Παθαίνεις εγκεφαλικό; Συμπτώματα που δείχνουν εγκεφαλικό. Προειδοποιητικά σημάδια. Ενεργήστε ΑΜΕΣΑ (οδηγίες)

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Τα εγκεφαλικά επεισόδια (ΑΕΕ) αποτελούν την τρίτη αιτία θανάτου στον δυτικό κόσμο, μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον καρκίνο.

Τα τελευταία 30 χρόνια, πάντως, έχει παρατηρηθεί μια μείωση κατά 45% στους θανάτους που οφείλονται σε ΑΕΕ. Σήμερα, το 70% των ανθρώπων που παθαίνουν εγκεφαλικό συνεχίζουν να έχουν την αυτονομία τους, ενώ το 10% αναρρώνουν πλήρως.

Το εγκεφαλικό επεισόδιο συμβαίνει όταν η ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο μέσα από τις αρτηρίες διαταράσσεται ή διακόπτεται αιφνίδια. Το αίμα μπορεί να σταματήσει να ρέει σε μια αρτηρία επειδή εμποδίζεται από κάποιο θρόμβο αίματος ή πλάκα (αυτό ονομάζεται ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο) ή επειδή η αρτηρία έχει σπάσει ή υποστεί ρήξη (αυτό ονομάζεται αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο). Για τα Ισχαιμικά και Αιμορραγικά Εγκεφαλικά Επεισόδια και τις αιτίες που τα προκαλούν διαβάστε εδώ

Τα αίτια των ΑΕΕ είναι πολλά και συνήθως έχουν σχέση με βλάβες των τοιχωμάτων των αιμοφόρων αγγείων οι οποίες συνήθως εγκαθίστανται αργά στο πέρασμα του χρόνου. Ιδιαίτερα συχνό αίτιο τέτοιων αγγειακών βλαβών είναι η υπέρταση.

Πώς θα αναγνωρίσετε τα σημάδια του εγκεφαλικού επεισοδίου ή του ΠΙΕ

Μερικές φορές τα συμπτώματα ενός εγκεφαλικού είναι δύσκολο να εντοπιστούν.

Δυστυχώς, η έλλειψη συνειδητοποίησης φέρνει την καταστροφή. Το θύμα με εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να υποστεί σοβαρή βλάβη στον εγκέφαλο όταν οι άνθρωποι γύρω του αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα ενός εγκεφαλικού επεισοδίου.

Για να μπορέσετε να αναγνωρίσετε τα σημάδια του εγκεφαλικού επεισοδίου, κάντε τρεις απλές ερωτήσεις:

Πρόσωπο

– μπορεί ο άνθρωπος να γελάσει;

– Έχει χαλαρώσει/κρεμάσει το στόμα ή το μάτι του;

Χέρια 

– μπορεί ο άνθρωπος να σηκώσει και τα δυο του χέρια;

– Ξαφνική αδυναμία, μούδιασμα ή παράλυση στο ένα χέρι ή πόδι

Ομιλία 

– μπορεί ο άνθρωπος να μιλήσει καθαρά και να καταλάβει τι του λέτε;

– μπορεί να επαναλάβει την ίδια φράση; Aν όχι έχει 72% πιθανότητες να είναι εγκεφαλικό

Οραση

– Εάν η όρασή του είναι θολή ή ξαφνικά έχει απώλεια όρασης από το ένα μάτι, τότε ίσως πρόκειται για σύμπτωμα που οφείλεται σε εγκεφαλικό επεισόδιο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ένα άλλο «σημείο» από εγκεφαλικό επεισόδιο είναι το εξής: Ζητήστε από το άτομο να «βγάλει» έξω τη γλώσσα του. Αν η γλώσσα είναι «στραβά», αν πηγαίνει δηλαδή στην μία ή την άλλη πλευρά, είναι επίσης μια ένδειξη εγκεφαλικού επεισοδίου. 

Ενεργήστε ΑΜΕΣΑ ακολουθήστε τις οδηγίες 

ΠΡΟΣΟΧΗ

• Το εγκεφαλικό δεν συμβαίνει μόνο σε στιγμές έντασης. Μπορεί να συμβεί και κατά την διάρκεια του ύπνου ή σε στιγμές ανάπαυσης.
• Μπορεί να συμβεί ακόμα και σε παιδιά

Προειδοποιητικά σημάδια επικείμενου εγκεφαλικού.

Πολλές φορές έχει παρατηρηθεί ότι υπάρχουν προειδοποιητικά σημάδια που αν δοθεί προσοχή τότε μπορεί ακόμα και να προλάβουμε ένα βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι ξαφνικά, επαναλαμβανόμενα, να έρχονται και να παρέρχονται μετά από λίγη ή λίγες ώρες. ΔΕΝ πρέπει να τα αγνοήσουμε αλλά να πάμε στον γιατρό.

- Πρώτα από όλα ανησυχία θα πρέπει να προκαλέσει το ξαφνικό μούδιασμα ή η αδυναμία στη μία πλευρά του σώματος, στην περιοχή του προσώπου, των χεριών ή των ποδιών. 

- Ένα δεύτερο ανησυχητικό σύμπτωμα είναι το αίσθημα σύγχυσης, η δυσκολία στην ομιλία αλλά και στην κατανόηση. 

- Μπορεί ακόμα να παρουσιαστεί μια απρόσμενη δυσκολία στην όραση, σε ένα από τα δύο μάτια. 

- Άλλα πιθανά συμπτώματα είναι η ξαφνική και έντονη δυσκολία στη βάδιση, αλλά και ο ίλιγγος και η απώλεια ισορροπίας ή συντονισμού των κινήσεων. 

- Εξίσου πιθανό, τέλος, είναι να εκδηλωθεί οξύς πονοκέφαλος χωρίς προφανή αιτία.

Οποιοδήποτε από αυτά τα συμπτώματα μπορεί να εκδηλωθεί κάποια στιγμή, αλλά αν είναι σε ήπια μορφή δεν θα πρέπει να προκαλέσει πανικό ή υποψία για επικείμενο εγκεφαλικό. Αν όμως εκδηλωθεί ξαφνικά και με έντονο τρόπο, τότε δεν θα πρέπει να το αμελήσει ο ασθενής. Θα πρέπει αμέσως να συμβουλευτεί τον γιατρό του, γιατί μπορεί να πρόκειται για ένα κρίσιμο προειδοποιητικό σημάδι. 

Στην περίπτωση ενός προειδοποιητικού συμπτώματος, σημαντικό ρόλο παίζει η αμεσότητα στη θεραπεία. Η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή μπορεί να κάνει τη διαφορά στα ποσοστά επιβίωσης ή καλής ποιότητας ζωής του ασθενούς το επόμενο διάστημα. Οι ερευνητές έχουν υπολογίσει ότι η έγκαιρη φαρμακευτική αγωγή -για παράδειγμα, μέσα στις τρεις πρώτες ώρες από την εκδήλωση του προειδοποιητικού συμπτώματος- μπορεί να βελτιώσει το αποτέλεσμα σε ποσοστό 30%.

Διαβάστε επίσης

• Τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση εγκεφαλικού επεισοδίου. Πρώτες βοήθειες για εγκεφαλικό
• Παγκόσμια Ημέρα Εγκεφαλικών Επεισοδίων. Αναγνωρίστε το εγκεφαλικό γρήγορα F.A.S.T. (video).
• Ισχαιμικά και Αιμορραγικά Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Πώς θα αναγνωρίσετε τα σημάδια;
• Μην ξεχνάτε να ελέγχετε το μαγνήσιο. Η έλλειψη του προκαλεί μουδιάσματα, κράμπες, ημικρανίες, κόπωση. Σε ποιες τροφές υπάρχει το μαγνήσιο;
• Τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση εγκεφαλικού επεισοδίου. Πρώτες βοήθειες για εγκεφαλικό
• Πώς θα προλάβουμε ένα εγκεφαλικό επεισόδιο ή ένα νέο εγκεφαλικό
• ΜΕΓΑΛΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ και ΟΞΕΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ

Ποιος καρκίνος είναι πιο συχνός; Υπάρχουν περισσότερα από 200 είδη καρκίνου

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Υπολογίζεται ότι περίπου κάθε μέρα πεθαίνουν από καρκίνο σε όλο τον κόσμο 20.000 άνθρωποι δηλ. 7,5 εκατομμύρια περίπου θάνατοι ετησίως, ενώ περισσότερα από 12 εκατομμύρια νέων περιπτώσεων καρκίνου διαπιστώνονται ετησίως. 

Στις αναπτυγμένες χώρες ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η τρίτη σημαντικότερη αιτία θανάτου και ακολουθούν ο καρκίνος του στομάχου και του παχέως εντέρου. Οι τρεις αυτοί καρκίνοι είναι υπεύθυνοι για περίπου 10% όλων των θανάτων στις αναπτυγμένες χώρες. Αντίθετα οι κακοήθεις νεοπλασίες δεν αντιπροσωπεύουν σημαντικό ποσοστό της θνησιμότητας στις αναπτυσσόμενες χώρες. Υπολογίζεται όμως ότι σε μερικά έτη, ως αποτέλεσμα των αυξανόμενων δυτικών επιρροών σχετικά με τη διατροφή και το κάπνισμα, και των αλλαγών στην κατά ηλικία σύνθεση των πληθυσμών των αναπτυσσόμενων χωρών, ο καρκίνος θα ευθύνεται για προοδευτικά αυξανόμενο ποσοστό των θανάτων στις χώρες αυτές. Ένα  βασικό  χαρακτηριστικό  του  καρκίνου  είναι  ότι  η  επίπτωση  και  η θνησιμότητα  αυξάνονται  δραματικά  με  την  αύξηση της ηλικίας.

Υπάρχουν περισσότερα από 200 είδη καρκίνου, το καθένα με διαφορετικά αίτια, συμπτώματα, και θεραπείες.

Three million new cases of cancer hit Europe every year ©BELGAIMAGE/SCIENCE/SGS

Πάνω από 1 στους 3 ανθρώπους θα αναπτύξουν κάποια μορφή καρκίνου κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Ο καρκίνος μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά είναι πιο συχνός στα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Περισσότεροι από τρεις στους πέντε καρκίνους διαγιγνώσκονται σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω. Περίπου το ένα τοις εκατό των καρκίνων συμβαίνουν σε παιδιά, εφήβους και νεαρούς ενήλικες (ηλικίας έως 24). 

Ο χρόνος που απαιτείται ώστε τα κύτταρα  να αποκτήσουν  τις  γενετικές  μεταλλάξεις που παρατηρούνται στην πολυσταδιακή  ανάπτυξη  του καρκίνου  ανέρχεται σε 10 περίπου έτη, γεγονός που ερμηνεύει  την  προοδευτική  αύξηση  της  επίπτωσης και  της  θνητότητας  από  καρκίνο  μετά  τα  10  πρώτα χρόνια  της  ζωής

Καρκίνοι οι οποίοι διαγιγνώσκονται σε μικρή ηλικία, μικρότερη των πέντε ετών, οφείλονται πιθανότατα  σε  γενετικές  μεταλλάξεις  οι  οποίες  ή  κληρονομήθηκαν  ή  έλαβαν  χώρα  στην  ενδομήτρια  ζωή.  Η  μείωση  της  εμφάνισης  καρκίνου  που  παρατηρείται  μετά την ηλικία των 84 ετών, πιθανότατα  οφείλεται,  στην  πλημμελή  διερεύνηση για διάγνωση, που γίνεται στα άτομα  αυτής της ηλικίας.

Η  ηλικία  επίσης  επηρεάζει  τόσο  τους  τύπους  των καρκίνων  που  εμφανίζονται,  όσο  και τη συχνότητά τους. Αυτό φαίνεται από τις αλλαγές στην κατάταξη των πιο κοινών θανατηφόρων καρκίνων  σε  διαφορετικές ηλικίες  στους  άνδρες και τις γυναίκες.

Μέχρι την ηλικία  των  19  ετών,  τέσσερις  μορφές θανατηφόρου  καρκίνου  είναι  περισσότερο  συχνές:  η λευχαιμία,  ο  καρκίνος  του  εγκεφάλου και του ΚΝΣ, των οστών και του  ενδοκρινικού  συστήματος,  με  τη σειρά να  διαφέρει  ελάχιστα  μεταξύ  ανδρών  και γυναικών. Μετά την ηλικία των σαράντα  ετών,  οι τέσσερις πιο κοινές μορφές  καρκίνου  είναι:  ο καρκίνος  των πνευμόνων,  του  μαστού,  του  προστάτη και του παχέος εντέρου – ορθού.

Στην ηλικία των 50 παρατηρείται ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τους τρεις πιο συνηθισμένους καρκίνους στις γυναίκες. Οι γυναίκες θα πρέπει να κάνουν μαστογραφία κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια όλης της δεκαετίας αυτής. Επί πλέον, οι καρκίνοι στο έντερο και στον πνεύμονα είναι πιο συχνοί στην ηλικία αυτή.

Παρά τη γενική τάση για εμφάνιση κακοήθων όγκων σε μεγαλύτερες ηλικίες, υπάρχουν διαφορές ειδικές για τα διάφορα όργανα. Για παράδειγμα η καμπύλη συχνότητας του καρκίνου του μαστού επιπεδώνεται μετά την ηλικία των 60 ετών, η συχνότητα του καρκίνου του προστάτη και των βρόχων εξακολουθούν να αυξάνονται μέχρι και σε προχωρημένη ηλικία

Πάνω από το 95% όλων των καρκίνων του πνεύμονα εμφανίζονται σε νυν ή σε πρώην καπνιστές. Δυστυχώς, ο καρκίνος του πνεύμονα δεν παρουσιάζει συμπτώματα παρά μόνο όταν είναι πολύ αργά. Αυτό συμβαίνει επειδή στους πνευμονικούς ιστούς δεν υπάρχουν δέκτες πόνου. Μόνο όταν ο όγκος μεγαλώσει και φτάσει στους βρόγχους, τότε επηρεάζονται οι νευρικές ίνες και το άτομο παρουσιάζει συμπτώματα. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι απώλεια βάρους, κόπωση και βήχας με αίμα. 

Στις ανεπτυγμένες χώρες οι τρεις πιο κοινοί τύποι καρκίνου στους άντρες είναι του προστάτη, των πνευμόνων και του παχέως εντέρου, ενώ στις γυναίκες του μαστού, του παχέως εντέρου και του πνεύμονα. Διαφορές στη συχνότητα των όγκων που σχετίζονται με το φύλο, δεν περιορίζονται μόνο σε νεοπλασίες των ανδρικών ή γυναικείων γεννητικών οργάνων, αλλά απηχούν επίσης μια διαφορετική έκθεση σε παράγοντες κινδύνου. Παρατηρείται για παράδειγμα υψηλότερη συχνότητα όγκων του στόματος, του φάρυγγα, των πνευμόνων, του οισοφάγου και των ουροφόρων οδών σε άνδρες λόγω του καπνίσματος ή βλαπτικών επιδράσεων στο χώρο της εργασίας.

Τέσσερις  καρκίνοι  (πνευμόνων,  μαστού, προστάτη  και παχέος  εντέρου)  συνιστούν πάνω από τις μισές περιπτώσεις  διηθητικών  καρκίνων  και  θανάτων  και στα δύο φύλα.

Ο καρκίνος του μαστού, του πνεύμονα, του εντέρου και του προστάτη μαζί αντιπροσωπεύουν πάνω από το ήμισυ όλων των νέων κρουσμάτων καρκίνου κάθε χρόνο.

Τα ποσοστά εμφάνισης καρκίνου έχουν αυξηθεί κατά 16% στους άνδρες και κατά 34% στις γυναίκες από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Υπήρξαν αυξήσεις στη συχνότητα εμφάνισης πολλών μορφών καρκίνου που μπορούν να αποφευχθούν δυνητικά, όπως των νεφρών, το κακόηθες μελάνωμα (δέρμα), του στόματος και της μήτρας. Κατά την τελευταία δεκαετία, η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του στομάχου μειώθηκε κατά περισσότερο από ένα τέταρτο για τα δύο φύλα.

Ο καρκίνος τραχήλου της μήτρας και των ωοθηκών μειώθηκαν κατά περισσότερο από 10% και ο καρκίνος του πνεύμονα στους άνδρες μειώθηκε σχεδόν κατά ένα πέμπτο.

Οι κορυφαίοι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου σε παγκόσμιο επίπεδο είναι οι εξής:

• το κάπνισμα, το οποίο συνδέεται στενά με τον καρκίνο του πνεύμονα, του στόματος, του φάρυγγα και πολλών άλλων
• η κατανάλωση αλκοόλ, η οποία συνδέεται με τον καρκίνο του στόματος, του οισοφάγου, του μαστού, του ήπατος και άλλων καρκίνων
• μια διατροφή χαμηλή σε φρούτα και λαχανικά, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, του μαστού, και πιθανώς άλλων καρκίνων
• η παχυσαρκία, η οποία συνδέεται με καρκίνο του παχέος, του μαστού, του ενδομητρίου, και πιθανώς άλλων καρκίνων
• ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων,  προκαλεί καρκίνο του τραχήλου και ορισμένες μορφές καρκίνου του πρωκτού
• Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου περιλαμβάνουν τη χρήση εξωγενών ορμονών (π.χ., η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης προκαλεί τον καρκίνο του μαστού), την έκθεση στην ιονίζουσα ακτινοβολία και την υπεριώδη ακτινοβολία, και την επαγγελματική έκθεση σε χημικές ουσίες.

Διαβάστε επίσης

World Cancer Day - 4 Φεβρουαρίου (video)

• ΠΑΠ ΤΕΣΤ, ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ
• Καρκίνος του δέρματος. Η έγκαιρη διάγνωση σώζει ζωές
• Πρόληψη του καρκίνου του προστάτη, με έλεγχο του ειδικού προστατικού αντιγόνου PSA
• YΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΜΑΣΤΟΥ. ΠΟΤΕ ΓΙΝΕΤΑΙ; ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΑ ΤΗΝ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ;

Μηχανισμός και παράγοντες που συμβάλλουν στις μεταστάσεις του καρκίνου; Πνευμονικές, ηπατικές, οστικές, εγκεφαλικές μεταστάσεις.

Συγκλονίζει 75χρονος. Γύρισε μετά από ένα μήνα νοσηλεία στο νοσοκομείο και βρήκε το σπίτι του σφραγισμένο

επιμέλεια το νομικό τμήμα του medlabnews.gr

Ήταν 75 ετών. Εύθραυστος στο σώμα, πεισματάρης στην ψυχή. Εδώ και χρόνια ζούσε με το άσθμα να τον ταλαιπωρεί καθημερινά, κι όμως κρατούσε μια αξιοπρέπεια που δύσκολα συναντάς σήμερα. Πριν έναν μήνα, η δύσπνοια έγινε επικίνδυνη. Πνευμονία, του είπαν. «Χρειάζεται νοσηλεία». Το άκουσε χωρίς αντίρρηση—ήταν κουρασμένος. Από τις αναπνοές που δεν έβγαιναν σωστά, από τη μοναξιά, από τον χρόνο.

Στο νοσοκομείο έμεινε σχεδόν έναν μήνα. Μέρες με ορό και αντιβιοτικά, νύχτες με φως χαμηλό και τον ήχο των μηχανημάτων να τον νανουρίζει. Από τότε που έχασε τη γυναίκα του από καρκίνο, πριν δύο χρόνια, οι νύχτες ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι. Τα παιδιά του ζούσαν πια στο εξωτερικό. Μιλούσαν συχνά, αλλά η απόσταση δεν παρηγορεί πάντα.

Όταν επιτέλους πήρε εξιτήριο, γύρισε στο σπίτι του με ένα χαμόγελο συγκρατημένο—σαν να ήθελε να πει στον εαυτό του ότι όλα πάνε καλύτερα. Αλλά κάτι δεν πήγαινε.

Η πόρτα ήταν σφραγισμένη. Κόκκινη ταινία. Σφραγίδες. Ένα βλέμμα πάγωσε στο πρόσωπό του. Στην πρώτη στιγμή, πίστεψε πως έκανε λάθος. Πλησίασε στο γραμματοκιβώτιο με χέρια που έτρεμαν. Εκεί υπήρχαν τα επίσημα έγγραφα: Πρωτόκολλο κατάσχεσης. Δικαστική απόφαση. Εντολή εκτέλεσης.

Χρέη. Ένα γνωστό fund. Μια διαδικασία που κυλούσε αθόρυβα όσο εκείνος πάλευε να πάρει ανάσα, κλεισμένος σε έναν νοσοκομειακό θάλαμο. Ο δικαστικός επιμελητής είχε περάσει, είχε σφραγίσει, είχε αφήσει όσα έπρεπε. Όλα σύμφωνα με τον νόμο.

Μόνο που κανένας νόμος δεν προβλέπει το σοκ όταν ένας άνθρωπος, που μόλις βγήκε από το νοσοκομείο, βρίσκει τη ζωή του εγκλωβισμένη πίσω από μια ταινία σφράγισης.

Στάθηκε εκεί για αρκετή ώρα. Το κρύο του Νοέμβρη έμπαινε μέσα από το πανωφόρι, αλλά εκείνος δεν το ένιωθε. Σκεφτόταν τη γυναίκα του· πώς θα αντιμετώπιζε εκείνη αυτό το χτύπημα. Σκεφτόταν τα παιδιά του· πώς να τους το πει χωρίς να τους τρομάξει. Σκεφτόταν το σπίτι του· κάθε δωμάτιο, κάθε αναμνήση, κάθε γέλιο, κάθε ίχνος ζωής.

Και μετά συνέβη κάτι που δεν περίμενε.

Με τη φωνή σπασμένη, αλλά με βήμα σταθερό, πήγε στο κατώφλι. Άγγιξε τη σφραγίδα με τα δάχτυλά του.

Και είπε χαμηλόφωνα, σαν να απαντούσε σε κάποιον αόρατο αντίπαλο:

— Δεν θα μ’ έχετε έτσι. Θα σταθώ όρθιος.

Γιατί η πόρτα μπορεί να σφραγίστηκε, αλλά εκείνος όχι.

Η ιστορία του είναι από εκείνες που δεν κάνουν θόρυβο, αλλά αφήνουν βαθύ αποτύπωμα. Ένας άνθρωπος 75 ετών, μόνος, άρρωστος, χαμένος μέσα στις σφραγίδες και τα χαρτιά ενός συστήματος που δεν βλέπει πάντα τον άνθρωπο πίσω από τα νούμερα. Κι όμως, ακόμη στέκεται.

Με την ανάσα δύσκολη. Με την καρδιά βαριά.

Αλλά όρθιος.

Πώς μεταδίδεται το AIDS και πώς ΔΕΝ μεταδίδεται η HIV λοίμωξη;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Πώς μεταδίδεται η HIV λοίμωξη;

Ο HIV είναι ένας ιός. Mερικοί ιοί, όπως αυτοί που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα ή την γρίπη, παραμένουν στο σώμα μόνο για μερικές μέρες. Μερικοί ιοί, όπως ο HIV, δεν φεύγουν ποτέ. Ο ιός του AIDS είναι ένας ρετροϊός· έχει δηλαδή γενετικό υλικό το RNA, το οποίο με τη δράση ενός ενζύμου που λέγεται αντίστροφη μεταγραφάση μετατρέπεται σε DNA για να ενσωματωθεί στο γονιδίωμα του ανθρώπου.

Ένα χαρακτηριστικό του ιού HIV, είναι η πολύ μεγάλη μεταλλακτικότητά του· κάπου δύο εκατομμύρια υψηλότερη από εκείνη που παρατηρείται στα γονίδια του πυρήνα. Και αυτό οφείλεται στο ότι η αντίστροφη μεταγραφάση που μετατρέπει το RNA σε DNA είναι πολύ επιρρεπής στα λάθη κατά την αντιγραφή· της ξεφεύγουν δηλαδή αντιγραφικά λάθη όταν προστίθενται τα νουκλεοτίδια στη σειρά για να γίνει το DNA και προκύπτουν μεταλλάξεις. Όταν κάποιος μολύνεται με τον HIV, γίνεται "HIV οροθετικός" και θα είναι για πάντα HIV οροθετικός. Με την πάροδο του χρόνου, η HIV νόσος μολύνει και εξοντώνει τα λευκά αιμοσφαίρια που λέγονται CD4 λεμφοκύτταρα (ή "Τ κύτταρα") και μπορεί να αφήσουν το σώμα ανίκανο να καταπολεμήσει κάποιες μολύνσεις και καρκινογενέσεις.

Ο ιός HIV έχει απομονωθεί από το αίμα, το σπέρμα, τα κολπικά υγρά, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και το μητρικό γάλα. Έχει απομονωθεί επίσης από το σάλιο, τα δάκρυα, τα ούρα, τον ιδρώτα και τα βρογχικά εκκρίματα, χωρίς όμως να έχει αναφερθεί μέχρι σήμερα περίπτωση μετάδοσης μέσω επαφής με τα συγκεκριμένα βιολογικά υγρά. Προς την κατεύθυνση αυτή συμβάλλει, αφενός η περιεχόμενη σ’ αυτά ποσότητα του ιού που είναι τόσο μικρή, ώστε καθίσταται αδύνατη η μετάδοσή του σε άλλους ανθρώπους, που ζουν μαζί με τους φορείς στο ίδιο σπίτι ή έχουν απλή κοινωνική ή εργασιακή σχέση και αφετέρου η μεγάλη ευπάθεια του HIV στο εξωτερικό περιβάλλον. Με τον τρόπο αυτό και παρά το γεγονός ότι είναι δυνατή η επιβίωση ελάχιστων ιικών σωματίων στο εξωτερικό περιβάλλον για διάστημα πολλών ωρών, δεν είναι εφικτή η έμμεση μετάδοση του HIV από επαφή με μολυσμένα αντικείμενα.

Οι τρόποι μετάδοσης του HIV είναι οι εξής:

Α. ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ

Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί τόσο κατά την ανδρική ομοφυλοφιλική σεξουαλική επαφή, όσο και κατά την ετεροφυλοφιλική. Πρέπει μάλιστα να επισημανθεί, ότι ενώ αρχικά η λοίμωξη ήταν ιδιαίτερα συχνή, κατά κύριο λόγο, ανάμεσα στους ομοφυλόφιλους, η ετεροφυλοφιλική οδός αποτελεί πλέον σημαντικό τρόπο μετάδοσης, αφού τα μεγαλύτερα ποσοστά αύξησης της επίπτωσης της λοίμωξης αφορούν σε γυναίκες.

Η σεξουαλική πρακτική, που εγκυμονεί τον υψηλότερο κίνδυνο μετάδοσης του HIV, είναι η επαφή από το ορθό. Η αυξημένη διασπορά του ιού στους ομοφυλόφιλους βρίσκεται σε συνάρτηση με τη συχνή εναλλαγή των ερωτικών συντρόφων, τις παθητικές σεξουαλικές επαφές και τις ευκαιρίες τραυματισμού, που υποβοηθούν τον ενοφθαλμισμό του ιού. Επιπλέον, οι συνεχείς επαναλοιμώξεις με νέους αντιγονικά τύπους του ιού, οι δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης και πιθανώς άλλοι άγνωστοι παράγοντες του περιβάλλοντός τους, συμβάλλουν στην εκδήλωση του AIDS. Αντίθετα, η μετάδοση του ιού HIV με γυναικεία ομοφυλοφιλική επαφή φαίνεται ότι είναι σπάνια, όπως επίσης σπάνια είναι και η μετάδοση με το στοματικό έρωτα.

Η μετάδοση του ιού κατά την ετεροφυλοφιλική επαφή είναι ευκολότερη από τον άνδρα στη γυναίκα παρά αντιστρόφως. Ο κίνδυνος μάλιστα είναι μεγαλύτερος κατά το αρχικό στάδιο της λοίμωξης και κατά τα τελευταία στάδια της νόσου, όταν υπάρχουν φλεγμονές ή τραυματισμοί των βλεννογόνων των γεννητικών οργάνων της γυναίκας και ιδιαίτερα του κόλπου και επιπρόσθετα, όταν συνυπάρχουν άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα που προκαλούν εξελκώσεις, όπως είναι ο έρπης, το μαλακό έλκος και η σύφιλη, καθώς και όταν υπάρχει συχνή πρωκτική επαφή. Αντίστοιχα, η μετάδοση από τη γυναίκα στον άνδρα είναι πιθανότερη, όταν η γυναίκα βρίσκεται στο αρχικό ή στο τελικό στάδιο της νόσου και όταν υπάρχει σεξουαλική επαφή κατά την έμμηνο ρύση.

Στη γυναίκα ο ιός δεν ανευρίσκεται στις ωοθήκες, αλλά σε όλη τη διαδρομή του υπόλοιπου γεννητικού συστήματος, σε αυξημένη μάλιστα συχνότητα στην εξωτερική επιφάνεια του τραχήλου της μήτρας και πολύ συχνότερα στο βλεννογόνο του κόλπου. Αντίστοιχα στον άνδρα, ο ιός δεν ανιχνεύεται στους όρχεις αλλά σε όλη τη λοιπή διαδρομή του σπέρματος.

Β. ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΥΣΤΕΡΑ ΑΠΟ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΜΟΛΥΣΜΕΝΟ ΑΙΜΑ

Ο τρόπος αυτός αφορά στους χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών, που μοιράζονται μολυσμένες σύριγγες και βελόνες, στους μεταγγιζόμενους με μολυσμένο αίμα ή παράγωγά του και στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό σε περίπτωση εκτεταμένης επαφής με μολυσμένο αίμα ή τραυματισμό με μολυσμένες βελόνες και άλλα αιχμηρά αντικείμενα, που αφορούν κυρίως σε νυστέρια και βελόνες συρραφής τραυμάτων.

Στους τοξικομανείς η μετάδοση του ιού οφείλεται στη μεταφορά μικρών ποσοτήτων αίματος κατά την κοινή χρήση βελονών και συριγγών, ενώ η πιθανότητα μετάδοσης του HIV με μεταγγίσεις αίματος έχει πλέον σχεδόν εκμηδενιστεί, γιατί το μεταγγιζόμενο αίμα ελέγχεται σχολαστικά και για HIV αντισώματα.

Η πιθανότητα, τέλος, μετάδοσης του HIV στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό μετά από τρύπημα με μολυσμένη βελόνα είναι της τάξης του 0,001-0,01, ενώ η αντίστοιχη πιθανότητα για την ηπατίτιδα Β κυμαίνεται από 0,2-0,3. Γενικά, το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό εκτίθεται σχετικά συχνά κατά την άσκηση των καθηκόντων του στον HIV. Έχει διαπιστωθεί όμως, ότι η συχνότητα μετάδοσης είναι ιδιαίτερα χαμηλή και εξαρτάται από τον τύπο της έκθεσης και από τον κίνδυνο μετάδοσης με τη συγκεκριμένη έκθεση. Συχνότερα αναφέρεται η άμεση επαφή αίματος ασθενών με ανοικτή πληγή ή βλεννογόνους των εκτεθέντων και η παρεντερική έκθεση.

Γ. ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΑΘΕΤΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ

Είναι δυνατό να συμβεί μέσω του πλακούντα ενδομητρίως, κατά τη διάρκεια του τοκετού από το αίμα και τα κολπικά υγρά ή μετά τον τοκετό κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Το 15-30% των νεογνών, που γεννιούνται από HIV θετικές μητέρες, μολύνονται από τον ιό, ενώ πρέπει να επισημανθεί, ότι οι μητέρες φορείς HIV που μεταδίδουν στο κύημα ή στο νεογνό τους τον ιό, είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία χρήστες ενδοφλεβίων ναρκωτικών ή είχαν ερωτικό σύντροφο φορέα.

Η πιθανότητα κάθετης μετάδοσης του HIV εξαρτάται από το ύψος της ιαιμίας και αυξάνει όταν η μόλυνση της εγκύου γίνει κατά τους πρώτους μήνες της κύησης και όταν η έγκυος δεν είναι απλά ασυμπτωματικός φορέας, αλλά νοσεί. Η μετάδοση μπορεί να γίνει, όταν υπάρχει εμβρυοπλακουντική διαρροή αίματος, ιδίως σε περιπτώσεις ύπαρξης εμφραγμάτων και άλλων παθολογικών καταστάσεων του πλακούντα, ενώ εκτός της ενδομητρίου, συχνή θεωρείται η μετάδοση του HIV κατά τον τοκετό από κατάποση αίματος.

Δυσμενείς προγνωστικοί παράγοντες θεωρούνται οι τραυματισμοί και οι επιπλοκές κατά τον τοκετό, καθώς και η δίδυμη κύηση. Η λοίμωξη είναι συχνότερη σε πρόωρα και ελλιποβαρή νεογνά και επίσης όταν αναφέρεται ιστορικό ενδομητρίου λοιμώξεως κατά την εγκυμοσύνη.

Με ποιους τρόπους ΔΕΝ μεταδίδεται ο HIV;

•   Από τις κοινωνικές επαφές όπως είναι η χειραψία, το φιλί στο μάγουλο, το άγγιγμα ή το αγκάλιασμα.

•   Από τη θάλασσα ή την πισίνα.

•   Από τον ιδρώτα και το σάλιο.

•   Από τις τουαλέτες.

•   Από ρούχα, πιάτα, ποτήρια, μαχαιροπίρουνα, συσκευές τηλεφώνου.

•   Από κουνούπια ή άλλα έντομα. 
Γενικά, απαιτείται πραγματικός «εμβολιασμός» μεγάλης ποσότητας ιού άμεσα από τον φορέα προς τον ευπαθή άνθρωπο, όπως ακριβώς συμβαίνει στα σεξουαλικώς και στα αιματογενώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

 

Πώς μεταδίδεται ο HIV κάνοντας σεξ χωρίς προφυλάξεις

Ο HIV εκτός από το αίμα, περιέχεται στο σπέρμα, τα προσπερματικά υγρά (τα υγρά που βγαίνουν πριν από την εκσπερμάτωση), στην βλέννη του ορθού και στα κολπικά υγρά. Περιέχεται επίσης στο σάλιο, αλλά σε ποσότητες που δεν επαρκούν για τη μετάδοσή του.

Εάν κάποιος βλεννογόνος, αμυχή ή πληγή στο δέρμα μας έρθει σε επαφή με μολυσμένο αίμα, σπέρμα, βλέννη ή κολπικά υγρά είναι δυνατόν να μολυνθούμε με τον HIV.

Από τις σεξουαλικές πράξεις, οι πιο επικίνδυνες για τη μετάδοση του HIV είναι ο κολπικός και ο πρωκτικός έρωτας ΚΑΙ για τους δύο συντρόφους.

Για εκείνον που δέχεται τη διείσδυση (αν αυτός είναι υγιής, αλλά ο σύντροφός του είναι οροθετικός): Οι βλεννογόνοι του κόλπου και του πρωκτού είναι πολύ ευαίσθητοι και εύκολα τραυματίζονται κατά το σεξ, οπότε δημιουργούνται μικρές, ανεπαίσθητες αμυχές. Αν αυτές έρθουν σε επαφή με μολυσμένο σπέρμα, γίνονται «πύλες εισόδου» για τον ιό στο σώμα. Επιπλέον από αυτούς τους μικροτραυματισμούς μπορεί να υπάρξει και μικροαιμορραγία. Αυτό είναι σημαντικό για εκείνον που διεισδύει.

Για εκείνον που διεισδύει (αν αυτός είναι υγιής, αλλά ο σύντροφός του είναι οροθετικός): Τόσο σε πρωκτική όσο σε κολπική διείσδυση υπάρχει κίνδυνος να κολλήσει κάποιος γιατί από το τρίψιμο του πέους μπορούν να προκληθούν μικροτραυματισμοί στην επιφάνειά του (στο κεφάλι, στο πετσάκι ή στην ουρήθρα) και έτσι να ανοίξουν «πύλες εισόδου» για την είσοδο του ιού στον οργανισμό. Τα μολυσμένα κολπικά υγρά, η βλέννη του ορθού ή το αίμα από τις μικροαιμορραγίες του κόλπου ή του πρωκτού περιέχουν μεγάλες ποσότητες ιού.

Για αυτόν που διεισδύει, το αν θα εκσπερματώσει ή όχι δεν έχει καμία διαφορά. Ο κίνδυνος να κολλήσει παραμένει ο ίδιος. Η εκσπερμάτωση έχει σημασία μόνον για αυτόν που θα δεχτεί το σπέρμα μέσα του/της.

Το στοματικό σεξ δεν θεωρείται σεξουαλική συμπεριφορά υψηλού κινδύνου. Για εκείνον που δίνει το πέος του δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος είτε εκσπερματώσει είτε όχι. Για εκείνον/η που δέχεται το πέος υπάρχει κίνδυνος εάν υπάρχουν πληγές στο στόμα του (άφθες, ουλίτιδα, πρόσφατο βούρτσισμα ή οδοντικό νήμα 2 ώρες πριν και μετά, επίσκεψη στον οδοντίατρο πριν λίγες ώρες, εξαγωγή δοντιού, τραυματισμός γλώσσας) και ο άλλος εκσπερματώσει μέσα στο στόμα του. Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις μετάδοσης του HIV σε αυτόν που δέχτηκε σπέρμα στο στόμα του.

Επίσης τα κολπικά υγρά και το αίμα της περιόδου περιέχουν τον HIV και έχουν αναφερθεί περιστατικά μετάδοσης του HIV σε άνδρες από τις συντρόφους τους μέσω στοματικού σεξ.

Με λίγα λόγια:

•   Η σωστή χρήση προφυλακτικού σε ομοφυλόφιλες ή ετεροφυλόφιλες επαφές (πρωκτικές και κολπικές) ελαχιστοποιεί την πιθανότητα μετάδοσης του HIV.

•   Στο στοματικό σεξ πρέπει να αποφεύγουμε να εκσπερματώνει κάποιος στο στόμα μας.

Βιβλιογραφία

http://www.who.int/features/qa/71/en/index.html

http://www.avert.org/faq1.htm#q2

http://www.cdc.gov/hiv/resources/qa/qa22.html

http://www.hiv.gr

Διαβάστε επίσης

• Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το AIDS σήμερα. Επιδημιολογικά στοιχεία. Video με τρισδιάστατη απεικόνιση του ιού
• Τι πρέπει να κάνεις αν τρυπηθείς - τραυματιστείς από βελόνα;

Ακολουθήστε το medlabnews.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι τις ειδήσεις

Υπόταση ορθοστατική, νευρογενής, μεταγευματική. Προκαλεί ζάλη, αδυναμία, κόπωση, τάση για λιποθυμία, θολή όραση.

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, M.D., medlabnews.gr iatrikanea

Τι είναι η υπόταση;

Η υπόταση είναι η κατάσταση στην οποία η αρτηριακή πίεση είναι παθολογικά χαμηλή. 
Υποταση ή χαμηλή αρτηριακή πίεση είναι όταν η αρτηριακή πίεση είναι  χαμηλότερη από την αναμενόμενη κανονική πίεση αίματος για κάθε άτομο σε ορισμένες συνθήκες και είναι ένας σχετικός όρος.

Τι είναι αστραπή και τι κεραυνός; Πώς θα προστατευτείτε; Τι κάνετε αν κολυμπάτε και πιάσει καταιγίδα;

του Αλέξανδρου Γιατζίδη, medlabnews.gr iatrikanea

Η ηλεκτρική εκκένωση, μεταξύ διαφορετικώς φορτισμένων(+&-) όγκων, π.χ. νέφος με νέφος ή νέφος με γή, δημιουργεί το φαινόμενο του Κεραυνού του οποίου ως ένδειξη, προηγείται ή αστραπή ή αλλιώς λάμψη, ένεκα του ότι ή ταχύτητά της ως φωτός, είναι 300.000 χιλιόμετρα/δευτερόλεπτο (Km/sec) και κατά την εκφόρτιση του κεραυνού ηχεί ο χαρακτηριστικός εκκωφαντικός θόρυβος.

Σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία των ΗΠΑ, η ηλεκτρική τάση ενός κεραυνού είναι 300 εκατομμύρια βολτ και είναι κάτι παραπάνω από αρκετά για να σκοτώσουν καθώς η ηλεκτρική εκκένωση εξαπλώνεται οριζοντίως και όχι κατακόρυφα. Αυτά είναι άσχημα νέα για όσους επιπλέουν στο νερό ή κολυμπούν στην επιφάνειά του, καθώς το νερό είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού.
Τα ψάρια, τα οποία κολυμπούν βαθύτερα, είναι περισσότερο προστατευμένα από τους ανθρώπους. 

Πρόσφατες έρευνες από τη NASA έχουν αποδείξει ωστόσο ότι είναι πολύ πιθανότερο ένας κεραυνός να χτυπήσει στη Γη από ότι στη θάλασσα. Στην στεριά πέφτουν 6 φορές περισσότεροι κεραυνοί απ ότι στη θάλασσα. Ωστόσο δεν είναι ποτέ κακό να λαμβάνουμε τα μέτρα μας σε περίπτωση καταιγίδας. 
Οι ειδικοί αναφέρουν επίσης ότι οι κίνδυνοι ποικίλλουν ανάλογα και με τις εποχές.

Σε περίπτωση λοιπόν που κάνετε αμέριμνοι το μπάνιο σας και ξαφνικά διαπιστώσετε ότι μία σφοδρή καταιγίδα έρχεται προς το μέρος σας, τότε υπάρχουν δύο τρόποι να προστατευτείτε. Ο ένας είναι να βγείτε γρήγορα στη στεριά και να βρείτε ένα ασφαλές καταφύγιο μέχρι να περάσει και ο δεύτερος είναι να κολυμπήσετε πιο βαθιά.

Μερικοί απλοί κανόνες προστασίας από τις αστραπές

1) Αν η καταιγίδα σας βρει σε ανοικτή περιοχή κατευθυνθείτε αμέσως στο εσωτερικό κλειστού κτηρίου (όχι κάτω από στέγαστρο ή μέσα σε ανοικτό γκαράζ). Αν δεν υπάρχει κοντά σας κτήριο μπείτε σε κλειστό αυτοκίνητο (αποφύγετε αυτοκίνητα με κουκούλες), με κλειστά παράθυρα, χωρίς να ακουμπάτε τις εσωτερικές μεταλλικές επιφάνειες.

2) Προσπαθήστε να μην είστε το ψηλότερο σημείο σε ένα ανοικτό πεδίο. Αν δεν υπάρχει άλλο υψηλότερο σημείο, καθίστε κουλουριασμένοι στο έδαφος.

3) Σε οποιαδήποτε περίπτωση μείνετε μακριά από δένδρα.

4) Αν είστε μέσα στη θάλασσα βγείτε αμέσως έξω. Το νερό είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού και μπορείτε να χτυπηθείτε από κεραυνό σε αρκετή απόσταση από το σημείο επαφής του με το νερό. Αν είστε σε σκάφος, καθίστε στο κέντρο του σκάφους, μακριά από οποιοδήποτε μεταλλικό αντικείμενο. 

5) Απομακρυνθείτε από οποιοδήποτε μεταλλικό αντικείμενο (στύλους, φράκτες, σύρματα για άπλωμα ρούχων). Μην ακουμπάτε πάνω σε αυτοκίνητα ή μηχανές. Αφήστε από τα χέρια σας όλα τα μεταλλικά αντικείμενα (πχ. καλάμι ψαρέματος, εργαλεία κλπ). 

6) Απομακρυνθείτε από ομάδες ανθρώπων. Αν είστε με παρέα σε εξωτερικό απροστάτευτο χώρο μην στέκεστε δίπλα-δίπλα και προπαντός μην ακουμπάτε ο ένας τον άλλο.

Τι να κάνετε αν κάποιος κοντά σας κτυπηθεί από κεραυνό

• Ειδοποιήστε το 166 αμέσως, αναφέροντας ότι έχετε κοντά σας θύμα από πτώση κεραυνού.
• Αν το θύμα δεν αναπνέει προσπαθήστε να του κάνετε τεχνικές αναπνοές. Αν η καρδιά του δεν κτυπάει και έχετε τις κατάλληλες γνώσεις επιχειρήστε καρδιοπνευμονική ανάνηψη. Οι άνθρωποι που έχουν κτυπηθεί από κεραυνό δεν φέρουν κανένα φορτίο και επομένως μπορείτε να τους ακουμπήσετε και να τους συνδράμετε άφοβα.

Διαβάστε επίσης

• Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, επηρεάζουν την υγεία.
• Το κρύο, η υγρασία και η αλλαγή του καιρού προκαλεί πόνους στις αρθρώσεις και σε παλιά τραύματα. Που οφείλεται και τι μπορεί να κάνετε για να το αντιμετωπίσετε; Πώς μπορεί να βοηθήσει η σωστή διατροφή;
• Έχετε πονοκέφαλο ή ημικρανία; Μάλλον φταίει η υγρασία.
• H Κλιματική αλλαγή φέρνει στην χώρα μας επιδημίες από σοβαρές ασθένειες που είτε είχαμε ξεχάσει, είτε δεν είχαμε ποτέ παλαιότερα.

Σιδηροπενική αναιμία. Τροφές πλούσιες σε σίδηρο και βιταμίνη C. Φυτικές πηγές σιδήρου. Aναιμία στα βρέφη

του Aλέξανδρου Γιατζίδη, Μ.D., medlabnews.gr iatrikanea

Η διάγνωση της σιδηροπενικής αναιμίας γίνεται με αιματολογικές εξετάσεις και, σε περίπτωση ανεπαρκούς εντοπισμού του αίτιου, συμπληρώνονται από έλεγχο κοπράνων, προκειμένου να διαπιστωθεί αν η αιτία είναι η εντερική αιμορραγία.

Οι εξετάσεις που πρέπει να κάνετε είναι:

• O σίδηρος ορού, 
• Η φερριτίνη ορού, 
• Γενική αίματος 
• Και η σιδηροδεσμευτική ικανότητα. 

Αυτές οι εξετάσεις αφορούν την διάγνωση της σιδηροπενικής αναιμίας και την παρακολούθηση της θεραπείας. Για να κάνετε αυτές τις εξετάσεις πρέπει να τηρήσετε 10-12 ώρες νηστείας, πριν την αιμοληψία.

Τι είναι η φερριτίνη; 

Είναι η αποθήκη του σιδήρου στο μυελό των οστών.
Αν κάποια στιγμή της ζωής μας, ο σίδηρος που παίρνουμε από τις τροφές δεν επαρκεί τότε:
Αρχικά τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης θα είναι κανονικά. Το σώμα μας θα χρησιμοποιήσει μέρος του αποθηκευμένου σιδήρου. Σ' αυτό το στάδιο δεν υπάρχει κανένα προφανές σύμπτωμα.
Κατόπιν η αιμοσφαιρίνη και η φερριτίνη πέφτουν σε χαμηλά επίπεδα. Το ίδιο και ο αιματοκρίτης μας.

Έχω χαμηλό αιματοκρίτη. Οι εξετάσεις μόνο σιδήρου αρκούν; 

Η απάντηση είναι πως όχι. Αιματοκρίτης κάτω από τα φυσιολογικά επίπεδα, δεν σημαίνει απαραίτητα έλλειψη σιδήρου. Υπάρχουν πολλές καταστάσεις ασθένειες, που έχουν σαν σύμπτωμα την πτώση του αιματοκρίτη. Ο γιατρός μετά από την κλινική εξέταση θα συστήσει τις απαραίτητες για μας εξετάσεις, όπως:

• Έλεγχος θυρεοειδούς (Τ3, Τ4, TSH ) 
• Anti DNA 
• ΔΕΚ 
• Βιταμίνη Β12 
• Φυλλικό οξύ 
• Αιμοσφαιρίνη κοπράνων 
• Ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης 
• ΤΚΕ κ.α. 

Τι μπορείτε να κάνετε για να αντιμετωπίσετε τη σιδηροπενική αναιμία;

Το πρώτο που πρέπει να γίνει είναι η ανακάλυψη του αιτίου που έχει προκαλέσει τη σιδηροπενική αναιμία. Το συνηθέστερο σφάλμα που γίνετε είναι η χορήγηση σιδήρου χωρίς να έχει διερευνηθεί η αιτία της αναιμίας . Ο οικογενειακός σας Ιατρός είναι αυτός που θα σας κατευθύνει ανάλογα με το ιστορικό σας και τις απαραίτητες εργαστηριακές εξετάσεις ( αιματολογικές , γαστροσκόπηση , κολονοσκόπηση κ.α. ) . Ακολούθως και στις πιο πολλές περιπτώσεις είναι αρκετή η αύξηση του σιδήρου της διατροφής με την κατάλληλη επιλογή των τροφών. Επίσης, κατά την εγκυμοσύνη χορηγούνται πάντα σκευάσματα σιδήρου, εφόσον η διατροφή δεν επαρκεί συνήθως για την κάλυψη των αυξημένων αναγκών.

Ποιες είναι οι ανάγκες του οργανισμού σε σίδηρο;

Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη σιδήρου είναι 10mg ανά ημέρα για τον ενήλικα άνδρα και 15mg ανά ημέρα για τις ενήλικες γυναίκες.
 Το σώμα του ανθρώπου περιέχει περίπου 2-4gr. σιδήρου. Η ποσότητα του σιδήρου που χρειάζεται στον ανθρώπινο οργανισμό σχετίζεται με το βάρος την ηλικία, το φύλο, με την πιθανότητα εγκυμοσύνης και την ανάπτυξη του οργανισμού. Βάση αυτών των παραμέτρων που καθορίζουν τις απαιτήσεις του οργανισμού σε σίδηρο πρέπει να δοθεί και η διαιτητική οδηγία. Αν και ο σίδηρος υπάρχει σε πάρα πολλές τροφές, η περιεκτικότητά του στην διατροφή υπολογίζεται ότι δεν υπερβαίνει τα 5 με 7mg για κάθε 1000 θερμίδες.


• Για νεογέννητα έως 6 μηνών : 10 mg καθημ. 
• Παιδιά από 6 μηνών - 4 χρονών : 15 mg καθημ. 
• Γυναίκες από 11 - 50 χρόνων: 18 mg καθημ. 
• Γυναίκες πάνω από 50 χρόνων: 10 mg καθημ. 
• Έγκυες γυναίκες: 30-60 mg καθημ. 
• Άνδρες από 10 - 18 χρόνων: 18 mg καθημ. 
• Άνδρες πάνω από 19 χρόνων: 10 mg καθημ. 

Ποιες τροφές είναι πλούσιες σε σίδηρο; 

Μεγάλη περιεκτικότητα σε σίδηρο έχει το κρέας ειδικά το κόκκινο, τα ψάρια και τα πουλερικά. Σε αυτά τα τρόφιμα το μεγαλύτερο ποσοστό (50-60%) του σιδήρου είναι σχετικά εύκολα απορροφήσιμο. Ο Σίδηρος επίσης υπάρχει και στις φυτικές τροφές όπως σε διάφορα φρούτα, σε λαχανικά και ιδιαίτερα αυτά που είναι πράσινα και φυλλώδη και στα δημητριακά. Στα φυτικά προϊόντα όμως ο σίδηρος είναι σε μορφή μη απορροφήσιμη ή απορροφάται αλλά σε μικρό ποσοστό και η ποιότητα του δεν είναι σχετικά καλή.
 

Διάφοροι παράγοντες παρεμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου φυτικής προέλευσης όπως για παράδειγμα οι πολυφαινόλες, συμπεριλαμβανομένης και της τανίνης που βρίσκεται στο τσάι, του οξαλικού οξέος που βρίσκεται στο σπανάκι, στην σοκολάτα και στο τσάι, του EDTA το οποίο είναι ένα συντηρητικό τροφίμων κλπ. 

Διατροφικοί παράγοντες που βοηθούν στην απορρόφηση του σιδήρου είναι η Βιταμίνη C και το κιτρικό οξύ αλλά και υδατάνθρακες όπως η φρουκτόζη και η σορβιτόλη. Επίσης το κόκκινο κρέας με τα ψάρια και τα πουλερικά όταν καταναλώνονται ταυτόχρονα με τις φυτικές τροφές που περιέχουν σίδηρο βοηθούν στην απορρόφηση του. Άλλοι παράγοντες που συντελούν σημαντικά στην απορροφησιμότητα του σιδήρου είναι το Φυλλικό οξύ με κύρια πηγή τα σκούρα και πράσινα λαχανικά και η βιταμίνη Β12 που περιέχεται στο γιαούρτι, στο κρέας κ.λ.π.
Η μερική ανεπάρκεια σε σίδηρο προκαλεί την σιδηροπενική αναιμία και τα συμπτώματα της που είναι κυρίως η εύκολη σωματική και η πνευματική κόπωση, το χλόμιασμα, η ταχυκαρδία, η ανεξήγητη δυσκολία στην αναπνοή όταν καταβάλλεται σωματική προσπάθεια ενώ σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να μην υπάρχουν συμπτώματα.

ΚΥΡΙΕΣ ΠΗΓΕΣ ΣΙΔΗΡΟΥ 

• Το συκώτι 
• Το κόκκινο κρέας και κυρίως το μοσχάρι 
• Τα ψάρια 
• Τα πουλερικά 
• Τα Θαλασσινά 
• Οι Ξηροί καρποί 
• Τα Αποξηραμένα φρούτα (σταφίδες, βερίκοκα και δαμάσκηνα) 
• Το αυγό 
• Οι φακές 
• Τα φασόλια 
• Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο) 
• Το μαύρο ψωμί 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ 

Η βιταμίνη C βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου και από τα διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα (χάπια ή διαλύματα σιδήρου). 

Η βιταμίνη C βρίσκεται επίσης σε:

• Μπρόκολο 
• Γκρέιπ φρουτ 
• Ακτινίδια 
• Φυλλώδη πράσινα 
• Μάνγκο 
• Πεπόνια 
• Πορτοκάλια 
• Πιπεριές 
• Φράουλες 
• Ντομάτες 

Το κόκκινο κρέας (μοσχάρι) είναι η πλουσιότερη πηγή σιδήρου. Ειδικά όταν καταναλώνεται συνδυασμένο με λαχανικά, αυξάνεται η απορρόφηση σιδήρου έως 400%. 
Άλλες τροφές που περιέχουν σίδηρο είναι:

• 1 φέτα λευκού ψωμιού 0,9 mg σιδήρου. 
• 1 κούπα σπαγγέτι 2,0 mg σιδήρου. 
• 1 κούπα δημητριακά 18,0 mg σιδήρου. 
• 1 κούπα βρασμένο μπρόκολο 0,7 mg σιδήρου. 
• Φρέσκες πατάτες μαγειρεμένες την φλούδα τους 
• 1 φέτα πεπόνι 4,0 mg σιδήρου. 
• Συκώτι (μοσχαρίσιο ή από κοτόπουλο) 8-25 mg σιδήρου 
• 1 μερίδα χοιρινό ή αρνί 2-3 mg σιδήρου 

ΦΥΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΣΙΔΗΡΟΥ.

Αν είστε χορτοφάγος δεν είναι ανάγκη να αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, απλώς να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας ώστε να σας δώσει το κατάλληλο συμπλήρωμα σιδήρου. Οι καλύτερες φυτικές πηγές σιδήρου είναι το πικροράδικο, το λυκοτρίβολο, η φυσαλίδα, η στελλάρια και το κόκκινο τριφύλλι. Η τσουκνίδα, τα φυλλώδη λαχανικά, τα φασολάκια, οι πατάτες, τα φρούτα, η κολοκύθα, οι σταφίδες, τα ολικής άλεσης σιτηρά, είναι επίσης αποτελεσματικά για την πρόσληψη σιδήρου 

Συμπληρώματα σιδήρου 


Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει σκευάσματα σιδήρου για την αναπλήρωση των αποθεμάτων σιδήρου στο σώμα σας. Για να βελτιωθεί η απορρόφηση του σιδήρου που υπάρχει στα σκευάσματα, μπορεί να συσταθεί να:

• Πάρτε χάπια σιδήρου με άδειο στομάχι. Εάν είναι δυνατόν, πάρτε τα δισκία σίδερου, όταν το στομάχι σας είναι άδειο. Ωστόσο, επειδή τα χάπια σιδήρου μπορεί να αναστατώσει το στομάχι σας, μπορεί να χρειαστεί να λάβετε τα δισκία σιδήρου με ένα γεύμα. 
• Πάρτε το σίδερο δισκία με βιταμίνη C. Η βιταμίνη C βελτιώνει την απορρόφηση του σιδήρου. Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει τη λήψη σιδήρου μαζί με ένα ποτήρι χυμό πορτοκαλιού ή με ένα συμπλήρωμα βιταμίνης C. 
• Συμπληρώματα σιδήρου μπορεί να προκαλέσουν δυσκοιλιότητα, έτσι ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει ένα κάποιο μαλακτικό. Μια παρενέργεια από την λήψη του σιδήρου είναι τα μαύρα κόπρανα. 

Η ανεπάρκεια σιδήρου δεν μπορεί να διορθωθεί από την μια μέρα στην άλλη. Μπορεί να χρειαστεί να λαμβάνετε συμπληρώματα σιδήρου για αρκετούς μήνες ή και περισσότερο για την αναπλήρωση των αποθεμάτων σιδήρου στον οργανισμό. Σε γενικές γραμμές, θα αρχίσετε να αισθάνεστε καλύτερα μετά από μια εβδομάδα από την έναρξη της θεραπείας.

Αντιμετώπιση των σοβαρότερων αιτών της ανεπάρκειας σιδήρου. 
Αν τα συμπληρώματα σιδήρου δεν αυξάνουν στο αίμα τα επίπεδα σιδήρου σας, είναι πιθανό η αναιμία οφείλεται σε μια πηγή αιμορραγίας ή ένα πρόβλημα απορρόφησης του σιδήρου που ο γιατρός σας θα πρέπει να διερευνήσει και να αντιμετωπίσει. Ανάλογα με την αιτία, η θεραπεία σιδήρου μπορεί να περιλαμβάνει:

• Φάρμακα, όπως τα από του στόματος αντισυλληπτικά για να ελαφρύνει την βαριά έμμηνο ρύση 
• Τα αντιβιοτικά και άλλα φάρμακα για τη θεραπεία του πεπτικού έλκους 
• Χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση πολύποδα που αιμορραγεί, όγκο ή ένα ινομύωμα 
• Αν η σιδηροπενική αναιμία είναι σοβαρή, οι μεταγγίσεις αίματος μπορούν να βοηθήσουν. 

Πρόληψη της σιδηροπενικής αναιμίας στα βρέφη 


Για να αποτρέψετε την σιδηροπενική αναιμία στα νήπια, θηλάστε το μωρό σας ή ενισχύστε την διατροφή του με ειδικά προϊόντα. Το αγελαδινό γάλα δεν είναι μια καλή πηγή σιδήρου για μωρά και δεν συνιστάται για τα βρέφη κάτω του ενός έτους. Ο σίδηρος από το μητρικό γάλα απορροφάται πιο εύκολα.

Διαβάστε επίσης:

• Σιδηροπενική αναιμία: τι είναι, που οφείλεται, τι προκαλεί, ποιοι κινδυνεύουν, πώς γίνεται η διάγνωση.
• Πόσο απαραίτητη είναι η φερριτίνη στον έλεγχο της σιδηροπενικής αναιμίας;
• Δυναμώνοντας το αίμα σας με σίδηρο. Πότε και πώς πρέπει να παίρνετε χάπια σιδήρου.