Σαλέπι, σερνικοβότανο. Θεραπευτικές ιδιότητες για κρυολόγημα, βήχα, στομάχι, άσθμα, τονωτικό, αφροδισιακό

της Θάλειας Γούτου, medlabnews.gr iatrikanea

To σαλέπι, του οποίου το επιστημονικό όνομα είναι όρχις, χρησιμοποιείται για την τόνωση των ασθενών κατά τη διάρκεια της ανάρρωσης τους.

Το ρόφημα που παράγεται δρα κατά της δυσεντερίας και του ξερόβηχα με φλογώσεις. Το σαλέπι προέρχεται από την αποξήρανση και κονιορτοποίηση του βολβού ενός φυτού, που ήταν γνωστό πολλούς αιώνες πριν στον Ελλαδικό, αλλά και στον ευρύτερο χώρο της ανατολικής Μεσογείου, με το όνομα Όρχις (Orchis mascula, της οικογενείας των Ορχιδωδών). Του αποδίδονταν ιδιότητες αφροδισιακές, γι’ αυτό και πέρασε στη λαϊκή παράδοση ως Σερνικοβότανο. Το βότανο που χάριζε στις γυναίκες αρσενικά παιδιά! Πράγματι, αν καταφέρουμε να εξάγουμε απ’ την Γη ένα ακέραιο φυτό τότε θα διαπιστώσουμε ότι αντί για ρίζα φέρει δύο περίπου ισομεγέθεις κονδύλους, οι οποίοι μοιάζουν με όρχεις. Βέβαια δεν έχουν όλα τα φυτά της οικογένειας των Ορχεϊδών, κονδυλώδη ριζώματα που να μοιάζουν με όρχεις, όμως τα φυτά που έχουν αυτούς τους όρχεις είναι τα τυπικά της οικογένειας. Οι κόνδυλοι αποξηραίνονται, αλέθονται και από τη σκόνη τους γίνεται το θαυμάσιο αυτό αφέψημα, που «ευφραίνει και το στόμα και την ψυχή», όπως έλεγαν οι παλιοί. Και γνώριζαν με την απλοϊκή τους σοφία ότι και στο σώμα προσφέρει θαυμαστά οφέλη.

Το σερνικοβότανο κρύβει ένα μύθο από πίσω του. Η ελληνική μυθολογία θέλει τον Όρχι γιο Σατύρου και Νύμφης, να μεταμορφώνεται χαριστικά σε ορχιδέα όταν προσέβαλε (ή σκότωσε) μια Βακχική Ιέρεια.  Η εν λόγω ορχιδέα είναι διαδεδομένη ήδη από την αρχαιότητα και για του λόγου το αληθές η πρώτη αναφορά γίνεται από τον Θεόφραστο ο οποίος έδωσε την ονομασία στις ορχιδέες λόγω του σχήμα τους, ενώ την αξία αυτών των ορχιδέων είχαν περί πολλού ο Ασκληπιός, ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός. Ο Διοσκουρίδης μάλιστα αναφέρει ότι ο συμπαγής και ευτραφής κόνδυλος είναι ο αρρενογόνος, ενώ ο μαραμένος είναι ο θηλυγόνος « και περί ταύτης δε ιστορείται την μεν μείζονα ρίζαν, υπό ανδρών εσθιομένην, αρρενογόνον είναι, την δε ελάττονα υπό γυναικών θηλυγόνον.». Στην Αρχαία Ρώμη επίσης παρασκεύαζαν ροφήματα και ποτά από τη ρίζα της ορχιδέας, τα οποία μάλιστα ονόμαζαν σατύρια ή πριάπισκα (satyrion, priapiscus), με τη δεύτερη ονομασία να προέρχεται από τον Πρίαπο, θεό της γονιμότητας μαρτυρία των αφροδισιακών ιδιοτήτων που αποδίδονταν και από εκείνους στο φυτό αυτό. Στη Μεσαιωνική Αγγλία, οι μάγισσες της εποχής χρησιμοποιούσαν το φρέσκο κόνδυλο για να προσελκύουν αληθινή αγάπη και το μαραμένο βολβό για να σβήσουν παράνομους πόθους. Το σαλέπι σα ρόφημα καταναλωνόταν μαζικά σε Αγγλία, Γαλλία από το 15ο αιώνα και μέχρι την αντικατάστασή του από τον καφέ και τσάι. Σήμερα αποτελεί ένα ρόφημα που επιστρέφει στο προσκήνιο τόσο για την εξαίσια γεύση του, όσο και για τις θεραπευτικές του ιδιότητες.

Συστατικά:  

περιέχει αραβίνη, τραγακανθίνη, πολύ άμυλο και πολύτιμα μεταλλικά άλατα: φώσφορο και ασβέστιο. Περιέχει μια κολλώδη ουσία, την βασσαρίνη, που όταν βράσει με νερό, δίνει αυτό το άριστο μαλακτικό κατά του βήχα και όλων των παθήσεων του θώρακα, αλλά και του στομάχου και των εντέρων.

Οι θερμαντικές του ιδιότητες του οφείλονται κατά κύριο λόγο στο αμυλο-γλίσχρασμα που περιέχει ο βολβός που όμως μπορεί να αντικατασταθεί άψογα από  άλλα αμυλο-γλισχρασματούχα υλικά της φύσης όπως θα δούμε πιο κάτω, έχοντας τα ίδια αποτελέσματα στον οργανισμό μας καθώς και όμοια τέρψη όπως αυτή που παραδοσιακά το σαλέπι χαρίζει.

Όπλο λοιπόν, στην έξαρση των εποχικών ιώσεων μπορεί να αποτελέσει το σαλέπι. 

Στην σημερινή εποχή, πίνεται ως ρόφημα ή χρησιμοποιείται κυρίως στην ζαχαροπλαστική για την παρασκευή γλυκών.

Οι θεραπευτικές ιδιότητες του σερνικοβότανου

Στις ορχιδέες αυτές και στις θεραπευτικές ιδιότητες τους αναφέρθηκαν ο Ιπποκράτης, ο Ασκληπιός, ο Θεόφραστος αλλά και ο Γαληνός, τονίζοντας την δύναμη του σερνικοβότανου να τονώνει τον οργανισμό των ασθενών, να επουλώνει τις πληγές του στομάχου και του εντέρου αλλά και να ανακουφίζει από τον έντονο βήχα.

Το σαλέπι έχει θεραπευτικές ιδιότητες γιατί περιέχει τις φαρμακευτικές ουσίες αραβίνη και τραγακανθίνη και πολύ άμυλο τα οποία, όταν διαλύονται στο νερό, δημιουργούν ένα υγρό πηκτό και κολλώδες, το θεωρείται κατάλληλο για την ανακούφιση του βήχα, του άσθματος και του στομαχόπονου, δρα κατά της δυσεντερίας και του βήχα, ενώ τονώνει σημαντικά το ανοσοποιητικό σύστημα.

Το σαλέπι, λόγω της κολλώδους φύσης του, επιδρά επουλωτικά στα τοιχώματα του πεπτικού. Επουλώνει έλκη στο στομάχι και στο έντερο.

Το σαλέπι είναι επίσης ένα ρόφημα θερμαντικό εξαιτίας και των μπαχαρικών που περιέχει. Για αυτόν τον λόγο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μας ζεστάνει αποτελεσματικά αντί για το τσάι ή άλλα αφεψήματα.

Είναι πλούσιο σε άμυλο και μπορεί να χαρίσει ενέργεια και πνευματική διαύγεια σε άτομα που την χρειάζονται όπως οι μαθητές, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες γυναίκες, αλλά και οι ασθενείς.

Περιέχει πολύτιμα μεταλλικά άλατα όπως φώσφορο και ασβέστιο. Βοηθά εξασθενισμένους από αρρώστιες οργανισμούς να ανακάμψουν και να αναρρώσουν γρηγορότερα.

Περιέχει μια κολλώδη ουσία, την βασσαρίνη η οποία όταν βράσει με το νερό, μετατρέπεται σε κολλώδη πηχτή ουσία, μαλακτική, κατά του βήχα και των φλεγμάτων.

Το σαλέπι λόγω της κολλώδους φύσης του αλλά και των επουλωτικών συστατικών του επιδρά στο στομάχι και το έντερο αναπλάθοντας τα τοιχώματα του πεπτικού συστήματος.

Οι τονωτικές και αφροδισιακές του ικανότητες εντείνονται χάρη στην προσθήκη και των μυρωδικών όπως της κανέλας, του γαρίφαλου, της πιπερόριζας, της βανίλιας.

Το σαλεπι δεν έχει ιδιαίτερες θερμίδες. Το απλό σαλεπι χωρίς ζάχαρη έχει περίπου 15 θερμίδες ανά μερίδα (1 κουταλάκι του γλυκού των 15 γραμμαρίων), ενώ αν είναι έτοιμη σκόνη αναμεμιγμένη με ζάχαρη, έχει περίπου 30 θερμίδες ανά μερίδα.

Τρόποι παρασκευής

Στις ρίζες αυτού του φυτού αναπτύσσονται κόνδυλοι που αποξηραίνονται, αλέθονται, απομακρύνεται το πικρό αιθέριο έλαιο τους και από τη σκόνη τους παρασκευάζεται αυτό το αφέψημα που πωλούν οι «σαλεπτζίδες». Το σαλέπι μπορούμε να το βρούμε σαν σκόνη αναμεμιγμένο με διάφορα άλλο βότανα αλλά και κανέλα, μοσχοκάρυδο, γαρίφαλο και βανίλια για να το παρασκευάσουμε εμείς, με έναν τρόπο παρόμοιο με τον Ελληνικό καφέ.

Είδη σαλεπιού

Στην Ελλάδα μπορούμε να αγοράσουμε αυθεντικό σαλεπι Ιωαννίνων, το σαλεπι από την Πόλη με την αυθεντική πολίτικη συνταγή καθώς επίσης και το σαλεπι θαλάσσης που παρασκευάζεται από ένα είδος φυκιών της Ισλανδίας.

Παρασκευάζεται ως εξής:

Για δύο ποτήρια ροφήματος, προσθέτουμε 1 κουταλάκι σκόνη. Ανακατεύουμε συνεχώς το ρόφημα καθ΄όλη τη διάρκεια του ψησίματος, μέχρι να φουσκώσει (σαν τον ελληνικό καφέ).

Σερβίρουμε το ρόφημα με μέλι ή ζάχαρι, κανέλα και τριμμένο τζίντζερ.

1 φλιτζάνι νερό 
2 γαρίφαλα 
λίγη κανέλα 
λίγη πιπερόριζα σε σκόνη
 1 κουτ. γλ. ζάχαρη (ή παραπάνω αν θέλετε)
1 κουτ. γλ. σαλέπι 
Βράζουμε το νερό μαζί με τα γαρίφαλα και τη ζάχαρη
 Κατεβάζουμε το νερό από τη φωτιά και προσθέτουμε το σαλέπι ανακατεύοντας καλά και συνεχώς ώσπου να πάρει την παχύρρευστη υφή του. Αν χρειαστεί το ξαναβάζουμε λίγο στη φωτιά ανακατεύοντας συνεχώς (Προσοχή να μη βράσει)
Προσθέτουμε κανέλα και πιπερόριζα σε σκόνη και το πίνουμε ζεστό!

και 

Για ένα φλιτζάνι του τσαγιού θέλετε :

 

·       1 κττ (κουταλάκι του τσαγιού) άμυλο αραβοσίτου (νεσεστες - περιέχει άμυλο-γλισχραμα όπως το σαλέπι).

·       1 κττ ζάχαρη ή γλυκόριζα σε σκόνη.

·       Μισό κοφτό κττ κανέλα (περιέχει γλισχρασμα και αυτή).

·       1 με 2 μοσχοκάρφια (γαρύφαλλα) τριμμένα.

·       λίγο κακουλές (καρδαμωμο ή και καρδαμο) σε σκόνη ή 

·       λιγο τζιτζερ (πιπεροριζα) σε σκονη, κατα βουληση 


Εκτέλεση : 

Σε μια στέγνη κούπα βάζουμε πρώτα το άμυλο και τη ζάχαρη και με λιγάκι δροσερό νερό τα ανακατεύουμε. Παράλληλα σιγοβράζουμε σ'ενα μπρίκι μια φλιτζανα νερό μαζί με τα υπόλοιπα υλικά για 2 με 3 λεπτά  προσθέτουμε το καυτό νερό σιγά σιγά στη κούπα ανακατεύοντας συγχρόνως.

Απολαύστε λοιπόν ένα μοναδικό ρόφημα με θεραπευτικές ιδιότητες, θερμαντικό, εύγεστο και παράλληλα χορταστικό!

Διαβάστε επίσης

• Ρόφημα με κουρκουμά για χαλάρωση και με θεραπευτικές ιδιότητες
• Κρυολόγημα ή γρίπη; Τι πρέπει να κάνουμε; Γιατί δεν πρέπει να δίνουμε ασπιρίνη στα παιδιά με γρίπη;
• Έχει το παιδί σας πυρετό; Τι πρέπει και τι δεν πρέπει να κάνετε.
• Οι θεραπευτικές ιδιότητες του ευκάλυπτου, από το κρυολόγημα και την ιγμορίτιδα μέχρι την ψωρίαση και την ακμή
• Γρίπη ή κρυολόγημα; Ποια τα συμπτώματά τους, Πώς γίνεται η διάγνωση και τι είναι τα αντιικά φάρμακα και ποιοι μπορούν να τα παίρνουν;

Θάλεια Γούτου

Ζεστό κρασί. Ρόφημα, του χειμώνα, που κάνει καλό στο κρύωμα, μπούκωμα, βήχα και φυσικά στην παρέα. Τρόπος παρασκευής

της Θάλειας Γούτου,  medlabnews.gr iatrikanea

Ο κρύος καιρός, σας κάνει να θέλετε σούπες, ζεστά ροφήματα και ζεστό περιβάλλον. 

Ένα πολύ καλό ρόφημα είναι το ζεστό κρασί. Μάλιστα μπορεί να είναι ένα καλό φάρμακο για το κρυολόγημα. Αν έχετε κρυώσει, στάζει η μύτη ή σας βασανίζει ο βήχας, μαζί με τα άλλα φάρμακα που παίρνετε, σκεφτείτε και ένα εντελώς φυσικό φάρμακο, το ζεστό κρασί με πολλά μπαχαρικά. Ξεμπουκώνει και ανακουφίζει.

Το ζεστό κρασί έρχεται αιώνες πριν σαν τεχνική για να μη χαλάει το κρασί βάζοντας μπόλικα μπαχαρικά που έσωζαν την κατάσταση λόγω κακής εμφιάλωσης. Είναι ένα από τα συνηθέστερα ποτά που σε αρκετές χώρες του βορρά συνδέονται παραδοσιακά με το χειμώνα και τα Χριστούγεννα ενώ πέραν του ότι έχει υπέροχη γεύση είναι εύκολο και στην ετοιμασία του. Ιδανικό για να ζεσταθείς τα κρύα χειμωνιάτικα βράδια απολαμβάνοντάς το παρέα με καλούς φίλους. Το ζεστό κρασί, το βρίσκεις παντού, και φυσικά είναι το ποτό των Χριστουγέννων.  Glühwein - γκλουβάιν, σημαίνει λαμπερό κρασί για τους Γερμανούς και για τους Βρετανούς mulled wine. Η γενική κατηγορία είναι τα mulled wines, ήτοι ζεσταμένα κρασιά με καρυκεύματα, που έχει μακρά ιστορία αφού ήδη στον μεσαίωνα υπήρχαν ως θεραπευτικά και έχουν καταγραφεί ως Ypocras ή Ηipocris από τον Ιπποκράτη. 

Σήμερα την κατηγορία συνιστούν όλα τα αρωματικά αλκοολούχα ποτά π.χ.τα glogg (στις Σκανδιναβικές χώρες) punch, bishop (Αγγλία) που γίνονται από κρασί ή άλλο ποτό, ζάχαρη ή μέλι και μπαχαρικά και σερβίρονται ζεστά τον χειμώνα. 

Πώς να φτιάξουμε το ρόφημα;

Το ζεστό κρασί παρασκευάζεται εύκολα και συνδυάζεται με μπαχάρια (κυρίως κανέλα, γλυκάνισο, πιπερόριζα (ρίζα και όχι σκόνη) και γαρύφαλο) και με φρούτα (κυρίως πορτοκάλι). 

Ανάλογα με το κρασί μπορεί να χρησιμοποιηθεί ζάχαρη ή καλύτερα μέλι κυρίως αν το κρασί είναι ξηρό.
Επίσης μπορείτε να βάλετε ένα φακελάκι τσάι, πράσινο καλύτερα, αλλά μπορεί να μπει και τσάι με αρώματα από φρούτα του δάσους.

Τέλος μπορείτε να προσθέσετε σταφίδες και αμύγδαλα

Τρόπος παρασκευής

Βάζουμε όλα τα υλικά (τις σταφίδες, το αμύγδαλο και τα αρωματικά μαζί με τις φλούδες πορτοκαλιού, το τσάι), εκτός από το κρασί, σε μια μεσαίου μεγέθους κατσαρόλα. Ανάβουμε την φωτιά σε μέτρια προς χαμηλή. Χαμηλώνουμε τη φωτιά και σιγοβράζουμε για 20 λεπτά. Αφαιρούμε τα φρούτα, την κανέλα, τον γλυκάνισο και το γαρύφαλλο.

Ρίχνουμε το κρασί και ανακατεύουμε. Προσέχουμε να μην ζεστάνουμε πολύ ώρα το κρασί και εξατμιστεί το αλκοόλ.

 

Το ζεστό κρασί σερβίρεται σε χαμηλά ποτήρια με χέρι, καμιά φορά και σε πιο casual κεραμικά -ποτέ σε κρυστάλλινα. Μια καλή ιδέα είναι σε σφηνάκια.
Γαρνίρουμε το κάθε ποτήρι με ένα ραβδί κανέλας, μια φέτα πορτοκάλι και ένα αστέρι γλυκάνισο, εάν θέλουμε.

ΠΡΟΣΟΧΗ
Δεν βράζουμε το κρασί (μόνο το ζεσταίνουμε)
Το μείγμα (χωρίς το κρασί) μπορούμε να το διατηρήσουμε στο ψυγείο και όταν θέλουμε να απολαύσουμε το κρασί μας, ζεσταίνουμε ελαφρά, σβήνουμε με το κρασί σερβίρουμε.

Διαβάστε επίσης

• Ρόφημα από τζίντζερ (πιπερόριζα) με λεμόνι και κανέλα για το στομάχι, αποτοξίνωση και απώλεια βάρους
• Ρόφημα με κουρκουμά για χαλάρωση και με θεραπευτικές ιδιότητες
• Τι πρέπει να προσέχουμε πίνοντας χυμό από λεμόνι
• Ρόφημα κουρκουμά με λεμόνι για απώλεια βάρους, αποτοξίνωση και με πράσινο τσάι για αντιγήρανση και λάμψη

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια. Ποια είναι τα πιθανά αίτια της ΧΑΠ; Οδηγίες για όσους έχουν ΧΑΠ

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Τι είναι η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια;

Με τον όρο ΧΑΠ περιγράφουμε μία ομάδα χρόνιων πνευμονικών παθήσεων (την χρόνια βρογχίτιδα και το πνευμονικό εμφύσημα) οι οποίες έχουν κοινό παρονομαστή τον προοδευτικό περιορισμό της ροής του αέρα στους βρόγχους και επακόλουθη δυσκολία στην αναπνοή.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατατάσσει τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ως τέταρτη αιτία θανάτου διεθνώς, μετά δηλαδή τη στεφανιαία νόσο, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και τις οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού, ενώ αναμένεται να αποτελεί την τρίτη αιτία θανάτου και την πέμπτη αιτία αναπηρίας έως το έτος 2030. Στην Ελλάδα υπολογίζεται πάσχουν από ΧΑΠ περίπου 700.000 άτομα, τα μισά από τα οποία αγνοούν ότι νοσούν. 

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας γιορτάζεται κάθε χρόνο την τρίτη Τετάρτη του Νοεμβρίου από την «Παγκόσμια Πρωτοβουλία κατά της ΧΑΠ», που συσπειρώνει στους κόλπους της οργανώσεις γιατρών και ασθενών, και υπό την αιγίδα της Π.Ο.Υ.

Μπορεί να ελεγχθεί πλήρως με τη διακοπή του καπνίσματος.

Σε «εξολοθρευτή» του ανθρωπίνου γένους, με «φονικό όπλο» το τσιγάρο, εξελίσσεται χρόνο με χρόνο η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Σε ετήσια βάση η πάθηση στερεί τη ζωή σε περισσότερους από 3.000.000 συνανθρώπους μας παγκοσμίως, ενώ το πλέον ανησυχητικό είναι ότι η επίπτωση της έχει σταθερά αυξητική πορεία. Ευθύνεται για το 13% των νοσηλειών ενώ το 56% αυτών που πάσχουν δεν το γνωρίζουν. Αντίστοιχα περισσότερα από 500.000 άτομα στη χώρα μας πάσχουν από Άσθμα ενώ 250.000 παγκοσμίως κάθε χρόνο πεθαίνουν από άσθμα

Τι είναι η χρόνια βρογχίτιδα;

Η χρόνια βρογχίτιδα ανήκει στη ΧΑΠ. Χαρακτηρίζεται από φλεγμονή και μεγάλη παραγωγή βλέννας μέσα στους βρόγχους με στένωση των βρόγχων, βήχα, και φλέγματα. Είναι η πάθηση κατά την οποία ο ασθενής , καπνιστής συνήθως, έχει παραγωγικό βήχα, δηλαδή βήχα με πτύελα, για τις περισσότερες μέρες τριών συνεχόμενων μηνών και για δύο συνεχόμενα χρόνια. Πρέπει, βέβαια, να αποκλειστούν άλλες αιτίες παραγωγικού βήχα, όπως είναι ο καρκίνος των πνευμόνων, οι βρογχιεκτασίες, η φυματίωση, οι συχνές λοιμώξεις των πνευμόνων κ.α.

Τι είναι το Πνευμονικό εμφύσημα;

Το εμφύσημα ξεκινά με την καταστροφή των κυψελίδων των πνευμόνων. Οι κυψελίδες είναι οι φυσαλίδες στην επιφάνεια του πνεύμονα όπου γίνεται η ανταλλαγή του οξυγόνου της ατμόσφαιρας με το διοξείδιο του άνθρακα που παράγεται στο σώμα μας από τις καύσεις. Η καταστροφή αυτή είναι μη αντιστρεπτή και καταλήγει σε διάταση και στη δημιουργία μόνιμων τρυπών στον ιστό των πνευμόνων. Καθώς καταστρέφονται οι κυψελίδες, οι πνεύμονες μεταφέρουν όλο και λιγότερο οξυγόνο προς την κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας βράχυνση (συντόμευση) της αναπνοής. Χάνεται, επίσης, η ελαστικότητα του πνεύμονα, η οποία είναι υπεύθυνη για να κρατάει του πνεύμονες ανοιχτούς. Τα συμπτώματα του εμφυσήματος περιλαμβάνουν βήχα, δύσπνοια, βράχυνση της αναπνοής, αδυναμία και περιορισμένη αντοχή στην άσκηση. Καθώς η νόσος εξελίσσεται, το έργο της αναπνοής (δηλαδή η προσπάθεια που καταβάλει ο ασθενής για να αναπνεύσει) γίνεται τόσο μεγάλο, που οδηγεί σε μεγάλη απώλεια βάρους.

Τα συμπτώματα ξεκινούν στην ηλικία των 35-40 ετών με τον λεγόμενο ‘τσιγαρόβηχα’ με τον οποίο μπορεί να αποβάλλονται πτύελα. Κάποιες φορές ο καπνιστής μπορεί να αισθάνεται την αναπνοή του να ‘σφυρίζει’, ενώ τα κρυολογήματα γίνονται πιο συχνά. Σε αυτή τη φάση εάν το άτομο δεν δώσει σημασία στα συμπτώματα αυτά , και συνεχίζει να καπνίζει, μετά από λίγα χρόνια προστίθεται η δυσκολία στην αναπνοή (δύσπνοια), αρχικά στο γρήγορο βάδισμα, στην ανηφόρα ή στο ανέβασμα σκάλας. Από εκεί και μετά η κατάσταση χειροτερεύει γρήγορα. Γύρω στην ηλικία των 55-60 ετών η δύσπνοια θα έχει επιδεινωθεί τόσο που ο ασθενής θα δυσκολεύεται να κάνει δουλείες ακόμη και μέσα στο σπίτι του.

Σιγά - σιγά ο ασθενής καθηλώνεται μέσα στο σπίτι του λόγω της πολύ έντονης δύσπνοιας και της αναπνευστικής ανεπάρκειας με ανάγκη για συνεχή φαρμακευτική αγωγή και οξυγονοθεραπεία τις περισσότερες ώρες της ημέρας.

Η δύσπνοια θα τον εμποδίζει ακόμη και να πλυθεί, να ντυθεί, ενώ πολύ συχνά θα καταφεύγει στο εφημερεύοντα νοσοκομείο. Η κοινωνική απομόνωση και η κακή κατάσταση της υγείας επηρεάζουν την ψυχική υγεία με πολύ συχνά την εμφάνιση αγχωδών αντιδράσεων και κατάθλιψη.

Ποια είναι τα πιθανά αίτια της ΧΑΠ; 

Το κάπνισμα είναι η σημαντικότερη αιτία της ΧΑΠ. Περίπου 1 σε κάθε 5 καπνιστές θα πάθει αναπηρία από ΧΑΠ. Σταματώντας το κάπνισμα επιβραδύνεται ο ρυθμός βλάβης και παρατείνεται η ζωή. Το κάπνισμα ερεθίζει τους αεραγωγούς, οι οποίοι στενεύουν, κάνοντας δυσκολότερη την αναπνοή. Οι αεραγωγοί παράγουν υπερβολικά πτύελα (φλέγμα), που καθιστά πιθανότερες τις λοιμώξεις. Λιγότερο οξυγόνο εισέρχεται στο αίμα λόγω της βλάβης στις αεροφόρους κύστεις. Η άσκηση γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Τα νέα δεν είναι εντελώς άσχημα! Αν κόψετε το κάπνισμα και πάρετε τα σωστά φάρμακα μπορείτε να διευκολύνετε την αναπνοή και να ασκείστε περισσότερο. Όσο πιο πολύ ασκείστε, τόσο πιο καλά θα αισθάνεστε.

Επειδή ο φυσιολογικός πνεύμονας έχει μεγάλη χωρητικότητα, μπορεί να έχετε ΧΑΠ χωρίς καθόλου συμπτώματα. Ωστόσο, πολλοί ασθενείς βήχουν και φτύνουν πτύελα τις περισσότερες ημέρες. Ορισμένοι πάσχουν από συχνές, παρατεταμένες λοιμώξεις του θώρακα.

Άλλες αιτίες:

• Η μόλυνση του ατμοσφαιρικού αέρα δρα επιβαρυντικά, κυρίως το διοξείδιο του θείου.

• Το παθητικό κάπνισμα.

• Οι συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού κατά την παιδική ηλικία.

• Η εργατική έκθεση σε βιομηχανικούς ρύπους και σκόνες αυξάνει τον κίνδυνο.

• Το χαμηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο.

• Η ανεπάρκεια της α1- αντιθρυψίνης, μιας πρωτεΐνης που παράγεται από το συκώτι και ασκεί προστατευτική δράση στους πνεύμονες. Η ανεπάρκειά της είναι γενετική ανωμαλία και ο κίνδυνος ανάπτυξης εμφυσήματος είναι πολύ μεγαλύτερος στα άτομα που εμφανίζουν ανεπάρκεια αυτής της πρωτεΐνης.

• Το φύλο φαινόταν μέχρι πρότινος να παίζει κάποιο ρόλο. Τα προηγούμενα χρόνια η εμφάνιση της ΧΑΠ φαίνονταν να είναι συχνότερη στους άνδρες παρά στις γυναίκες, πιθανόν εξαιτίας του μεγαλύτερου ποσοστού καπνιστών. Τα τελευταία χρόνια η επίπτωση της νόσου έχει διπλασιαστεί ανάμεσα και στις γυναίκες. Αφ’ ενός διότι αυξήθηκαν τα ποσοστά καπνιστριών και αφ’ ετέρου γιατί οι γυναίκες φαίνεται να εμφανίζουν μεγαλύτερη ευαισθησία στον καπνό.

• Ερευνητικά έχει φανεί ότι και κάποιοι κληρονομικοί παράγοντες κινδύνου σε συνδυασμό με το  κάπνισμα αυξάνουν τον κίνδυνο για ΧΑΠ.

Διάγνωση της ΧΑΠ

Η διάγνωση της ΧΑΠ γίνεται με μια εύκολη εξέταση αναπνοής που αποκαλείται σπιρομετρία. Σας ζητούν να φυσήξετε δυνατά σε σωλήνα που είναι συνδεδεμένος με ένα μηχάνημα. Το αποτέλεσμα λέει στο γιατρό τη σοβαρότητα της πάθησης. Η εξέταση αυτή μετράει την ποσότητα του αέρα που βγαίνει από τους πνεύμονες και την ροή, δηλαδή την ταχύτητα με την οποία βγαίνει ο αέρας στην εκπνοή. Στην ΧΑΠ λόγω της στένωσης των βρόγχων, τόσο η ποσότητα όσο και η ροή μειώνονται κάτω από τα αναμενόμενα όρια.

Ήπια - Η ικανότητα αναπνοής είναι 60-80% της φυσιολογικής.

Αισθάνεστε λίγη δύσπνοια αν εργάζεστε εντατικά ή περπατάτε γρήγορα, ειδικά σε λόφους και σκαλοπάτια.

Μέτρια - Η ικανότητα αναπνοής είναι 40-60% της φυσιολογικής.

Αισθάνεστε δύσπνοια αν περπατάτε γρήγορα και χρειάζεται να βαδίζετε πιο αργά σε λόφους και σκαλοπάτια.

Μπορεί να έχετε πρόβλημα κάνοντας εντατική εργασία ή δουλειές.

Σοβαρή- Η ικανότητα αναπνοής είναι λιγότερη από το 40% της φυσιολογικής.

Ίσως να μη μπορείτε να εργαστείτε ή να κάνετε δουλειές στο σπίτι.

-Δεν μπορείτε να ανεβείτε τις σκάλες ή να βαδίσετε στο δωμάτιο πολύ καλά.

Κουράζετε εύκολα.

Η ακτινογραφία θώρακος, είναι απαραίτητη για να μας αποκλείσει άλλα νοσήματα με παρόμοια συμπτώματα. Η εξέταση των αερίων του αρτηριακού αίματος, σε προχωρημένο στάδιο της ΧΑΠ (αναπνευστική ανεπάρκεια), η τάση του οξυγόνου είναι κάτω από 55-60 mmHg (φυσιολογικές τιμές 80 mmHg) .

Η σύγχρονη ιατρική διαθέτει στο οπλοστάσιό της καινοτόμα φάρμακα και θεραπείες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ΧΑΠ. Οι θεραπευτικές επιλογές για τους ασθενείς με ΧΑΠ είναι πολλές και αρκετά αποτελεσματικές. Βελτιώνουν τα συμπτώματα και τη ποιότητα ζωής και επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου.
Ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας αποτελούν τα βρογχοδιασταλτικά φάρμακα ενώ και αντιφλεγμονώδη φάρμακα χρησιμοποιούνται με επιτυχία. Ταυτόχρονα, σε προχωρημένες μορφές της νόσου χορηγούνται από του στόματος αντιφλεγμονώδη.

Η Θεραπεία της ΧΑΠ περιλαμβάνει:

• Την διακοπή του καπνίσματος
• Βρογχοδιασταλτικά και εισπνεόμενα στεροειδή φάρμακα
• Οξυγονοθεραπεία
• Θεοφυλλίνες
• Βλεννολυτικά
• Αντιβιοτικά

Η καθημερινή άσκηση: παρόλο που η δύσπνοια περιορίζει τους ασθενείς που πάσχουν από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, αντίθετα από ό,τι θα πίστευε κανείς το καθημερινό περπάτημα και η σωματική άσκηση κάνουν καλό. Σχετικές μελέτες έχουν δείξει ότι, όταν οι ασθενείς με αυτή τη νόσο ακινητοποιούνται και κλείνονται μέσα στο σπίτι για να αποφύγουν τη δύσπνοια, χειροτερεύουν την κατάσταση τους. Γιατί; Διότι με την ακινησία ατροφούν οι μύες του υπόλοιπου σώματος -οι οποίοι ζητούν περισσότερο οξυγόνο από τους πνεύμονες- με αποτέλεσμα να αυξάνει η δύσπνοια σε οποιαδήποτε προσπάθεια για κίνηση.

Η χειρουργική θεραπεία: η αφαίρεση μη λειτουργικών τμημάτων των πνευμόνων και η μεταμόσχευση πνευμόνων αποτελεί λύση για μερικούς ασθενείς.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΕΧΟΥΝ ΧΑΠ

Να ελέγχετε την κατάσταση των πνευμόνων σας και να έχετε σχέδιο δράσης για έλεγχο των συμπτωμάτων σας αν πάθετε λοίμωξη του θώρακα.

Ενδείξεις που θα πρέπει να προσέχετε:

• Αυξανόμενα πτύελα, πιο σκούρο χρώμα

• Αύξηση δύσπνοιας

• Αύξηση χρήσης ανακουφιστικού φαρμάκου

• Αυξανόμενο πρήξιμο αστραγάλων

• Ναυτία, ανορεξία, κούραση

• Πυρετός, ρίγη

1. Ειδοποιήστε το γιατρό σας εγκαίρως.

2. Έχετε έτοιμο ένα σχέδιο δράσης και φάρμακα (π.χ., αντιβιοτικά).

3. Ορισμένα άτομα χρειάζονται οξυγόνο όταν χειροτερεύουν. Αν ήδη παίρνετε οξυγόνο, μην αυξάνετε τη ροή εκτός αν το ορίσει ο γιατρός σας.

Χρησιμοποιώντας εγκαίρως ένα σχέδιο δράσης:

• Η σοβαρότητα του επεισοδίου μπορεί να μειωθεί.

• Η εισαγωγή σε νοσοκομείο μπορεί να αποφευχθεί ή να μειωθεί η περίοδος παραμονής.

• Να βλέπετε τακτικά το γιατρό σας

• Πηγαίνετε για γενικές εξετάσεις δύο φορές το χρόνο, ακόμα κι αν είστε καλά.

• Κάνετε εξετάσεις των πνευμόνων σας.

• Ζητήστε από το γιατρό να κάνει κατάλογο των φαρμάκων σας, πόσο να παίρνετε και πότε να τα παίρνετε.

• Φέρνετε τα φάρμακα ή τον κατάλογο σε κάθε εξέταση.

• Δείχνετε στην οικογένειά σας τον κατάλογο φαρμάκων σας και έχετέ τον πρόχειρο.

• Κάνετε εμβόλιο γρίπης κάθε χρόνο και εμβόλιο πνευμονίας κάθε 5 χρόνια.

Πηγή: MEDLAB Ιατρικό Ινστιτούτο

• COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease)(National Heart, Lung, and Blood Institute)
• COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease)(Patient Education Institute

Διαβάστε επίσης

• Η σωστή διατροφή στη ΧΑΠ. Τροφές που ενισχύουν όσους πάσχουν από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια
• Βήχας, παραγωγή πτυέλων αποτελούν συμπτώματα της ΧΑΠ. Πως το κάπνισμα προκαλεί Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια; (video) 
• O βήχας μπορεί να οφείλεται σε καρκίνο του πνεύμονα;
• Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Τι είναι;
• Χρήσιμες Οδηγίες. ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΧΑΠ
• Κατανοώντας πώς η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) επηρεάζει το αναπνευστικό σύστημα - video animation
• Πότε ο βήχας πρέπει να σας ανησυχήσει, τι μπορεί να προκαλέσει και πώς αντιμετωπίζεται;

Ρακόμελο για πονόλαιμο, βήχα, για τον χειμώνα. Συνταγή στο μπρίκι, στο κατσαρολάκι, καπνιστό

της Θάλειας Γούτου,  medlabnews.gr iatrikanea

Το ρακόμελο συμπεριλαμβάνεται στη λίστα με τα δέκα καλύτερα ποτά για τον χειμώνα, την οποία δημοσίευσε ο δημοφιλής βρετανικός ιστότοπος, Guardian.

Σύμφωνα με τον ιστότοπο, πέρα από το κρασί ή το ουίσκι, υπάρχουν κι άλλα ποτά που μπορούμε τα πιούμε στις γιορτές και όχι μόνο και μας έρχονται από όλο τον κόσμο.

Ανάμεσα σε αυτά βέβαια βρίσκεται και το ελληνικό ρακόμελο.

Το ρακόμελο είναι ένα αλκοολούχο ποτό που παρασκευάζεται από μέλι με την διαδικασία της ζύμωσης των σακχάρων του μελιού. Παρασκευάζεται συνδυάζοντας ρακή (τσικουδιά) ή τσίπουρο με μέλι και διάφορα μπαχαρικά, όπως η κανέλα, το γαρίφαλο, το κάρδαμο ή άλλα τοπικά βότανα. Παρασκευάζεται στην Κρήτη και σε άλλα νησιά του Αιγαίου πελάγους αλλά και στην ελληνική ηπειρωτική χώρα, και καταναλώνεται κυρίως τους χειμερινούς μήνες σαν ζεστό ρόφημα.

Κατάλληλο για τον πονόλαιμο και στον βήχα λειτουργεί σαν σιρόπι,  στο κρυολόγημα και στο μπούκωμα σαν αποχρεμπτικό αφού ανοίγει τις αεροφόρους οδούς, στο κρύωμα σαν θερμαντικό.

Ρακή ή Τσικουδιά

Ονομάζεται ρακή, επειδή είναι απόσταγμα που παράγεται από στέμφυλα ή κρητικά στράφυλα από ρώγες ή αρχαία ελληνικά ραξ ή ιωνικά ρωξ – ρώγες σταφυλιών, από το ραξ > ρακή.

Η ρακή λέγεται και τσικουδιά, επειδή τα στέμφυλα στην Κρήτη λέγονται και τσίκουδα. Η λέξη τσίκουδα, ενικός τσίκουδο, είναι παραλλαγή της λέξης κόκκοι ή κούκουδα ή κουκούτσια κ.α. Η κρητική τσικουδιά ή ρακή (με η, η ρακή) είναι διαφορετικό ποτό από το τούρκικο ρακί (με ι, το ρακί), αφού αυτό είναι όπως το ούζο, δηλ. έχει γλυκάνισο και διπλή απόσταξη, ενώ η τσικουδιά όχι.

Το όνομα «ρακή» κατοχυρώθηκε από την Τουρκία το 1989 κι έτσι επισήμως έμεινε σε μας το «τσικουδιά». Επισήμως, γιατί ανεπίσημα και τα δυο ονόματα χρησιμοποιούνται.

Ρακόμελο στο μπρίκι – Συνταγή

Υλικά : 

• 1 μπρίκι (εννοείται)
• κανέλα τριμμένη
• κεφαλάκια γαρύφαλου (όσοι θα πιούν συν ένα)
• Ρακή
• μέλι

Εκτέλεση:

Ρίχνουμε στο μπρίκι τόσα ποτηράκια ρακή, όσα θέλουμε να φτιάξουμε, λίγη τριμμένη κανέλα (όχι πολύ, γιατί θα πικρίσει) και τα γαρίφαλα και το βάζουμε σε σιγανή θερμοκρασία.

Μόλις ζεσταθεί προσθέτουμε το μέλι, από μισή κουταλιά του γλυκού, για κάθε ποτήρι που θα φτιάξουμε.
Ανακατεύουμε συνεχώς, και πάντα σε σιγανή θερμοκρασία, γιατί από τις αναθυμιάσεις της ρακής, υπάρχει κίνδυνος φωτιάς.

Μόλις αρχίσει και παίρνει βράση, βγάζουμε το μπρίκι και σερβίρουμε. Φροντίζουμε σε κάθε ποτήρι να υπάρχει και από ένα κεφαλάκι γαρύφαλου.

Ρακόμελο στην κατσαρόλα

1 λίτρο ρακή (τσικουδιά) ή τσίπουρο χωρίς γλυκάνισο

μέλι όσο θέλουμε (το ιδανικό για αυτήν την ποσότητα είναι 4 κουταλιές της σούπας)

2 ξύλα κανέλας

3-4 Καρφάκια Γαρίφαλο

Πώς το κάνουμε:

Σε ένα κατσαρολάκι ζεσταίνουμε προσεχτικά τη ρακή σε χαμηλή φωτιά κι έπειτα το κατεβάζουμε από την φωτιά. Κατόπιν, ρίχνουμε μέσα ανακατεύοντας το μέλι, την κανέλα και το γαρίφαλο και μόλις πάρει μια βράση είναι έτοιμο!

Σερβίρεται ζεστό και είναι το καλύτερο φάρμακο για κρυολογήματα. 

Προαιρετικά μπορούμε να προσθέσουμε φλούδες από πορτοκάλι ή μήλο.

Ρακόμελο καπνιστό

Βάζουμε σε ένα γυάλινο βάζο για 40 ημέρες 

2 λίτρα ρακή ή τσίπουρο

Φλούδες από 1 κιλό πορτοκάλια (ακέρωτα)

2 μήλα κομμένα στην μέση

4 ξυλάκια κανέλας

5-6 γαρίφαλα

Το διατηρούμε σε σκιερό και καλά αεριζόμενο μέρος.

Αφαιρούμε τις φλούδες και περνάμε από τουλπάνι την ρακή

Βάζουμε το υγρό σε μια μεγάλη κατσαρόλα μαζί με το μέλι και το υπόλοιπο τσίπουρο.

Τα βράζουμε σε χαμηλή θερμοκρασία για λίγο ανακατεύοντας ελαφρά για να διαλυθεί το μέλι και να ομογενοποιηθεί το μίγμα.

Το αφήνουμε να κρυώσει.

Παίρνουμε ένα μικρό κομμάτι κανέλας και ανάβουμε φωτιά. Μόλις αρχίσει να βγαίνει καπνός το κλείνουμε μέσα αναποδογυρίζοντας κάθε ποτηράκι που θα σερβίρουμε το ρακόμελο. Έτσι παίρνει μια απίθανη καπνιστή γεύση 

Ζεσταίνουμε το ρακόμελο και σερβίρουμε

ΠΡΟΣΟΧΗ

Απαιτείται μεγάλη προσοχή να μην βράσει αρκετή ώρα γιατί το οινόπνευμα θα εξατμιστεί αλλά και υπάρχει κίνδυνος να χυθεί έξω από το σκεύος οπότε υπάρχει κίνδυνος φωτιάς.

Καλό είναι να μην προσθέσετε το μέλι όσο το υγρό είναι σε σημείο βρασμού.

Η κατάχρησή του (το γλυκό ξεγελάει) έχει σοβαρές παρενέργειες.. τσακίρ κέφι, ζαλάδα και ευφορία.

Το ρακόμελο ανάλογα με την εποχή και την όρεξη πίνεται ζεστό ή κρύο

Διαβάστε επίσης

• Ζεστό κρασί, το ρόφημα του χειμώνα που κάνει καλό στο κρύωμα, το μπούκωμα, τον βήχα, στην παρέα
• Ρόφημα από τζίντζερ (πιπερόριζα) με λεμόνι και κανέλα για το στομάχι, αποτοξίνωση και απώλεια βάρους
• Ρόφημα με κουρκουμά για χαλάρωση και με θεραπευτικές ιδιότητες
• Τι πρέπει να προσέχουμε πίνοντας χυμό από λεμόνι
• Ρόφημα κουρκουμά με λεμόνι για απώλεια βάρους, αποτοξίνωση και με πράσινο τσάι για αντιγήρανση και λάμψη

Βότανα κατάλληλα για παθήσεις του αναπνευστικού. Aποχρεμπτική, αντιβηχική, βλεννολυτική δράση

επιμέλεια medlabnews.gr iatrikanea

Καθημερινά ερχόμαστε σε επαφή με ερεθιστικούς και επιβλαβείς μικροοργανισμούς όπως σκόνη, καυσαέριο, μούχλα, μύκητες και τοξίνες που απειλούν την υγεία των πνευμόνων μας. Οι παθήσεις που παρουσιάζουν αύξηση τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της ρύπανσης της ατμόσφαιρας είναι η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), το άσθμα, η βρογχίτιδα, το εμφύσημα και η πνευμονία είναι μερικές από αυτές.
Η φύση έχει φροντίσει και για το αναπνευστικό σύστημα. Στο φαρμακείο της μπορεί κανείς να βρει μεγάλη ποικιλία βοτάνων που αναπτύσσουν αποχρεμπτική και αντιβηχική δράση και άλλα που καταπολεμούν τις λοιμώξεις των πνευμόνων, το άσθμα, τις φλεγμονές και άλλες συναφείς παθήσεις.

H χρήση των βοτάνων δεν υποκαθιστά τυχόν φαρμακευτική αγωγή και η χρήση τους πρέπει να γίνεται με προσοχή, αφού αλόγιστη κατανάλωση μπορεί να επιφέρει αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, ακόμη δε και βλάβη της υγείας μας.


ΕΥΚΑΛΥΠΤΟΣ 

Είναι ένα θαυματουργό βότανο, που χρησιμοποιείται ενάντια στις φλεγμονές του αναπνευστικού συστήματος, καταπραΰνει τον βήχα, ρευστοποιεί τα φλέματα και καταπολεμά το άσθμα. Το αιθέριο έλαιο που περιέχεται στα φύλλα του, το ευκαλυπτέλαιο, αναπτύσσει αντιβιοτική δράση κατά των μολύνσεων του αναπνευστικού, ενώ χρησιμοποιείται και κατά της φυματίωσης. Εισπνοές ατμού (5-10 σταγόνες ευκαλυπτέλαιου σε μια κατσαρόλα με βραστό νερό) βοηθούν στην αντιμετώπιση του κρυολογήματος και της καταρροής ενώ για την καταπολέμηση του βήχα συστήνονται εντριβές με διάλυμα στο στήθος. Εισπνοές προτείνονται και σε περιπτώσεις βρογχίτιδας και ιγμορίτιδας.

ΘΥΜΑΡΙ

Κατευναστικό στη βρογχίτιδα, τον κοκίτη και γενικά σε περιπτώσεις έντονου βήχα. Το θυμάρι, γνωστό από την αρχαιότητα για τις ιαματικές ιδιότητές του, είναι ένα φυτό με έντονη μυρωδιά, που περιέχει αιθέριο έλαιο (θυμέλαιο), στυπτικές και αντιβιοτικές ουσίες. Η θυμόλη που περιέχεται κατά 40% στο αιθέριο έλαιο του θυμαριού χρησιμοποιείται κατά των παθήσεων του αναπνευστικού συστήματος σε γαργάρες και κατά της χρόνιας βρογχίτιδας, της φυματίωσης και του κοκίτη με μορφή διαλύματος σε κομπρέσες. Το θυμέλαιο χρησιμοποιείται από τον 16ο αιώνα ενώ οι Ρωμαίοι στρατιώτες συνήθιζαν να κάνουν μπάνιο σε νερό με θυμάρι πιστεύοντας ότι έτσι αποκτούν ενεργητικότητα.

ΙΝΟΥΛΑ

Είναι ένα σπάνιο φυτό που μοιάζει με χοντρή μαργαρίτα. Μπορεί να φτάσει σε ύψος μέχρι και τα 2 μέτρα και συναντάται και στη χώρα μας, σε ορεινούς και σκιερούς τόπους. Η ίνουλα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τα αναπνευστικά προβλήματα. Οι αντιβακτηριδιακές και οι αποχρεμπτικές της ιδιότητες την καθιστούν ιδανική για αναπνευστικά νοσήματα όπως το άσθμα και τις πνευμονικές λοιμώξεις. Επίσης, από τη ρίζα της κατασκευάζονται φάρμακα ενάντια στη βρογχίτιδα και τη φυματίωση. Για τις ιδιότητές της αυτές χρησιμοποιείτο από τον Χείρωνα, τον Ιπποκράτη και την εποχή του Μεσαίωνα.

ΜΟΛΟΧΑ

Είναι ένα αποτελεσματικό μαλακτικό. Η μολόχα βοηθά στη ρευστοποίηση του φλέματος, ανακουφίζει από τον βήχα και καταπολεμά την καταρροή των βρόγχων. Σύμφωνα με τη βοτανολογία τα φύλλα της, τα οποία περιέχουν, μεταξύ άλλων, ίχνη από βιταμίνες Α, Β1, Β2 και C χορηγούνται σε περιπτώσεις καταρροών και φλεγμονών των αναπνευστικών οδών. Η κατανάλωση αρκετών φλιτζανιών αφεψήματος από τη ρίζα μολόχας ευνοεί τις αποχρέμψεις και καταπραΰνει τις φλογώσεις του αναπνευστικού συστήματος. Τη μολόχα τη χρησιμοποιούσαν πολύ ως τροφή οι αρχαίοι Ελληνες και οι Αιγύπτιοι ενώ οι θεραπευτικές της ιδιότητες είχαν γίνει γνωστές στους Ρωμαίους από το 700 π.Χ.

ΚΡΕΜΜΥΔΙ

Aπαραίτητο συστατικό της ελληνικής κουζίνας, ωμό, ψητό, τηγανητό ή βραστό, το κρεμμύδι εκτός από τη γεύση που χαρίζει στο φαγητό χαρακτηρίζεται από πλούσιες θεραπευτικές ιδιότητες. Μεταξύ άλλων, επιδρά ευνοϊκά στο αναπνευστικό σύστημα και είναι πολύτιμο για το άσθμα, τη βρογχίτιδα και τη λαρυγγίτιδα. Στη λαϊκή ιατρική το κρεμμύδι χρησιμοποιείται κατά της φαρυγγίτιδας ενώ θεωρείται το θρεπτικό φάρμακο για κάθε περίπτωση λόγω της μεγάλης θρεπτικής του αξίας. Το κρεμμύδι περιέχει φθόριο, ιώδιο, βιταμίνες Α, Β και C.

ΠΕΥΚΟ

Αποχρεμπτικές και αντικαταρροϊκές είναι οι ιδιότητες του πεύκου που το καθιστούν ευεργετικό για το αναπνευστικό σύστημα. Τα φρέσκα φύλλα του μαζί με τα αρσενικά άνθη του σε βραστό νερό αποτελούν σημαντικό ίαμα που όταν εισπνέεται ωφελεί σε περιπτώσεις βήχα, ιγμορίτιδας, βρογχίτιδας και κρυολογήματος.

ΠΟΥΛΜΟΝΑΡΙΑ

Επειδή τα παρδαλά φύλλα της έμοιαζαν με πνεύμονες, τον 16ο και 17ο αιώνα η πουλμονάρια θεωρήθηκε ότι είναι βότανο που ενισχύει τους πνεύμονες. Οι εικασίες της εποχής- παρά την παράδοξη προέλευσή τους- τελικά επιβεβαιώθηκαν καθώς πρόκειται για ένα αποχρεμπτικό και αντιβηχικό φυτό. Σύμφωνα με τη βοτανοθεραπευτική, το έγχυμα από τα φύλλα της καταπολεμά τις παθήσεις της αναπνευστικής οδού και των πνευμόνων. Η πουλμονάρια περιέχει σε σημαντικά ποσοστά βλεννώδεις ουσίες, μία σαπωνίνη, πυρίτιο, τανίνη και ανόργανα άλατα. Στη χώρα μας συναντάται κυρίως στις Σέρρες και σε σκιερά μέρη της Βορείου Ελλάδας.

ΓΛΥΚΟΡΙΖΑ

Είναι ένας θάμνος που φτάνει σε ύψος το 1 μέτρο και έχει χοντρές διακλαδισμένες ρίζες. Χάρη σε αυτές κατατάσσεται στα φαρμακευτικά φυτά. Δρα ως μαλακτικό των πνευμόνων, αποχρεμπτικό και αντιφλεγμονώδες. Επίσης ελαττώνει τον βήχα και σύμφωνα με τους βοτανολόγους δρα ευεργετικά στο στήθος σε περιπτώσεις κρυολογήματος και πνευμονίας. Ενδεικτικό των ιδιοτήτων της είναι το γεγονός ότι από τον χυμό της ρίζας του φυτού, ο οποίος ονομάζεται γιάμπολη, παρασκευάζονται οι μαύρες παστίλιες για τον λαιμό και το βήχα. Το γλυκοριζικό οξύ που περιέχεται στη γλυκόριζα είναι αντιφλεγμονώδες.

ΝΕΡΟΚΑΡΔΑΜΟ

Είναι φάρμακο κατά της βρογχίτιδας. Ενα βότανο διεγερτικό και αντιβηχικό που δρα, επίσης, ως αποχρεμπτικό σε περιπτώσεις χρόνιου κατάρρου των πνευμόνων. Το νεροκάρδαμο παλαιότερα αξιοποιείτο από τη φαρμακοβιομηχανία, πλέον, όμως χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη λαϊκή ιατρική. Το βότανο αυτό περιέχει μεταξύ άλλων ιώδιο και σίδηρο, βιταμίνη C και Ε, αιθέριο έλαιο, κάλιο, θείο, φώσφορο, μαγγάνιο και ασκορβικό οξύ.

ΒΕΡΒΕΡΙΔΑ

Η λεμονάδα που φτιάχνεται με τον χυμό των καρπών της συστήνεται από τους βοτανολόγους κατά των αναπνευστικών παθήσεων ενώ το αφέψημα και το σιρόπι τους χρησιμοποιούνται κατά του βήχα. Οσοι καταφύγουν σε αυτό το βότανο για να ανακουφίσουν το αναπνευστικό τους σύστημα, θα το κάνουν με αρκετή ευχαρίστηση, αφού η βερβερίδα έχει μια ευχάριστη ξινή γεύση και ο χυμός από τις ρόγες της διαλυμένος σε κρύο νερό καταναλώνεται και ως καλοκαιρινό ποτό. Στα χωριά από βερβερίδα φτιάχνουν ζελέ και γλυκά. Οι καρποί και οι σπόροι της είναι πλούσιοι σε βιταμίνη C, σάκχαρα, πηκτίνη, κιτρικό και μηλικό οξύ.

ΜΠΟΡΑΝΤΖΑ

Είναι ένα φαρμακευτικό φυτό κατά της πνευμονίας. Η μποράντζα ή βόραγο όπως την ονόμαζαν οι αρχαίοι Ελληνες δρα, επίσης, ως αντιβηχικό και κατά των πνευμονικών κατάρρων. Το έγχυμα των ανθέων της βοηθά στην αντιμετώπιση της βρογχίτιδας ενώ σιρόπι από τον χυμό της καταπολεμά την πνευμονία. Ο Πλίνιος αποκαλούσε το βότανο αυτό «ευφρόσυνο» γιατί πίστευε ότι διώχνει τη μελαγχολία και καθιστά τους ανθρώπους χαρούμενους.

ΦΛΟΜΟΣ

Είναι ένα φυτό που πολλαπλασιάζεται μόνο του στην Ελλάδα και φυτρώνει σε χέρσα εδάφη, αναχώματα, ξερά λιβάδια, στις άκρες αγροτικών δρόμων ή ανάμεσα σε βράχους. Τα φύλλα και τα άνθη του συστήνονται κατά του πνευμονικού κατάρρου, του βήχα και της αιμόπτυσης. Το έγχυμα από τα άνθη του φυτού δρα ως αποχρεμπτικό και αποσυμφορητικό του ρινικού συστήματος. Εγχυμα από τις ρίζες του συστήνεται κατά του βήχα και των φλεγμονών του λάρυγγα. Ο φλόμος περιέχει πολλές βλεννώδεις ουσίες και σαπωνίνες.

ΙΠΕΚΑ 

Αποχρεμπτικό, σπασμολυτικό στον χρόνιο πνευμονικό κατάρρου, στο ξερό ή υγρό άσθμα, στον κοκίτη και την αιμόπτυση, η ιπέκα κατέχει περίοπτη θέση στο φαρμακείο της φύσης για την ανακούφιση του αναπνευστικού συστήματος. Πολλά φάρμακα κατά της βρογχίτιδας που κυκλοφορούν στο εμπόριο έχουν ως βάση τους την ιπέκα ενώ το βότανο διατίθεται και σε μορφή παρασκευασμάτων όπως σιροπιού ή βάμματος. Σε μεγάλες δόσεις προκαλεί εμετό. Η χρήση της γενικεύτηκε στην Ευρώπη τον 17ο αιώνα και είναι ένα από τα παλαιότερα βότανα που χρησιμοποίησαν οι Ινδιάνοι στη Βραζιλία.

Η ΛΕΒΑΝΤΑ ΕΞΟΥΔΕΤΕΡΩΝΕΙ ΤΟΝ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟ

Με την εξαιρετική αντιμικροβιακή δράση της θεωρείται ότι εξουδετερώνει τον πνευμονιόκοκκο, ενώ εισπνοές και εντριβή με το αιθέριο έλαιο που παράγει καταπολεμούν βήχα, άσθμα, βρογχίτιδα και λαρυγγίτιδα. Η λεβάντα πήρε το όνομά της από το λατινικό ρήμα lavare (πλένω) και έχει αναρίθμητες θε­ραπευτικές ιδιότητες λόγω της σύνθετης σύστασης του αιθέριου ελαίου της. Οι ανθισμένες κορυφές της λεβάντας περιέχουν αιθέριο έλαιο, ρητίνη, τανίνη και πικρή ουσία.

Διαβάστε επίσης

• Οι θεραπευτικές ιδιότητες του ευκάλυπτου, από το κρυολόγημα και την ιγμορίτιδα μέχρι την ψωρίαση και την ακμή.
• Το οπλοστάσιο της φύσης: Βότανα και οι θεραπευτικές τους ιδιότητες ανά ασθένεια
• Φυσικά εντομοαπωθητικά με βότανα και αιθέρια έλαια για κουνούπια, σκνίπες και άλλα έντομα