του Κωνσταντίνου Λούβρου, M.D., medlabnews.gr
Τη θλιβερή πρωτιά με τους περισσότερους θανάτους από πνιγμό διατηρεί η χώρα μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πράγμα που ως ένα βαθμό δικαιολογείται από την τεράστια έκταση της ακτογραμμής της και από τον μεγάλο όγκο των λουόμενων, που κατακλύζει κάθε χρόνο τις παραλίες της. Εκείνο όμως που δεν είναι φυσιολογικό, αλλά αντίθετα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο έντονου προβληματισμού για όλους, είναι η αυξητική τάση σε πνιγμούς που διαπιστώνεται τα τελευταία χρόνια.
Μελέτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το έτος 2013 είχε καταδείξει ότι οι θάνατοι, που οφείλονταν σε πνιγμό εκείνο το καλοκαίρι ήταν υπερδιπλάσιοι σε σύγκριση με τον μέσο όρο της προηγούμενης δεκαετίας. Κατά τα δύο τελευταία χρόνια, πέρυσι και φέτος, μολονότι δεν υπάρχει επίσημη σχετική στατιστική αποτύπωση για το σύνολο των πνιγμών στις ελληνικές θάλασσες, δυστυχώς από τα δελτία συμβάντων, που σε καθημερινή σχεδόν βάση περιλαμβάνουν τέτοιου είδους περιστατικά σε διάφορα σημεία της χώρας, αντιλαμβανόμαστε ότι οι επιδημιολογικές διαστάσεις των πνιγμών παραμένουν.
Η πλήρης καταγραφή των πνιγμών είναι αδύνατη γιατί οι χώρες με τους περισσότερους πνιγμούς δεν διαθέτουν αξιόπιστο σύστημα καταγραφής. Για παράδειγμα, αν το θύμα πνιγμού δεν φτάσει μέχρι το νοσοκομείο, δεν καταγράφεται στα επίσημα στατιστικά της χώρας. Στις πιο ευάλωτες όμως χώρες, δεν υπάρχουν καν νοσοκομεία! Επίσης ο θάνατος από τσουνάμι και πτώση αυτοκινήτου ή αεροπλάνου στο νερό, δεν καταχωρείται ως «πνιγμός», με αποτέλεσμα την σοβαρή υποεκτίμηση του προβλήματος.
H Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας εκτιμά ότι περίπου 1.000.000 θάνατοι οφείλονται σε πνιγμό ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό σημαίνει ότι περίπου κάθε 30 δευτερόλεπτα 1 άνθρωπος πεθαίνει από πνιγμό στον πλανήτη. Σε κάθε θανατηφόρο πνιγμό, αντιστοιχούν 4 περιστατικά ανθρώπων που επιβίωσαν από πνιγμό με ή χωρίς σοβαρή βλάβη στην υγεία τους.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, κατά μέσο όρο κάθε χρόνο 400 πεθαίνουν από πνιγμό στη χώρα μας. Ο μέσος όρος θανατηφόρων πνιγμών της πατρίδας μας, είναι διπλάσιος από τον μέσο όρο της Ευρώπης. Η αναλογία αντρών: γυναικών που πεθαίνουν από πνιγμό είναι 4:1. Περίπου 40 παιδιά και έφηβοι πεθαίνουν από πνιγμό κάθε χρόνο.
Τα περισσότερα θύματα, πνίγονται σε απόσταση 10 μέτρων και σπανίως σε απόσταση μεγαλύτερη από 50 μέτρα από την στεριά. Οι πιο επικίνδυνες ώρες του 24ώρου, είναι οι μεσημεριανές ώρες. Άτομα υψηλού κινδύνου θεωρούνται άτομα ακραίων ηλικιών (δηλαδή 0-5 ετών και ηλικιωμένοι), όσοι πραγματοποιούν ριψοκίνδυνη συμπεριφορά μέσα και γύρω από το νερό, όσοι δεν ξέρουν κολύμπι, όσοι γνωρίζουν κολύμπι και υπερεκτιμούν τις δυνάμεις τους, όσοι καταναλώνουν αλκοόλ/ναρκωτικά.
Πολλά θύματα παρ’ ολίγον πνιγμού αναπτύσσουν σοβαρή νοσηρότητα η οποία μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη της υγείας ή και στο θάνατο. Σε παιδιά ηλικίας ενός μηνός έως 14 ετών, νοσηρότητα συμβαίνει στο 12-27% όσων επιβιώνουν. Στα παιδιά, το 35% των επεισοδίων βύθισης σε νερό είναι θανατηφόρα, το 33% οδηγεί σε ενός βαθμού νευρολογική έκπτωση και το 11% σε σοβαρά νευρολογικά επακόλουθα.
Με τον όρο «πνιγμό» ορίζεται ο θάνατος που οφείλεται σε ασφυξία κατά τη βύθιση σε ένα υγρό μέσο, συνήθως νερό, ή εντός 24 ωρών από τη βύθιση. Ως «παρ’ ολίγον πνιγμός» ορίζεται ένα επεισόδιο βύθισης στο νερό ικανής σοβαρότητας να απαιτήσει ιατρική φροντίδα και το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε νοσηρότητα και θάνατο (μετά την παρέλευση 24ώρου από το συμβάν).
Τα συχνότερα αίτια και παράγοντες κινδύνου για πνιγμό είναι:
- Η ύπαρξη διαφόρων παθήσεων, όπως επιληψία, διανοητική καθυστέρηση, σπασμοί, έμφραγμα μυοκαρδίου ή συγκοπτικό επεισόδιο, νόσος Parkinson, ή άλλες νευρολογικές διαταραχές, μείζων κατάθλιψη/αυτοκτονία, διαταραχή άγχους/πανικού, διαβήτης, υπογλυκαιμία.
- Η κατανάλωση αλκοόλ ή ψυχοτρόπων φαρμάκων κατά την κολύμβηση και την ιστιοπλοΐα/χρήση σκαφών.
- Η ελλιπής εκπαίδευση κολύμβησης ή θαλάσσιων σπορ, η αποτυχία χρήσης προσωπικών συσκευών επίπλευσης.
- Η βλάβη της τραχηλικής μοίρας-αυχενικής σπονδυλικής στήλης καθώς και το τραύμα κεφαλής σχετιζόμενο με βουτιές σε αβαθή νερά ή νερά που έχουν βράχους ή κατά τη διάρκεια surfing, water skiing, και jet skiing.
Η νοσηρότητα και η θνησιμότητα από καταβύθιση οφείλονται πρωταρχικά στην έλλειψη οξυγόνου και τα επιβλαβή αποτελέσματά της στον εγκέφαλο, την καρδιά και τα άλλα οργανικά συστήματα. Η προνοσοκομειακή φροντίδα έχει βασικό στόχο την οξυγόνωση του θύματος άμεσα με τεχνητή αναπνοή στόμα-στόμα η στόμα-μύτη, αφού προηγηθεί έλεγχος και εξασφαλισθεί η βατότητα των ανώτερων αεραγωγών.
Εκτός από τον πνιγμό, ένα πλήθος άλλων ατυχημάτων μπορούν να λάβουν χώρα μέσα και γύρω από το νερό. Μια βουτιά με το κεφάλι σε ρηχά νερά, μπορεί να προκαλέσει μόνιμη παράλυση στην σπονδυλική στήλη. Ένα μηχανοκίνητο σκάφος, μπορεί να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο αν προσκρουστεί με κάποιο λουόμενο. Η κολύμβηση σε κρύο νερό μπορεί να προκαλέσει υποθερμία. Ο κατάλογος των ατυχημάτων δεν περιορίζεται φυσικά στα παραπάνω, αλλά είναι ενδεικτικός της αναγκαιότητας απόκτησης κάποιων βασικών γνώσεων με θεωρητικά και ιδανικά πρακτικό τρόπο, έπειτα από την παρακολούθηση σχετικών μαθημάτων.
Πρόληψη
Για την αποτροπή του πνιγμού, εφάρμοσε τα παρακάτω μέτρα ασφαλείας:1. Παρακολούθησε οργανωμένα μαθήματα κολύμβησης.
2. Κολύμπησε πάντα με παρέα και ιδανικά κάτω από την επίβλεψη ναυαγοσώστη.
3. Τα παιδιά να επιτηρούνται πάντα από ενήλικο κοντά στο νερό.
4. Κολύμπησε 3 ώρες μετά το φαγητό.
5. Μην μπαίνεις απότομα και μην μένεις αρκετή ώρα σε κρύο νερό.
6. Μην απομακρύνεσαι από τα ρηχά. Κολύμπησε παράλληλα προς την ακτή.
7. Μην υπερεκτιμάς και μην κάνεις επίδειξη των δυνάμεών σου στους άλλους.
8. Μην κάνεις επικίνδυνα παιχνίδια που θέτουν την ατομική ή την ασφάλεια άλλων σε κίνδυνο.
9. Αν κάποιος κινδυνεύει και δεν μπορείς να βοηθήσεις, ειδοποίησε τον ναυαγοσώστη.
10. Ακολούθησε τα μέτρα ασφαλείας της λουτρικής εγκατάστασης.
11. Αν επισκεφτείς μια λουτρική περιοχή για πρώτη φορά, ενημερώσου για τους κινδύνους της από τους ντόπιους κατοίκους.
12. Αν παρασύρεσαι από ρεύμα, κολύμπησε παράλληλα με την ακτογραμμή για να απεγκλωβιστείς και μετά κάθετα για να επιστρέψεις στην ακτή.
Απίστευτο μωρό διασχίζει πισίνα με μία αναπνοή!
Μαθήματα κολύμβησης από την βρεφική ηλικία
Η κολύμβηση είναι η μόνη δραστηριότητα που χαρίζει στο μωρό μια μοναδική αίσθηση ελευθερίας προτού ακόμα μπουσουλήσει ή περπατήσει. Επειδή το νερό το απαλλάσσει από το βάρος του, του επιτρέπει να κινείται ελεύθερα κι έτσι, όταν κολυμπά μπορεί να κάνει εντελώς διαφορετικές κινήσεις απ’ ό,τι συνήθως.
Δεν θα πρέπει να φοβάστε μήπως πνιγεί γιατί τα μωρά έχουν εκ γενετής το λεγόμενο καταδυτικό αντανακλαστικό, κρατούν δηλαδή ενστικτωδώς την αναπνοή τους όταν βρίσκονται στο νερό. Άλλωστε μην ξεχνάτε ότι το μωράκι σας επί εννέα μήνες επίπλεε στον αμνιακό σάκο. Η κολύμβηση λοιπόν έχει πολλά οφέλη ενώ παράλληλα διασκεδάζει το μωρό σας.
Το μωρό μπορεί να ξεκινήσει μαθήματα κολύμβησης από πολύ μικρή ηλικία. Σύμφωνα μάλιστα με τη Βρετανική Υπηρεσία Κολύμβησης μπορεί να το κάνει από ηλικία μόλις λίγων εβδομάδων αρκεί το νερό της πισίνας να είναι ζεστό. Για μωρά κάτω των 3 μηνών και βάρους μικρότερου των 5, 5 κιλών η θερμοκρασία πρέπει να είναι 32°C ενώ για μεγαλύτερα μωρά περίπου 30°C. Σε καμιά περίπτωση δεν αφήνουμε το μωρό να κρυώσει. Αν αρχίσει να τρέμει το βγάζουμε έξω και το τυλίγουμε με μια πετσέτα.
Πηγή
Αβραμίδης, Σ. Επ. (2008). Εγκόλπιο Ασφάλειας & Διάσωσης. Αθήνα: Εκδόσεις Σταμούλη.
Διαβάστε επίσης
Είμαστε Ειδησεογραφικό Μέσο για Ειδήσεις και Ιατρικά Νέα, Διαπιστευμένο στο Υπουργείο Υγείας, ένα από τα μεγαλύτερα portal υγείας της χώρας. Γράφουν και Υπογράφουν Ιατροί, υγειονομικοί, συντάκτες υγείας μέλη σε Ενώσεις Συντακτών. Η εγκυρότητα ελέγχεται από το ΙΕΚΕΤΥ - Ινστιτούτο Ενημέρωσης και Επικοινωνίας της Υγείας
