Μερικές ιδέες, που θα απογειώσουν, τον καφέ που πίνετε

 επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Καφές, καφές, καφές!!!

Όπως κι αν είναι τον λατρεύουμε!

Μερικές ιδέες για να μην τον βαρεθούμε ποτέ!

Δοκιμάστε τες! Κάποιες είναι πικάντικες, κάποιες αρωματικές αλλά όλες γευστικές και ιδιαίτερες, εμπνευσμένες από χώρες του εξωτερικού και από προσωπικά γούστα!

Με απόφαση του ο Δικηγορικός Σύλλογος Λασιθίου αναλαμβάνει πλήρως την υπεράσπιση της οικογένειας του Αντώνη Καργιώτη

medlabnews.gr

Με απόφαση του ο Δικηγορικός Σύλλογος Λασιθίου αναλαμβάνει πλήρως τη νομική εκπροσώπηση της οικογένειας του Αντώνη Καργιώτη, μετά το τραγικό συμβάν της 5ης Σεπτεμβρίου στο λιμάνι του Πειραιά Από την πρώτη στιγμή είχαν προσφερθεί ως σύλλογος να στηρίξουν την οικογένεια και με απόφαση μελών της οικογένειας του δολοφονημένου Αντώνη πήραν εντολή να αναλάβουν.

Ο Σύλλογος αμισθί θα προσφέρει τις υπηρεσίες του με γνώμονα να δικαιωθεί η μνήμη του Αντώνη Καργιώτη και η οικογένεια να νιώσει δυνατή και προστατευμένη

Μια ομάδα νομικών του Συλλόγου έχει συσταθεί, αποτελείται από νομικούς του Λασιθίου που προσφέρθηκαν οι ίδιοι να συνδράμουν και μάλιστα είναι και νομικοί από άλλους συλλόγους της Κρήτης που έχουν δηλώσει ότι θέλουν να συμβάλλουν

Όπως αναφέρεται στη σχετική απόφαση του Δικηγορικού Συλλόγου Λασιθίου αναλαμβάνει όλα τα έξοδα που απαιτούνται για τη νομική εκπροσώπηση της οικογένειας.

Άνοια. 12 μυστικά για να την προλάβετε. Από τις συνηθέστερες μορφές της, Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Άνοια (#dementia) είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα συμπτώματα μιας μεγάλης ομάδας ασθενειών που προκαλούν σταδιακή παρακμή στη λειτουργία ενός ατόμου. Είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την απώλεια της μνήμης, διανοητικότητας, λογικότητα, κοινωνικότητας και αυτών που θεωρούνται φυσιολογικές συναισθηματικές αντιδράσεις. 

Σύμφωνα με παγκόσμια εταιρεία νόσου του Alzheimer, οι ασθενείς με άνοια αναμένεται να αυξηθούν παγκοσμίως από τα 46,8 εκατομμύρια σε περισσότερους από 131,5 εκατομμύρια το 2050. Η τρομακτική αυτή πρόβλεψη οφείλεται κυρίως στην αναμενόμενη αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης στις αναπτυσσόμενες χώρες. Στη χώρα μας υπολογίζεται πως υπάρχουν περίπου 200.000 ασθενείς με άνοια, οι οποίοι θα φτάσουν τους 354.000 το 2050.

Ποια άτομα προσβάλλονται από άνοια;

Τα περισσότερα άτομα με άνοια είναι προχωρημένης ηλικίας, αλλά είναι σημαντικό να θυμάστε ότι τα περισσότερα ηλικιωμένα άτομα δεν παθαίνουν άνοια. Δεν αποτελεί μια φυσιολογική εξέλιξη των γηρατειών. Άνοια μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε άτομο, αλλά το συνηθέστερο μετά την ηλικία των 65χρόνων. Άτομα στα σαράντα και στα πενήντα τους μπορεί επίσης να πάσχουν από άνοια.

Τι προκαλεί την άνοια;

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές άνοιας και η καθεμία έχει τις δικές της αιτίες. 

Μερικές από τις συνηθέστερες μορφές άνοιας είναι:

Nόσος Αλτσχάιμερ.

Αγγειακή Άνοια

Νόσος Πάρκινσον

Άνοια με Λιούη σώματα (προκαλείται από τον εκφυλισμό και καταστροφή νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου.

Εκφυλισμός πρόσθιου εγκεφαλικού λοβού.

Νόσος Χάντιγκτον

Άνοια που σχετίζεται με το αλκοόλ

Νοσος Κροϋτσφελτ-Τζάκομπ

Ποια είναι τα κλινικά συμπτώματα της άνοιας ;

Ένας ασθενής με άνοια μπορεί :

- να ξεχνάει δηλ. να μη θυμάται που μένει ή πως είναι το όνομα ενός αγαπημένου του προσώπου

- να μην μπορεί να πάρει μια απόφαση ή να οργανώσει τη ζωή του

- να δυσκολεύεται στις κινήσεις

- να έχει αλλάξει η προσωπικότητά του

- να μην σκέφτεται λογικά

- να έχει απρεπή συμπεριφορά πχ να βρίζει ή να βγάζει τα ρούχα του μέσα σε κόσμο

- να εκνευρίζεται εύκολα

- να εμφανίζει παρανοϊκές σκέψεις όπως ότι τον παρακολουθούν ή ότι του βάζουν δηλητήριο στο φαγητό

- να έχει ψευδαισθήσεις.

Είναι δικαιολογημένος ο φόβος για την άνοια;

Πρόκειται για έναν απόλυτα δικαιολογημένο φόβο όταν κανείς σκέφτεται πόσο γρήγορα μπορεί να χάσει την αξιοπρέπειά του. 

Ο λόγος για αυτό είναι ότι μια άνοια προκαλεί μια κάθετη πτώση, τόσο της απόδοσης όσο και της κοινωνικής παρουσίας.

Αυτός που δεν είναι σε θέση να επικοινωνήσει και να έχει σωστές σκέψεις επίσης και κοινωνικό διάλογο με το περίγυρο του και συνεχώς βομβαρδίζεται από τη έλλειψη των διανοητικών του δυνατοτήτων, χάνοντας κυρίως και τη γλώσσα και την επαφή, βρίσκεται όλο και περισσότερο στο στάδιο της απομόνωσης, νιώθοντας στην αρχή και χάνοντας μετά και την αίσθηση της ύπαρξη του, φτάνοντας μέχρι και τον μαρασμό.

Μπορούμε να κάνουμε αρκετές αλλαγές στο καθημερινό τρόπο της ζωής μας για να αποφύγουμε την άνοια. Ας δούμε τις πιο βασικές:

1. Η Σωματική άσκηση βελτιώνει τη ροή αίματος, και την παροχή οξυγόνου στον εγκέφαλο. Στις περιοχές εκείνες που σχετίζονται με την μνήμη, γίνεται καλύτερη αιμάτωση του εγκεφάλου, οδηγώντας στην ενίσχυση της νοητικής λειτουργίας, και επομένως βελτίωση της μνήμης. Για τον λόγο αυτό η άσκηση, αποτελεί ένα σημαντικό μέσο παρέμβασης στην αντιμετώπιση  της νόσου.

2. Δραστική ελάττωση της κατανάλωσης της ζάχαρης και των συναφών γλυκαντικών και τελικά όλων των επεξεργασμένων υδατανθράκων. Έχετε υπόψη ότι και ο διαβήτης είναι ισχυρός προδιαθεσικός παράγοντας. Ο διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, επειδή η αυξημένη γλυκόζη (σάκχαρο) προκαλεί βλάβες στα αιμοφόρα αγγεία

3. Μείωση των επιπέδων της ινσουλίνης. Ο επιθετικός έλεγχος του σακχάρου που έχει ως αποτέλεσμα τα χαμηλά επίπεδα ώστε να είναι αναγκαία η επίσκεψη στο νοσοκομείο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο άνοιας στους ηλικιωμένους με διαβήτη τύπου ΙΙ

4. Κόψιμο του καπνίσματος που συνδέεται άμεσα με τη μείωση της οξυγόνωσης του εγκεφάλου. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει πολυάριθμες τοξικές ουσίες οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν τη  λειτουργικότητα και ακεραιότητα των νευρώνων (πχ. το μονοξείδιο του άνθρακα και κάποια είδη αντιδρώντος  οξυγόνου, και αυτό μπορεί να επηρεάσει μακροπρόθεσμα την επιβίωση των νευρώνων. Το κάπνισμα έχει σαν  άμεσο αποτέλεσμα αύξηση στη ροή του αίματος και στο μεταβολισμό στην παρεγκεφαλίδα, στους μετωπιαίους και στους βρεγματικο-ινιακούς λοβούς των ενήλικων ατόμων. Το χρόνιο κάπνισμα έχει συνδεθεί με τη μειωμένη σφαιρική εγκεφαλική ροή αίματος και κατά τη διάρκεια των επεισοδίων οξείας κατανάλωσης, με  μειωμένο μεταβολισμό γλυκόζης στην παρεγκεφαλίδα, το θάλαμο, και τον κροταφικό φλοιό άμφω. Οι ηλικιωμένοι με Ήπια Νοητική Διαταραχή ή Άνοια, παρουσιάζουν εκφύλιση σε πολλές από αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου, όπως έδειξαν μελέτες με FDG PET σε μεγάλους αριθμούς ασθενών με νόσο Alzheimer.

5. Έλεγχος σωματικού βάρους: η παχυσαρκία συνδέεται με την αύξηση των κρουσμάτων άνοιας και  Αλτσχάιμερ. Οι υπέρβαροι κινδυνεύουν περισσότερο με άνοια. Επιστημονική έρευνα καταδεικνύει ότι, οι υπέρβαροι στις δεκαετίες των 30, των 40 και των 50 ετών, έχουν 70% μεγαλύτερες πιθανότητες να προσβληθούν από γεροντική άνοια.

Σουηδοί επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι παχύσαρκοι κινδυνεύουν περισσότερο. 

6. Έλεγχος της υπέρτασης Περίπου ένας στους τέσσερις ανθρώπους πάσχει από υπέρταση και σε πολλές περιπτώσεις η πάθηση είναι αδιάγνωστη ή δεν γίνεται θεραπεία. Ο ακριβής λόγος που η υπέρταση αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας δεν είναι πλήρης κατανοητός αν και πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι στερεί τον εγκέφαλο από την αιματική ροή και το οξυγόνο που μεταφέρει το αίμα. Οι πάσχοντες από υπέρταση υποφέρουν από περιορισμένη αιματική ροή και συχνά περιγράφονται ως πάσχοντες από «αγγειακή άνοια», αναλογώντας περίπου στο ένα τέταρτο των πασχόντων από άνοια. Άλλοι τύποι άνοιας, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, δεν έχουν εμφανή σχέση με την αιματική ροή, αλλά μερικοί ερευνητές πιστεύουν ότι η αρτηριακή πίεση μπορεί κατά κάποιο τρόπο να συνεισφέρει σε ορισμένες περιπτώσεις.

7. Λιγότερο κατανάλωση αλατιού.  Όπως αποκαλύπτει μελέτη, λίγο περισσότερο από ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι την ημέρα… «φέρνει πιο κοντά» τη νόσο του Alzheimer.

8. Λήψη επαρκών ωμέγα-3 λιπαρών από ζωικές πηγές. Για μας τους Έλληνες ιδανική πηγή είναι οι σαρδέλες! Η κατανάλωση ψαριών διεγείρει την ροή αίματος στον εγκέφαλο και έτσι μειώνει τις πιθανότητες να εκδηλώσουμε άνοια αργότερα στη ζωή μας, ανακάλυψαν Βρετανοί επιστήμονες. Μελετώντας νεαρούς εθελοντές ηλικίας 18 έως 35 ετών, διαπίστωσαν πως ένα είδος ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, το DHA, αυξάνει τη ροή αίματος στα τμήματα του εγκεφάλου που ενεργοποιούνται όταν εκτελούμε δύσκολες νοητικές δραστηριότητες. Αυτό, γράφουν στην «Βρετανική Επιθεώρηση Διατροφής» (BJN), μπορεί να εξηγεί τα ευρήματα προγενέστερων μελετών που έχουν δείξει πως όσοι τρώνε πολλά ψάρια διατρέχουν μειωμένο κίνδυνο να παρουσιάσουν νοητική εκφύλιση και άνοια όταν γεράσουν.

9. Κατανάλωση πράσινων φυλλωδώ λαχανικών. Η κατανάλωση πράσινων φυλλωδών λαχανικών και άλλων τροφίμων που είναι πλούσια σε βιταμίνη Κ, φυλλικό οξύ, λουτεΐνη και β-καρωτένιο μπορεί να βοηθήσει να διατηρήσουμε τον εγκέφαλο υγιή. Η προσθήκη μιας μερίδας πράσινων λαχανικών στη διατροφή ημερησίως είναι ένας απλός τρόπος να ενισχύει κανείς την εγκεφαλική του υγεία.

10. Aτομα που αντιμετωπίζουν κατάθλιψη είναι σημαντικά πιθανότερο να εμφανίσουν άνοια σε μελλοντικό στάδιο της ζωής τους.

11. Επαρκής και ποιοτικός ύπνος Έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα που κοιμούνται λιγότερο τείνουν να παρουσιάζουν στον εγκέφαλό τους μεγαλύτερη συσσώρευση βήτα αμυλοειδούς, μιας πρωτεΐνης που παίζει καταλυτικό ρόλο στην εκδήλωση του Αλτσχάιμερ, της πιο κοινής αιτίας εμφάνισης άνοιας. Βέβαια δεν είναι πάντα επιλογή μας το αν θα απολαύσουμε επαρκή και ποιοτικό ύπνο. Φυσικά ρόλο στον ύπνο παίζουν και οι διατροφικές συνήθειες, επομένως ο γιατρός συνιστά να αποφεύγεται η υπερβολική κατανάλωση καφεΐνης, επεξεργασμένων τροφίμων και προϊόντων με πολλή ζάχαρη τις βραδινές ώρες.

12 Πνευματικές δραστηριότητες όπως Εκμάθηση ξένης γλώσσας
Η εκμάθηση ξένων γλωσσών είναι μία από τις καλύτερες μορφές «γυμναστικής» για τον εγκέφαλο κι αυτό επειδή, η διαδικασία εξερεύνησης μιας άλλης γλώσσας ενεργοποιεί νέες γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ των νεύρων στον εγκέφαλο. Περίπου την ίδια επίδραση έχουν και άλλες πνευματικές δραστηριότητες, όπως τα σταυρόλεξα και το σουντόκου.

Διαβάστε επίσης

• Τι είναι η νόσος Alzheimer; Τι πρέπει να κάνετε για να αποφύγετε την άνοια;
• Ξεχνάτε, χάνετε τις λέξεις, χάνετε πράγματα; Μήπως πρέπει να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό για Alzheimer;
• Η νόσος του Πάρκινσον τι είναι; Ποια τα συμπτώματα και πώς γίνεται η διάγνωση; Μάθετε να φροντίζετε τον εαυτό σας και πώς να κινήστε χωρίς να πέφτετε.
• Έχετε τρέμουλο στα χέρια, αργείτε να δέσετε τα κορδόνια σας, προβλήματα στην ισορροπία και την ομιλία; Μπορεί να έχετε νόσο του Πάρκινσον

Προσοχή ΔΕΝ ΦΤΑΙΝΕ. Η άνοια επηρεάζει τη μνήμη, την ψυχική διάθεση και τη συμπεριφορά. Τι να κάνετε στο Αλτσχάιμερ; (video)

Βικτωρίας Πολύζου
της Βικτώριας Πολύζου, συμβούλου ψυχικής υγείας, medlabnews.gr iatrikanea

Η άνοια είναι μάστιγα της σύγχρονης εποχής που προσβάλλει ολοένα περισσότερους ηλικιωμένους, στερώντας τους σταδιακά τη μνήμη και την ικανότητα σκέψης. 

Τα άτομα που θα παρουσιάσουν Αλτσχάιμερ, αρχικά εμφανίζουν κατάθλιψη, προβλήματα ύπνου και αλλαγές στη συμπεριφορά. Η αφηρημάδα μπορεί να μην είναι πάντοτε η πρώτη προειδοποιητική ένδειξη ότι αρχίζει η άνοια. Πολύ νωρίτερα ενδέχεται να υπάρξουν βαθιές και ουσιαστικές αλλαγές στην συμπεριφορά και στην προσωπικότητα σύμφωνα με νέα δεδομένα.
Οι αλλαγές στη συμπεριφορά ενός ατόμου με άνοια είναι πολύ συνηθισμένες. Το γεγονός αυτό μπορεί να δημιουργήσει ένα πολύ μεγάλο άγχος στις οικογένειες και στους φροντιστές. Μπορεί να είναι ιδιαίτερα θλιβερό όταν κάποιο άτομο που παλιά ήταν πράο και αγαπητό να συμπεριφέρεται τώρα μ’ έναν περίεργο ή επιθετικό τρόπο.

Υπάρχουν πολλές αιτίες για το λόγο που αλλάζει η συμπεριφορά ενός ατόμου. Η άνοια οφείλεται σε αλλαγές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο και επηρεάζει τη μνήμη, την ψυχική διάθεση και τη συμπεριφορά του ατόμου. Μερικές φορές η συμπεριφορά μπορεί να σχετίζεται με τις αλλαγές αυτές που συμβαίνουν στον εγκέφαλο. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να υπάρχουν αλλαγές που συμβαίνουν στο περιβάλλον του ατόμου, στην υγεία ή στα φάρμακά του και αποτελούν αφορμή για τη συμπεριφορά αυτή. Ίσως μια δραστηριότητα, όπως το μπάνιο, να είναι πολύ δύσκολη. Ή το άτομο μπορεί να μην αισθάνεται καλά σωματικά. Η άνοια επηρεάζει τους ανθρώπους με διαφορετικούς τρόπους και μειώνει την ικανότητα ενός ατόμου να εκφράσει τις ανάγκες του και να αντιμετωπίζει τους περιβαλλοντικούς στρεσογόνους παράγοντες. Η κατανόηση της αιτίας γιατί κάποιος συμπεριφέρεται μ’ έναν συγκεκριμένο τρόπο μπορεί να σας βοηθήσει με μερικές ιδέες για το πώς να το αντιμετωπίσετε.

Η αντιμετώπιση των αλλαγών στη συμπεριφορά μπορεί να είναι πολύ δύσκολη και συχνά είναι θέμα εμπειρικό. Να θυμάστε πάντα ότι η συμπεριφορά αυτή δεν είναι σκόπιμη. Ο θυμός και η επιθετικότητα συχνά απευθύνονται προς τα οικογενειακά μέλη και φροντιστές επειδή είναι τα πλησιέστερα άτομα. Η συμπεριφορά δεν ελέγχεται απ’ το άτομο και μπορεί να το φοβίζει πολύ. Χρειάζεται να καθησυχάσετε το άτομο, παρόλο που μπορεί να μην δίνει αυτή την εντύπωση.

Τι να κάνετε;

• Ένα ήρεμο και χωρίς άγχος περιβάλλον στο οποίο το άτομο με την άνοια ακολουθεί μια γνωστή ρουτίνα μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή μερικών δύσκολων συμπεριφορών.
• Προσπαθήστε να μην αλλάζετε το περιβάλλον. Τα άτομα με άνοια στεναχωριούνται όταν βρεθούν σ’ ένα άγνωστο περιβάλλον ή ανάμεσα σε άγνωστα άτομα όπου αισθάνονται αποπροσανατολισμό και δεν μπορούν να το αντιμετωπίσουν. Η απογοήτευση που οφείλεται στο γεγονός ότι δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις προσδοκίες των άλλων μπορεί να είναι αρκετό για να γίνει αφορμή για μια αλλαγή στη συμπεριφορά.
• Αν μια συμπεριφορά γίνει προβληματική, είναι καλύτερα να μην προσπαθήσετε να πλησιάσετε το άτομο για να το συγκρατήσετε, ή να προσπαθήσετε να το απομακρύνετε ή να το πλησιάσετε από πίσω. Μπορεί να είναι καλύτερα να το αφήσετε μόνο του μέχρι να συνέλθει ή να καλέσετε κάποιο φίλο ή γείτονα για να σας βοηθήσει.
• Αποφεύγετε την τιμωρία. Το άτομο μπορεί να μην θυμάται το περιστατικό οπότε δεν μπορεί να διδαχθεί απ’ αυτό.
• Να μιλάτε σιγά, με ήρεμη και καθησυχαστική φωνή.
• Να παραμείνετε ήρεμοι ή ουδέτεροι αν το άτομο σας πει κάτι που φαίνεται λανθασμένο ή ασυνάρτητο.

Επιθετικότητα
Αυτή μπορεί να είναι σωματική, όπως χτυπήματα, ή προφορική όπως χρήση υβριστικής γλώσσας. Η επιθετική συμπεριφορά συνήθως είναι έκφραση θυμού, φόβου ή εκνευρισμού.

Τι να κάνετε
• Η επιθετικότητα μπορεί να οφείλεται στον εκνευρισμό. Για παράδειγμα, αν κλειδώσετε την πόρτα μπορεί να σταματήσετε την περιπλάνηση, αλλά μπορεί να προκαλέσει αύξηση του εκνευρισμού.
• Οι δραστηριότητες και η εξάσκηση μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη μερικών ξεσπασμάτων.
• Αν πλησιάζετε το άτομο ήρεμα και να σας βλέπει καθαρά μπορεί να βοηθήσει. Εξηγήστε τι πρόκειται να κάνετε με σύντομες και σαφείς κουβέντες όπως “θα σε βοηθήσω να βγάλεις το σακάκι σου”. Αυτό μπορεί να βοηθήσει το άτομο να αποφύγει την αίσθηση ότι του επιτίθενται και να γίνει επιθετικό ως αντίδραση αυτοάμυνας.
• Ελέγξτε κατά πόσο η επιθετική συμπεριφορά του ατόμου είναι για να πάρει αυτό που θέλει. Αν συμβαίνει αυτό, η πρόβλεψη των αναγκών του μπορεί να βοηθήσει.

Υπερβολική αντίδραση
Μερικά άτομα με άνοια αντιδρούν υπερβολικά για ασήμαντα προβλήματα ή ελάχιστη κριτική. Αυτό μπορεί να εξωθήσει το άτομο να ουρλιάζει, να φωνάζει δυνατά, να κάνει παράλογες κατηγορίες, να νευριάσει ή να πεισματώσει πολύ, να κλαίει ή να γελάει ανεξέλεγκτα και ακατάλληλα. Εναλλακτικά, το άτομο μπορεί να κλειστεί στον εαυτό του. Αυτή η τάση της υπερβολικής αντίδρασης είναι μέρος της ασθένειας και αποκαλείται καταστροφική αντίδραση.

Μερικές φορές μια καταστροφική αντίδραση αποτελεί την πρώτη ένδειξη άνοιας. Μπορεί να είναι μια περαστική φάση, που θα εξαφανιστεί με την εξέλιξη της πάθησης, ή μπορεί να συνεχιστεί για κάποιο διάστημα.

Η καταστροφική συμπεριφορά μπορεί να οφείλεται:
• Στο άγχος που προκαλείται από υπερβολικές απαιτήσεις μιας κατάστασης
• Στον εκνευρισμό που προκαλείται από παρερμηνεία μηνυμάτων
• Από κάποια άλλη υποθάλπτουσα ασθένεια

Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να εμφανιστεί πολύ γρήγορα και να εκφοβίσει την οικογένεια και τους φροντιστές. Όμως, αν προσπαθήσετε να βρείτε την αφορμή της καταστροφικής συμπεριφοράς μερικές φορές μπορεί να σημαίνει ότι μπορεί να προληφθεί. Κρατώντας ένα ημερολόγιο συμβάντων μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε τις συνθήκες κάτω απ’ τις οποίες συμβαίνει αυτή η καταστροφική συμπεριφορά. Αν αυτό δεν είναι εφικτό, μπορείτε να βρείτε τρόπους γρήγορης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης της συμπεριφοράς χρησιμοποιώντας μερικές απ’ τις παραπάνω οδηγίες.

Κρύψιμο πραγμάτων
Άτομα με άνοια συχνά δίνουν την εντύπωση ότι ψάχνουν παρορμητικά να βρουν κάτι που πιστεύουν ότι έχει χαθεί και κρύβουν πράγματα για την ασφαλή φύλαξή τους.

Η συμπεριφορά φύλαξης πραγμάτων μπορεί να οφείλεται:

• Στην απομόνωση. Όταν αφήνουν μόνο του το άτομο με άνοια ή αισθάνεται εγκαταλελειμμένο, μπορεί να κλειστεί τελείως στον εαυτό του. Η ανάγκη να κρύβει πράγματα είναι μια συνηθισμένη αντίδραση.
• Στις αναμνήσεις. Περιστατικά του παρόντος μπορεί να γίνουν αφορμή για αναπολήσεις απ’ το παρελθόν, όπως όταν ζούσε με τα αδέρφια και τις αδερφές του και του έπαιρναν τα πράγματά του, ή όταν ζούσε κατά την περίοδο της μεγάλης κρίσης ή του πολέμου και προσπαθούσε να ταΐσει την οικογένειά του.
• Σε απώλειες. Άτομα με άνοια συνεχώς χάνουν κομμάτια της ζωής τους. Χάνοντας φίλους, συγγενείς, κάποιο σημαντικό ρόλο στη ζωή, εισόδημα και μια αξιόπιστη μνήμη μπορεί να αυξήσουν την ανάγκη του ατόμου να κρύβει πράγματα.
• Στο φόβο. Ο φόβος ότι θα σε ληστέψουν είναι μια άλλη συνηθισμένη εμπειρία. Το άτομο μπορεί να κρύψει κάποιο πολύτιμο πράγμα, να ξεχάσει που το έκρυψε και μετά να κατηγορεί κάποιον άλλον ότι του το έκλεψε.

Τι να κάνετε
• Μάθετε ποια είναι τα συνηθισμένα μέρη που κρύβει πράγματα το άτομο κι αν έχει χαθεί κάτι κοιτάξτε πρώτα εκεί.
• Δώστε στο άτομο ένα συρτάρι με διάφορα μικροπράγματα ώστε να τα βάζει σε μια σειρά καθώς αυτό μπορεί να του ικανοποιήσει την ανάγκη να απασχολείται με κάτι.
• Βεβαιωθείτε ότι το άτομο μπορεί να βρίσκει τον προσανατολισμό του, καθώς η αδυναμία αναγνώρισης του περιβάλλοντος μπορεί να επιβαρύνει το πρόβλημα απόκρυψης πραγμάτων.



Επαναληπτική συμπεριφορά
Άτομα με άνοια μπορεί να λένε ή να ζητάνε πράγματα επανειλημμένα. Μπορεί επίσης να προσκολλώνται επίμονα πάνω σας και να γίνουν η σκιά σας, ακολουθώντας σας ακόμη και στην τουαλέτα. Αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να είναι πολύ ενοχλητικές και εκνευριστικές. Οι επαναληπτική συμπεριφορά μπορεί κυρίως να προκαλείται από την αδυναμία του ατόμου να θυμάται τι είπε και τι έκανε.
Τι να κάνετε;
• Αν μια εξήγηση δεν βοηθάει, η απόσπασή της προσοχής μερικές φορές μπορεί να φέρει αποτέλεσμα. Ένας περίπατος, κάποιο φαγητό ή μια αγαπημένη ασχολία μπορεί να βοηθήσει.
• Μπορεί να βοηθήσει αν αναγνωρίσετε το συναίσθημα που εκφράζει το άτομο. Για παράδειγμα “Τι θα κάνω σήμερα;” μπορεί να σημαίνει ότι το άτομο αισθάνεται χαμένο και αβέβαιο. Μια αντίδραση στο συναίσθημα αυτό μπορεί να βοηθήσει.
• Να απαντάτε στις επαναληπτικές ερωτήσεις σαν να τις είχε κάνει για πρώτη φορά.
• Οι επαναληπτικές κινήσεις μπορεί να μειωθούν δίνοντας στο άτομο να κάνει κάτι άλλο με τα χέρια του, όπως ένα μαλακό μπαλάκι για να το ζουλάει ή να διπλώνει ρούχα.

Πηγή Σύλλογος Αλτσχάιμερ Σκωτίας - 
Δράση για την Άνοια

Διαβάστε επίσης

• Τι είναι η νόσος Alzheimer; Τι πρέπει να κάνετε για να αποφύγετε την άνοια;
• 10 μυστικά για την πρόληψη της άνοιας. Τι είναι η άνοια και ποιές οι συνηθέστερες μορφές της.
• Ξεχνάτε, χάνετε τις λέξεις, χάνετε πράγματα; Μήπως πρέπει να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό για Alzheimer;
• Η νόσος του Πάρκινσον τι είναι; Ποια τα συμπτώματα και πώς γίνεται η διάγνωση; Μάθετε να φροντίζετε τον εαυτό σας και πώς να κινήστε χωρίς να πέφτετε.
• Έχετε τρέμουλο στα χέρια, αργείτε να δέσετε τα κορδόνια σας, προβλήματα στην ισορροπία και την ομιλία; Μπορεί να έχετε νόσο του Πάρκινσον

Αλτσχάιμερ, το σημείο που αποκαλύπτει τον κίνδυνο δεκαετίες νωρίτερα

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Η μέτρηση του πόσο γρήγορα διαστέλλεται η ίριδα του ματιού την ώρα της γνωστικής προσπάθειας ενδέχεται να αποτελέσει το κλειδί για την πρώιμη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ

Η «άγνωστη – γνωστή» Ιδιοπαθής Πνευμονική Ίνωση. Πως είναι να ζεις με τη νόσο;

medlabnews.gr iatrikanea

Η Ιδιοπαθής Πνευμονική Ίνωση (ΙΠΙ) ανήκει σε μια κατηγορία 500 περίπου νοσημάτων που ονομάζονται διάμεσες πνευμονοπάθειες. Υπολογίζεται ότι περίπου 100.000 ασθενείς στις Ηνωμένες Πολιτείες και 80.000 έως 110.000 στην Ευρώπη πάσχουν σήμερα από τη νόσο.

Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία υλοποιεί την ενημερωτική εκστρατεία «Η ζωή με την άγνωστη – γνωστή νόσο», μια καμπάνια για την ΙΠΙ, που εξελίσσεται και φέτος τον Σεπτέμβριο, μήνα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη νόσο.

Στη συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε, με αφορμή τον μήνα ευαισθητοποίησης για την ΙΠΙ, η Ομάδα Εργασίας της ΕΠΕ «Διάχυτες διάμεσες πνευμονοπάθειες, επαγγελματικά νοσήματα πνεύμονα και ατμοσφαιρική ρύπανση», ενημέρωσε τους εκπροσώπους των ΜΜΕ για την επιδημιολογία της νόσου, τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης και τις θεραπευτικές επιλογές, τον ρόλο της φυσικής δραστηριότητας στην πνευμονική αποκατάσταση, καθώς και τη σχέση της ΙΠΙ με τα αυτοάνοσα ρευματολογικά νοσήματα και την ανάγκη συνεργασίας Πνευμονολόγου και Ρευματολόγου.

Βασικό επικοινωνιακό όχημα της εκστρατείας είναι μικρής διάρκειας βίντεο που θα προβληθούν στα social media της ΕΠΕ, με στόχο την ενημέρωση του ευρύτερου κοινού, της Πολιτείας, αλλά και της ιατρικής κοινότητας για την «άγνωστη– γνωστή» αυτή νόσο.

Η Ιδιοπαθής Πνευμονική Ίνωση, αν και όχι πολύ συχνό νόσημα, επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών που πάσχουν από αυτήν, επισημαίνει ο Καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, Ειδικός Γραμματέας ΕΠΕ Πέτρος Μπακάκος «Η πρώιμη διάγνωση και η έγκαιρη έναρξη της θεραπείας αποτελούν κομβικά σημεία στη σωστή διαχείριση του νοσήματος. Η ομάδα εργασίας της ΕΠΕ “Διάχυτες διάμεσες πνευμονοπάθειες, επαγγελματικά νοσήματα πνεύμονα και ατμοσφαιρική ρύπανση”, στο πλαίσιο της αποστολής της επιστημονικής εταιρείας για την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, διοργανώνει τη σημερινή συνέντευξη Τύπου με σκοπό την ενημέρωση για την ιδιοπαθή πνευμονική ίνωση – αυτήν την “άγνωστη – γνωστή” νόσο».

Με συμπτώματα όπως χρόνιος βήχας και δύσπνοια στην κόπωση, η Ιδιοπαθής Πνευμονική Ίνωση προσβάλλει συνήθως άτομα άνω των 50 ετών, καπνιστές. Η διάγνωση της νόσου απαιτεί αποκλεισμό άλλων νοσημάτων όπως τα αυτοάνοσα, και τίθεται με βάση την αξονική θώρακος, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί και βιοψία πνεύμονα, εξηγεί ο Πνευμονολόγος, Αν. Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών, Διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΓΝ Πατρών, Αργύρης Τζουβελέκης. «Η ιδιοπαθής πνευμονική ίνωση είναι μία ολοένα και συχνότερη, αγνώστου αιτιολογίας, νόσος που χαρακτηρίζεται από τη δημιουργία ουλών και φλεγμονής στον πνεύμονα. Τα τελευταία δέκα χρόνια διαθέτουμε δύο αποτελεσματικά αντι-ινωτικά φάρμακα για την καταπολέμηση της νόσου: την πιρφενιδόνη και τη νιντετανίμπη. Παράλληλα, η αντιμετώπιση της νόσου περιλαμβάνει φάρμακα για την καταπολέμηση του βήχα, χορήγηση οξυγόνου, ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς, καθώς και πνευμονική αποκατάσταση. Η επιβίωση έχει πλέον διπλασιαστεί και σε αρκετές περιπτώσεις ξεπερνά τα 8 έτη».

Ο κ. Τζουβελέκης τονίζει επίσης ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης αναφορικά με την έγκαιρη διάγνωση της νόσου, την ποιότητα ζωής των ασθενών, καθώς και την επιβίωσή τους, ώστε να μετατραπεί η Ιδιοπαθής Πνευμονική Ίνωση από μία θανατηφόρα νόσο σε μία χρόνια νόσο.

Μετά τη διάγνωση της ιδιοπαθούς πνευμονικής ίνωσης οι ασθενείς, που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν ενεργοί και με ποικιλία ενδιαφερόντων, ελαττώνουν τη φυσική τους δραστηριότητα και κάνουν μια καθιστική ζωή, όπως επισημαίνει η Πνευμονολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ, Πνευμονολογική Κλινική, Εξωτερικό Ιατρείο Διαμέσων Πνευμονοπαθειών και Σαρκοείδωσης, Γ.Ν.  «Γ.Παπανικολάου», Κατερίνα Μαρκοπούλου MD, PhD. «Έτσι, το άτομο νιώθει πιο αδύναμο, χωρίς αυτό να σχετίζεται απαραιτήτως με την εξέλιξη της πάθησής του. Η σύγχρονη αντίληψη είναι ότι ο ασθενής πρέπει να έχει σωματική δραστηριότητα, μέσα σε όρια που αντέχει, και να συνεχίζει μία όσο το δυνατόν φυσιολογική ζωή. Η άσκηση, στο πλαίσιο ενός προγράμματος πνευμονικής αποκατάστασης, μπορεί να βελτιώσει την αερόβια ικανότητα του ασθενή, τη μυϊκή δύναμη, την ισορροπία και την ευκαμψία του και να καθυστερήσει την εμφάνιση συμπτωμάτων όπως δύσπνοια ή κόπωση. Δυστυχώς, η παροχή αυτή δεν αποζημιώνεται από τον ΕΟΠΥΥ, με συνέπεια τη δυσχέρεια στη στελέχωση και λειτουργία τέτοιων κέντρων στη χώρα μας».

Ανταποκρινόμενη στην ανάγκη αυτή, τόνισε η κ. Μαρκοπούλου, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία πρόκειται άμεσα να παρουσιάσει μια σειρά εκπαιδευτικών βίντεο με ασκήσεις βελτίωσης της φυσικής κατάστασης των ασθενών με ΙΠΙ, για χρήση στο σπίτι ή με καθοδήγηση.

Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας και Επαγγελματικής Ένωσης Ρευματολόγων Ελλάδος (ΕΡΕ – ΕΠΕΡΕ), Ρευματολόγος Δημήτρης Καρόκης MD, MSc, αναφερόμενος στη νόσο τονίζει ότι η πνευμονική ίνωση, είτε είναι ιδιοπαθής είτε στο πλαίσιο άλλων νοσημάτων, επηρεάζει σοβαρά την καθημερινή λειτουργικότητα και ποιότητα ζωής των ασθενών, και αποτελεί σημαντικό παράγοντα νοσηρότητας και πρόωρης θνησιμότητας στους πάσχοντες ασθενείς. «Η πνευμονική ίνωση μπορεί να αποτελεί εκδήλωση διαφόρων συστηματικών ρευματικών νοσημάτων, όπως το σκληρόδερμα, οι πολυμυοσίτιδες, η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, το σύνδρομο Sjögren κ.ά. Η διάγνωση γίνεται από το ιστορικό και την κλινική εξέταση, τις αναπνευστικές λειτουργικές δοκιμασίες και την απεικόνιση, κυρίως με ειδικές λήψεις αξονικής τομογραφίας. Κεφαλαιώδους σημασίας είναι η εγρήγορση του θεράποντα ιατρού ώστε να διαγνωστεί η πνευμονική ίνωση σε όσο γίνεται αρχικό στάδιο, προκειμένου να ξεκινήσει – με συνεργασία των ειδικοτήτων – έγκαιρα η σωστή θεραπεία, με σκοπό κυρίως την αναστολή της εξέλιξης της νόσου. Σήμερα έχουμε θεραπευτικά όπλα που μας δίνουν αυτή τη δυνατότητα».

Tην εκστρατεία ενημέρωσης της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας για την ΙΠΙ στηρίζουν οι εταιρείες: Boehringer Ingelheim Ελλάς και Elpen.  

Διαβάστε επίσης:

Οι στόχοι της Φυσικοθεραπείας στη διαχείριση των ασθενών με Ιδιοπαθή Πνευμονική Ίνωση (Ι.Π.Ι.)

Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να εξαλειφθεί έως το 2047 σύμφωνα με τους ειδικούς.

medlabnews.gr iatrikanea

Με 90% εμβολιαστική κάλυψη και 75% συμμετοχή στον προσυμπτωματικό έλεγχο, η εξάλειψη του Καρκίνου Τραχήλου της Μήτρας στην Ελλάδα είναι εφικτή έως το 2047, σύμφωνα με στοιχεία μελέτης που παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων (HPV) [Ελληνικής HPV Εταιρείας].

Την εκδήλωση άνοιξε με χαιρετισμό ο εκπρόσωπος της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου και γιατρός Δημόσιας Υγείας, κ. Δημήτριος Δημητριάδης, ο οποίος τόνισε ότι «πρωτοβουλίες όπως η σημερινή της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας και Αντιμετώπισης του Ιού των Θηλωμάτων, που έχουν στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση πολιτών, επαγγελματιών υγείας και άλλων φορέων και αναδεικνύουν την σπουδαιότητα του συγκεκριμένου θέματος, είναι βέβαιο ότι συμβάλλουν προς τη σωστή κατεύθυνση».

Αναλύοντας τα ευρήματα αντίστοιχης μελέτης, ο κ. Θεόδωρος Αγοραστός, Καθηγητής Μαιευτικής-Γυναικολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας, εξήγησε ότι

• Ο Καρκίνος του Τραχήλου της Μήτρας (KTM) στην Ελλάδα δύναται να καταστεί σπάνιος το 2036, και να εξαλειφθεί το 2047, εάν, έως το 2030, η κάλυψη με HPV εμβολιασμό των κοριτσιών έως 15 ετών αυξηθεί στο 90% και η συμμετοχή των γυναικών στο πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου με HPV testing ανά 5ετία ανέλθει στο 75%.

• Όσο νωρίτερα εφαρμοστούν οι πολιτικές για την επίτευξη των στόχων του HPV εμβολιασμού και του προσυμπτωματικού ελέγχου, τόσο πιο γρήγορα θα εξαλειφθεί ο Καρκίνος του Τραχήλου της Μήτρας και τόσο περισσότερα περιστατικά και θάνατοι από  Καρκίνο του Τραχήλου της Μήτρας θα αποφευχθούν. Παράλληλα, θα προληφθούν ή θα θεραπευθούν χιλιάδες περιστατικά προκαρκινικών αλλοιώσεων του τραχήλου της μήτρας.

Για να μπορέσει η Ελλάδα, ωστόσο, να εξαλείψει τον ΚΤΜ μέχρι το 2047, εναρμονιζόμενη με τη στρατηγική του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), απαιτείται μείωση των εμποδίων στην πρόσβαση στον εμβολιασμό, τον προσυμπτωματικό έλεγχο και την θεραπεία. Απαιτείται η θέσπιση ετήσιων στόχων  εμβολιαστικής κάλυψης και συμμετοχής στον προσυμπτωματικό έλεγχο, η ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας εκστρατειών ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού και η επαρκής και βιώσιμη χρηματοδότηση για το πρόγραμμα εξάλειψης του ΚΤΜ. «Η πρόοδος αυτών των στρατηγικών προϋποθέτει την ανάπτυξη και παρακολούθηση δεικτών ποιότητας με τη βοήθεια σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων» τόνισε ο κ. Αγοραστός. Χαρακτηριστικά αναφέρθηκε στο παράδειγμα της Αυστραλίας, όπου παρακολουθούνται 11 δείκτες ποιότητας, μεταξύ των οποίων είναι η ολοκλήρωση του εμβολιασμού στην ηλικία των 15 ετών, η συμμετοχή σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου σε συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, αλλά και το ποσοστό θεραπείας γυναικών με προκαρκίνο ή Καρκίνο Τραχήλου Μήτρας.

Υπενθυμίζεται ότι η Ελληνική HPV Εταιρεία έχει απευθύνει ήδη ΕΚΚΛΗΣΗ προς την ελληνική πολιτεία για την εφαρμογή της στρατηγικής του Π.Ο.Υ. και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εξάλειψη του Καρκίνου Τραχήλου Μήτρας ως προβλήματος δημόσιας υγείας και στην Ελλάδα.

Ο κ. Κώστας Αθανασάκης, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, τόνισε την ανάγκη μιας ολιστικής αντιμετώπισης του ΚΤΜ, από τον προληπτικό εμβολιασμό μέχρι τη θεραπεία των ασθενών, με συγκεκριμένες πολιτικές. Όπως ανέφερε,  η ενασχόληση της πολιτείας με ανάλογα ζητήματα δημόσιας υγείας πρέπει να προκύπτει μέσα από μια διαδικασία προτεραιοποίησης και διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη ώστε να διασφαλίζεται η συναντίληψη για την επένδυση ανάλογων πόρων.

Tην ιδιαίτερη σημασία που έχει η εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση του κοινού μέσα από στοχευμένες δράσεις στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης Δημόσιας Υγείας 2021-2025 και συνακόλουθα ο εμβολιασμός για την πρόληψη της μόλυνσης, υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου – ΕΛΛΟΚ, κ. Γιώργος Καπετανάκης κατά την εισήγησή του. Μέσα από την εφαρμογή του κανόνα 90/70/90 που υπαγορεύει τον εμβολιασμό του 90% των κοριτσιών  μέχρι την ηλικία των 15 ετών, τον συστηματικό προ-συμπτωματικό έλεγχο του 70% των γυναικών για ΚΤΜ με τεστ υψηλής ακρίβειας σε ηλικία 35 και 45 ετών και τη θεραπευτική αντιμετώπιση του 90% των γυναικών που έχουν διαγνωστεί με ΚΤΜ ή προκαρκινικές αλλοιώσεις, στόχος είναι η μείωση της επίπτωσης της νόσου κατά 97% σε 78 χώρες χαμηλού και μετρίου εισοδήματος και η αποτροπή 74 εκατ. περιπτώσεων  ΚΤΜ τον 21ο αιώνα.

Για τα οφέλη από την υψηλή εμβολιαστική κάλυψη κατά του HPV, μίλησε ο  κ. Κωνσταντίνος I. Νταλούκας, Παιδίατρος-Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων, τονίζοντας ότι αυτά αφορούν στην πρόληψη των λοιμώξεων από τον ιό HPV, την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, τη μείωση άλλων καρκίνων που σχετίζονται με τον HPV, την πρόληψη των κονδυλωμάτων και την ανοσία αγέλης. Η μεγιστοποίηση της ωφέλειας του εμβολιασμού κατά του HPV μπορεί να επιτευχθεί μέσα από στρατηγικές παρακολούθησης, όπως υπενθυμίσεις, ενημερωτικές εκστρατείες, έλεγχο ρουτίνας για HPV-σχετιζόμενα νοσήματα, συστάσεις του παρόχου υγειονομικής περίθαλψης υπέρ του εμβολιασμού και συνεχή παρακολούθηση μέσω των μητρώων εμβολιασμού.

«Αυτή είναι μια ιστορική στιγμή για την παγκόσμια υγεία. Σηματοδοτεί την πρώτη φορά που έχει δεσμευτεί η παγκόσμια κοινότητα για την εξάλειψη ενός καρκίνου!».

-  Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Γεν. Διευθυντής Π.Ο.Υ. (17.11.20)

Διαβάστε επίσης:

Καρκίνος του Τραχήλου της μήτρας. Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Τα εμβόλια και το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών

Πώς αναπτύσσεται ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας; Η σημασία της πρόληψης και του τεστ ΠΑΠ