαύρη βρούβα η μαύρη μουστάρδα, ενώ η καφετιά παρασκευάζεται από το είδος Brasica juinca.

Στην αρχαιότητα τις χρησιμοποιούσαν για να αντιμετωπίσουν στομαχικές διαταραχές. Αποτελούν καλή πηγή αντιοξειδωτικών (βιταμίνης C, β-καροτενίου, λουτεΐνης, ζεαξανθίνης), ενώ είναι πλούσιες σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, φυλλικό οξύ και βιταμίνη Κ. 

Η βρώση τους θεωρείται χωνευτική, διουρητική, καθαρτική, αποτοξινωτική, τονωτική με ευεργετικά αποτελέσματα στο κυκλοφορικό και τη καρδιά.

Αν ανακατέψουμε το ζουμί τους με μέλι, γίνεται περίφημο σιρόπι και περνάει αμέσως η βραχνάδα και καθαρίζει η φωνή. Οι σπόροι της μαύρης βρούβας χρησιμοποιούνται για παραγωγή φαρμάκων.

Από την αρχαιότητα οι σπόροι του σιναπιού πιστεύεται ότι έχουν διεγερτικές ικανότητες.

Το άσπρο σινάπι έχει διεγερτική επίδραση σε όλες τις λειτουργίες του οργανισμού και δίνει μια αίσθηση ευεξίας ενώ με το μαύρο χτυπώντας σπόρους και τοποθετώντας τον πολτό εξωτερικά προκαλείται τοπική υπεραιμία.

Πώς μαγειρεύονται οι βρούβες

Στην μαγειρική γίνεται χρήση της άσπρης και της άγριας ποικιλίας. Βράζονται τα φύλλα και κυρίως τα βλαστάρια.

Γίνονται βραστά, όπως και τα φύλλα, αλλά σε πολλά χωριά συνηθίζουν να τα βάζουν σε λαδερά φαγητά με κουκιά ή αρακά. Γενικά, οι βρούβες δίνουν μια κάπως βαριά μυρωδιά, παρόμοια με του μπρόκολου. Αποδίδουν μία ελαφρώς καυστική γεύση, πικρή, που παντρεύεται με την γεύση του λαδιού και πηγαίνει άριστα με τα ψάρια. Τα τρυφερά φρέσκα φύλλα τους τρώγονται σαλάτα (σαν μαρούλι) μαζί με κρεμμυδάκι ή πράσο, λάδι και ξίδι. Μαγειρεύονται επίσης κοκκινιστά μαζί με μυρωδικά και λαχανικά, μαζί με ρύζι (γίνονται σαν το σπανακόρυζο), και ντολμαδάκια.
 Φυσικά χρησιμοποιούνται και σε χορτόπιτες μαζί με άλλα χόρτα και μυρωδικά

Και με τη φράση «τον στείλαμε για βρούβες» και «πήγε για βρούβες» τι εννοεί ο λαός;

Αν και οι βρούβες είναι πολύ κοινά βότανα της Ελλάδας, η φράση «πήγε για βρούβες» σημαίνει ότι κάποιος πήγε κάπου άσκοπα, διότι οι βρούβες είναι τόσο κοινές και φυτρώνουν παντού, ώστε πραγματικά είναι άσκοπο να βάλει κάποιος στόχο να βρει και να τις μαζέψει. Δηλαδή χρησιμοποιείται σαν φράση, όταν κάποιος κάνει πράξεις που δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα.

Διαβάστε επίσης

• Βλήτα ή βλίτα, χόρτα με μεγάλη διατροφική αξία. Τι πρέπει να προσέχουμε στην κατανάλωσή τους. Από που προέρχεται η γνωστή φράση;
• Κουρκουμάς ή κιτρινόριζα ως αντιφλεγμονώδες, αντικαρκινικό, για τον διαβήτη, την χοληστερινη, το Αλτσχάιμερ, την ακμή, τις πανάδες
• Βάλσαμο ή βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο για την κατάθλιψη, τα τραύματα, το στομάχι, το άσθμα, τον καρκίνο. 
• Ρόφημα με κουρκουμά για χαλάρωση και με θεραπευτικές ιδιότητες
• Σταμναγκάθι για το συκώτι, την καρδιά, το στομάχι, το δέρμα
• Ρίγανη και ριγανέλαιο, με ισχυρές αντιβακτηριακές, αντιοξιδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες (Origanum vulgare)

Πώς μας ωφελούν τα βλήτα; Γιατί ΔΕΝ πρέπει να τα ξαναβράζουμε; Πώς βγήκε η γνωστή φράση, είσαι βλίτο;

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Τα χόρτα βλήτα ή βλίτα ανήκουν στο γένος Amaranthus viridis και χαρακτηρίζονται ως ζιζάνια διάφορων καλλιεργειών.  Αυτό σημαίνει ότι πολλαπλασιάζονται εύκολα κι επομένως αν φυτέψουμε μερικά στον κήπο μας, θα τρώμε βλήτα κάθε χρόνο. Είναι φυλλώδη λαχανικά με πολλές ευεργετικές ιδιότητες, μεγάλη διατροφική αξία και λίγες θερμίδες.

Τα βλήτα έχουν κυρίαρχη θέση στο ελληνικό καλοκαιρινό τραπέζι καθώς είναι αναμφισβήτητα τα χόρτα της καλοκαιρινής περιόδου. Φυτρώνουν μόνα τους και πολλαπλασιάζονται εύκολα οπότε αν φυτέψουμε μερικά στον κήπο μας, θα τρώμε βλίτα κάθε χρόνο. Τα βλήτα μπορούν να αποτελέσουν βραστά μία εξαιρετική καλοκαιρινή σαλάτα (με λεμόνι ή ξύδι) ενώ συνδυάζονται περίφημα με το σκόρδο. Επίσης μπορούν να μαγειρευτούν τσιγαριστά καθώς και να συνοδεύσουν θαυμάσια κρέας και κυρίως ψάρια.

Στην Ελλάδα σταματάει η συγκομιδή των βλήτων (συνήθως άγρια) όταν αρχίζουν να ανθίζουν στα τέλη του Αυγούστου. Στην Ανατολική Αφρική, τα βλήτα συνιστώνται από ορισμένους γιατρούς σε άτομα που έχουν χαμηλό αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Στην αρχαία Ελλάδα, τα άνθη από τα βλήτα, ο αμάραντος (ονομάζεται επίσης χρυσάνθεμο και ελίχρυσο) ήταν ιερό της Εφεσίας Αρτέμιδος. Για τους αρχαίους Έλληνες ο αμάραντος είχε ειδικές θεραπευτικές ιδιότητες, ήταν σύμβολο της αθανασίας και χρησιμοποιούνταν για τη διακόσμηση των τάφων. Επίσης χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή αγιουβέρδικη ιατρική σαν φάρμακο.

Παρά τη χαμηλή τιμή και την αφθονία στην οποία το βρίσκουμε, το ταπεινό βλίτο είναι ένας αληθινός διατροφικός θησαυρός. 

Βλήτα διατροφική αξία ανά 100 γρ. βρασμένης τροφής :

Τα βλήτα και η διατροφική τους αξία:

• Θερμίδες: 20

• Πρωτεΐνες: 2 γρ.

• Υδατάνθρακες: 4 γρ

• Λιπαρά: 0 γρ.

• Φυτικές ίνες: 2 γρ.

Επίσης,  είναι πολύ καλή πηγή :

• Βιταμίνης C

• Βιταμίνης Α

• Βιταμινών του συμπλέγματος Β (Φυλλικό οξύ, Νιασίνη, Ριβοφλαβίνη & Πυριδοξίνη)

• Ασβέστιου, σίδηρου, Νάτριου, Κάλιου, Μαγνήσιου, Φώσφορου, Ψευδάργυρου, Χαλκού & Μαγγάνιου. 

Πώς μας ωφελούν τα βλήτα

• Μπορούν να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό σύστημα

• Εχουν ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση

• Μπορούν να βοηθήσουν στην ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, στην αποτροπή της εμφάνισης της οστεοπόρωσης και καρδιακών παθήσεων. Τα βλήτα είναι μια εξαιρετική διαιτητική πηγή σε φυτοστερόλες, οι οποίες μειώνουν την πίεση του αίματος και προλαμβάνουν τις καρδιακές παθήσεις και τα εγκεφαλικά επεισόδια.

• Αποτελούν καλή τροφή για όσους θέλουν να διατηρήσουν ή να μειώσουν το βάρος τους αλλά και για όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα δυσκοιλιότητας. 

• Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα των βλήτων είναι η ικανότητα τους να μειώνουν την LDL-κακή χοληστερόλη στο αίμα λόγω της τοκοτριενόλης, ένα είδος βιταμίνης Ε, και των φυτικών ινών που περιέχει. 

• Καλύπτουν το 90% το ημερήσιων αναγκών μας σε βιταμίνη C και το 73% σε βιταμίνη Α,το 57% των σε μαγγάνιο και το 19% σε φυλικό οξύ. Ακόμα είναι πηγή ασβεστίου, σιδήρου, φυτικών ινών, μαγνησίου, φωσφόρου και καλίου.

• Ιδανικά για άτομα με αναιμία, διότι είναι πλούσια σε σίδηρο. Μια μερίδα 132 γρ. βραστά βλήτα παρέχουν το 17% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σε σίδηρο. 

• Περιέχουν λυσίνη (απαραίτητο αμινοξύ) σε συνδυασμό με βιταμίνη Ε, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο και κάλιο και βιταμίνη C, βοηθούν στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τη γήρανση και το σχηματισμό των κακοηθών κυττάρων.

• Είναι ιδανικά για δίαιτα ελεύθερης γλουτένης. Τα άτομα με δυσανεξία στη γλουτένη ή που πάσχουν από κοιλιοκάκη μπορούν να καταναλώνουν βλήτα. Επιπλέον, μια μερίδα 132 γρ. βραστά βλήτα παρέχουν το 6% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σε πρωτεΐνες.

• Με 28 θερμίδες/100 γρ. και χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη είναι ιδανικά για δίαιτα!

• Κάποιες ποικιλίες καλλιεργούνται για τους σπόρους τους και το αλεύρι τους έχει αρχίσει  να χρησιμοποιείται στην Αυστραλία και την Β. Αμερική σαν πιο θρεπτική εναλλακτική στο σταρένιο αλεύρι.

Παρενέργειες

Τα βλήτα περιέχουν υψηλές ποσότητες οξαλικού οξέος και θα πρέπει να αποφεύγονται από άτομα που πάσχουν από ρευματοειδή αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα ή ασθένειες των νεφρών. 

Τα βραστά βλήτα καλό είναι να μην αναθερμαίνονται μετά το μαγείρεμα, διότι τα νιτρικά άλατα που περιέχουν μετατρέπονται σε νιτρώδη, τα οποία είναι βλαβερά για την υγεία και ειδικά για τα παιδιά.

Προσοχή!

Στην ίδια οικογένεια των σολανιδών (Solanaceae) ανήκουν τα δυο χόρτα ο τάτουλας και η αγριοντοματιά, τα οποία θέλουν πολλή προσοχή μια και είναι δηλητηριώδη και θα τα βρείτε στις ίδιες ακριβώς περιοχές που αναπτύσσεται και το βλήτο.

Οι γιαγιάδες συμβουλεύουν:

Τα χόρτα που τρώγονται έχουν γάλα στη ρίζα τους.

Ότι είναι καθιστό τρώγεται.

Να προτιμάτε τα καθιστά χόρτα και όχι τα όρθια.

Κάποια είδη χόρτων είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο.

Αν μαζι με τα βλήτα υπάρχει και το λεγόμενο λαϊκά « διαβολόχορτο », και καταναλωθεί μπορεί να προκαλέσει ατροπικό φαινόμενο δρώντας πάνω στο νευρικό σύστημα. Το διαβολόχορτο είναι όρθιο χόρτο με άσπρο λουλούδι και φύλλο που μοιάζει με πλατανόφυλλο σε αντίθεση με το βλήτο που έχει φύλλωμα λείο στα άκρα του και όχι δαντελωτό. Συνήθως μαζί με τα βλίτα μαζεύουν ένα χόρτο που λέγεται στίφνος και τα μαγειρεύουν μαζί. 

Διαβολόχορτο

Κουτόχορτο έφαγες; 

Συνηθισμένη και η βρισιά. Α ρε Βλίτο! 

Για ποιο λόγο όμως το βλήτο έχει ταυτιστεί με την αποχαύνωση και τη βλακεία;

Οφείλεται στο γεγονός ότι αν από το αφέψημα που προέρχεται από το σπόρο του, πιεις και δεύτερη κούπα, τότε έχει παρενέργειες στην αντίληψη. Σύμφωνα με ανεπίσημες πηγές τα χόρτα αυτά και ιδιαίτερα το ζουμί τους περιέχουν απροσδιόριστες προς το παρόν ουσίες που προκαλούν παροδική μείωση της αντίληψης, εξ ου και ο χαρακτηρισμός « βλήτο» για κάποιους ανθρώπους. Ο χαρακτηρισμός «δεν τρώω κουτόχορτο», στο βλήτο αναφέρεται. Επίσης είναι τοξικό για πολλά ζώα όπως πρόβατα, γουρούνια κ.α.

Καλό είναι να αποφεύγουμε να καταναλώνουμε μεγάλες ποσότητες και ειδικά το ζουμί.

Συνταγές

Η ''κλασική συνταγή'' για μία υπέροχη καλοκαιρινή σαλάτα:

ΥΛΙΚΑ:

-1 κιλό βλίτα καθαρισμένα,

-2 μέτριες πατάτες,

-3 μικρά κολοκυθάκια,

-Λάδι,

-Λεμόνι,

-Αλάτι.

ΕΚΤΕΛΕΣΗ:

Καθαρίζουμε τα βλίτα από τα σκληρά κοτσάνια και πετάμε τα κίτρινα φύλλα.

Βάζουμε σε κατσαρόλα νερό να βράσει και ρίχνουμε τις πατάτες κομμένες κυδωνάτες (αν έχουμε μικρές ακόμα καλύτερα) και τα κολοκυθάκια κομμένα στη μέση (αν είναι μικρά – ολόκληρα).

Μόλις μαλακώσουν λίγο, ρίχνουμε τα βλίτα. Ανακατεύουμε ελαφρά,  ρίχνουμε αλάτι και αφήνουμε τα βλίτα να βράσουν έως ότου να μαλακώσουν καλά.

Αφήνουμε να κρυώσουν και σερβίρουμε περιχύνοντας τα με λάδι και λεμόνι (εναλλακτικά, εάν θέλουμε, μπορούμε να προσθέσουμε αντί για λεμόνι, ξύδι).

Τρώγονται ακόμα πιο ωραία όταν είναι κρύα (από το ψυγείο).

Διαβάστε επίσης

• Βρούβες, βρούβα, σινάπι και η διατροφική τους αξία. Τι σημαίνει η γνωστή φράση;
• Κουρκουμάς ή κιτρινόριζα ως αντιφλεγμονώδες, αντικαρκινικό, για τον διαβήτη, την χοληστερινη, το Αλτσχάιμερ, την ακμή, τις πανάδες
• Βάλσαμο ή βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο για την κατάθλιψη, τα τραύματα, το στομάχι, το άσθμα, τον καρκίνο. 
• Ρόφημα με κουρκουμά για χαλάρωση και με θεραπευτικές ιδιότητες
• Σταμναγκάθι για το συκώτι, την καρδιά, το στομάχι, το δέρμα
• Ρίγανη και ριγανέλαιο, με ισχυρές αντιβακτηριακές, αντιοξιδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες (Origanum vulgare)

Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή
MSc

Νόστιμα χόρτα της Άνοιξης με πλούσια διατροφική αξία. Ας τα γνωρίσουμε.

 

επιμέλεια Κασσιανή Τσώνη, medlabnews.gr iatrikanea

Η Άνοιξη γεμίζει τους αγρούς με νόστιμα άγρια χόρτα με σημαντική διατροφική αξία. Ας τα γνωρίσουμε…

Σέσκουλα: Από τα πιο δημοφιλή και θρεπτικά λαχανικά της Μεσογείου, μαγειρεύονται με όσπρια στον φούρνο ή στην κατσαρόλα, μπαίνουν σε πίτες, γίνονται σαλάτα και προσθέτουν γεύση στα φρικασέ.

Ραδίκια: Έχουν είτε πικρή είτε γλυκιά γεύση και γίνονται εξαιρετική σαλάτα, ωμή ή βραστή.

Ζοχοί: Μικρό χόρτo, με οδοντωτά φύλλα που γίνεται ιδιαίτερα γλυκό όταν βράσει. Ταιριάζει πολύ σε βραστές σαλάτες αλλά και σε ένα πιάτο με τσιγαριστά χόρτα.

Καυκαλήθρες: Τα παχιά, βελούδινα φύλλα και το χαρακτηριστικό τους άρωμα τις κάνουν ιδιαίτερα αγαπητές για πίτες, βραστές σαλάτες, μαγειρευτά με κρέας, ακόμη και ωμές, πράσινες σαλάτες.

Βρούβες: Η βρούβα ή σινάπι είναι γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη. Στο μεσαίωνα το χρησιμοποιούσαν ως συντηρητικό των τροφών, γιατί σταματά τη δράση των μικροοργανισμών. Δίνει εξαιρετικές βραστές σαλάτες, ενώ μπαίνει και σε πίτες αλλά και ομελέτες.

Άγρια ρόκα: Ελαφρά πικρή, με τραγανά φύλλα, θέλει μόνο λίγο λεμόνι και ανθό αλατιού για να δώσει το μέγιστο της γεύσης της. Ταιριάζει σε όλες τις πράσινες σαλάτες, αλλά δοκιμάστε τη και σε μια ομελέτα.

Βολβοί: Ασκορδουλάκους στην Κρήτη, βορβιά στην Πελοπόννησο, αυτοί οι μικροί ανοιξιάτικοι βολβοί είναι πικροί αλλά απίστευτα νόστιμοι. Έχουν μια ταλαιπωρία στο καθάρισμα, αλλά είναι ονειρεμένοι ως τουρσί και ταιριάζουν πολύ σε μαγειρέματα με χοιρινό, κουνέλι ή χταπόδι.

Σταμναγκάθι: Το άγριο χόρτο της Κρήτης είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και ω-3 λιπαρά οξέα, γνωστά για τις αντιφλεγμονώδεις δράσεις τους. Ταιριάζει σε ωμές ή βραστές σαλάτες, φρικασέ και πιάτα με θαλασσινά.

Διαβάστε
Σέσκουλα ή λαχανίδες με αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές ουσίες, κατάλληλα για μάτια, σάκχαρο, έντερο

Σταμναγκάθι, αγριόχορτο που κάνει καλό στο συκώτι, καρδιά, στομάχι, δέρμα

Αγκινάρες για συκώτι, έντερο, χοληστερίνη, αναιμία, διαβήτη, οστεοπόρωση, αρθριτικά, κατά του καρκίνου

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής Βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Οι αγκινάρες έχουν περισσότερη θρεπτική αξία όταν αποχυμώνονται παρά όταν μαγειρεύονται. Περιέχουν Κάλιο, Σίδηρο, Ιώδιο και Φώσφορο, καθώς και βιταμίνες Α και Β.

Η αγκινάρα (Cynara cardunculus, Κυνάρα η καρδονίσκη ή αλλιώς Κυνάρα η κάκτος) είναι πολυετές λαχανικό της οικογένειας των Αστεροειδών (Asteraceae). Αναπτύσσεται σε σχήμα θάμνου, ύψους περίπου 1,5 μ. Με σχήμα που παραπέμπει σε «αρματωμένο πολεμιστή», η αγκινάρα είναι φυτό ιθαγενές της Αφρικής, καλλιεργείται, όμως, σε πολλά μέρη του σύγχρονου κόσμου σε θέσεις προφυλαγμένες από το δυνατό ψύχος και εδάφη χωρίς πολλή υγρασία. Η ρίζα της αγκινάρας είναι πασσαλώδης και προχωρεί βαθιά στο έδαφος.

Τα φύλλα της είναι μεγάλα με βαθιές σχισμές, χρώμα γκριζωπό στο κάτω μέρος και το στέλεχος της είναι μακρύ με διακλαδώσεις. Πολλαπλασιάζεται με παραφυάδες κατά την άνοιξη ή το φθινόπωρο ενώ ο βλαστός της ξεραίνεται το καλοκαίρι.

Από το φυτό χρησιμοποιείται στη μαγειρική το άνθος, που έχει σχήμα σφαιρικό, λίγο μακρύ και σαρκώδες. Μαγειρεύεται αφού καθαριστεί από τα πέταλα και το χνούδι, ενώ στην Κρήτη τρώγεται και ωμή με λεμόνι, πολύ νόστιμη και «ειδικός» μεζές για τσικουδιά.

Μέση Διατροφική Ανάλυση 100 γραμμάρια Φρέσκιας Αγκινάρας (Cynara scolymus)

(Πηγή : USDA National Nutrient data base)

Συστατικό		% ΤΗΣ ΣΗΠ
ΕΝΕΡΓΕΙΑ	47kcal	2%
ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ	10,51 γρ.	8%
ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ	3,27 γρ.	6%
ΟΛΙΚΑ ΛΙΠΑΡΑ	0.15 γρ.	0,50%
ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ	5,4 γρ.	14%
ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ
ΦΥΛΛΙΚΟ ΟΞΥ	68μg	17%
ΝΙΑΣΙΝΗ	1.046 mg	6.5%
ΠΑΝΤΟΘΕΝΙΚΟ ΟΞΥ	0,338 mg	7%
ΠΥΡΙΔΟΞΙΝΗ	0.116 mg	9%
ΡΙΒΟΦΛΑΒΙΝΗ	0.066 mg	5%
ΘΕΙΑΜΙΝΗ	0.072 mg	6%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ C	11.7 mg	20%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ Α	13IU	0,50%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ Ε	0.19 mg	1%
ΒΙΤΑΜΙΝΗ Κ	14,8 μg	12%
ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΕΣ
ΝΑΤΡΙΟ	94 mg	6%
ΚΑΛΙΟ	370 mg	8%
ΜΕΤΑΛΛΑ
ΑΣΒΕΣΤΙΟ	44 mg	4%
ΧΑΛΚΟΣ	0,321 mg	27%
ΣΙΔΗΡΟΣ	1,28 mg	16%
ΜΑΓΝΗΣΙΟ	60 mg	15%
ΦΩΣΦΟΡΟΣ	90 mg	13%
ΣΕΛΗΝΙΟ	0,2 μg	< 0,5%
ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΣ	0,49 mg	4,50%
ΦΥΤΟΧΗΜΙΚΑ
β-ΚΑΡΟΤΕΝΙΟ	8 μg
ΛΟΥΤΕΙΝΗ - ΖΕΑΞΑΝΘΙΝΗ	464 μg

Χάρη στην κυναρίνη και ένα άλλο αντιοξειδωτικό που ονομάζεται σιλυμαρίνη, οι αγκινάρες είναι πολύ ωφέλιμες για το συκώτι. Μελέτες έχουν δείξει ότι μπορούν ακόμη και να αναγεννήσουν τον ηπατικό ιστό. Οι αγκινάρες εδώ και πολύ καιρό χρησιμοποιούνται στην εναλλακτική ιατρική ως θεραπεία για παθήσεις του ήπατος και οι επιστημονικές μελέτες αποδεικνύουν πλέον την ορθή αυτή χρήση.
Οι αγκινάρες βοηθούν το πεπτικό σύστημα. Είναι ένα φυσικό διουρητικό, που βοηθά την πέψη και τη βελτίωση της λειτουργίας της χοληδόχου κύστης, αλλά και στην ανακούφιση γαστρεντερικών προβλημάτων. Είναι καλό να την προτιμούν άτομα που υποφέρουν από σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή δυσπεψία αφού η κυναρίνη που περιέχει βοηθά στην αποτελεσματικότερη πέψη των λιπών και απορρόφηση των βιταμινών από το φαγητό μας.
Η αγκινάρα αποτελεί πολύ καλή πηγή βιταμίνης Κ, η οποία συμμετέχει στη διατήρηση της υγείας των οστών, ενεργοποιώντας την πρωτεΐνη οστεοκαλσίνη, ή με άλλους μηχανισμούς. Είναι λοιπόν ιδανικές για άτομα με αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση. Είναι επίσης διουρητική, γι' αυτό είναι καλό και για όσους έχουν πέτρες στα νεφρά. Δυστυχώς όμως όχι για τους νεφροπαθείς που κάνουν αιμοκάθαρση, γιατί περιέχει υψηλή ποσότητα Καλίου.

Είναι τονωτική, αντιγηραντική και βοηθάει ιδιαίτερα στη μετεγχειρητική αναιμία.

Πολλοί αναφέρουν ότι η αγκινάρα είναι εξαιρετικά ευεργετική και μάλιστα προστατεύει τον άνθρωπο από τον διαβήτη.

Βοηθάει πολύ σε περιπτώσεις αρθριτικών και ρευματισμών και ιδιαίτερα το ζουμί από βραστές αγκινάρες είναι εξαιρετικό για τις αιμορροΐδες (όταν πίνεται με πολύ λάδι και λίγο αλάτι)

Χάρη στις θετικές επιπτώσεις της αγκινάρας στο ήπαρ, πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν ότι οι αγκινάρες θεραπεύουν τον πονοκέφαλο μετά το ποτό, ιδιαίτερα τα φύλλα τους.
Έχει αποδειχθεί ότι τα συστατικά στα φύλλα αγκινάρας μειώνουν τη χοληστερόλη. Αυξάνουν την καλή χοληστερόλη (HDL) και μειώνουν την κακή χοληστερόλη (LDL).
Μια μεγάλη αγκινάρα περιέχει το ένα τέταρτο της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης φυτικών ινών. Μια μεσαία αγκινάρα έχει περισσότερες φυτικές ίνες από ό, τι ένα φλιτζάνι αποξηραμένα δαμάσκηνα.

Έρευνες έδειξαν ότι πολυφαινόλες όπως η κερκετίνη και η ρουτίνη δρουν προστατευτικά ενάντια στον καρκίνο του μαστού, του προστάτη και ορισμένων τύπων λευχαιμίας.

Οι αγκινάρες είναι μια ασφαλής και υγιεινή επιλογή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. 

Καλό είναι οι μητέρες που θηλάζουν ΝΑ ΜΗΝ τρώνε αγκινάρες γιατί η Κυναρίνη μπορεί να προκαλέσει εμετούς και κολικό στο παιδάκι. Επίσης, είναι σημαντικό οι έγκυες γυναίκες να πλένουν τις αγκινάρες τους πριν τις φάνε. Μπορεί να περιέχουν επιβλαβή βακτήρια και παράσιτα που μπορεί να προκαλέσουν ασθένειες που μεταδίδονται με τρόφιμα όπως τοξοπλάσμωση και λιστερίωση σύμφωνα με το FDA και την Αμερικανική Ένωση Εγκυμοσύνης.

Όλα τα οφέλη της αγκινάρας, υπάρχουν όσο αυτή είναι φρέσκια. Όταν μπαίνει στην κατάψυξη ή γίνεται τουρσί, δεν έχει καμία αξία.

Όταν μαγειρεύονται χάνουν ένα πολύ μεγάλο μέρος της θρεπτικής τους αξίας. Το τρυφερό μέρος τους είναι τρυφερό και μπορεί να φαγωθεί ωμό.

Θεραπευτική χρήση της αγκινάρας

Χρησιμοποιούμε τα φύλα της αγκινάρας: Βράζουμε 100 γρ. σε ένα λίτρο νερού. Δυστυχώς το ζουμί της είναι αρκετά πικρό, αλλά είναι σημαντικό να το πιείτε σκέτο και μετά μένει μια ευχάριστη αίσθηση στο στόμα. Πίνουμε ένα φλιτζάνι την ημέρα με άδειο στομάχι.

Φάτε την αγκινάρα ωμή

Εάν βρείτε baby αγκινάρες είναι τόσο τρυφερές που μπορείτε να τις καταναλώσετε χωρίς να τις μαγειρέψετε, προσθέστε λίγο λεμόνι και ελαιόλαδο και είναι έτοιμες.

Διαβάστε επίσης

• Βλήτα ή βλίτα, χόρτα με μεγάλη διατροφική αξία. Τι πρέπει να προσέχουμε στην κατανάλωσή τους. Από που προέρχεται η γνωστή φράση;
• Βρούβες, βρούβα, σινάπι και η διατροφική τους αξία. Τι σημαίνει η γνωστή φράση;
• Κουρκουμάς ή κιτρινόριζα ως αντιφλεγμονώδες, αντικαρκινικό, για τον διαβήτη, την χοληστερινη, το Αλτσχάιμερ, την ακμή, τις πανάδες
• Βάλσαμο ή βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο για την κατάθλιψη, τα τραύματα, το στομάχι, το άσθμα, τον καρκίνο.
• Ρόφημα με κουρκουμά για χαλάρωση και με θεραπευτικές ιδιότητες
• Σταμναγκάθι για το συκώτι, την καρδιά, το στομάχι, το δέρμα
• Ρίγανη και ριγανέλαιο, με ισχυρές αντιβακτηριακές, αντιοξιδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες (Origanum vulgare)