Σύνδρομο burnout, Σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης. Ποια τα συμπτώματα που προκαλεί;

της  Βικτωρίας Πολύζου, συμβούλου ψυχικής υγείας, medlabnews.gr iatrikanea




Είναι ιδιαίτερα επίκαιρο το θέμα της επαγγελματικής εξουθένωσης όταν βλέπουμε το υγειονομικό προσωπικό στα νοσοκομεία που δέχονται περιστατικά με κοροναϊό, να εργάζεται χωρίς σταματημό και με όλη την ψυχική επιβάρυνση που δέχονται. 

Πριν μερικά χρόνια, αν θυμάστε, συζητήθηκε εκτενώς, το σύνδρομο burnout,  λέγοντας ότι ένας 28χρονος Γερμανός πιλότος, έριξε το αεροπλάνο που οδηγούσε, σκοτώνοντας όλους τους επιβάτες, έπασχε από  Σύνδρομο Burnout! 

Για να δούμε όμως τι είναι το σύνδρομο burnout;

Σηκώνεστε με δυσκολία από το κρεβάτι για να πάτε στη δουλειά σας;

Όταν είστε στην εργασία σας εύχεστε να ήσασταν κάπου αλλού;

Ζηλεύετε τους ανθρώπους που είναι ευχαριστημένοι με τη δουλειά τους;

Σας προκαλεί θλίψη η σκέψη ότι «αύριο είναι Δευτέρα;»




Οι επιστήμονες διεθνώς το έχουν ονομάσει ως το «σύνδρομο burnout», το σύνδρομο δηλαδή της απόλυτης επαγγελματικής εξουθένωσης. Τα συμπτώματά του είναι κοινά σε όλους τους πάσχοντες και συνήθως δεν αντιμετωπίζονται όπως θα έπρεπε από την αρχή, καθώς πολλοί θεωρούν πως πρόκειται για κάτι «περαστικό».




Ο όρος «Επαγγελματική Εξουθένωση» (burnout) χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει μια κατάσταση συναισθηματικής και σωματικής εξάντλησης στο πλαίσιο της εργασίας, και είναι φαινόμενο με σημαντικό αντίκτυπο στη σύγχρονη κουλτούρα, ειδικά στις «δυτικού τύπου» κοινωνίες και την Ιαπωνία.

Δεν είναι γνωστό το ποσοστό των εργαζομένων που πάσχουν από επαγγελματική εξουθένωση και φυσικά αυτό κυμαίνεται ανάλογα με τη συγκεκριμένη εργασία, το εργασιακό καθεστώς, τη νομοθεσία και το περιβάλλον. Επίσης η χώρα και ηλικία παίζουν σημαντικό ρόλο και λόγω του γεγονότος ότι ανάλογα με το γενικότερο εργασιακό περιβάλλον ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων με επαγγελματική εξουθένωση τελικά συνταξιοδοτούνται πρόωρα. Τα ποσοστά κυμαίνονται από 15-50%. Φαίνεται επίσης ότι υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού που εμφανίζει μια ευαλωτότητα στην ανάπτυξη εξουθένωσης 

Είναι σαφές ότι η εργασία δεν είναι μόνο πηγή ικανοποίησης και κοινωνικο-οικονομικού status, αλλά επίσης αποτελεί πηγή stress. Με τον όρο stress υποδηλώνεται το σύνολο τόσο της ψυχικής όσο και της σωματικής πίεσης για απόδοση και επίδοση, που οδηγεί το άτομο να εργάζεται στα υψηλότερα όρια των δυνατοτήτων του. Ο όρος αυτός δεν ταυτίζεται με το άγχος ή μόνο με την ψυχική πίεση, όπως έχει καταλήξει να σημαίνει στην καθομιλουμένη γλώσσα.

Ο όρος «επαγγελματική εξουθένωση» (burnout) χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Freudenberger το 1974 για να περιγράψει μια κατάσταση εξάντλησης των επαγγελματιών ψυχικής υγείας στο εργασιακό τους περιβάλλον. Καθόρισε την κατάσταση αυτή ως «αδυναμία για επίδοση, ή εξουθένωση λόγω υπερβολικών απαιτήσεων που αφορούν την ενέργεια, τη δύναμη ή τις δυνατότητες». Το άτομο γίνεται άκαμπτο, ξεροκέφαλο και ανελαστικό, εμποδίζει την πρόοδο και τις δομικές αλλαγές επειδή οι αλλαγές αυτές απαιτούν προσπάθεια για προσαρμογή. Ο Freudenberger προτείνει ότι περισσότερο ευάλωτοι να αναπτύξουν επαγγελματική εξουθένωση είναι οι αφοσιωμένοι και οι απορροφημένοι από την εργασία τους, εκείνοι δηλαδή που αισθάνονται τόσο μια εσωτερική πίεση να προσφέρουν όσο και μια εξωτερική να αποδώσουν. Περιέγραψε τον «αφοσιωμένο εργαζόμενο» (dedicated) ο οποίος αναλαμβάνει υπερβολικά πολλή δουλειά, τον «υπερ-δεσμευμένο εργαζόμενο» (overcommitted) του οποίου η ζωή έξω από την εργασία δεν δίνει ικανοποίηση και τον «αυταρχικό εργαζόμενο» (authoritarian) ο οποίος νιώθει ότι κανείς άλλος εκτός απ αυτόν δε μπορεί να κάνει τη δουλειά με την ίδια αποτελεσματικότητα (Freudenberger, 1975)




Η υπερκόπωση που καταλήγει στο σύνδρομο εργασιακής εξουθένωσης (burn out) είναι αιτία ψυχικής και σωματικής καταπόνησης των εργαζομένων, λαθών που κάποτε είναι τραγικά, ατυχημάτων, απώλειας παραγωγικότητας και κερδοφορίας των εταιριών. 

Οι βασικές αιτίες, που οδηγούν τους εργαζόμενους, στο Σύνδρομο Επαγγελματικής Εξουθένωσης είναι:

• Ατελείωτος όγκος δουλειάς που συνεπάγεται μόνιμη αγωνία για τον εργαζόμενο να διεκπεραιώσει τις υποχρεώσεις του.

• Μεγάλο φάσμα καθηκόντων

• Παρόλο που καταβάλει φιλότιμες προσπάθειες δεν αναγνωρίζεται η προσπάθειά του από τους ανώτερους του και υπάρχει συνεχής κριτική ότι «μπορεί και καλύτερα».

• Μη μόνιμη θέση εργασίας που προκαλεί συνεχή ανασφάλεια στον εργαζόμενο.

• Η ανταμοιβή δεν είναι ανάλογη της προσφοράς του.

• Προστριβές και διαμάχες με συναδέλφους ή προϊσταμένους

• Ρουτίνα

• Έλλειψη αυτονομίας κι ελέγχου

Προειδοποιητικά σημάδια: 

• Απώλεια ευχαρίστησης, ενεργητικότητας και κινήτρου

• Ψυχική ασθένεια στην οικογένεια.

• Διαμαρτυρίες για τη κατάσταση εργασίας του

• Απομόνωση από τους συναδέλφους του

• Ανυπομονησία

• Αίσθημα «παγίδευσης»

Η έννοια της επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout) εμφανίζεται ολοένα και περισσότερο τόσο τα τελευταία χρόνια και έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τους ψυχολόγους, τους κοινωνιολόγους, αλλά και τους ειδικούς του μάνατζμεντ, καθώς έχουν αναγνωρίσει τις σημαντικές της επιπτώσεις στο άτομο, στον οργανισμό και γενικότερα στην οικονομία και την παραγωγή. Στα αγγλικά “burn out” σημαίνει «αναλώνομαι προοδευτικά εκ των ένδον μέχρι του σημείου της απανθράκωσης» 




Ο όρος «επαγγελματική εξουθένωση» (burnout) δεν είναι συνώνυμος του όρου «εργασιακή πίεση» (job stress), «κόπωση» (fatigue), «αποξένωση» (alienation) ή «κατάθλιψη» (depression) παρόλο που η κατάχρηση του όρου τις τελευταίες δεκαετίες οδήγησε σε σύγχυση όρων και ορισμών. Η επαγγελματική εξουθένωση είναι φαίνεται ότι προκαλείται από δυσανάλογα υψηλή προσπάθεια (με επένδυση σε χρόνο και συναισθηματική εμπλοκή),  και χαμηλή ικανοποίηση (αρνητικά αποτελέσματα) σε συνδυασμό με πιεστικές εργασιακές συνθήκες (υψηλές απαιτήσεις). Το σύνδρομο αυτό επηρεάζει κυρίως τους επαγγελματίες υγείας (γιατρούς και νοσηλευτές), αλλά και τους δικαστικούς, τους ταμίες, τους αστυνομικούς, τους πιλότους, και τους εκπαιδευτικούς, όσους δηλαδή αναπτύσσουν στην εργασία τους σχέση φροντίδας και υπευθυνότητας με άλλα άτομα, αλλά δυνητικά μπορεί να επηρεάσει και κάθε εργαζόμενο. 

Τα περισσότερα από τα μοντέλα της επαγγελματικής εξουθένωσης προσπαθούν να εξηγήσουν την ανάπτυξή της μέσω της αλληλεπίδρασης μεταξύ προσωπικότητας και περιβάλλοντος




Το σύνδρομο σχετίζεται αποκλειστικά με την εργασία, είναι χρόνιο και όταν κάποιος πληγεί από αυτό δεν επανέρχεται εύκολα χωρίς εξωτερική βοήθεια. Tο «burnout» δεν σχετίζεται με το πόσες ώρες εργάζεται κάποιος, αλλά με το πόσο ικανοποιημένος είναι από την εργασία του και με το πως είναι οργανωμένος ο εργασιακός του χώρος.




Η επαγγελματική εξουθένωση έχει σοβαρό κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο. Αναφέρεται ότι σημαντικός αριθμός εργαζομένων παραιτούνται πρόωρα λόγω εξουθένωσης. Ακόμα περισσότεροι χρησιμοποιούν συχνά τις υπηρεσίες υγείας. Οι μέρες εργασίας που χάνονται και η απώλεια παραγωτικότητας ειναι σημαντικές. Οι μακροχρόνιες συνέπειες της εξουθένωσης πάνω στην ψυχική και σωματική υγεία των επαγγελματιών είναι επίσης σημαντικές αν και δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς.




Όσοι πάσχουν από το σύνδρομο "burnout", το οποίο είναι ένας τοξικός συνδυασμός κόπωσης, ευερεθιστότητας και απογοήτευσης / κατάθλιψης, έχουν 36% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου.




Η κούραση στο χώρο εργασίας μπορεί να οδηγήσει σε τραγικές καταστάσεις λόγω του αυξημένου κινδύνου για ατυχήματα, τραυματισμούς και προβλήματα υγείας. Παράγοντες όπως το στρες και ο υπερβολικός φόρτος εργασίας αυξάνουν την κούραση και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος που μειώνει την αποδοτικότητα του εργαζομένου και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ατυχήματα και τραγικά λάθη.




Τα ατυχήματα και οι τραυματισμοί στο χώρο εργασίας που προκύπτουν λόγω κούρασης δημιουργούν ένα τεράστιο οικονομικό βάρος και ένα δυσβάσταχτο κοινωνικό πρόβλημα. Η κούραση των εργαζομένων αποτελεί την κύρια και άμεση αιτία για το 18% όλων των ατυχημάτων και τραυματισμών στους χώρους εργασίας. 




Υπολογίζεται επίσης ότι 25% όλων των δυστυχημάτων στους αυτοκινητόδρομους οφείλονται στην κούραση. Τα δυστυχήματα που προκαλούνται από οδηγούς φορτηγών που είναι κουρασμένοι λόγω έλλειψης ύπνου μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρά.




Το σύνδρομο της εργασιακής εξουθένωσης χαρακτηρίζεται από μια κατάσταση σωματικής, συναισθηματικής και πνευματικής εξάντλησης. Προκαλείται λόγω μακροχρόνιας εργασίας κάτω από ιδιαίτερα απαιτητικές συνθήκες.




Εργαζόμενοι που αφοσιώνονται πλήρως στη δουλειά τους, που είναι ευσυνείδητοι και δυσκολεύονται να διαχωρίζουν την επαγγελματική τους ενασχόληση από την προσωπική τους ζωή, είναι πιο εύκολο να προσβληθούν από το εν λόγω σύνδρομο.




Συμπτώματα

Το “σύνδρομο burnout”,  εκφράζει την ψυχοσωματική καταπόνηση του εργαζομένου και την εξάντληση όλων των προσωπικών ψυχικών του αποθεμάτων στις καθημερινές του δυσκολίες που σχετίζονται με την επαγγελματική του δραστηριότητα. 

Ο εργαζόμενος αισθάνεται ανίκανος να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του και αναπτύσσει ουδέτερα η ακόμη και αρνητικά συναισθήματα για τον ασθενή η τον πελάτη του. Επίσης, αισθάνεται ότι δεν έχει καταφέρει τίποτε στη ζωή του και ότι δεν αμείβεται ικανοποιητικά 

Το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης έχει πολύπλευρες επιδράσεις στη ζωή του εργαζομένου και εκφράζεται με διάφορους τρόπους: 




1. Σωματικά συμπτώματα: χρόνια κόπωση, πόνοι στην πλάτη και τον αυχένα, διαταραχές στον ύπνο, υψηλή αρτηριακή πίεση, έλκος, καρδιαγγειακές παθήσεις, ημικρανίες. 

2. Αλλαγές στη συμπεριφορά: τάση για απομόνωση, απρόσωπη επικοινωνία, προσφώνηση των άλλων με υποτιμητικές φράσεις, συγκρούσεις με συνεργάτες και μέλη της οικογενείας, και ακόμη απόπειρες αυτοκτονιών 

3 .Ψυχολογικές επιπτώσεις: θυμός, πλήξη, απογοήτευση, αποθάρρυνση, αδιαφορία, χαμηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη. 




Σε υπαρξιακό επίπεδο το άτομο βιώνει την παντελή έλλειψη νοήματος για την ίδια την ζωή, αμφισβητώντας τον σκοπό για τον οποίο ζει, χάνοντας την ελπίδα του και την σύνδεση του με την δυνατότητα αποτίμησης της κατάστασης του.




Στις διαπροσωπικές του σχέσεις μπορεί να αρχίσει να απομονώνεται να χάνει το ενδιαφέρον του για την δημιουργία σχέσεων ή την διατήρηση αυτών που έχει ήδη οικοδομήσει Γίνεται υπερπροστατευτικός γονέας ή σύντροφος προβάλλοντας στους άλλους τον θύμο του. Νιώθει συνήθως έντονη μοναξιά και εμπλέκεται σε συχνούς διαπροσωπικούς διαπληκτισμούς.




Στο ψυχοσωματικό κομμάτι τα συμπτώματα που παρουσιάζει το άτομο είναι έντονη εφίδρωση , επιτάχυνση του ρυθμού της αναπνοής, περιόδους δύσπνοιας μυϊκούς πόνους, γαστρεντερικές διαταραχές και άλλα σωματοποιημένα συμπτώματα. 




Τέλος ως προς την εργασία του το άτομο, έχει χαμηλό ηθικό, χάνει σταδιακά τα κίνητρα του, δίνει υπερβολική σημασία στην πραγμάτωση επουσιωδών λεπτομερειών , αποφεύγοντας να εκπληρώσει τα καθήκοντα του. Σταδιακά χάνει την σύνδεση του με το αντικείμενο της εργασίας του ,η ποιότητα της απόδοσης του είναι χαμηλή , γίνεται ευερέθιστος και εμπλέκεται σε συνεχείς διαπληκτισμούς με τους συναδέλφους του.







Θεραπευτική παρέμβαση και πρόγνωση

Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η πρόληψη. 

Η έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση της υπερκόπωσης και του συνδρόμου εργασιακής εξουθένωσης, βελτιώνει τόσο την ποιότητα ζωής των υπαλλήλων και των επαγγελματιών όπως επίσης και την αποδοτικότητα των εργοδοτικών οργανισμών.

Η πρόληψη και η θεραπευτική παρέμβαση τόσο για την εργασιακή πίεση όσο και την επαγγελματική εξουθένωση βασίζονται τόσο στη δόμηση του κατάλληλου εργασιακού περιβάλλοντος όσο και στη σωστή διαχείριση του προσωπικού.  Είναι σημαντικό να δοθεί έμφαση στην ομαδική δουλειά και να δίνεται θετική ψυχολογική ανάδραση η οποία είναι αναγκαία για τον εργαζόμενο ώστε να αισθανθεί ικανοποιημένος από την εργασία του. Μερικές φορές είναι απαραίτητο να αλλάζει το προσωπικό τομείς εργασίας και καθήκοντα συχνά, ώστε να διατηρείται το ενδιαφέρον του για τη δουλειά. Ωστόσο οι αλλαγές αυτές δε θα πρέπει να είναι υπερβολικά συχνές και θα πρέπει να σέβονται τα προσόντα του εργαζομένου (ώστε να αποφεύγονται υποβιβασμοί στην πράξη λόγω της αλλαγής). Επίσης η πρώιμη αναγνώριση της ανάπτυξης κατάθλιψης καθώς και της συννοσηρότητας είναι κρίσιμες διότι οδηγούν ενωρίς σε πλήρη θεραπεία. Επιπλέον, για τους εργαζόμενους που έχουν εκδηλώσει τα σύνδρομα αυτά, δεν είναι καλή ιδέα να χρησιμοποιούνται ο διαλογισμός και η yoga, επειδή πιθανόν προκαλούν περαιτέρω νοητική πτώση, μείωση της ενέργειας και ψυχική κόπωση 

Το άτομο με επαγγελματική εξουθένωση δε χρειάζεται ενδοσκόπηση. 

Υπογραμμίζεται η απόλυτη εξατομίκευση μετά από την ενδεδειγμένη κλινικοεργαστηριακή διερεύνηση. Η σφαιρική προσέγγιση του πάσχοντος ανθρώπου και η εξατομικευμένη θεραπεία του αποτελούν το « κλειδί » στην επιτυχία της Θεραπευτικής, επειδή κάθε άνθρωπος είναι μία, μοναδική και ανεπανάληπτη οντότητα και προσωπικότητα. Η ιδιαιτερότητα και μοναδικότητα του ανθρώπου αφορά και στις φυσιολογικές και στις παθολογικές εκφράσεις του.




Πρόληψη

Ωστόσο αν πάσχετε από το Σ.Ε.Ε. μπορείτε να ξεκινήσετε με τα παρακάτω:

• Οργανώστε καθημερινά τις αρμοδιότητες σας αφήνοντας επιπλέον χρονικό περιθώριο από την μια εργασία στην άλλη. Καθορίστε στόχους και προτεραιότητες.

• Μην συζητάτε στα διαλείμματα σας (τα οποία δεν πρέπει να παραλείπετε) για εργασιακά θέματα.

• Προσπαθήστε να θέσετε ρεαλιστικούς στόχους για τον φόρτο εργασίας που μπορείτε να αναλάβετε.

• Εξασκηθείτε να λέτε «όχι» όταν είναι αδύνατον να φέρετε σε πέρας μια εργασία στον απαιτούμενο χρόνο.

• Αποφύγετε τις υπερωρίες έχοντας ένα σταθερό ωράριο που αφήνει στον εαυτό σας περιθώρια χαλάρωσης

• Προσπαθήστε να τρώτε σωστά και να ξεκουράζεστε.

• Αφιερώστε χρόνο σε εξω- επαγγελματικές δραστηριότητες (διασκέδαση, αθλητισμός κ.α)

• Προσπαθήστε να μην αφιερώνετε χρόνο για εργασία τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες.

• Μη διστάσετε να ζητήσετε τη βοήθεια κάποιου ειδικού όταν τα πράγματα δυσκολεύουν







Όσοι υποψιάζεστε ότι μπορεί και να πάσχετε από αυτό κάντε το τεστ

Το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης αναδεικνύει την δυσλειτουργία του ατόμου στην δημιουργία ρεαλιστικής εικόνας για το εργασιακό του περιβάλλον, αλλά και για τον ίδιο του τον εαυτό. Μεγάλες προσδοκίες και μη εφικτοί στόχοι ,ανοίγουν τον δρόμο της εμφάνισης του συνδρόμου, με επίπονες επιπτώσεις σε συναισθηματικό αλλά και σωματικό επίπεδο. Η εμφάνιση συμπτωμάτων εξουθένωσης, κωδικοποιούν και μεταφέρουν στο συνειδητό κομμάτι του ατόμου την ανάγκη για αλλαγή της οπτικής του . Αν τα σημάδια αυτά εκληφθούν από το επαγγελματικά εξουθενωμένο άτομο, ως ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό των δυσλειτουργικών συμπεριφορών του, τότε είναι πιθανόν να μειωθούν, οικοδομώντας παράλληλα μια στερεότερη βάση ψυχολογικής ισορροπίας.




Βιβλιογραφία 

Braun S, Hollander RB: Work and Depression in the Federal Republic of  Germany. Women Health 1988;14:3-26

Claxton RP, Catalán J, Burgess AP: Psychological distress and burnout among buddies: demographic, situational and motivational factors. AIDS Care 1998 Apr 10:2 175-90

Erickson JM, Pugh WM, Gunderson KE: Status Congruency as a Predictor of Job Satisfaction and Life Stress. J Appl Psychol 1972;56:523-525

Karasek R, Baker D, Marxer F et al: Job Decision Latitude, Job Demands and Cardiovascular Disease: A Prospective Study of Swedish Men. Am J Public Health, 1981;71:694-705

Little LF, Gaffney IC, Rosen KH, Bender MM: Corporate instability is related to airline pilots' stress symptoms.Aviat Space Environ Med 1990 Nov 61:11 977-82

Rogers JC, Dodson SC: Burnout in Occupational Therapists. The American Journal of Occupational Therapy, 1988;42(12):787-792

ΣΤΑΜΑΤΗ Α. Το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης: Μια πρόκληση για τον κόσμο της εργασίας. Ημερίδα, Αθήνα, 

2004, Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Εργασιακών Σχέσεων – European Industrial Relations Observatory

Freudenberger H.J., (1974) Staff Burnout, Journal of Social Issues, 30, 159-64

Ζησόπουλος, Κ., Βούλτσος, Π., Ψαρούλης, Κ., Χατζηνικολάου, Φ., & Βασιλειάδης, Ν., (2013) Σύνδρομο Επαγγελματικής Εξουθένωσης σε Ιατρούς των ΜΕΘ της Θεσσαλονίκης, Ιατρικό Βήμα 131: 42-52

Καρανικόλα, Μ. & Κλεάνθους, Ε., (2011) Διερεύνηση Παραγόντων Κινδύνου για εκδήλωση EE σε Νοσηλευτές Ψυχικής Υγείας, Νοσηλευτική 50 (2): 163-176

Κορωναίου, Α., (2010) Όταν η εργασία γίνεται ασθένεια. Το στρες των εκπαιδευτικών, Αθήνα: Πεδίο

Leiter, M.P. & Maslach, C., (2007) Πώς να αντιμετωπίσετε την επαγγελματική εξουθένωση. (Επιμέλεια – μετάφραση: Αντωνίου ΑΣ), Αθήνα: Κλειδάριθμος




Διαβάστε επίσης

Το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης ή σύνδρομο burnout. Ποιες οι αιτίες και τα συμπτώματα που προκαλεί;

Επιδρά η πανσέληνος στην υγεία μας; Μύθοι και αλήθειες για την επίδραση της Σελήνης;

επιμέλεια Βικτωρία Πολύζου, σύμβουλος ψυχικής υγείας, medlabnews.gr iatrikanea

Η πανσέληνος full moon κατείχε ανέκαθεν μία μυστικιστική θέση στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, έτσι δεν είναι προκαλεί έκπληξη ότι πολλοί μύθοι από τους λυκάνθρωπους, μέχρι την τρέλα να σχετίζονται με αυτή. 

Στατιστικές μελέτες όμως που έγιναν επανειλημμένα κι έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά («Annals of Emergency Medicine», «Journal of Emergency Nursing, «Journal of Toxicology and Psychological Report») αποδεικνύουν ότι ΔΕΝ υπάρχει καμιά απολύτως σχέση ανάμεσα στη συμπεριφορά του ανθρώπου και στην πανσέληνο. 

Μύθος είναι, επίσης, ότι τη μέρα της πανσελήνου γεννιούνται περισσότερα παιδιά ή ότι υπάρχουν περισσότερα ατυχήματα, παρ' όλα αυτά οι μύθοι αυτοί δεν λένε να «πεθάνουν» έως σήμερα. 

Ένας άλλος μύθος αφορά τον χρωματισμό της πανσελήνου, που ορισμένοι τον θέλουν μερικές φορές να είναι «μπλε». Κάτω από ορισμένες σπάνιες συνθήκες, πράγματι η χροιά της Σελήνης παίρνει ένα γαλαζωπό χρώμα (αντί του κανονικού γκρίζου), όταν π.χ. στην ατμόσφαιρα υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση σκόνης από κάποια πρόσφατη μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου, όπως συνέβη με την έκρηξη του ηφαίστειου Κρακατόα το 1883.

Πανσέληνος και υγεία

 Η πανσέληνος κατείχε ανέκαθεν μία μυστικιστική θέση στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, έτσι δεν είναι προκαλεί έκπληξη ότι πολλοί μύθοι από τους λυκάνθρωπους, μέχρι την τρέλα να σχετίζονται με αυτή.

Πλέον, δεν αποτελεί μυθολογική αντίληψη ότι η σελήνη ασκεί ισχυρή επίδραση τόσο στον άνθρωπο όσο και σε όλη τη φύση. Η άμπωτη και η παλίρροια, η υπνοβασία και ο εμμηνορροϊκός κύκλος, είναι μερικά παραδείγματα των αναρίθμητων φαινομένων που ρυθμίζονται από αυτή την πανίσχυρη κοσμική δύναμη. Ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει αυτή τη δύναμη για να βελτιώσει την υγεία του, αλλά και στα πλαίσια της κηπουρικής, της γεωργίας και σχεδόν όλων των κλάδων της ζωής.

Τι πραγματικά ισχύει όμως για την πανσέληνο;

Μέχρι τώρα, οι επιστήμονες φλέρταραν με τη θεωρία πως η Σελήνη πυροδοτεί αλλαγές μέσω της βαρυτικής της έλξης. Ωστόσο, οι πιο πρόσφατες έρευνες επισημαίνουν κάποιου είδους επενέργεια στις ορμόνες του ανθρώπου. "Ο σεληνιακός κύκλος επηρεάζει την ανθρώπινη αναπαραγωγή, ιδιαίτερα τη γονιμότητα, την εμμηνόρροια και το δείκτη γεννητικότητας, καθώς και γεγονότα που συνδέονται με την ανθρώπινη συμπεριφορά όπως είναι τα τροχαία, τα εγκλήματα και οι αυτοκτονίες", λέει ο δρ Μίκαελ Ζιμέκι από την Πολωνική Ακαδημία Επιστημών. "Σε αυτό το στάδιο των ερευνών, είναι δύσκολο να εξηγήσουμε τον ακριβή τρόπο με τον οποίο επηρεάζει η Σελήνη την ανοσοποιητική αντίδραση. 

Μια σειρά από μελέτες κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών έχουν προσπαθήσει να αποδείξουν τη στατιστική σχέση μεταξύ της σελήνης - ιδιαίτερα της πανσελήνου και της ανθρώπινης βιολογίας ή συμπεριφοράς. Η πλειοψηφία ωστόσο των μελετών δεν έχει βρει κάποια σύνδεση.

Ωστόσο μία πιθανή έμμεση σχέση της πανσελήνου με τον άνθρωπο είναι ότι πριν τον σύγχρονο φωτισμό, το φως της πανσέληνου κρατούσε ξύπνιους τους ανθρώπους το βράδυ και η στέρηση ύπνου σχετίζεται με ορισμένα προβλήματα βιολογικά και ψυχολογικά.

Το φεγγάρι και οι παλίρροιες


Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται περίπου 75% από νερό, και έτσι οι άνθρωποι ρωτούν συχνά αν μας επηρεάζει η πανσέληνος όπως επηρεάζει τη θάλασσα. Το φεγγάρι και ο ήλιος συνδυάζονται για να δημιουργήσουν τις παλίρροιες στους ωκεανούς της Γης. Αλλά οι παλίρροιες είναι γεγονότα μεγάλης κλίμακας. Αυτά συμβαίνουν λόγω της διαφοράς στη βαρυτική επίδραση στη μία πλευρά ενός αντικειμένου (όπως η Γη) σε σύγκριση με το άλλο. Ωστόσο, δεν υπάρχει μετρήσιμη διαφορά στην επίδραση της βαρύτητας του φεγγαριού στο ανθρώπινο σώμα. Ακόμη και σε μια μεγάλη λίμνη, οι παλίρροιες είναι δευτερεύουσες. Στην περιοχή των Μεγάλων Λιμνών, για παράδειγμα, οι παλίρροιες δεν υπερβαίνουν τα 2 εκατοστά, σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA)

Επιληψία


Μια μελέτη στο περιοδικό Επιληψία και Συμπεριφορά το 2004 δεν βρήκε καμία σχέση μεταξύ των επιληπτικών κρίσεων και της πανσέληνου, ακόμα κι αν μερικοί ασθενείς πιστεύουν ότι οι επιληπτικές κρίσεις τους πυροδοτούνται από την πανσέληνο. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι οι επιληπτικές κρίσεις στο παρελθόν είχαν συσχετισθεί με μαγεία ή δαιμονισμό συμβάλλοντας σε μια μακροχρόνια φυσική τάση του ανθρώπου να βρει το μυθικό και όχι ιατρικές εξηγήσεις.

Ψυχιατρική

Μια μελέτη του 2005 από τη ερευνητές της Mayo Clinic, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Psychiatric Services, εξέτασε τον αριθμό των ασθενών που ελέγχθηκαν σε ένα ψυχιατρικό τμήμα επειγόντων περιστατικών μεταξύ 6 μ.μ. και 6 π.μ. κατά τη διάρκεια αρκετών ετών. Οι ερευνητές δε βρήκαν καμία στατιστικά σημαντική διαφορά στον αριθμό των επισκέψεων στις τρεις νύχτες γύρω από την πανσέληνο σε σχέση με άλλες βραδιές. Πρόσφατες έρευνες ασχολούνται επίσης με τους περιβαλλοντικούς παράγοντες που συσχετίζονται με κρίσεις επιληψίας και συμπεριλαμβάνουν σε αυτές και τον κύκλο του φεγγαριού. Χωρίς ακόμα να κατανοήσουν κάποια αιτιακή σχέση. Σε μια έρευνα συσχέτισης εισδοχής ασθενών με status epilepticus , σε σχέση με την ώρα της μέρας, την μέρα, την εποχή , τον κύκλο του φεγγαριού, και τις καιρικές συνθήκες , υπήρξε σημαντική συσχέτιση με τις ημερήσιες, εβδομαδιαίες, καιρικές μεταβλητές και τον κύκλο του φεγγαριού. Σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη η κρίση δε συσχετίζεται με την πανσέληνο ούτε με τη νέα σελήνη αλλά μερικές μέρες μετά τη νέα σελήνη. Αυτά τα αποτελέσματα έρχονται σε αντίθεση με άλλη έρευνα που υποστηρίζει συσχέτιση μεταξύ της περιόδου κοντά στην πανσέληνο. Υποστηρίζοντας έτσι την αρχαία αντίληψη της περιοδικής αύξησης της συχνότητας των κρίσεων κατά τις μέρες της πανσελήνου. Επίσης άλλη έρευνα βρίσκει σημαντική συσχέτιση στις περιόδους πανσελήνου και νέας σελήνης. Ο αριθμός των ασθενών και των κρίσεων αυξάνονται, υποδεικνύοντας την ανάγκη μελέτης της μαγνητικής φύσης και της παθολογίας της επιληψίας. Άλλες έρευνες απορρίπτουν τη ύπαρξη συσχέτισης.

Χειρουργική


Μήπως οι γιατροί και οι νοσοκόμες δουλεύουν χειρότερα κατά τη διάρκεια της πανσελήνου; Όχι, σύμφωνα με μια μελέτη στο τεύχος του περιοδικού Αναισθησιολογίας του Οκτωβρίου 2009. Στην πραγματικότητα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι κίνδυνοι είναι οι ίδιοι ανεξάρτητα ποια ημέρα της εβδομάδας ή του χρόνου που έχετε προγραμματίσει μία επέμβαση.

Ωστόσο δεν απορρίπτουν όλες οι μελέτες την επίδραση της πανσελήνου στον κόσμο:

Τραυματισμοί κατοικίδιων

Κατά τη μελέτη 11.940 περιπτώσεων στο Κτηνιατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου του Κολοράντο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα έκτακτα περιστατικά αυξάνονται κατά 23% για τις γάτες και 28% για τα σκυλιά τις ημέρες γύρω από την πανσέληνο. Πολλά ζώα της ξηράς και της θάλασσας συγχρονίζουν τις δραστηριότητες τους, όπως η αναζήτηση τροφής, η πρόσληψη τροφής και το ζευγάρωμα, με τη θέση της σελήνης.

Έλλειψη ύπνου


Στο Journal of Affective Disorders το 1999, οι ερευνητές πρότειναν ότι πριν σύγχρονο φωτισμό, το φεγγάρι ήταν μια σημαντική πηγή φωτισμού που επηρέαζε τον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης, την περίοδο της πανσελήνου. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Βασιλείας, στην Ελβετία, ανακάλυψαν ότι κοιμόμαστε λιγότερο όταν έχει πανσέληνο και χρειαζόμαστε περισσότερη ώρα για να αποκοιμηθούμε. Το φαινόμενο δεν οφείλεται στον αυξημένο φωτισμό της πανσελήνου, ούτε στη δύναμη της βαρύτητας, αλλά στο βιολογικό μας ρολόι το οποίο είναι προσαρμοσμένο στον σεληνιακό κύκλο, αναφέρουν στην επιθεώρηση «Current Biology». Η μελέτη έδειξε ακόμα ότι στο ζενίθ της σελήνης, οι εθελοντές είχαν χαμηλότερα επίπεδα μελατονίνης στο αίμα τους. 

Η μελατονίνη είναι η ορμόνη που ρυθμίζει τα στάδια της αγρυπνίας και του ύπνου, και για να κοιμηθούμε αυξάνεται.

Διαβάστε επίσης 

• 10 απλές συμβουλές για να ρυθμίσετε ξανά τον κύκλο του ύπνου σας (το βιολογικό σας ρολόι)!
• Τι πρέπει να κάνετε αν πάσχετε από αϋπνία και έλλειψη ύπνου;
• Ανήσυχος ύπνος ή αίσθημα πίεσης και θλίψης μπορεί να οφείλονται στο Γεωπαθητικό και Ηλεκτρομαγνητικό (EMF) στρες
• Νιώθετε συνεχώς κούραση, δυσφορία, υπνηλία; Κοινά αίτια, που μπορεί να οφείλεται αυτό.

Τι είναι το Σύνδρομο Στοκχόλμης; Τι συμβαίνει και το θύμα ΔΕΝ μισεί αλλά αγαπά τον βασανιστή του;

της  Βικτωρίας Πολύζου, σύμβουλος ψυχικής υγείας, medlabnews.gr iatrikanea

Όλοι έχουμε ακούσει κατά καιρούς για το περίφημο “Σύνδρομο της Στοκχόλμης”.  Τι ακριβώς είναι αυτή η κατάσταση, πότε και πως εμφανίζεται; Γιατί το θύμα φτάνει σε σημείο να ενδιαφέρεται ή και να αγαπάει τον θύτη του, ενώ θα έπρεπε κανονικά να τον μισεί; 

Γνωστό σύνδρομο, κυρίως λόγω των δημοφιλών αστυνομικών υποθέσεων που έχουν στηριχτεί πάνω του και έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τη διαταραχή μετατραυματικού στρες. Θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι πρόκειται για μια ψυχολογική διαταραχή, με την έννοια ότι πρόκειται για μια φυσιολογική αντίδραση σε μία αφύσικη κατάσταση. Το σύνδρομο της Στοκχόλμης είναι πιο σύνθετη και δύσκολα κατανοητή συναισθηματική κατάσταση κατά την οποία το θύμα αρχίζει να τρέφει θετικά συναισθήματα (έρωτα ή και αγάπης) για τον άνθρωπο που τον κακομεταχειρίζεται, το βιαστή ή τον απαγωγέα του. Στην ουσία πρόκειται για ένα είδος αμυντικού μηχανισμού κατά τον οποίο το θύμα προσκολλάται συναισθηματικά στον πλησιέστερο ισχυρό ενήλικα και επιλέγει παρά τον πόνο και το φόβο που του προκαλεί να παραμείνει πιστό σε αυτόν.

Η ιστορία

Το 1973, η αστυνομία στη Στοκχόλμη της Σουηδίας έκανε έφοδο σε μία τράπεζα όπου 4 άτομα για 6 ημέρες κρατούνταν όμηροι από ένοπλους ληστές και δέχτηκε επίθεση από τους ομήρους. μόλις ελευθερώθηκαν οι όμηροι, δύο από αυτούς βοήθησαν στην πληρωμή της υπεράσπισης των κρατούντων τους. άλλες περιπτώσεις τέτοιας παράξενης σύνδεσης οδήγησαν ορισμένους ψυχίατρους στην εικασία ότι μπορεί να πρόκειται για κάποιου είδους στρεβλωμένη σχέση γονέα - παιδιού, η οποία δημιουργείται από τη δύναμη των κρατούντων στους ομήρους τους.

Όλα ξεκίνησαν το πρωί της 23ης Αυγούστου του 1973, όπου ο 26χρονος Jan­Erik "Janne" Olsson, που βρίσκεται με άδεια έξω από τη φυλακή, εισβάλλει ένοπλος στο υποκατάστημα της τράπεζας Kreditbanken, στο Norrmalmstor, της κεντρικής Στοκχόλμης και προσπαθεί να την ληστέψει. Φοράει γυαλιά ηλίου, μια περούκα με φουντωτά μαύρα μαλλιά και στα χέρια του κρατάει ένα πολυβόλο. Έχει ακόμη μαζί του εκρηκτικά, καψούλια, ένα μαχαίρι κι ένα ραδιόφωνο. Πυροβολεί στον αέρα, φωνάζοντας στα αγγλικά: 'Το πάρτι μόλις ξεκίνησε !”

Η τράπεζα είναι την ώρα εκείνη γεμάτη: 40 υπάλληλοι και αρκετοί πελάτες, πέφτουν τρομοκρατημένοι στο πάτωμα. Η αστυνομία ενημερώνεται από τον συνα­γερμό για το περιστατικό και 2 αστυνομικοί μπαίνουν μέσα. Ο Olsson δεν διστάζει να ανοίξει πυρ τραυ­ματίζοντας τον έναν, ενώ επιβάλλει στον άλλο να πέσει στο πάτωμα και να τραγουδήσει κάτι. Ο άτυχος φρουρός δεν έχει άλλη επιλογή, πέφτει λοιπόν κάτω και τραγουδάει το "Lonesome Cowboy" του Πρίσλεϋ, ενώ ο Olsson επιτρέπει στους έντρομους πελάτες και στους υπαλ­λήλους της τράπεζας να φύγουν. Κρατάει μόνον 4 υπαλλήλους σαν ομήρους και ζητάει από έναν λογιστή να τους δέσει τα χέρια και τα πόδια. Αρχικά ζητά να του φέρουν τον Clark Olofsson, φίλο και συγκρατούμενο του στο ίδιο κελί και 730.000 κορόνες. Ζητάει ακόμη δύο όπλα, αλεξίσφαιρα γιλέκα, και ένα γρήγορο αυτοκίνητο για να διαφύγουν. 

Η κυβέρνηση της Σουηδίας υποχωρεί. Φέρνουν τον Olofsson και o Olsson ηρεμεί και λύνει τους ομήρους. Ξεκινάει η επικοινωνία με τους διαπραγματευτές της αστυνομίας, που αποδέχονται να τους δώσουν ένα αυτοκίνητο (μια μπλε Ford Mustang) για να αποδράσουν, αρνούνται όμως να τους επιτρέψουν να πάρουν μαζί τους ομήρους. Οι δυο φίλοι οχυρώνονται στο κύριο υπόγειο θησαυροφυλάκιο, στο εσωτερικό της τράπεζας, όπου κρατούν τους ομήρους. Εκεί ο Olofsson, για τον οποίοι όμηροι κατέθεσαν στη δίκη ότι δεν είχε απειλητική συμπεριφορά εναντίον τους, τριγύριζε σφυρίζοντας την μελωδία της Roberta Flack, "Killing me Softly". 

Οι δύο ληστές κράτησαν για τις επόμενες 131 ώρες τέσσερις ομήρους, τρεις γυναίκες κι έναν άνδρα, γύρω από τους οποίους είχε τοποθετηθεί δυναμίτης. Κρατήθηκαν στο θησαυροφυλάκιο της τράπεζας.

Οι όμηροι, ωστόσο, παρουσίασαν μία παράξενη συμπεριφορά. Ναι μεν, απειλήθηκαν, κακομεταχειρίστηκαν και φοβόντουσαν για τη ζωή τους για πάνω από πέντε ημέρες, στις συνεντεύξεις, όμως, που έδωσαν στα μέσα ενημέρωσης ήταν ξεκάθαρο ότι υποστήριζαν τους εγκληματίες που τους κράτησαν ομήρους και στην πραγματικότητα ότι ένιωθαν φόβο για τους αστυνομικούς που ήρθαν να τους απελευθερώσουν. Οι όμηροι είχαν αρχίσει να αισθάνονται ότι οι δύο ληστές στην πραγματικότητα τους προστάτευαν από την αστυνομία. Περιήλθαν σε μια ιδιαίτερη ψυχολογική κατάσταση που διαμορφώνεται υπό κάποιες συνθήκες, κυρίως σε
θύματα απαγωγής, αλλά και κακοποίησης, το λεγόμενο «Σύνδρομο της Στοκχόλμης».

Ο όρος «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» (Stockholm Syndrome) καθιερώθηκε από το Σουηδό ψυχίατρο και εγκληματολόγο Nils Bejerot που βοήθησε την αστυνομία κατά τη διάρκεια τής ληστείας τής τράπεζας Sveriges Kreditbank, στο Normalstong της Στοκχόλμης. Αυτή η ταύτιση αποτελεί έναν μηχανισμό άμυνας, που βασίζεται (συνήθως ασυνείδητα) στην ιδέα ότι ο εγκληματίας δεν θα βλάψει τον αιχμάλωτο εάν αυτός είναι συνεργάσιμος και ακόμη αν τον υποστηρίζει απόλυτα. Ο αιχμάλωτος προσπαθεί να κερδίσει την εύνοια του εγκληματία με σχεδόν παιδαριώδη τρόπο. Ο όμηρος συνήθως αντιλαμβάνεται τις προσπάθειες όσων επιδιώκουν να τον σώσουν, ως ενέργειες
που πιθανώς θα τον βλάψουν αντί να επιτύχουν την απελευθέρωσή του.

Προσπάθειες διάσωσης μπορεί να μετατρέψουν μία ανεκτή κατάσταση σε θανατηφόρα. Σε τελική ανάλυση, το συναισθηματικό δέσιμο με έναν κακοποιό είναι στην πραγματικότητα μία στρατηγική επιβίωσης για τα θύματα κακοποίησης και εκφοβισμού.

Ο δράστης μπορεί να χρησιμοποιεί απειλές συμπεριλαμβανομένης της αρπαγής των παιδιών, δημόσια έκθεση, ή συνεχών παρενοχλήσεων, που το θύμα θα βιώσει πολύ απειλητικές για την ύπαρξη του.

Πολύ συχνά όταν ακούμε για περιπτώσεις ανθρώπων που πέφτουν θύματα κακοποίησης και δεν αντιδρούν, χρησιμοποιούμε τον όρο «Σύνδρομο της Στοκχόλμης».

Τα συμπτώματα του συνδρόμου Στοκχόλμης χαρακτηρίζονται από:


- Θετικά συναισθήματα από το θύμα προς το άτομο που το κακοποιεί ή το ελέγχει

- αρνητικά συναισθήματα του θύματος απέναντι στην οικογένεια, τους φίλους ή τις αρχές που προσπαθούν να τους σώσουν / υποστηρίξουν ή να κερδίσουν την απελευθέρωσή τους
-υποστήριξη των λόγων και της συμπεριφοράς του κακοποιού
- Υποστήριξη για τους λόγους που οδηγούν το θύτη στη συγκεκριμένη συμπεριφορά

- Θετικά συναισθήματα του θύτη προς το θύμα

-συμπεριφορά υποστήριξης από το θύμα και κατά καιρούς παροχή βοήθειας στον κακοποιό
-ανικανότητα εμπλοκής σε συμπεριφορές που μπορεί να βοηθήσουν στην απελευθέρωση ή την απομάκρυνσή τους.

Το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» απαντάται επίσης σε οικογενειακές και διαπροσωπικές σχέσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, όπου το άτομο δέχεται παθητικά απειλή και αναγκάζεται να υποστεί την οποιαδήποτε πράξη προκειμένου να επιβιώσει αλλά και να κερδίσει την εύνοια του «δράστη» λαμβάνοντας έτσι δείγματα αγάπης που θα το βοηθήσουν να συνεχίσει, αρνούμενο όμως πολλές φορές την βοήθεια τον γύρω του

Το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται και σε άλλες ομάδες ανθρώπων, όταν υπάρχει σχέση θύτη-θύματος, εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου, όπως:

• Κακοποίηση γυναικών

• Κακοποίηση παιδιών

• Θύματα αιμομιξίας

• Φυλακισμένοι πολέμου

• Μέλη σεκτών

• Σχέσεις που βασίζονται στην άσκηση εξουσίας και το φόβο

• Σχέσεις εξουσίας και το φόβου

• Aτομα που βρίσκονται σε μια σχέση εξουσίας και φόβου συχνά δημιουργούν συναισθηματικούς δεσμούς με το άτομο που τα κακοποιεί (συναισθηματικά, σωματική, ή πνευματικά).

Γιατί το θύμα αγαπά το βασανιστή του;

Το συναισθηματικό δέσιμο με τον θύτη αποτελεί στην ουσία μια στρατηγική επιβίωσης για τον άνθρωπο που έγινε θύμα κακοποίησης και φόβου. Το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» αποτελεί κοινή γνώση και συχνά χρησιμοποιείται από την Αστυνομία ως τακτική που αυξάνει τις πιθανότητες επιβίωσης των ομήρων.

Η αντίδραση του ψυχολογικού δεσμού με τον θύτη μπορεί να εντοπιστεί και σε ερωτικές ή οικογενειακές σχέσεις, όπου ένα μέλος είναι το θύμα και το άλλο θύτης, ο οποίος με κάποιον τρόπο κακοποιεί το θύμα.

Από ψυχολογική άποψη, το άτομο που γίνεται θύμα και αναπτύσσει συναισθηματικό δέσιμο με τον θύτη του φέρεται, κατά κάποιον τρόπο, κι εντελώς ασυνείδητα, με τον τρόπο που θα λειτουργούσε κι ένα βρέφος, προκειμένου να επιβιώσει.

Υπάρχουν γενικές κατευθυντήριες γραμμές στο πώς να αναγνωρίσετε αν κάποιος δικός σας πάσχει από το σύνδρομο της Στοκχόλμης:

- Στο Θύμα προφανώς έχει δοθεί μια «επιλογή» - ή την αρρωστημένη «σχέση» με τον Θύτη του ή την σχέση με την οικογένεια του. Επειδή το θύμα τελικώς πιστεύει ότι η επιλογή της οικογένειας θα οδηγήσει σε αρνητικές συνέπειες, η οικογένεια έρχεται πάντα δεύτερη.

- Το θύμα μιας τέτοιας κατάστασης είναι έτοιμο να πει ότι η οικογένεια του προσπαθεί να καταστρέψει την υπέροχη "σχέση" που έχει με τον θύτη του. Θυμηθείτε: όσο περισσότερο πιέζουν ψυχολογικά το θύμα, τόσο περισσότερο θα είναι έκδηλη αυτή η αντίδραση του θύματος.

- Ο στόχος σας είναι να παραμείνετε σε επαφή με το θύμα κατά τη διάρκεια της κατάστασης που το άτομο βιώνει. Κρατήστε σύντομη επαφή και στο "παραδοσιακό" ύφος, όπως αναφορές σε διακοπές, γενέθλια και άλλα καθημερινά.

- Πολύ σημαντική είναι η στιγμή που το θύμα θα ζητήσει συμβουλές για την "σχέση" του με το θύτη. Πρέπει να ακούσετε πολύ προσεκτικά και χωρίς πανικό και άγχος και να διαβεβαιώσετε ότι είστε κοντά στους ανθρώπους αυτούς.

Διαβάστε επίσης

• Το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης ή σύνδρομο burnout. Ποιες οι αιτίες και τα συμπτώματα που προκαλεί;
• Σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης ή σύνδρομο burnout. Γιατροί με burnout. Κάντε το τεστ για να δείτε αν πάσχετε

Ο αυτισμός μας αφορά όλους. Είναι άτομα με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ενεργά μέλη της κοινωνίας.

της Βικτωρίας Πολύζου, συμβούλου ψυχικής υγείας, συμβούλου σχολικού επαγγελματικού προσανατολισμού medlabnews.gr iatrikanea

Η Παγκόσμια Ημέρα Αυτισμού καθιερώθηκε με απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ την 1η Νοεμβρίου 2007 και  αποφασίστηκε να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου, αρχής γενομένης από το 2008. Σκοπός της είναι να ενημερώσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για τον αυτισμό και τα βήματα που πρέπει να γίνουν για την ομαλή ένταξη των αυτιστικών ατόμων στην κοινωνία.

Μια ημέρα που σκοπός της είναι να ενημερώσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για τον αυτισμό και τα βήματα που πρέπει να γίνουν για την ομαλή ένταξη των ατόμων αυτών στην κοινωνία. 

Περισσότερο είναι αφιερωμένη στο παιδί με αυτισμό. Είναι μια πραγματικότητα που όλοι φοβόμαστε καθώς η πάθηση αυτή έχει αυξηθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια. Ερευνες δείχνουν πως περίπου 1 στα 150 παιδιά είναι αυτιστικό.

Ο αυτισμός είναι μια ισόβια αναπτυξιακή διαταραχή, μια αναπηρία που εμποδίζει τα άτομα να κατανοούν σωστά όσα βλέπουν, ακούν και γενικά αισθάνονται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στις κοινωνικές σχέσεις, την επικοινωνία και τη συμπεριφορά τους.

Είναι σοβαρή, νευροψυχιατρική διαταραχή, που οφείλεται σε δυσλειτουργία του εγκεφάλου, εκδηλώνεται νωρίς και διαρκεί ολόκληρη τη ζωή. Χαρακτηρίζεται από ποιοτικές αποκλίσεις στην κοινωνική αλληλεπίδραση και στη δημιουργία σχέσης, στη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία και στο παιχνίδι-σκέψη-φαντασία. Οι αποκλίσεις αυτές επηρεάζουν βαθιά τον τρόπο με τον οποίο το άτομο αντιλαμβάνεται και βιώνει τον εαυτό του και τον κόσμο, τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνει, τη συμπεριφορά, την προσαρμογή και τη λειτουργικότητά του στην καθημερινή ζωή. Επηρεάζουν επίσης, την πορεία της ανάπτυξης, που αποκλίνει από το φυσιολογικό, ενώ η ανάπτυξη επηρεάζει την κλινική εικόνα του αυτισμού. Στο άρθρο "Τι είναι ο αυτισμός, πώς γίνεται η διάγνωση; Υπάρχει θεραπεία; (video)" παρέχονται περισσότερες πληροφορίες.

Τα αυτιστικά άτομα πρέπει να μάθουν, με πολύ μεγάλο κόπο, φυσιολογικά πρότυπα λόγου και επικοινωνίας και σωστούς τρόπους να συνδέονται με ανθρώπους, αντικείμενα και γεγονότα. Οι μέθοδοι εκπαίδευσης που χρησιμοποιούνται είναι περίπου όμοιοι με αυτούς, που επιστρατεύονται για άτομα, που έχουν υποστεί κάποιο εγκεφαλικό επεισόδιο.

Πολλοί εκπαιδευτικοί και άλλοι επαγγελματίες από συναφή ειδικότητες θεωρούν τον Αυτισμό μια από τις ισχυρότερες προκλήσεις για κάθε εκπαιδευτικό πλαίσιο. 

Πιο συγκεκριμένα, τα αυτιστικά παιδιά:

• παρουσιάζουν σε μεγάλο ποσοστό νοητική υστέρηση, μεγάλες διακυμάνσεις στην επίδοση μεταξύ πρακτικών και λεκτικών έργων (με τις πρακτικές να υπερτερούν), ασταθή μάθηση και μαθησιακή παλινδρόμηση.
• σε ποσοστό περίπου 50% δεν αναπτύσσουν λόγο. Τα υπόλοιπα εμφανίζουν λόγο που παρουσιάζει ιδιομορφίες και δεν είναι πάντα λειτουργικός, όπως ηχολαλία (επανάληψη λέξεων ή φράσεων που ειπώθηκαν από άλλους), ασυνάρτητο και επαναληπτικό λόγο, καθώς και ακατάληπτη άρθρωση και ακατάλληλη προσωδία.
• συνήθως δεν αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για σωματική και κοινωνική επαφή, δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τους κανόνες που διέπουν την κοινωνική συναλλαγή, π.χ. διατήρηση κατάλληλης απόστασης από συνομιλητή, δυσκολεύονται να μπουν στη θέση άλλων και να αποκωδικοποιήσουν τα συναισθήματα των γύρω τους.
• συχνά χρησιμοποιούν με ιδιόρρυθμο τρόπο τα παιχνίδια, π.χ. μπορεί να παίζουν μόνο με τις ρόδες του αυτοκινήτου και απέχουν από το συμβολικό και από το ομαδικό παιχνίδι.
• συνήθως δείχνουν υπερευαισθησία ή αδιαφορία στα ερεθίσματα του περιβάλλοντος, π.χ. μπορεί να ενοχλούνται από τον ήχο της καφετιέρας και όχι από το δυνατό κορνάρισμα των αυτοκινήτων. Είναι πιθανό να δείχνουν προτίμηση σε κάποια φαγητά λόγω της γεύσης τους ή σε συγκεκριμένα αντικείμενα λόγω του υλικού κατασκευής τους, π.χ. χνουδωτό κουκλάκι, λαστιχένια μπάλα κλπ.
• συχνά εστιάζουν σε μεμονωμένα χαρακτηριστικά των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος, π.χ. προσέχουν το φόρεμα της δασκάλας και όχι το περιεχόμενο των λόγων της.
• μπορεί να εκδηλώνουν συχνότερα κρίσεις θυμού, επιθετικότητας, ανυπακοής και να έχουν επεισόδια αυτοτραυματισμών.
• ασχολούνται επίμονα με επαναλαμβανόμενες και μη λειτουργικές δραστηριότητες, όπως οι ξαφνικές και γρήγορες κινήσεις των δαχτύλων μπροστά στα μάτια, η τοποθέτηση αντικειμένων σε ευθεία γραμμή και η παραγωγή ασυνάρτητων ήχων και φράσεων.

Στο άρθρο "Το αυτιστικό παιδί και ο δάσκαλος" παρέχονται βασικές οδηγίες που αποσκοπούν να υποστηρίξουν τους δασκάλους να δουλεύουν με ενθουσιασμό, να δέχονται την πρόκληση και να δημιουργούν ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον φιλικό στα παιδιά με αυτισμό.

Ο αυτισμός μας αφορά όλους! Πρόκειται για άτομα με κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία είναι ενεργά μέλη της κοινωνίας όπως όλοι μας. Είναι γείτονές μας, μαθητές μας, συμμαθητές των παιδιών μας, συνάδελφοί μας, συμφοιτητές μας, καθηγητές και προϊστάμενοί μας. Κάθονται δίπλα μας στο λεωφορείο, παίζουν στη παιδική χαρά της γειτονιάς μας, ψωνίζουν από το ίδιο σούπερ μάρκετ. Εχει περισσότερες πιθανότητες από όσες φαντάζεσαι να συναναστραφείς στη ζωή με ένα αυτιστικό άτομο, μη κλείνεις τα μάτια, ενημερώσου!

Πηγη: American Psychiatric Association

Διαβάστε επίσης

Τι είναι ο αυτισμός. Πώς γίνεται η διάγνωση; Υπάρχει θεραπεία; (video)

Το σύνδρομο Άσπεργκερ και οι διαφορές του με τον αυτισμό. Πώς γίνεται η διάγνωση; Υπάρχει θεραπεία;

Το αυτιστικό παιδί και ο δάσκαλος. Οδηγίες για την εκπαιδευτική προσέγγιση.