Σοκολάτα για καρδιά, χοληστερίνη, αϋπνία, δίαιτα, κατάθλιψη, σεξουαλική διάθεση. Μύθοι και αλήθειες;.

Κλεοπάτρα Ζουμπουρλή
MSc

της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακής Βιολόγου, medlabnews.gr iatrikanea

Η σοκολάτα θεωρείται ένα από τα πιο θρεπτικά φυσικά προϊόντα. Δίνει ενέργεια, είναι τονωτική και αποτελεί πλούσια πηγή ζωτικότητας για τον ανθρώπινο οργανισμό.
Περιέχει όλα τα μακροθρεπτικά συστατικά, δηλαδή υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη, μέταλλα και ιχνοστοιχεία, όπως ασβέστιο, φώσφορο, μαγνήσιο, σίδηρο αλλά και ένα πλήθος από βιταμίνες όλων των κατηγοριών.

Νιώθεις κατάθλιψη φάε μια σοκολάτα

Πολλοί θεωρούν ότι η σοκολάτα βελτιώνει τη διάθεση, αλλά λίγες μελέτες έχουν ουσιαστικά επιβεβαιώσει τη σχέση ανάμεσα στο γλύκισμα και τη διάθεση.

Μπορεί όσοι νιώθουν άσχημα, απλώς να θέλουν τη σοκολάτα για να "γλυκαθούν" και να νιώσουν καλύτερα ή μπορεί η κατάθλιψη που αισθάνονται, να τους οδηγεί να φάνε σοκολάτα και αυτή να μην έχει καμία ευεργετική επίδραση πάνω τους. Μπορεί όπως και με το αλκοόλ, η σοκολάτα να έχει πρόσκαιρα βραχυπρόθεσμα οφέλη, αλλά μακροπρόθεσμα να μην ωφελεί στον ψυχισμό.

Δεν αποκλείεται, τέλος, η ίδια η σοκολάτα να αποτελεί άμεση αιτία για την αύξηση της κατάθλιψης, σύμφωνα με τους ερευνητές. Για να ξεκαθαριστεί τι από όλα αυτά συμβαίνει, θα χρειαστούν και άλλες έρευνες, κυρίως για να διευκρινιστεί αν η σοκολάτα αποτελεί αιτία κατάθλιψης ή προσωρινή "θεραπεία".

Όμως  έχει διαπιστωθεί ότι οι πάσχοντες από κατάθλιψη καταναλώνουν περισσότερη σοκολάτα. Για την ακρίβεια, τα καταθλιπτικά άτομα κατανάλωναν κατά μέσο όρο 8,4 μερίδες σοκολάτας το μήνα, τα άτομα με βαριάς μορφής κατάθλιψη 11,8 μερίδες τον μήνα, ενώ τα άτομα χωρίς συμπτώματα κατάθλιψης μόλις 5,4 μερίδες. Μερίδα σοκολάτας θεωρείται μια μικρή μπάρα ή 28 γραμμάρια.

Η κακή διάθεση σχετιζόταν σημαντικά με τη μεγαλύτερη κατανάλωση σοκολάτας.

Θα μπορούσε να είναι επειδή η κατάθλιψη προκαλεί μεγάλη επιθυμία για σοκολάτα, κάτι που θα επιβεβαίωνε άλλες μελέτες σε ποντίκια που έχουν αποδείξει ότι η σοκολάτα μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση, ανέφεραν οι συντάκτες της μελέτης ή θα μπορούσε να είναι ότι η κατάθλιψη προκαλεί μεγάλη επιθυμία για σοκολάτα για κάποιον άλλο λόγο χωρίς δηλαδή να έχει κάποια ευεργετική επίδραση στη διάθεση.

Πάντως η σοκολάτα περιέχει συστατικά που έχουν να κάνουν με την διάθεση και προκαλούν αίσθημα ευεξίας. Συγκεκριμένα περιέχει ουσίες με ψυχοδιεγερτικές ικανότητες (φαινυλαιθυλαμίνη), ενώ κατά την κατανάλωσή της εκκρίνονται στον εγκέφαλο ενδορφίνες, ουσίες με αναλγητικές ιδιότητες, που βελτιώνουν τη διάθεση και την ψυχολογία. Επί πλέον, εκκρίνεται σερετονίνη, ουσία με αντικαταθλιπτική δράση!

Συστατικά της σοκολάτας

Η σοκολάτα περιέχει περισσότερες από 300 χημικές ουσίες

* Cacao, η πηγή της σοκολάτας, περιέχει αντιμικροβιακούς παράγοντες που καταπολεμούν τη φθορά των δοντιών. Φυσικά, αυτό αντισταθμίζεται από την υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη σοκολάτα γάλακτος. 


* Η μυρωδιά της σοκολάτας μπορεί να αυξήσει τα κύματα θήτα του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα την χαλάρωση. 


* Η σοκολάτα περιέχει φαινυλαιθυλαμίνη, που έχει ρόλο στην διάθεση


* Το βούτυρο κακάο στη σοκολάτα περιέχει ελαϊκό οξύ, ένα μονο-ακόρεστο λίπος που μπορεί να αυξήσει την καλή χοληστερόλη. 


* Πίνοντας ένα φλιτζάνι ζεστή σοκολάτα πριν από τα γεύματα μπορεί να μειώσει πραγματικά την όρεξη.


* Οι άνδρες που τρώνε σοκολάτα ζουν ένα χρόνο περισσότερο από εκείνους που δεν το κάνουν. 


* Τα φλαβονοειδή στη σοκολάτα μπορεί να βοηθήσει να κρατήσει τα αιμοφόρα αγγεία ελαστικά. 


* Η Σοκολάτα αυξάνει τα επίπεδα αντιοξειδωτικών στο αίμα. 


* Στο Μεξικό θεραπευτές χρησιμοποιούν τη σοκολάτα για τη θεραπεία της βρογχίτιδας και τσιμπήματα εντόμων. 


* Οι υδατάνθρακες στη σοκολάτα αυξάνουν τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα το αίσθημα ευεξίας.

Η σεροτονίνη είναι μια ορμόνη-νευροδιαβιβαστής. Όταν υπάρχει αναφορά στην σεροτονίνη υπάρχει μια κοινή αίσθηση όλων ότι μιλάμε για την «ορμόνη της ευτυχίας». Βοηθάει στην ρύθμιση της διάθεσης, την άμβλυνση του άγχους και την αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Βοηθά επίσης τον ύπνο, την σεξουαλική διάθεση, την επιθετικότητα και την όρεξη. Στην πραγματικότητα πολλά αντικαταθλιπτικά φάρμακα στοχεύουν στο να αυξήσουν τα επίπεδα της σεροτονίνης. Η μαύρη σοκολάτα είναι από τα λίγα τρόφιμα με πολύ υψηλή περιεκτικότητα σε σεροτονίνη. Άλλο τρόφιμο με υψηλή περιεκτικότητα σε σεροτονίνη είναι η μπανάνα. 

Περιέχει σε αφθονία το απαραίτητο αμινοξύ τρυπτοφάνη (περιεκτικότητα 300mgr σε 100γρ κακάο), η οποία μεταβολίζεται στη βιταμίνη Β3 (νιασίνη) και στην σεροτονίνη. Οταν τρώμε σοκολάτα επηρεάζεται το δίκτυο των νευροδιαβιβαστών, δηλαδή των χημικών αγγελιοδόρων του εγκεφάλου, που λειτουργούν μεταφέροντας ηλεκτρικά μηνύματα ανάμεσα στους νευρώνες του. Αυτά τα μηνύματα προκαλούν τις αλλαγές στις αισθήσεις και στα αισθήματα που νιώθουμε.

Η σοκολάτα βοηθά στην διαχείριση του βάρους. Αν πάντα πιστεύατε ότι η σοκολάτα σας παχαίνει, αναθεωρήστε. Μελέτη απέδειξε ότι τα άτομα που τρώνε σοκολάτα τακτικά είναι πιθανότερο να είναι πιο αδύνατα από εκείνους που δεν τρώνε. Οι εθελοντές που παραδέχθηκαν ότι έτρωγαν σοκολάτα πέντε φορές την εβδομάδα ή περισσότερο, είχαν χαμηλότερο Δείκτη Μάζας Σώματος από εκείνους που έτρωγαν σπανίως.

Η σοκολάτα, εξαιτίας όλων των θρεπτικών συστατικών που περιέχει, ασκεί προληπτική δράση ενάντια στον καρκίνο, στα καρδιαγγειακά νοσήματα και σε εκφυλιστικές παθήσεις. Τα κυριότερα λιπαρά οξέα της σοκολάτας είναι το ελαϊκό οξύ (35%- μονοακόρεστο), το λινελαϊκό (5%- πολυακόρεστο), το στεατικό (35%- κορεσμένο) και το παλμιτικό (25%- κορεσμένο). Η αναλογία αυτή των λιπαρών οξέων της σοκολάτας δεν επηρεάζει αρνητικά τα λιπίδια του αίματος, ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι η σοκολάτα υγείας δεν περιέχει χοληστερόλη. Το ασβέστιο, ο φώσφορος και το μαγνήσιο που περιέχονται στη σοκολάτα έχουν βρεθεί ότι προλαμβάνουν την υπέρταση και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ενώ συμμετέχουν στον μεταβολισμό των οστών και δοντιών (πρόληψη οστεοπόρωσης).

Ακόμα ο χαλκός και ο σίδηρος αποτελούν δύο πολύ σημαντικά συστατικά στη σύνθεση της σοκολάτας προσφέροντας τις ευεργετικές τους ιδιότητες στον οργανισμό μας. Συγκεκριμένα ο χαλκός βοηθά στη σύνθεση μελανίνης στο δέρμα και τα μαλλιά και διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα, ενώ ο σίδηρος είναι απαραίτητος για τη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης, η οποία μεταφέρει το οξυγόνο στα ερυθρά κύτταρα του αίματος. Η σοκολάτα περιέχει, επίσης, και αντιοξειδωτικές ουσίες, οι κυριότερες των οποίων είναι οι πολυφαινόλες, τις οποίες ο Αμερικάνικος Σύλλογος Διαιτολόγων τις ονομάζει θρεπτοφαρμακευτικές λόγω της συμβολής τους στη διατήρηση της καλής υγείας.

Οι πολυφαινόλες, στις οποίες ανήκουν τα φλαβονοειδή, εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες του οξυγόνου που δημιουργούνται από τον φυσιολογικό μεταβολισμό και δημιουργούν βλάβες στην επιφάνεια των κυττάρων. Με αυτό τον τρόπο συμβάλλουν στη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης αθηροσκλήρωσης και καρδιαγγειακών παθήσεων. Πιο πλούσια σε πολυφαινόλες είναι η σοκολάτα υγείας (τα 100γρ. περιέχουν 600mgr πολυφαινολών) και ακολουθούν το πράσινο τσάι (τα 240ml -ένα ποτήρι- περιέχει 400mgr πολυφαινολών) και το κρασί (τα 140ml -ένα ποτηράκι κρασιού- περιέχει 170mgr πολυφαινολών).

Οι ψυχοδιεγερτικές ιδιότητες που αποδίδονται στη σοκολάτα οφείλονται στην περιεκτικότητά της σε φαινυλαιθυλαμίνη. Η ουσία αυτή σε υψηλά επίπεδα προκαλεί αισθήματα έλξης, ενθουσιασμού, επιπολαιότητας αλλά και φόβου. Λειτουργεί διεγείροντας τα κέντρα ευχαρίστησης του εγκεφάλου και φθάνει σε πολύ υψηλές τιμές κατά τον οργασμό.

Επίσης, μετά την κατανάλωση της σοκολάτας απελευθερώνονται ενδορφίνες, φυσικά οπιοειδή, που έχουν αναλγητικές ιδιότητες και βελτιώνουν τη διάθεση.

Κατάλληλο σνακ η σοκολάτα για αθλητές αλλά και μαθητές.

Η σοκολάτα, εξαιτίας όλων των θρεπτικών συστατικών που περιέχει, λειτουργεί ως τονωτική και αγχολυτική και αποτελεί μια καλή επιλογή σνακ για τους περισσότερους ασκούμενους και αθλητές, αρκεί να καταναλώνεται με μέτρο, ακόμα και για καθημερινή χρήση. Ιδανικά θα μπορούσε να καταναλωθεί μετά από την προπόνηση ή τον αγώνα για τη γρήγορη αποκατάσταση του γλυκογόνου των μυών, σε σύντομο χρονικό διάστημα από το τέλος της προσπάθειας, όπου είναι αυξημένη και η αντίστοιχη ενζυμική δραστηριότητα στον μυϊκό ιστό.

Μύθοι και αλήθειες για την σοκολάτα

Υπάρχουν πολλοί μύθοι και μισές αλήθειες σχετικά με τις επιδράσεις της σοκολάτας στο ανθρώπινο σώμα.

Εδώ είναι τα τελευταία ευρήματα σε αρκετές από αυτές. 


* Οι μελέτες δείχνουν ότι η σοκολάτα δεν είναι ένας αιτιολογικός παράγοντας στην ακμή. 


* Το Cacao περιέχει τα διεγερτικά καφεΐνη και βρώμιο, αλλά σε τέτοιες μικρές ποσότητες ώστε να μην προκαλούν νευρικό διεγερσιμότητας. 


* Η σοκολάτα δεν είναι εθιστική. 


* Η σοκολάτα περιέχει στεατικό οξύ, ένα ουδέτερο λίπος που δεν εγείρει την κακή χοληστερόλη.

Από την αρνητική πλευρά ... 


1. Η σοκολάτα μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους σε πάσχοντες από ημικρανία.
2.  Η σοκολάτα γάλακτος είναι πλούσια σε θερμίδες, κορεσμένα λιπαρά και ζάχαρη.

Διατροφική αξία της σοκολάτας

Ανά 100 g Σοκολάτα υγείας Σοκολάτα γάλακτος

Θερμίδες (kcal) 479,00 513,00

Πρωτεΐνη (γρ.) 4,20 6,90

Λιπαρά (γρ.) 30,00 30,70

Υδατάνθρακες (γρ.) 63,10 59,20

Διαιτητικές ίνες (γρ.) 5,90 3,40

Ασβέστιο (mg) 32,00 191,00

Σίδηρος (mg) 3,13 1,39

Μαγνήσιο (mg) 115,00 60,00

Φώσφορος (mg) 132,00 216,00

Κάλιο (mg) 365,00 385,00

Νάτριο (mg) 11,00 82,00

Ψευδάργυρος (mg) 1,62 1,38

Χαλκός (mg) 0,70 0,39

Καροτίνη (Βιταμίνη Α) mg_RE 2,00 55,00

Βιταμίνη Ε (mg) mg_ATE 1,19 1,24

Χοληστερίνη (mg) 0,00 22,00

Καφεΐνη (mg) 62,00 26,00

Θεοβρωμίνη (mg) 486,00 189,00

Σε μια ισορροπημένη διατροφή, η σοκολάτα έχει τη δική της θέση. Απολαύστε τη σοκολάτα με μέτρο και να θυμάστε πως η υπερβολή οδηγεί στο να γευόμαστε την... πικρή πλευρά του χαρακτήρα της.

Διαβάστε επίσης

• Έχω κατάθλιψη; Τι μπορώ να κάνω; Που μπορώ να απευθυνθώ για βοήθεια; Χρήσιμα τηλέφωνα.
• H σοκολάτα εναντίον του καρκίνου.... της πίεσης, του εγκεφαλικού
• Το περπάτημα, η καλύτερη άσκηση για τους έντονους και στρεσογόνους ρυθμούς που ζούμε
• Σοκολάτα για την κατάθλιψη, την καρδιά, την χοληστερίνη, τον ύπνο, την δίαιτα, την σεξουαλική διάθεση αλλά και κατά του καρκίνου. Μύθοι και αλήθειες.
• Τι πρέπει να κάνετε αν πάσχετε από αϋπνία και έλλειψη ύπνου;